장음표시 사용
121쪽
Dub id mirum serit tura sacrae, thrae ac di Piles sect
a pertius scribere vel quia noluit a primum est aperte blasphemia raeconuitium inDeum secundum etiam militat contra ipsum scribendi finem qui est scripturas esse ut inde scribenti sani rhus innotescat legenti. Ergo scripturae sacrae se ipsis perspicuae sunt. Quod ii respondeamus illis, scriptura, quae facilis reddi potest, non errere suo proprio fine etiamsi alias admodum difficilis sit, ut patet in mathematicis, atque methaphvsicis disciplinisci Repliciis scripturam esse regulata chormam credendo rumi agendorum d proinde necessario apertam perspicuam omnibus : quoniam obstrusam viam nemo potest directe sequi nec obscuram resulam innexibiliter Ubi eruare. Quare quidquid sit de alijs disciplinis, istam tamen euidentissimam sole. i. Quarturn vltimum argumentum sic etfingunt, eo voluit Spiritus Arg. .
sanctus rua verba literi si dandari, ut voluntatem suam nobis sic conspi ex ratio. euatntedderet, ut etiam nos constituimus dubio praecedenti, capit. .er ne ad Iaego nisi sit raetissae porspicuae, scapertae sint ne utiquam poterunt nobis arcanam,ac reconditam Dei voluntatem aperire: quid enim momenti habet
ignotum peraeque ignotum manifestaret Quod si te spolideamus, illis sacras literas fieri per legitimas anterpretationes satis manifestas insurgunt, obiiciunt interpretatione si fas canonicas eia a non posse neque authenticas, utpotet humanas,&ab hominibus,& proinde incertas, fallibiles regulas dignoscendi voluntatem Dei nobis per sacras literas propalatam atque adeo, quod si ei ipsismet sacris literis tali, nobis volutas non innotescit,anceps semper dobiaque, immo latens, S abstrusa manet maxime quod ipsi interpretes saepe in cxplicationi bus varia: opposita sentiunt.
Asseritur Mostenditur ex sacris literis ipsas perspicuas,& faciles intellectu non esse.
IS Tamen non obstant bus scripturarum obscuritas, ostendi vel psa sacra pagina iudice, nobis in promptu est Sa turi ex ne sic Dominum praecabatur D1uid . a Reuelaocμlos piat mis
uinam legem, lucra i solis claram, undique sibi curatas. apertam . Quis enim sanus oculis corporis,aut etiari imentis, preces inge in inanit ad Deum, pro videnda solis pomeridiana luce Si igitur preces ludit, aut profudit Deum pro idonei legis scriptae notitia consequens est quod inuenit aliquid obscuritatis in ea, sola Dei illustratione fugandum. i Neque valet si dixeris cum aduersatiis, maiore inhie quam com mi Explicanem legis notitiam postulari a Dauid si patet ex illis verbis: Et con id a tu Psal. bo mirili ilia se Ieae tus Non inquam valet: nam quidquid sit de 'ersculo Hlo verticu qui est is illius Psalta.da quo mox ille tamen alius qui est 44. eiusdem Ps l. lus, Da Omnino causam dirimit ait enim , Da mihi intellictum, e frutabor legem mih intelluam π custodia miliam in toto corde meo. Hic enim cogitationem simpliciter v lxct. πtique communem ac necessaria esilagitauit illam st: licet qu.im perso re scrκrabor qui mi opus, desine qua lex non potest ad exitum perduci. Vbi duo ii vpri legere tuam is sunt valde notanda. Primum est,quod adhuc intellectu illo superne illa erc. to, hoc est illustrato, non se pollicetur David facile penetraturum, sed cum
studio diligentia ρ labore adepturum , utique scrutaturum legem Dei,
122쪽
Iisnuens per hoc 'ufid vel ipsa acutioribus aquilis dii; in eloquia peruia nolunt, sed aditu ac copia i tu diis illima vi pol ni utaraonis agone indagm qua aucupanda. Secundum est, quod licet pracepta Dei non post in t .i dimis
pilata sine gratiae adiutorio . adhuc in praesetitiarum David nullam de auxilio ad impira lonis, sed cognitionis mentionem facit, quasi prius magisque vrpeat liter obscuritas,qui in ditricultas rei pro quo versu sequenti rogauit: Deduc me in semita mandatorum tuorum: id est, ambulare me fac per viam nianda istorum tuorum: quoniam intelligentiam volui. Orat ergo David Spro in istelligenda, exequenda diuina lege, prius,&pressius pro intelligenda: M pro inde iudiciu legis cognitionem non magis facileni cuique quam executionem esse, sed utrumque Dei auxili bindigere, PDI. t. in
Explica Idem etiam est, quod oratiit dicens: e Revela ocula meos, considerabo 'tur vers. ii bilis de lage tuc petit enim intelligentiam diuinae legis: quia non omnes Rhu Dis qui eam auditu adiunt, vel oculis legunt eius vim percipiunt, nisi supernoeulbimeo, ad hoc splendore illuli rentur; quare sequenti versiculo subdidit Ineola easo eoaside Ii m terra non absconda a me antita tua, hoc estium veluti peregri hus, viarumba mi, ignarus, proinde aberrationibus obnoxius; ideo legis tuae mihi notitiam, Mbilia dele intelligentiam praebe: quoniam via mea es, via mandatorum tuorum. . tua. Vbi etiam est, aloe notanda phramis verborum . qua id rogat;petit enim nasibi abscondantur mandata: certo innisans per hoc, quod quantumuis literii tarata, signata atque monumentis expresta, si tamen diuinitus non reuelatur, semper velata nianent, nulli tu mortalium perspicua: abscondere enim hic idem est,quod non aperire.
Ostendi Deinde referturis Christum Domi am interpretatum fuisse Scriptu . m. 4- taetetur lacu ram Apostolis, sensumque aperuit se illis, ut intelligerent eas. igitur Scriptu Ased pars rae sacrae plus di facultatis habesnt, qui in in verbis, ac terminis: si quidem Apaasfirmati soli omnes cum ebrae est erit Hebraicas non ignorarent phrasesin voces, ua quae s. tam an Chrisius Dii scripturas, tiae da ipso erant, interpretatus est, sensutionis te vltra hoc illis aperuit, vi easdem ic te pretatas mente assequerentur. Vbi simonio uergo illa Scripturarum acilita clamas, velari solis,li, intelligeren- Llicae ex tur ab illis in quorum maternit: ngu scripta haberentur, voce protereba- pro es o tur, opus fuit interprete Chrasi qm adhuc auditoribus sensum aperiret vii
explica laetiolier venerabili Beda e Piaebuit te Christus ilendum oeulis, praebuit manibus e sis, to contractentum, parum est;corarie morat Scripturas e boc ιram est; perit sensura γt quod legis, intelleat:
Neque valet si cum adu:rsariis dixeris, Apostolo eo temporis supore eorreptos fuisse,& sic t ore percullos ut tardi,&inepti forent ad aliquid intelligendum, die ente a deos Monam Ost alti, Crtare corde a credendum. Et it et rauca..ie rerum: Q ιd turbati estis, incogitat: ones ascend is in corda γε drat Non inquam valet: ir 'Primo quoniam illa priora verba ad eos tantum directa sunt, qui pergentes in Enaaus, differte secum, atque expedite cum Cnristo Domino confabulabantur, quae de ipso proximὰ fuerant; tamen istis comitanter cum Christo age ritibus, Tamiliariter Oncertintibus ac ratiocinantibus, interpretatus fuit ipse scripturas, qui adhuc illi sic tiae plaudierant ab ipso Christo, non satis mente captabant. Stulti tra aut ei a. tarditas illis obielia, non erat tarditas ad intelligenduris, ut patet ex supradictis, sed tarditas ad credendum , t .
patet ex contextu dicente O stulti . tardi corde ad credendum in omniquuti sunt Prophetae. Illa autem secunda ia verba eo ad omnes dicta sunt: quoniam propter improuisum, subitum Christi ingressum ad eos ianuis clausis, existimabant suspiritum vi dare quam tamen falsam existimationem illico Christus abegit, dum se illis palpandum exhibuit, cibos coram illis
comedit, imo&cu illis, dicit i erit m Et cum manducassis cum eis, sumens re liquias dedit eis. Utiotici, ut tanquam iam Hoti,& vere antici una comederenti 4 6 I iam ergo sui compotes Apollo I erant, discuis procul metu, turbationa data. Si igitur his non obstantibus opus habuere, qu6d Chtisus non tanta intre Ptetctur
123쪽
Interpretetur illis eripturas, sed ut etiam illis aperuerit sensum ad intelligerdas ea ; consequens ii et, ut sempturae faciles ad intelligendum non sint.
Certe si luci issime, elarissimae apertii imae. Sc facillissim. v. sacrae Scripturae dilant, ut aduersarii iactint, c. cum strepitu buccinant, satis esset agnoscentibus Carastu ri Damie eum illo agentibus,ab eiusdem Christi ore , voceq3 illas excipere viserariauluassabit penetrarent. Si igitur Christus ipse adhuc inter retania censuit, limul cum interpretatione idie litium sensit aperire, ut illas Laeni capiae, extremae demetitiae est, illas et larissimas,luci dissimas, apertissimas, 5 facillissimis ei sanaugire.
Hi i rerum 3. terietur ita illo Eunucho procere Pheginae Canda Onendi
tiae, quod dum reuerteretura Hierusale in AEthiopiam sedens super currum tur exibat legens illud Esaiae prophetae ranquam ouis locosio inductus est quod acti Apooccurrensi nilippus dixit ej Putasne intelligi quae legi 'qui ait Et quomodo possΞ, stolorumst non aliqui ostenstri rebi': obsecro te,de quo propheta dixerit hoc .des e,an de aliquo scriptu-Igitur de sententia sumas, ac seduli crapturarum indagatoris habemus sa ru Ob-ctam cripturam non lic facilem esse, ut sine expositore possit sciri. Vnde cur ita, GL 1s, .linatis ibidem. Arga: Eunuchus illorum audaciam , qui ex illimam laeDoctare sacro Scripturo se intelligi. N: Mi valet dicerei cum aduersariis punuchum istum imperitum hominem fui ise , ut constat,tu in ex eo, quod meret laicus erat, proinde parum excultus, dese arcitatus inliteri sacris:tum ex eo quod interrogauit Philippia,num: propheta eo loci id e se, an potius de alio aliquo loqueretur; non attendens quis d per te: loquebatur de lio, ut patet in tertia de tertiaque persona' . .. dicans risivam oui ad occillonem ductu est,c non pei niti suum. N an inquam valed, primo qu3niam si sutoribus, cerdonibus, sabri .piscatori bita, ac denique omnibus laicis scriptura apertissima est , ut de aduersariorum menta nup er ostendimus.quod in conueniens erat hunc hominem laicaesis, maxime politi uinc urbanum,quo minus Scripturas perciperet. Secundo, quia licet laicus esset, erat tamen liudiosus stactor, solicitusque scripturarum sacrarum indagato ut patet ex eo, quod adhuc curru vectus, ne in via quidem ab illarum lectione desiliebat. Vnde notat Hieronymus K tantus K Epist. II. amator legis , doctrinaeque De ciae fuit , t etiam in ebiculo fueras Heras legeret.
et Erat item admossum religiosus, pius vi patet ex prosectione iere QNςn maor. r. ra grinatione longissima eius ab AEthiopia in Hierusalem ut adoraret, ut datur Euhabet Tertulit amis ut oraret. Vnde Chrysostom. inquit, Mugii ι laudi prae v nus dicatur ille oquidem in Ethiopia manens , e tantis ocis patκ nepclijι, ς g Πη cum an esse fectus die , ageretque in super titiosa civitate , venit adoro cadaia
Hierusalem. . Si igitur is laicus, ingenio, studio,&pietate valens, eguit ex positore,&interprete ad literas sacras intelligendas, quid laici alii optrices,&artifices rimo etiam quid illi, qui segnem tam in cognitione, quam in exercitio diuinae legis operam nauant. Inde Hieronymus de se ipsos Nec μηίliorsum boe Eunucho,ne studiosior quii s p οηος ο iam nisu in librum teneret, secogitatione conciperet,ignorabat Deum, quem in libro, e-ς nerabatur,sed venit Philippus,c ostendit ei. Quod autem Philippum Eunuchus rogauerit, an de se, vel de alio prophe - 2 a id praediceret, tantum abest, ut imperitiam, qui in potius eximiam peritiam in Eunucho arguat assiduamque,ac sedulam exercitationem in sacras literis, Ostendi. utpote quibus germanum alae est,ac proprium iuxta quae notauit Magnus tur 4 scrin Praefat. in Iob Gregorius ut ipsi qui scribunt, sic de se, ac de aliis loquantur ut Moyses, o pturae sa-c.p. i. de se, ut de alio dixit Erat Moyse mitifimur super omnes homines. Et in Ioan . crae ob o Num. ix Hic est discipulus ille quem diligebit Iesus scuritas I A M. Op. 16 Quarto loco habemus Apostolorum Principem, dicentem In Epi ex Euan - r. IO. n. c.r. is stolis Pauli quaedam sunt difficillia intell/cta, quae indocti, e instabiles deprauant, sicut gelio Ioic ceteras scriptura de suam ipsoram perduionem. rso ex lantentia Petri non nis.
124쪽
Dηb. it. Vtrum Scripturae sacrae cucurae di scitis ni ci
omnis Scriptura secra sper obscuritatis est, ut latrabat ut herus. Noc valet aduertariorum, Cogion ville licet. qudd Petrus non dixit Pauli. sias epistolas difficiles sie,suo quadam esse in eis difficillima, lique res significatas, non autem verba quae sunt rerHm signa. Non inquam valet primo quoniam lam ipsi a propria sententia deflectunt, cum antea dixerint in Scriptura sacra non res, sed verba tantum diffici. iae se posse: 8 proinde cognitis terminis omnia liquidissima fieri; non secus atque ipsa prima principia Secundo, quia res quantumuis obscurae per oratione spei spicuas perspicuri significantur, penitus aperiuntur. Quare si Scriptura in verbis omnino perspicna est; consequens est,quod etia perspicue sigruficet rem,Cuantum uas reipsa Obscuram, quam pia repraesen par l. . . .
Ostenditur ex sanctis Patribus Scriptura obscuritas.
Asse Andem sacrarum literarum obscuritatem sancti Patres riit patres perpetuo professi sunt,&passim contestatis, tum enco Graecias miis . tum rationibus,tum factis. In primis enim ex Grae
F Diuma oracula non sunt cuius per picua, sed solis, qui bis in te b Dialoe eum aut lectu in dat Deus, e Cham sui eius. Irenaeus e t inrebus crea Tris bone. si, quaedam adiacent Deo,quaedam in nostram Peniant scientiam, C Lib. 2. e. T. se sim Iiter inscripturis. Clem. Alexan. di I qire proplietae ii que Saluator sic loquuti d Lib. E. Irore. sunt diuina γIteria, γ,ea facile cupi possent a quibuslibet. Origenes e mutorirenti eap. c. nostrae conuertamus ad Deum qui haec feribi iusit hi ab ipso borum inultigentiam postu e uom et . iatimus Basilius Magnus f eui inscripturii holuit esse obscurit. tem ἐγtilitatem Num. nostram. Et potuit sub icere: idus dinem sua .itatem. oni ait habe fur e Prooem .in Esaiae quae furtiuae dulιiores sunt e panis absconditur suauior. Pi Phanius: mu mae ς'ομ'.' .i . scripturae profundἰtas, humanae naturae menremex it, ecipitqμ quam plurimos Gre ii Haere e. gorius Nazian Zenus: Inferipturis sensus internu i pauci percipitur. Chrysostori Ad Nemessum mus K Scripturae nonsant clausae, Pt nullo modo inveniant Rr,scdsulit, carae, γ cum k Hom. in c.
'Asserunt Item ex Latinis IIilarius inquit 1 Arduum a caifficilli umeJebominem. In Psalm. i. g. Latini pa trρψμm secμlique Doctorei, raris nem praeceptorumceIectium conseqm , si perelas . . tre, ea n gr tiam,qui ipsi drderiter idira . Ambrosius m Multa est obscurita inscripturi pro misisImais.,. dem paris vetui ,σfcripturarum ianua aperietur tibi non ab alio quam a Dei herba , de quod e Iusti eatione, te. gist in apocalypsi, Quod agnus signatum libram aperuit, quem Iulia antea aperire pote tuas doce me. rat .Hieronymua nasi mini rem iam Ludech selem, Dotelem,qui potest,et intcs, Epist. io 3. . luere,γe exponet edicosus loannes P trus, o Iudas septem epistolavi ediderunctam Pauli. nγstica , trarus sit, qui in earum lecti e non caecutiat. Vugustinus o Ita obscur o Lib. e. de deusi is edam dicta sunt identissimam caliginem obducant. Gregor Magnus pluitur a Cbr lim. .e. ctenebro auga a in nubibu aeris Psalm .i . tu obscura est scientia in prophetisait id et Hom. c. in E- habet Rupertus noster . Petrus Benerabilis r ute celendarie ip rangu etec θ. passemita eIoquiorum Dei: quia nisi Iector diligenter caueret,sepe procumis et . Rabba vita ca. e. Ames nus Maurus f Multiplieibus obscuritatibus e ambiguitatibus ὀecipianta , quiti ris. r. meretiteras sacras egunt liud pro alio senimentes s Db L. ile instiis Nec lite i Denique ut plures alios emittam Innocentius III. t rinta est scriptu' at .clerie eap.; . ratissimi re profuni ita , t non solum simplices e illiterau,seirtiam prudente ,πsocti non pie t it de Hereti valent pe ne sufficiant ad illa inrellitet tiam indagandam, propter quod dicit scriptura, Defecerut ii, cap. cum extra
netrare serutanter scrutinio. ni recte fuit in lege diuina statutum,γt bestia,quae monte in tiam e eoniuuicto.
Scriptu ret,lapidaretur, ne γMelicet, simplex a liquiis, en indoctus praesumat ad sublimitatem Tam . . t besarira secrescripturae. Hoc de Elogiis de quibus2Iur abundantioraque apud Oc- Itb. 6 de S. S. cium, , c apud alios. . Rursum
125쪽
α Rursum de enco in iis, atque de inscriptionibus literat uir sacrarum . . ia Nov. a. in Orig. GIilarius, Ambros et appellant illas brum signatum , propter scrip . .
Num. σbom. ii illud a runt,obis omnia γerba haec tanquam eloquia libri penatia sit Propterii ruueio-
ia Eaeod. ludis de libro signato septem sigillis Chryso it nominat ea; c Questionum pia circa wProlor .in Psal. FU N. Rupertus nosteria cum eodem Chrysos e. erum in quo de Uus est obscura
Z servi. S.is Psal saepe thesaurus deoque pro 'nie nece rio colendus Ambrosius praeterea nominat talem ita ii 8. illa in Mare , in quo sensuum profvn ital est. Et denique sanctus Ephrem ccc Iarum. a Mai. 29. h. bilium tu quo latent margaritae. Conlia: autem in s riptiones istas,d denominab Apoc. s. i. tiones dilignare profundam literarum sacrarum obscuritatem non nisi ma c Hom. ir.e i . gno Audio .inc si neque superandam. Cau ein acta Apostolo tam ut ad rationes obscuritatis procedamus non tantum obscura, obscurimum disricilemque intellectu scripturam sancti Patres elogijs, de elicona ij pro ratas Scri Lib. de Spiritu nunciarunt; verum obscuritatis plures nobis causas, easdemq; rationabilas plura iii Sancto cap. i. c prodiderunt. In primis enim ex Graecis Basilius magnus Mait,quod sicut au Balii. ilior natura nautis animantibus facilem ad vitam tuendam occasonem tri Iio. e Gore. .in Io huit, Vta qui limentum praesens, operimentum sponte agnatu ὀ pilis haud nem tinti, indumentata his Inlnem autem solum nudum producensr,ationem om Causae s Epist. . .ec iam in illorum vice dedit, per quam artes repertae sunt,quibus illa sibi suppe obscvii stam ditet ita vitae commoditates non passus est eadem modpnasci quo bruta, talis Scris Lib. de istute sed rerum necessari rati inopia, data opera addidit nobis. velut ingenii exer plura rue p. 3. citamentum: etaim in scripturarum studio voluit esse obscuritate ad utilita ex Cassiali Pro inEsaiam tem zntis humanae,suam ipsius indicans virtute, atq; efficacia; sic Palilius nQ. Celuct. d. e. 3. Deinde Ioannes Cassianua sic obscuritatem scripturarum mιlta ob causa Deum dispensasse mιnifestum est. Primum ne sacramenta diuina,nullum habentiasti νι talia inteἰlerius velamen obductam canetis hominibus 'd est, delibas, prefahis,a qua Caucitifcientis perdoctrina panderentur. Et per hoc inter inertes, diosos titilla sibi vir obscuri tutis prudentisq; distantia. Tum ut etiam inter ipsi domesticos fidei, eum innitictori tatis Scrispatia coram ei intuens t. Mant, in ei de diosoram argueretur gnavia,exstadiosorum turarualueritas andustriaque probaretur ex Theo
Iu opera nauatura deterioribus auocemur;propterea diligimui magis, o in pretio ha tius
rio, e ciceri Dcii π i tellig 'ti r, neque studiose quereretur,neq; μιuiter inueniretur,eritas. Ite Causa ιib. a. de doctrina ita, ς re μή dicta filii, , dens sumam caliginem obducunt,quod totum diuinitu praedictaecbrimati eap. s. pro is- φὴς προή bito, ad edomaudum laboresuperbiam,tntellectum a fastidio mota obscuridam,cui facile inuestigata plerumque viles eant. Et rursum: o Sunt in Icriptaris sanctis iis ex Auo Idem in Psalm pi mystcria,qux ad hoc absconduntur,ne γuescant ebo equaer* tarist exerceant, gust. x o. ciboc aperium*r, t pascant. Causa
patefm. Ita De indo Petrus Chrysologus p Sicut in lapide friget ignis, latet Iahi, in huiusmose reo ps tamen igni Iserri, ι lapidis colli One flammaturo obscvrum γε rbari, dibi di obscv ac sensu cinιtione resplendet. litatis ex QSenteuitici Psospς Aquitanus praeterea q Petro Ouamuis in sacris libri quos nosse labora chrysol. Piarima sunt lector elatis., opaea tibi , .Prota Inuigilare tamen studione de laesancto, Per A
Exercent animum dona norata tuum. quitan
126쪽
Dti , t. Virum Scripturae sacra os carae, ac dis Is int3 3
vastis demum Scripturarum caliginem sancti Patres obsignarunt, dum pro earundem elucidatione tot geniata commentaria ediderunt. Igitur ac sincii Patres verbis fociisque praedicant, proclamant scripturas sacra, di selle iconsequens est, illas non facitas,neque perspicuas esse. Adhuc exsulactorum inente, sed planὸ obstrusas.
Ostenditur Scripturarum obscuritas ex Iudaeorum Rabbinis.
is o prodis icultate Scrip E solum sancti patres, verum apsi Iudaeorum Rab in doctiores, peritiores obscuritatem praedictam plus satis decantarunt dum pro discussione illius tot,tain vasaque commetitaria ediderunt,super vetus testam emi ι: adhuc non ita quidam omnem eius caliginem iniis passu autumarunt sed potius pro conflanti habueriant, plures superesse sibi prorsus inexplicabiles nodos, diuinae dumtaxat mentis acumine dirimendos. Vnde quasi prouerbiali specieturarum die e bini ad calcem,aut etiam ad caput aliquorum locorum: Elias cum venerit, en ridi i 4 di Ioluet omnia, si x iiDς iii ημος,ής dubia sunt. Prout referunt nobis eia. Eliasantista. Boderianu3, a. Iosephus scaliger. d.a Aliud Item hoe ipsum indicarunt monitu illo taluberrimo apud Rabbi Ben. h. pliorum G, Bac in cap. . Pitchae Aboth utique a quinto aetate anno sacrarum Ii te 'n' R-bbi rarii rei studium occupandum esse ab illo, qui mediocres facturus erat in illis is r δ' iam Pro progressus utpote quoniam scripturarum profunditas mediocri non potest uadu Db temporis spacio tranari. Di rates lenique abunde ottenderunt obscuritatem istam tauerissimis dehortatio uxilium nibus illis, quibus sacrarum literarum professores ab omni alia occupatione arcebant ut sic se totos addicerent occupationi rei, quae totum hominem desiderabit imo non tantum hominem, sed Heroem 'u xa quae habet Rabbi p. p=oloe ovi. e. Me ira ud Nicolaum Serari ii in prologo meis, bide his plura. Quae qui ' L. .io. Grςg dam dehoitatio adeo prudens, di necessaria ent, ut Gregorius a Zian Z dc Bacbu, Maonus tredecim annos in monasterio constiterint, solum diuinae Dat . inui Seripturae voluminibus operam dantes, ornnibus aliis secularis eruditionis Ebudiati libris vi sic literarum sacrarum vel mediocrem po illant notitiam diue. i. hist. ιν.
D 3 in ' obtinere iuxta quae refert Ruffinusta in historia Ecclesiastica. Et August. ira ipio inquiti e Pisu qaindecim anm sunt, ex quo in m πη me Ἀμ'iram genti. Epi H GaDal e .i tu fastim quilibet aut bor ascendit; et g qai fortἰ inde dum quimur,obrepit, diali uc- si istiis ui per nebulam somni recordamur. Itaque, quia totum hominem sa-runx, v liaeum iterarum studuim requirere agnouerunt.tam Iudaei, qu in Christa
ideo illarum profissores ab omni alio studio etiam literario retrahebant: quod et argumentum eximiae dissicultatis dc prosunditatis in elidem sacris
Adhuc Ostenditur Scripturarum obscuritas adhuc ipsius Lutheri,&fect amorum contestatione.
ipse Lutherus Scriptu raro inobscuritate
deplorat Pse etiam Lutherus, sine argumentorum pondere consternatus. siue innata sibi capitis vertigine motus licet primis sui doli tamenti stiroribus scripturas facillimas euulparet, tamen procedente tempore easdem di fricillimas docuit, interpretumque proborum maxim Lindisas; de hoc quide non semel,
127쪽
aut perfunctorie asserens, sed multis .in vari s r locis, xtiq; imbro que edidi id c Conciliis, atq; p aeisitione in Pialmo' praecipuὁ tamen in seinpoliacis scripsi: f Inscritu. urta xl cimo, , ,c, crui huc non recte. Et tecum: tici erbum
nil ille udicit armin .m, b Grcis nari adstrunt scripturas fac ras in Gluini terpretation egere,esseq; multis locis obscuras, Rinagna caliῖine impie xas si Scri-- Et licet plures il otii non satis firmo pede in hac Misertione consis ant quo plura cuniam in Constantia, o leuie a passiones haereticorum sunt prolixa tam c. quae diffici: I- ipsim pilucidarione literarum jacrarum mentaria extruxerunt, veri potatem fasis repugnantibu contra ecps probant Minicultatis plurimum in eis praesen tentur. s Te,alias curtam prolixo se labore graua irent Ad probandὴ enim v. g. qud dsenaria: s numerus cor sat duobus rei nariis, alit tribus binasiis quid opus ni ultis comme ita iij est si lutem alii tuis ex pro sesso cotenderet nullis re sani explicare consequens est et ut eam pro di facili haberet, nisi ex coni posito oleuin,&operam Perdere constituisset.b M. a 3.
Ratione 1 priori ostenditur iteraru sacraru obscuritas.
3 ATIONE A priora pol sumus praedictam Hbscurita
tem os cndere, hoc argumento nimiium. Quia inscri-Ptum sacris tria conliderari possunt , notatu digna Primum es finis& scopus, in quem author illiu Deus dirigiter Secundum reis ipsae significata per illas Tertium multimum vel ba cx quibus cripturae constant. per quae significantur res quae proponuntur in illis At haec omnia sunt, an leui obscuritate inuoluta. Ergo scripturae sacrae non faciles, sed potius dii ficiles sunt ad intellis dii. 3 in ore huius argumeti in qua omitis eius di incultas c5sstit sal: quoad primam pariem nobis probant illa Pauli verba, a tem&Esaiae. videlicet: Qui cor notiat sensum Domini ad quis consiiciar ιιι eius fuit eme lenii illi Hoc est, quis conscius consiliorium Dei. t quis potuit assecui rationem,' causam illorum, quae Dcus vitro,& spontei sua lacit, maxime in arcanis, atque mirabilibus rebus cuiusmodi sunt sacra eloqsia Nemini enim scire contigri, cur D us hoc potius qu.im illud scribere voluerit, ter ista verba potius quam per ilia nil Deus ipse dederit. Quod ideo verum est , ut neo; ipsi scriptores sic mὰbias iam, irrationema in Scripturae quam de mandato eius nati ac editione, aliter quam per reuelationem dii sinam possint attingere. Hic enim, si usquam, illud verificatur: iuuenis hominum scit, qhae sunt bo- mi ir, vi sp Vito bomitu , qu in pse,p'Ita, iquae Dei sunt nemo coe/ον it, iiij j iritus D i. Nihil autum sic perspicuunt cuique omac consilium, ratio, quibus ad aliquid gerendum iducitur; intentio en in operantis latet omnes ab ip- , so operante, etiamsi pateat opus: t videre contigit in illa Christi Domi ris i3 ablutione pedum ad Petrum , pro qua Petrus audiuit 4 Quod to facio tume' scis modo σι res cutem peste a, hoc eit, scopus ac sta is in quem mea haec cito diu igitur pincula te eli, et it aut opportuno tempore proprius. Ex quo sequitur, quis si ad dignoscendu opus exuccitu cubd ad sensu patet, opus est cognitione finis, si quem ab agente dirigitur, quod etiam ad cognitionem Scripturae Dei ocius sit assequutione in is, in quem aut l. or. dirigit eam hac, tunc,
Tria contin t Scripturae fa crae Ob
128쪽
t quoa snpulas eius partes mysterium Ptirentes.&ex consequenti quod
cum is finis cunctos lateat praeter Dolim quod iunctis a Deo obscurae sint ex hac parte diuinae iterae, nisi Deus illum finem revelet, ut saepε in ipsis scripturis,vel aliunde, licet non semper reuelauerit. . upinisco Neq; valet si dicas, scriptum haberi e ad nostram docthinam clipta 'I
munisno esse quaecumque scripta sunt; non inquam valet quoniam finis iste finis ad- certifi- modum communis & uniuersalis est,sub quo latentiliares particulares, exeat de fi quorum cognitione pendet exacta scripturarum notitia, vi etiam bonum ne parti nostrum est finis appetitionum nos rarum quia tamen ei finis comunis suisculari se quo particulares substant, ideo nisi isti teneantur, non possvn singulares me- te satis percipi appetitiones. Haec quod primam partem minoris. Res pest Quoad secunda vero partem , utique res ipsas, striptura significatas. scriptu obscuras, e obstrusas eise, probat apertas si me nobis ipsa scripturae materia. ram signi uti ore quod in ea traduntur.& enuntiantur diuina prorsus,in supernatura-ficatae dis ita mysteria, v. v. mylte Dum Trinitatis, Incarnationis Resurrectionis, Sa fici Iesin cramentorum,&Praede itinatorum, Auxiliorum;& Quae longe nostrum su-tellectu perant captum: nam licet haee, similia in seipiis conii derata, sicut habent di sunt plus cntitatis, ita habant plus veritatis: proinde plus in te trigibilitatis, qua alia inferiora,&humilia: at hoc es ut dixi in se, M respectu potentiae proportionatae illis, qti les non sunt humanae imo neque Angelicae nisi sui sultae diuinitus. Qui relicut Methaphisicae disciplinae dii Eliores sunt omnibus aliis
humanioribus literis: quia sunt de abstractioribus atque sublimioribus rebus, utique de qui ditatibus entium , licet alias qui ditas sit exinatum,&Optimum,&proinde intelligibilius in unoquoque ente, sic in praesentiarum a fortiori
Cur qui Indo scriptum habuinus: Doti sic resideritis, noni iti Ili tetis, utpot 3 quod '. a.
non cre nisi ex potentia,d obiecto proportionatis non paritur notitia, fide autem didunt no uina p. Ipse tonatur suo modis potentia ad tantiendum spontei , intelli alacriter reuelatis, quanturii cumque a nostra ratione distantibus,ut una nu-gunt mero naturam eis in tribus suppolitis diuinis rei dein suppositum diuinum in diu arsiis numero raturis integris,&substantialibus iliae auxilio vero gra ntiae sublimia haec subruunt potentiam nostram: quonia, etiam scriptu eii ' 's' 'Scrutaris maiestatis opprimetur a gloria virque quoniam licui excedens sen ibile cortum pit sensum, sic excedens intelligibile in relictium. Et iam inde satu, nisi libriter nobis monitu es b Noli altμm sapere sed time Et alibi: i Forti orsae, ne fcru sita, . , 'tatus fueris.Constat autem haec ob re rurn,&obiectorum sublimitatem mone 'ri, proinde a rebus plis scripturarum difficultatem suboriri posse, etiam linori a sne,re a verbis oriretur.
se hiptu Tertia deniquo parte praedictae minoris,uidelicet sacri Scripturi dis
, e ibi ficilem esse propter Verba quibus conficitur, probat euidentissime Bellarmi disse ilio Lus K tum primum ex eo, quod licet velum sit omnes sacras Scripturasse Graisu ra. tu, saepὸ cum optime consentire: negari tamen non potest, quin extent plurima ni L. Libi Ustis,quae summis Theologorum ingeniis summum facessere negotiu, ut illas aspecie antino ruriae,& contradidisonis, edicarent, ut testes nobis locupletis r In cora, cripsimi sunt Augustinus t Theodoretus, in similes, v. g. Percussus Paulus in turarum.
satiem, dixit Principi Sacerdotum n Perc tiet te Deus, peries dealbite. Et cilini Actor. 3 3 a circunstantibus diceretur iniuriam facis Printlpi sacerdotum' Respondet Neis
fetui qui Princeri est Circa quod Aug. o obiicit quod cu Paulus in eo depo o Epist s
puto creuisset, . Que ibi lege eruditu fuisset illum, Principenia Sacerdotum nescire non poterat: maxime hoc etiam est obiiciendu)cum palam videretinum pro tribunali in loco summi sacerdotis sedente. Sed respondet Aug. verba Pauli,ut intelligantur,altiori mente propendenda esse: nimirum quod eatenus Piulus illia in nesciuu Pontificem, quia reapse ille summus non erat post ire,,utique a morte Christi, qua sacerdotium 'ex translata sunt. Et ita verba quae maiorialiter, prout sonant intellecta non per omnia veritati cosona videbantur, altius tameni subtilius perpenta sacramentum morabile inserunt. Tura
129쪽
Tum secundo ex eo quod in sacra Scriptura obscurissimi modi d Ice, In Sc.
Pt '. 2.1 . Gunt ut interrogatus Chri illis: quisnam esset 'respondit: p et Principium plura diiq*ij Ic Porγobis: in quo modo loquendi adhuc sub iudice est,quo modo co- ciles dii, Great, II principitam, in nominatiuo,vel accusativo positum. Cum sciui Icquo cedi mo- , . i. In curiis ea ualisationem infinitae propdmodum hactcnus prodierunt ex dian nol- positiones, ut alipii agno; unt haeretic contra Quos nos hic dimicamus. Lumur. Tia .n tertio ex eo quod sintro uitae in sacra scriptura sententiae, &σῖ- -is. II. rutione, imper tectae,ut ad Rom. aemadmoduri pir 'um hominem peccatum in Scri- .istram ιn mundum, e persee itum mori, emnit bomine mor pertran't, in spla quo in ui peccaueruiit. Vbi altera limilitudinis. siue collationis parvpalam de si res m deratur quae hoc modos spplenda est, ita per unum hominem fuit iustitia in perfectae, muri dii a n gressa; et iustitiam vita: suppletur enim,&cκ integro refer ct inceri V tur postea tota collatio&sentetia,utique ubi dicitur: r Igitur Rut pirνnius ae Oratio destiquis in emae, horeines hi condem nisu nemsc e per nius institiam in omne bom c .s A, Asdis. νε, Π μ cmo em Interposuit en in Paulus f hyperbaton,hoc est, lon ij 'gam parenthesim . vi et laina libitae peracit,v. ad Ephes tui postea , expli,s 4. ἡ Tu in quare o. quia sunt in sacra Scriptura multae orationes praeposte plura pluvi in te rae,e qui biis ingens gentibus dii licultas paratur ut quoniam Euangelista res ora kri Ioannes prius narrauit, quae circa passionem Christi in domo Cayphae facta tiones tant, quam quae in domo Anae, inde circa negationem Petriniagna obscuri prδpostatas effusa est: quia negati vi elatur in domo Anae accidisse,cum tamen accide a. rit in donio Cayphae, licui ex abis uangelisis costat, imo eu ex ipso Ioanne dicente prunam negationem factam fuisse in domo Pontificis, cum ipse,qui Pontifici notus erat, Petrum introduxit. Anas autem tunc non erat boni. sex, sed tantum Cayphas: γ Qui erat Pontifex anni illisia. y ιρ ' ς' Tu ii ii intri,c: uia sunt in ricripturis sacro multae phrases Hebraicae I scripillius linguae propmae,quae dicuntur idiotismi Hebraici,quae nobis ad intelli rura mulgendum sunt valde disiuiles, non secus atque phrates propriae cuiuslibet ex a phra neci . . , ternae linguae, V. A. et dicitur Thrcnus eius .stdιeicati . hoc es , thronos eiu 'es eo ffli S perpetuus. 5 alibi a Ammam a in manibus Heri semper, id est, in mam fessis rei saλcae. Ri I is , iis δ' ite ulti .nam quod es prae manibus obiectum sic obnoxium cst cxternae diro
Tum denique,quia in Scripturis sacris sunt orationes figuratae,iropi in scrip metaphorae, allegoriae, ironiae, similia de quibus dubio sequenti: quae licet u raptu orationem per polliant, illam tamen ditsciliorem reddunt. V enis' quis me imi tro. taphoras v. g. intelligat,aut allegorias,oportet cognoscat naturas rerum, ait figurae quibus desu huntur Sad quas ordinantur. Quis enim poterit assequi sensum nζ8 Neb ec. . - illius metaphorae ricitae de tribu Iuda, niai praecognoscat natiuas quali auuialia rates Leonas inti etiam praerogatiua Chri tu, propter quas digne potuli Leo appediar l. Et idem est de reliquis
Ratione a posteriori ostenditur scripturaruna obscuritas, utique ex puritate vitae intcgritate Orationis,exercitationis assiduitate,t equisitis ad illa-
Uis, quae tam sacra pagina quam eius sandii,ac docti expos vitae pro Et totes ruqu runt in studiosis literatum sacrarum, ut eas probe bitate aE .lis L i g-nx ς0nuincitur iliarum obscuritas 3 implexio. Nam dementis Q in primis exigitur vitae, cordis,&animae puritas, uxta illud a puritata hiis selia
130쪽
Dn I iis ιν um Scripturae sacrae οἱ carae, ac dis itisset cs
Fili eon up scenisi pientiam, obserua iustitiam, e De praebebit illam tibi. Et Iob. Iob.18.13.
nmor Domini ipse est lapis si tum sap. r. . Duo lavi animam non intrabit spientia neque balitabit in corpore subdito peccotis. Et Iap. .i . iterum. Per nationes in animaisanctasse transfert sapientia. Esai e nivitiae Ia e .umlatii. sapientia. scientia imo Diu ipse est ib, uretur. Vnde Christus D n f Ioan. is. γ.is. intulit: f Vos autemέιxiam eos: quis omnia, quae audini a Patre meo, nota feci vobis: Non enim aperiuntur arcana diuina,nisi amicis Dei. San ti etiam Patres serio id nos i nonuertit. Basilius enim ita inquu g mProoemio in E. sancit, Aededit huc euod vitae quoque purita requiritur ad iudicandum quod in sacris scriptu fatam. tres ad-- is obuolutum est Greg. Nazianz s,er mentes,Cr avres,Cr ntellectum propurgara oratione a damonent te eat in huiusmodi rebus collacato deli ιιιι Cyrillus Alex. i expresse docet ad afeba. Probita hane druinam scripturarum scientiam obtinendam io duntaxat idoneo Ule, Lib. I. eontra Iurem Vitae ui earni passionibus,c terrenis immunditiis tiber ι, mentis integrι tute mcditi, eram uim . Dro scri L pistatem eo lare operibus ostendant. Athanasius k in pura mente, ems octorum N Extrem libeo Prur ars imitatione nemo com ehendet sanctorum, erba . emadmotum sicut in t eri vetitso de Incarnationa Petritia uti tabir oeulas pleni deterri utar in D: adorem redigi quantum potest, 4d eis simi ιι tu γerbi dinem cuius conspiciend sellam tenetur sese purifieans, ut ita oculus tam tamen redditus fumen solis conte inpiatur Ambrosius rae ihindemiam colligi ,γas prini quibus hinum infunditu mundare conuenit, ne sordes aliqηa,ini gratium decoIOret quid enim prodιst poneresti erad Mere quot anuι aut araresulcos Acere. amputare subrigere,ad iuno ere, Iniis, e quoia ιonnubio copulare, si in tanto labore vina quae Illa ui,aI coa cenantur matutinos duove Diis ortar si quis spectare de derat emandat ocula suas, h euid pulueris nequid purgamenuram lassideat quo intuentis hebetetur obtutu , ne erii ἰuae a Ii o nebulosa corporeos, qui expectantes s. Hucat. Nobis in lectione exorienis du est,sed qui ante Hiemi si incipit. Mentis oculos emundas bono animique interiores obtutus, aequa se stac peccat aciem tui pertingat ingeni , π κricordi tur et aspectum. Enrunsa autem ,γt,aseone ero Scrapturae disinae nitida fluenta suscipida, nequa
xς β et Inde consequentia legitima deducendum est, impios, infidos, perfido , . scelerato, homines sive Ethnicos siue Iudaeos, sivi haereticos,& huius se por tionerat. ς
rinae similes viros, Scripturas sacras vere non percallere, nec probem tellige u
i l te ed ne intelligere posse: nam licet sit in iliis non vulgaris disputandii V ut obs ritia, non Aniene ii vera iciem, ut pcue quae nisi a veri Dς ς Vi 0Πhμ' - T.
' ' deri n5 valettiustamin egregi EresponditGermanus Abbas apud Cassian ut ' p V in casu quo illi obiectu fuerat multos peccatorsi sordibus irre tos, Iluris . . 'N' ΠΠλ ' ita toc onlpreuis praecellere inscripturaru notitia. Sane, quidquid iit do Vii 'S*η telii entia illis indita ex quo tame infunditur, vel inducitur in sordido Vala, / nitor ,ae saporepto priis amittit, ita ut potius sapiat diabolica, qua diu in do retrina: iuxta quae vidue licet in eminutioribus Iudaeoru haereticor v. Vnde V lle ' in illis potius naturam diuini verbi amittit, quam retinet, aut redoRex. Gς ς Est autem aduertendu apprime. quod in ista qua praen ii simus)animi, ςRς p dis, puritate inteli: pitur primo omnis carnalis lordis muditia quo 'io' nil mo, I hi non permanet in homine cui caro est. Et alibi x Neq; habit tinny 'ς μ' .Py' orde subdito peccatis. Talis enim homo bestia est, cui accesus ad monte in quo '' '
' de lege Dei agitur,interdictus legitur, Iot supra ex in Docςnxi λιλ ς μ et . . icta. quiri Wy ' 'l' 'iii Elii stilus desido pius aestv ne erus affectus pro sciendi ex sacratum
μ' Scri turarum lection praecise ob gloriam Dei in propria atq; pro unorum