장음표시 사용
141쪽
mkt mira sacraeliserae plures contine istensu c
s mstaret Christum: cum tamen non significet, ni ut metaphorice Pt imis . . ite&secundus is in gutus a tertio,quonia in illis vera historia,res gesa, aud renda produci: ur m hoc autem non nisi tantum similitudo rei gestae,riris. q. et Pan veleturi:ngerendae; uxta liud Ius in Martyris, nParabula stam est similli,di. o ti icum Mir. Oe ncmba eas reιge ea,qμα futμm est historia ver ὀβrmo est complecten dulfi rt onem re gelia . Quia autem animia tio,quae inducitur,vera est, utpote quia ' ψ verum est coelorum regnum esse simila omnibus illis rebiis iam memoratis, sue fiterint,sive non fuerint eclarur sint, ideo Parabola ipsa verisii maest, quasi historia retertur, & Ansus eius dicitur literiai, historiis
i Sensu, hem mystuus definitur ille qui non ex significatione verbo oh srum propria, vel impropria, sede rebus ipsi per verba significaris erui retici,
tur, hoc est quia ex signific-tion rerum qu- ος ba det notam elicitur, ni Vsuevio Malle. 1, 4. vii cum apud Marii, dicitor, si HIM Loηa inventre ceti tribas diebui, si,ui noctibus, si erit filius bominii in corde erra Sensus est reni illam, &historiam praedictis significatam Verbis, ac rerminis, hoe es Ionam inclusionem et is in ventre cetus,atque etiam exclusionem ab illo, signifi. catas per verba historiae typum fuisse Christi, sepulturae,ac resurrectionis
, Ratio autem huius nomenclaturVest,quod ly mysticum es idem quod Quid loarcanum,atque reconditum mysicum enim dice dant Graeci omne id quod mysticu in sacris deorum arcanis peragebatur, VCR cci orgia, id est caeremoniae, quae nocte clam a solis mulieribus celebrabantur: mysica etiam dicebatur ip-Ta sacrorum significatio occulta , iuxta strabonen , unde sacra stica apud Ovidium, I, o futura ma gico apud eundem γstica hostia apud Tibul-pEpist. rasem i. Ium,e σmγfites Filii pud eundem; ubi consulendus interpres eius Beris de arte amandi nardus Cyli Beronen. Itaque Mysicum idem est, ac sacrum reconditum. Lib. Iratai. Vnde cum in rebus significatis per Voces includatur circurn saepia idem ιι. 3. et g. 6. tu sensus alius distinctus a sensu vocum seu terminorum, ideo appella-γersi turis vilicus.Vt etiam apud Ciceronem, appellatur navi agopus ille, qui estro.ιn merrem sacrorum arcanorum princeps Appellatur etiam sensus iste spo tu alis, utpote quia tamquam amma ta spiritus late in corpore rerum quas verba signi licant. Authordire Quod si roges quomodo res ipsae significatae per verba fiant signa, I beo tibuni sieent, alium sensum reddant distinctum a sensu verbo mitia i Respon tantum. - det Diuus no m. in causa esse quod author scripturae en Deus, in cu voce, ius potestate es , ut non solsim voces ad significandum accommode se die, O quod etiam homo facere potest sed etiam res ipsas,& ideo cum in omni gnificat.bus scientiis voces significent. hoc habet proprium ista scientia , quod ipsae res significatae per voces etiam significant aliquid. Huius autem rationem est stillo. .re reddit D.Th. talibi utique ex eo, quod cursus retum subest diuinae prouitii dentia &non humanae, unde solus Deus potes sua prouidentia dispone . Te, Raccommodare res, ut secundum cursum quem ex prouidentia diuina signifi- sunt habiturae,non solum assimilent ny aliis rebus suturis, sed etiam ex insti-catio ex tuto iraeordinatione diuina significent eas res, quarum similitudines rebus digerunt. Haec D.Tnomas citur si- is Et certe si in homiris potestate est determinare licet ab extrinseco vo gnificaces ad peculiares ignificationes , imo de aliquando res ipsas, ut patet in ra tio mystimo ante tabernam cur Deus instituto suo accommodare non poterit a mi res gnificatas per verba sua , t ipsae Vlterius aliquando proten deo lux dant significentes Haec igitur sipnificatio ex rebus desumpta di tare ruincitur mystica . Quia autum res , per scripturae verba significatast , sunt varietatei toplici disserentia nam aliae sunt figurae credendorum , siue eorum, variatur quae facta vel tutura sunt in testamento nouo, lege gratiae Latiae agendi sens myco tum in hac vita aliae sperandorum pro aliau ideo illarum sensus my sticus.
142쪽
Dti 'I, L Satraliteraptures contineant siensus It
stici sunt in triplici disserentia,quoniam rigurae crede dorum important sensum mystcurn allegoricum, figurae gena arum mysicum tropologicum, seu moralem , Ligurae autem sperandorum mysticum sensum anagogicum. Vn e versiculus ille apud Lyranum complectens quatuor hactenus tinninitos sensus, utique iteralem,allegoricum,tropolo sicum, scum Oralam , ecanis SoSicum. : .r Litera gesta docet quod credas allegoria, Moralia quid agas,quid spere ariagogia.
9..t Exempla horum omni sunt in hac voce aqua in sensu urina literati st- Exempla unificat veram aquam ut in Gencs. congi'gatae sunt aquae in incum num iri sentiteratis su autem allegorico significat baptismum , ut in EZech iussunumsuper i vc . r. rv.
sensus at aquam mundum et munia binint ab Omnibus i quιnamenti 'elt i. In sensu tropo x Ezecb. 26. aer. legorici, lorico pruden Dam vitae,5 doctrinam morum,ut in Prouerb. Aqua profun- tropolo da relis ex ore viri. in sensu dGniqua an opico gnificat he ritudines, ve Trou. 9 l .gici Ilierem. et Alede eliquerulus olited ita ανιμα Iuxta quae ex Luther a Sixis Hiere 2.γ.ir.
anagogi tus sene h. photauit. a Libr. pirituat. ei. ro: Sersus denique accent' utilius in se aliud e trans IDrmularum. Qi is a criptis,&appolite sumptis, Miram latis ad signiricandum aliqii id quod a b Lib. I. BB. S. senius ac me ex mente primaevi aut hori, dc scripti ras non significabanti ut cum c cap. a commo cletia accommo Ju Gregorio, Luguistino,&aliis Patribus id quod in Eccle Eccles . r. datilius itastic habetur se Noe, Inue ηtus est ustus πι tempore iracundiae factu est reconcilιatio. Sane in Apocalyps d videmus hoc modo applicata duobus illis qui ad finem mundi erum praei: catoribus verba illa quae Spiritus Sancius Apocal. i.4.ap dZich. edixit de Ieiu Sacerdote filio Iole decli, te de Zbrobabel duce lu
et 'inio autern est quia huiusmodi accomodatilius sensus libris omnibus Sensus commutris est,& prositis immunis ab onini nota labe sed potius cum maacco in sima sy Ii eorun elegantia&glor. a vi patet non tantum in propidanis Ilodamius irrem Virgili ,Horatii, sesasiorum centonibus,, 5 ma 'me in politica Lypsis
elegans apprime contexta verbis accommodat itio sensu surpatis, sed in ipsis lancti tria in Patrum etiam codicibus, maxime et nardi. atque etiam in Ceolliorumque Pontificum decreti sin rei criptis, de tandem in Eccletiae libris ritualibus, Breuiariis,atque resalibus pro Missa,aco frictis canonicis,summo co-silio editis, atq; elaboratis. Cum igitur, quae libris omnibus coirim tinia sunt sacris denegara non debeat,consequens e it, Quod libra etiam facii huiusmo. di tensus contineant. a Quia vero ad quatuor dumtaxat capita reducentur,quae in omni libro- Quadru rum genere suppellectiliq; coagmentantur itiqne verba seu dicendi phraplex ac ses,sententiae,exempla cla historiae,ideo partiti sumus lenitam acci inmoda icommo litium in verbalem uententialem, exeniplatem, hist0rialem. datilius Exemplum acc Ommodationis verbalis non tantu es , id quod ex Tacha-
sensus ria, stupra retulimus, verum etiam illud Esaiae, g quod in Mai: h. a Christo m. s.
Et exem inductum est. Populus bie labiis me bonorum. quod enim Esaias animum ad a- 'μ' xx placuius lios intendens dixit, hoc Chiistus accommod it aduersariis suis. Exemptu ' ἰδ' ', libet accommodationis sententialis es illud Pauli ac Titum. Crete Ofemptrie dacer enires pigri mala bestiae. Quod ex poeta Epimenide sumptum , taxauit '. Cretenses sui aeui, ut Epitne nides taxauit eos, qui Cretam suo seculi, incolue rant Exemplum accomodationis ex placio his otialis reseri itur a Patre sapientissitu o VaZqueZ,li illa quae Ex I ucae 6. Restina c. i. addi. xit Chrisus Dominus de David utique quod necessitate compulsus pane, propo K r. p. ei p. s. sitionis comedit,ut sic simili, Lai Eistoria o uenderet quod Apostoli simi e p. γ. Ii necessitate compressi iure potueriat in die sabbath c uellere spicas, D c. s. t. Ir a. nibus confiicata grana coin edere, quidquid Pharaiae Obgani sciit Ucrumta in I. Rιg.c. zi.
143쪽
D. Hi trum sacra theraplures comis aut sensus
res stricti expandatur potius in sensu literati,quim in accommodatitio Christa, historiam illam inuexit utpotes.quod non de Apostolis sed tantum de David retulit Chrisus eam . Cum tamen da ratione sensus accommodatit: lit, quod verba inducia ad significandum alico id aptentur de applicentur ad significandum aliud longe distincium,dcomnino diuersuma intentione authoras eiusmodi verborum, sed tamen ad ostendendam naturam accom . tib .a. s. nodationis exemplaris ae historialis subicientissima relata verba sunt licet, O, ii. - aptiora viduatur illa Matth .a ego se ais Ex IEgγpto vocavi filium me.m. Et illa p a lib. ἶ-ῖς tth. pex Pisim. 1 Arriam in paraboIi os meum. Et similia, qui aliorum 3'. . .i sumontra insensa tantum accommodat itio dicta sunt. .
Obseruationes circa sensum literalem scripturae quibus ostenditur primo, ullum esse scripturae locurri
absque sensu literatio undo plura cile loca quae
plures en sus literales admittunt tertio quomodo inquircndus sit lite, ratis sensu sp
RAEMISSI I scripturae sensuit diuisionibu atq; dis xi
linitionibus e cap. praecedenti,sequitur ut quae sum senui Nullusna cuique sem sui aperiamus. Et imprimis de primo omnium scriptu sensu qui est literati , id primum statuimus nullam esse in s rae iocus cra pagina partem sine illo, utpote quod nullum cI verbii inclite scripturae,sine aliqua significatione Piopta a vel metopho rati ion. rica;quoniam alias non esset verbum, nedum verbum Dei; su. sensus autem iteratis est quem vocum verborum s gnificati reddit, ut
Praeterquaminii d si aliqua scripturae pars litet ali sensu careret conte quesa Nire. r. in E esset, cetram carere mystico vi potu quod ille fundatur in illo, & contane -- ecb. turm eo ut patet ex supradictis Unde Gregorius. Hieronymus, ex alii dii, vi Epit si cunt sensum literalem esse radicem de fundamentum sensus mysici,&ve 'aulis. e Praesa ut corpus huius animae, it corticem huius nuclei. Cuius ratio est, quia sen- Iione in Esaiam sus mysticus est sensus rerum,quas verba significant. At lepugnat esse clic Irp. Esel. 3. Hurae verbiam sine sensu liter ali, quoniam aliis non esset verbam Dei, utpo dici l. a. te nihil evillius intentione, aut etiam directione significat: s, quoniam n- ii p. v. sus accommodatilius non est ex mente Dei. Ergo nullaesi par scripturae Ii- . in . Oleg. B terat sentit arens. Curium ac scio Lyranum, e oppositum intendisse,propter quaedam scripturae loca, Oppo quae trieraliter . ccepta videntur facere sensum falsum, vel absurdum. Cuius et se Ly. I, in o. c. ni odi sunt illa Iudicum, duerunt ligna aeνunt super e Regem: L .iti, Si ranus de Matth. I. Mem mutua tua ,νel pes tuas scandalizat te,dbscinde ex me proi te ab te. Cui fauere obiicitidi i . Ioan. e. γ. Videtur Ioanne Maldonatus f dicens aliquando in scriptura sensium litera aliqua exta lem coincidere cum mystic, ut patet in nariatione et de probatica piscina scriptu 1 ιoan. s. 2. quae erat baptismi ignum imo de Sar. et Patres videntur in eam sente tiam a Ja- , i uisuno tremam Dionylio sui de Apocalypsi elle mystica re iactationem. Et Hierony tribus. i. x mus tot si sacramenta Apocalypsis,quot Verba L Gregorius M. ii nus,' κ . reliιm Origenes K dicunt recurrendum esse ad mysterium , ibi litera bono tensu
. ... caret, Ut videtur carere illa Iob,l Poeat duo qua ιιι sum.
. l . Periari ic Sed haec de similia quae abr.Va Eque copulat ex Origene, Chrys. Lyra no Ambrosio veritatis stabituae pondus non eleuant quoniam Priora illa Ora refron
144쪽
Du I. ra. An Satraliteraeplures contineantsensus r
cula,m similia habent quidem sensum lite ratem , licet non proprἰum , sed Ial. p. π Maemetaphoricum, quatenus per ligna denotantur homines, de quibus ille di tb. ig. xit esse, Urit ut arbar es ambulantes: de alius dixit esse, inuersa arbores . Et perma n Mare . . a . nus&pedes praescindendos coniunctissimos quique.&necessario qui nobis
ad salutem impedimeto sunt. Locus item de piscina literatissimus est, utpo te omnino historialis,& in proprietate sermonis, licti scopus condendi piscinam illam fuerit baptismi mysterium in hanc reputo fuisse Maldonati mentem Patres demum exponendi sunt, per hoc quod ubi proprius sensus non potest labiistere,sicut in prae allegatis locis, recurramus ad improprium UM ' σM t metaphoticum, qui apud eos solet vocare mysticus, eo quod est reconditus in translatione Verborum.
Vna lite x secundum quod statuimus s&qvidem demente D. Thom .p&Augus. s pyra capit atque de communi sententia est plures sensus iterales eidem literae aeque 'U .
plurescii subesse; patet lim ex illo Ioan . Expedit, , nus homo moriatur ne tota gens per ς p ' C a sterales diu, quod elogium duplicem sensum literalem habet politicum unum, iux 'qi I. -p sensus. tamentem iniqui Pontificis,alberum vero propheticum,iuxta mentem Spi 'ChQm g titus sancti: Tum ex omnibus illis locis quos in sensu literati adductos ab Eua R geli itis inpostolis, volunt aliqui,ut idoneis argumentis mysteria compro ' i barent Christi v. g. illa a. Reg. 8. Ego ero ei in patrem e ipse erit mihi in filium 'stabiliam tbronum regni et asin aeternum:& illa Psalmo Fitius meus es tu; ego hodie FI genuite, quae de Salomone ad literam dicta, explicat Paulus de Chris ad Heb. bl maXlma cum emphasi dixit, , cuinam Angelorum liquando dixi Hς r. r. s. seu ineus es tu, ego hodι genui te e rursum, Fgo ero ei in patre me ipse erit inibi inflium. Cum vero si aliter quam liter ali sensu intelligenda venissent de Christo, non multum Iudaeos premeret, apud quos ab suidum putaretur probare diuinitatem Christi ex sermone, qui ad literam de Salomone intelligendus erat: sensus enim mysticus rebelles non constringit, quando de illo authen
vlmone di Verum quidquid sit de prophetarum elogiis, an scilicet in liter ali senta pretio su inducta ab Apostolis fuerint, quoniam alias argumentum satis idoneum fa, quis non conficerent ad res si dei sufficienter probandas contra rebelles de qui . in parua bus p. sequenti aliquid illud certo certius est, quod graues magnos quantita quosque decet oratio pressa, ita ut in ea sapie laesit multum loquentiae ve- te pluri r 5 parum; utique ad normam monetae, quae tunc est optima cum pretii plu-rrium ha mnium habet in parua mole propter quod prouerbi vici iactatum est, impe-bet prae ratoria reuitas, utpote quod Principes oportet breui loquos esse. Item adati, gium illini, MonHyllaba dictio,quod si hoc maiestatem concernit humanam, quid diuinam et re igitur Dei est atque ad eius excellentia maxime reseri, Cur una no eoque breui,ac pressis sermone plures sensus es primere . . se raptu 18 Inde D. Thom. v bisu p. xvi via sensus iteratu est quem aut bor intendit, XI. p. q. I. gr. I. . raeliter aut bor autem μινα scripturae Deus est, qui omnia simul suo tellectu comprehendit,pIures non est in conuenient vi dicit Augustini ι γ stetiam secundum literalem sensam insensus ad una litera scripturae plures sensu sint. Vbi est apprime notandum ly, etiam 'ib. xi. tenses mittat' secundum literalem sensum. Nod dicit propter pluralitatem sensus naysticli a. i S. I e ro.
quam n alitera ambit. Si igitur res quam continet significatio literae una e a 4. o II. to
Cue serii in diuisibilis cum sit plures mysticos sensus importat cur ipsa vox signi fi mo . plura o cativa illius rei non poterit etiam res plures significare LMaxime cum ver-lim Hae ba aptiora ad significandum snt quam res ipsae Cum ergo de facto res plu-braico res mysticos sensus importent, conseques est,quod etia verba plures lite .sermone alea sensus admittant; non quidem Omnia, sed saltem aliqua notaxu digna ea, in .ci iustae ut non quidem omnes cibi, lud unus ille qui dicebatur manna plures retere ' δ' sine voca bat sapores,&omne delectamentum continebat. Manna autem diuini ver Iibus u bi gessit figuram, iuxta illud Sapienta et Angelorum esca nutrιuisti populum tuum,ctis exa Crpinem de coelo praestitisti eis,γt sciant Iil ιδ tui fluoniam non nιtiuitatis fructus pascilirata. omines, sed ferino tuas.
is Hinc summo consilio gestum existimo scripturam sacram Hebraico
145쪽
Du . r. iram sacrae liter plures contineantsensius
potissimum diomate,& quidem sine punctis,hoc est, sine vocalibus pulla
pra idem ostendimus exaratam esse ut sic sensuum pluralitati amplior fenestra panderetur, ut vere patefactam agnoscimus translationum varietate, adhuc de mente illoriana,qui Hebraicum idio ma egregie lapprime ea lue -rnt. Quare versiones illorum , etiamsi a vulgata cliuersae,non contemnun tur,sed potius maximo in pretio habentur,utpote quod a multis putantur Ii, a ris , g. dba xeralelltcnsu ,. ipso Piriti Sancto etiam intenti. cui existimationi ansam . ia ., pr*buix Aug inquietus. Ille aut bor in eisdem verbia,quae inteli irere , olanius, e ip amseurentiam fortitam bidit loquitiir de icriptore sacro xc certe De spiritus
qui peream baee operatus est,eιiam Uam Arar uram adιtori,νe lector line u ubi tutus ne praevidit imo γt occurreret laesis ipsa est heritate subnixa providit. Nam quid in
drui mi eloquis largius Toberius potat disimius proaιderι,quam, eadem, erba pluripus intelligantur modist
'o meque mirum quod translationum,lectionumque varietas varios en Lectio sus pepererit,literales existimatos,&assertos, cu etiam ex eadem lectione di nu Vario uorsos videamus sensus etiam literales productos: idque utiliter,&conuenie 3 Va- ω .i .inia ter, prout a multis, sed maxim E ab Origene bin Augustino, notatum inue rios liteth . nimus, verificatum habemus in illo Esaiae Generationem eius qui e 'abiit ales sene Libr. l. coisti a Modin sensu literati exponitur de aeterna simul atqu temporali genera su Inu Maximum c. ra. Non Christi,quarum utraque admodum mirabilis,atque nefabilis est imo it .erdib. te de civ. non tantum de generatione passiua Christi,verum etiam de activa, qua fi- cap. 26. sine llos generat multos tamquam pater statum seculi,exponitur ab aliquibus vetib. .ie dcctria a me notatum habetur oc copiose ostensum alibi. Videatur pro ista sensuum
lib. cap. r. er Sed opponunt se nobis Michael de Medina, & Franciscus Ribera,et eu Ira pu'
lib. i.de Trinit.e alijs dis fitentes istam pluralitatem sensuum litaralium sub eadem Iitera pro gnant a-,ltimo. pterea quod alia in una sententia,proposition z,ac itera,essent plures en liqui Plud Mai. t. v. 8. xentiae,propositiones,ac literae,&proinde quod talis litera esset mnltiplex, alitate eoaduentualiser ambigua,nexiloquia,aequivoca, fallax atque isdeo infirma&inliiniciens en suum mon .de S. Vince ad firmum,sufficiensque argumentum pἀtrandum pro veritatum fidei con literatiue tollat. 8.c. I ulamatione contra rebelles perfidos,quibus tunc iure liceret ab uno in alium uo eades D secta ιη Dea Π sum literalem dilabi. Quo tame absurdo periclitaretur fidos, haereti lit cra. fce Iib. 6.ed 14 Linc pus nabiles remigrarent, utpote quod fidei veritas efficacitate sensuus Sup. Reeii literaltum potissimum ad irruienda, diroboranda est.
a. num. a. ad 3 Vorum si absurdum non eli,neque absurdi causa, quod una Mindiuisibi Euerti. ii lis res per sacra verba signata plures mysticos reserat sensus, ut demete om tu prae nium babilitum est; concedit D. Ti, ubi lup. mos cap. sequenti ostende missa Hinmus, cur erit absurdum,vel absurdi caula quod na,eademque luera plures pugna literales sensus importet tio. Item si pluralitas ina argumentorum efficacitatem non deprimit vise- cruenti cap. ostendemus cur deprimet ista: non enim pluralitas et multoris soluitur deteriorisve conditionis in uno, quam in alio genere argume-3L: Quare dicendum est,quod sicut pluralitas sensus mystici confusionem tum praenon parit,qLia Deus,qui est auctior iiiius pluralitatis non vult, neque in te dictae iiii dit,quod ex omnibus illis sensibus unus tantum determinatus a nobis perci pugna-Piatur,sed potius omnes quantumcumque distincti ac diuersi: sic nec plura tionis litas sensus literatis, quia omnia vult Deus a nobis intelligi, ut iam praemisimus ex Augus. Qualiter 3 Vt autem hoeintelligatur aduertendum est, quod aequivoca aequivoca sensuumtionem, aut perplixitatem non anserunt, nisi quando in unico tantum reia plurali-runtur sensurita ut ex multis unus percipi debeat, praetermissis reiecti scias sub alij tamquam ad rem propositam impertinentibus : secus vero quando eadem lii nomni sua latitudine inducuntur,ut plenem adaequa te percipiantur, aut ter consaliam indiscriminatim,& indisserenter procaptu lectoris,&auditoris velit fusione
146쪽
Dul Id. An Satra literaes lares contineantsensus Ia
nentialem alicuius vocis aequivocae, Verbi gratia, canis producit in medium nomen aequivocum, tunc quidem multa simul aperit sub unico nomine, ac sine confusione . quoniam scopus proponentis est, ut plures rationes omnino diuersis unico te mino comprehensas auditores,velle tores percipiant; aut si non Ou nes L. f. t in aliquas pro captu illorum;ita in praesen
Plurali Praeterquam quod a thnc in huiusmodi sensibus non tam est ratio
t.1 sen aequivoca, quam analoga; quia lice literales sensus diuersi sint ad unum Laum ii ramen reseruntur, uti cum de excidio Hie osolymitano: de mundi conteralium summatione eadem verba referuntur' quia in uno aliquo similia sunt MM/tib. Liab eaderi inueniunt, videlicet in eo quod aequalis triusque interitus futurus est . Et I.σι 4. I iterano idem contingit cum de Christo. Salomone aequaliter aliqua referunturta est ra propter similitudinem inter eos secundum quam unum sunt. Seclido quiatio aequi sicut sensu literatis est illa qui eruitur ex ipsa significatione 'erborum Doca, ita ille erit potissimus maxim&ndubitatus,qui potissime, maxime inquam a dubitat signiscationi verborum respondet. V. g. in illo en ira i Gen. l. . i. nalogia principi, reauit Deus caelum e terrina , sensus literatis absque controuersaeit, quod in principio temporis Deus creauit coelum terram , eo quod a citra contronerstam est, quod inter omnes acceptiones is significa- Intercli tiones, is in principio, haec et simplicior, atqtie germanior . Et per haec ocis terale curritur ambiguitati quae ' argumento obiicitur pro haereticorum dila- sensus v-psum quoniam licet Mnas finitas iturales scripturae perspicui sim nus alio ille tamen perspicuus est , atque indubitatae fides , qui peripse uitati teris Praest .it minorum congruus maxime inua nitur sic ex proprietate, terspicui-o ignita talo huius potest rebellis quisque id caciter comprimi, concludi. to , per Et qui de purspicua dogmata fidei in huiusmodi perspicua verbor signia spicuita ficatione traduntur, cita rebelles dilabi per subterfugium ad alium lenisteri inta sum nori valant siquidem potissimum hunc negare non possunt magis tibilitate quam ipsam indubitaram , ab omnibus communiter acceptam significationem verborum; qua ad metaphoricam squam recurrendum no est, ni K Lib. r. edoct. si quando iuxta regulain August. Ic verba inproprio sensu accepta fit christ eap. o. statem interunt, ut illa sudic Pirrant igni σc .in illud Matth rara mam clud. s. 8.tua, diei e tuus. De quibus supra hoc eodem cap. Puncto r. circa medium mi ιι b. I 8.3Tunc enim sit sensus titeratis improprius non vero proprius, licet quali secumque fit, si modo liter alis est, habet primatum supra alios cur cap. sequenti iniri videbimus) maxime ad arguendum provoritatibus ac domatibus si deiis morum.
Qualiter Tertium' ultimum quod saluimus est , quod ad inuestigandos scri- alteralis turae sensus iterales, maxime, si a priori procedimus, insistendum es, insensus in germana indubitata significatione Verborum utpote quod sensias lite in uestigan alis potissimus illo est qui ex verissima significatione terminorum a Spi-gus ritu Sancto . prox in intenditur inobis eruitur. Ad quod certum est prae requiri primo inpia arum sacrae paginae summam peritiam , exactissi-imamque earum cum Omnibus suis Pliratibus, idit iotismis, proprietatibus, metaphoris, figuris, ornamentis intelligentia in in maxime diuinam illustrationem Ted quoniam haec non facile cuique obueniunt ideo omnibus necessarium est, rem ainoiteriori aggredi, recurrendo in conuolando ad commuhe asylum hoc est,ad communem sanctorum Patrum erga remn SU Mistam eonsensum iuxta Concilii Triden. sacratissimum documentum orae ob 1. quoniam apud hos legitime V indubitatae significationis,atque eti m diciae Hem. Hi in rientis notitia percrebuit tum traditione Apostolica aut saltem Ecclesia Exodom. sti ea tum dono, d munere Dei, per Vim orati Mnum adepta;quoniam cuis di Pro f. ct .i ingerent sapientia, postulabant a Deo. ωd bat illis affluenter iuxta verbum μια. Iaeobi, do quo Origenes Hieron. I Augusto multa e Misop. Mi.
147쪽
Dtib. 1. Virum Scriptura literaplures admittant sensus
Sed quoniam, nec sanctorum Patrum doctrina potest facilὁ excipi, nisi post solicitos, iuges, inde fetas historiarum Ecclesia sicarum, regulatum scripturae,phrasium,&idiotismo rurri, Conciliorum item, rescriptorumque summorum Pontificum, tandem scholasticorum disciplinarum labores summo lucubrationes; ideo horum inquisitio, sudiosissima indagatio illi praemit atq, indolenda est: c demum Deus ipse qui est author scripturae sedulo,serioque ro festolabogandus Da mibi intellectum e serutabor legem tuam. Reuela oculo meos,e conside re pus rubo mirabilia de Iege tua est ada PD. i 3.γ. 8 Sane absque Dei ope non alemus ista perpendere, nedum aestimare: scri scriptu cres . tu quippe est et Pol idisti νηiue64, quae feci Dc tu cera obia ιηι erra AEgγptiuae lo- Deuter. 19.2. Pharaoni,c omnιbusserui eiu :tent/tione magna/, qvat,iderant ocutiatii, pana ilia bos tra- portent qui ingentia De non dedit Dominua obra coranteIIigens,e oculos videntes, nando .er aures quae poJent audire. Id es, haec omnia vobis adsensum patuerunt: atin'tellectus vestros omnino trant uolarunt, utpote nDn ea gratia imbutos, quae, ad mylle morum notitiam comparandam opus omnino erat. Vidisti, igitur
ista ac si diceretur quasi non videntes:& audinis non intelligentes. Si ergo ad hae iure aestimanda, d capaci mente assequenda opus fuit ope diuina coria intelligens impertiente: quid ad ipsa Dei verba scripturas 1acras percalludas,adhuc prout sanctis Patribus explanatas habemus
Obseritationes circa sensum mysticum,quibus primo ostenditur praellantia eius supra caeteros; secudo quod non in omnibus scripturae partibus sit: tertio quod est propiijssimus sacris literis quarto quomodo sit inuestigandus: quinto quantum valeat ad confirmandas res fidei3
Cloan. 6. 0 I. ro non prodest uidquam.firitus autem vivificat.
: dςnxure soni,qui apud Philon om e compararunt sensum iteralem sensus
corpori, mysicum vero anim . illumque vocarunt spiritum, hune aute ear 2 us
e epit phi nem. Hier item,qui de illo sensu i pesse fundamentum id et vel sm Iti
cM. t .m medula eius. Quare inter extrenus sui populi calamitates recensuit Deus defectum Prophetae consiliam id periti sermonia mystici, inquieos Esai et Indo
148쪽
Car er Inde factum est ut grauiores pariter,atque ingeniis acie valde praestan-za se tu tes Principes Ecclesiae Proceres plurimum in umpserint operis in lucti. mvpi eos rationibus myn: cis plures de re illa conficienti libros; ut patet de Grego- a doctio mo anno. Beda,lsid. ro, Alculino, Rabbano Ruperto a ernardo, Angeloribus e mo,&similibus m ni in P in ostri Uenedictinis Monachis ut patet etiaclesiae pa in aliis prioris classis aut boribus, ut Hieronymo in prophetis omnibus, Anitribu ia rosi si Lucam II lamo in Evangelista Psal Cyrilic in Prophetas, ii insuda in lib. de adoratiotio, II lichio in Leuiticum,ac tand*in Origene plusquam
- Ex quibus si v se uam elicitur detestanda Martini Luthem impudentia Impud dicentis in syinposio cap. si . quod sensus myuicus vere meretrix adulte-tia Luth ra, quὁd peream misere scriptura sacra discerpta est Elicitur utiq, haec
ri aduer tanta impudentia liquidem,Vt patet ex dictis mysticusso Pse spira a se L. Diti
sum se tus est, literatis vero corpus&caro. Vnde Hieronymus, in aliquando dixit: iri. sus my Saepe latera lisse itura mysti φ ni. Cre. γ. v.
de bobus cura e I to, an propterinos lique hoc dixit latoni licet literatis sen
quia tamen id minus erat i 3 in ut nobis vrodes et ad fidem ideo sensum de praedicatoribus ac ministris Ecclesiae mysticium commendauit&extulit,parti pendens adium: vi ote quod Deus ad illum, non ero ad sum maximet
prosp xerit, csim de stantiendo Ilo Ocreto cogitauerat. Q iando Ec hoc a item licet colligere tunc mysticum sensum literati praestarusensus quando materia illius potior praestantior es materia scopo huius mystic ut praestant Ecclesiae ministri, ita dicatores obii . Vnde quia in vete praescat is testamento tegularii materia sensus mystici erat longer serior sco-literali. o ad quem desinabatur, utpote qtiod scopus erat Christus res autem per quas significabatur erant in. serioris classis, ideo sensus literatis fignificant res istas erat in serior sensu mystico significante chrisium quando auteni sensus literatis erat de re superiori :ique de Deo. Angelis, vel homini Aliqui bus, tunc praestabat sensui mystico , qui erat de inferioribus rebus Vt enim id mittit quia Ecel es ministri praestabant bobus agri,idea dixit Paulus, quod Deucsensus praecipue arii num intendit in illos quam in istos: sic quotiescumque scopus myrti censu, mysti ei praestat in dignitate rebus significatis per literam , praestat cos; in etiam sensus myseiciis lite tali ita ver res se habeat e contra praesta.
Dioni li bit lit ratis mystico . Quando autem sunt aetera paria hoc est . quando tera: Ali ser sus iter alis.&mysticus significant idem , tun,praestat literatis mysti
qui aba co quo niam apertior, perspicacior ad arguendum maxime effica
liquibus ior est . ς Plo 4 Desecun do autem puncto . viique an in omnibus scripturae partibus dunt; ali mysticus sensus sit , imaior difficultas inuoluitur: quoniam a parte ase' ii a firmativa habemus de communi sententia Originem Adamantium , qui omnibus omnia erum minuti si ima quaeque veteris saltem testamenti in mystic q. 1 .fap. M.t sensu declarat Aparte autem negativa habemus Abulensem, i qui a te th: 3. Ortendi tamento novo omnem mysticum relegat sensum . mo ὸbemus Ni r q. a. prolog. t Iatur non colaum d Lyra neganteii utrique testamento quemcumque en Iaeordi ri omnem sum mysticum in tantum reddentem illi sensum literalem.
scriptu At vir perista pars aperi talia est. Prima quidem,quia multae sunt,rae litera m veterit est mento personae adtiones, urbes, imo, propositiones in te Gen. I. v. r. mysti-- grae, atque sententiae, quae alios quam literales sensus aperta fronte respuunt i es. 3. F. r. coiadmi atque dedi nantur, velut in Gen .s In principio creauι Deus Cre.&iterii. Ada Ioan. .ν. I. tere en es in uti xorern suam Euam &alibi: γ In primimi erat erbMuci rursum, α cloia κ .io. Cfic. Di Estocr Pater,i: anisumus: S iterum: Spirit scinia cr λοῦς.
149쪽
m, . s. An Sacraesteraeplures contineant sin us
Dalibi: Nec est,ita aeterna, hi cognoscit te Deum γ erum.Vnde Hieronymus, cre
R. Zd ibi rore pretii endri Origenem, quod allegorias ubique inquirat: etiam Vindicatum, e epsa ad cum reprchcndit Epiphanius, cinquien, Non omnia verba diuina opus habent tura qua Pariath. in pro allegor di ouis habent accipienda lunt hi ponit exemplum te prac pio dam no-Dt.li ι. s.com. in honorandi parcius, quod nullum praeter liter alem debet senium admittet e. t Erasi Esaiam, T sup verum , ut argutu Viuit,&oportune notauit Geneb a nosse , ipse Orige inus. Ni se. Q. 49 nes immunem set ab huius in Odi crimine otiendit, cum homil. r. in Leuiticum
L Epissi ad Hie . dixit historiam non nega fidam,&io m. i. allegorias no ubique in scriptu In utro-νUbi C haeres ris ei te, Rhom. v. in Exodum, allegoria sine aut horitate crapturae impro que testa
a Pr fael inori. 4 6 Secunda autem pars f ita etiam es, quia multa extant in utraque pagi ueniunx n. na, quae pr Ixurii tetransiensu, , nyfricos amat,ut patet in elogiis adductis ex tur plu-bsum. 1i tus amento vetera, hoc eodem dubi cap. t.&etiam ex illo deserpente aen ra sensu laici . . Deo, Quzm e altauit Moyses, cuius typicam ignificationem petuit Chri mysticosus Nicodem O. Sunt etiarn alia in testamento nouo mysticas referentia si interpred Mase. it gni Mariones, ut illa historia de fuculnea n aledicta a Christo: & illa alia de tanda. Luc. e. captura piscium eri aliae imi s, quarum sensus mysicos tradunt sancti, praes Sub Hatib sertim Chrysost f A .igust. 4 Ambr. h. lino extat tessimo nisi Pauli mysti- Sup. Lucaee.γ interprctantis exitum Christi ab urbe pro subeunda morte; ii ad Heb. Audia.
6. ix. dixit: ι Christas extra portam pasIrres', exeamus e surae e mixtra castra impro tur Auguli Tract. 11 r. C perιum eiu porta mei. Hic enim Iuulus Christi exitum explicuit praefigurasse, si in usi 1 . in Ioannem atque in umbrasso nostrum, simul praemoliri illa. Vnde D. h. K. ait de me praedictai H b. i., et t. to Dionysi Magni moua lex est fgura futurae gloriae, in noua etiam lege ea quae in consit K i p. . i. ari ioci apice sunt cita dunt signa eoro quae nos agere debemur tuens.
i cap. e. Eeele In te ut iam est illud Augult .m ibi sicut multam identur errare, qui nuIIassali bi farebiae re gella in illa genere itera ni loquitur de testam veteri aliquis aliud praeter Audiant in Li i . de civ. id quos e mala pessa sunt signi ieare arbitrantur ita multum audire qui prorsu ibi ora concio- cap. s. nra lassificationibus allegorm inuol ta es contendunt. Itaq; expresse Aug. vir si natoresque ex praedictis damnat extremum,& mediam dumtaxat commendat viam qui tan-
quod etiam piae clarescit praeclarus ille familiae Benedi et mae Doctor Petrus tu ex on e m. 1. desicci Damianus dicens: Non omnia fra rei barisimi quae sunt in dithara sonant de ora cerebrotioni . nis mones, n omnia I 'aesunt in diuia ascriptura spiritualem intelligentiam gene conci ci-rant,sedo ritu a iuuant. Vnde nos rnediat hanc sententiana amplectimur,&ex ne effintremas qu. sque repudiamus. Susit.
I Haec autem dixerim , satis monitos cur iens diuini verbi egregios
concio natores , :rorum aliqui tantum ducti sydore lucubrationum suarum , ceruditionis eximiaei qua Mehercles, nitent omnes praeter lite Argui - rates regi dissimos sensus adhuc pro concionibus publicis, ali , latcque tur quod despiciunt alii vero pro ingeniorum suorunt uberrrina foecunditate, ala latu in sacritatio innia naysticis expositionibus replent,siue consonent, pro pudor cristit proh dolor lysii dissonent ipsis sacris literis,quas certe, neque a limine in ris mystituta isse videntur. Ob quorum nam sane in elui bilem culpam ausu fuit Lu ci sensus therus mysticos ut meretricios dii mare sensus inuenia 49 Tertium adhuc punctum operosius est,quoniam ex uno capite, vide tur.
anus Gregorium Magnu in dicentem , o sacra scriptara omnes cientia ipso lo- Li. a. 'r. 4 p quutioni suae more ruis endit, quia, no eodemque sermone dum narrat gestum pro
I .circa Miai ' ait, , t riu'm . Et D. Thomam dicentem Cum in omni dii scienti, voce si Argus gnificent, hoc bubet proprium istu scientia quod ipse res significatae per oces etiam tu sen- lignificant aliquid. Huius autem rationem inquit ei Te,quod author scripturae sus myci Deus , cui non tantum voces, ut hominibus, sed etiam res ipsae sub ficos e stant, ut eas ad significandum deteriminet. Ex quo certum apparet ,quod iam in insolis scripturis sacris tensus fit myilicus. aliis lito so Ex alio autem capite paseim legimus mentis conceptus non solum ver ris quanabis apita homines,sed etia rebus multis abhinc teporibus significatos ruisse in acris
150쪽
Vt patet in P ν thagoreis symbolis, dii hieroglyphicis si priorum , apud
quos a icula carens aculeo Rege significabat; atq; etia in aenigniatibus,em blematibu L fabulis a sopito quae dixit Macrobius. 3 ac raram rerum notio isi . r. In Io sub pio sigmιη torum,elamine σhonestis tecti rebus, er,e ita nora vibur nuncian n. ad Se Ip. Laallator u rursum . Quia sciunt Philosophi inimicam nitar apertam, x sim sue expc sitionem sui spe ipsa in steri faurarum uniculis operiunt , , summitibus tantam veris sepientia interprete, eri arcani conscii , reti qui contenti sint. Igitur etiam in aliis disciplinis praeterquam in literis lacris res ipsae signita canta liquid. linori in familiaribus quibuscumq; rebus hoc ipsum crebro Hul e nitur utique in tubis, campanis, exillis, publicisque nobilium gestamini-Vera mybus. dic tu nos . Sed certe aliud est res, arborum loco adhiberi, ut apud Ros. Benedicti- fucratici nos adhibo mur crebro signa nianibus gis .i in omnibus ac singulis locis icino inue iam tribus tam nephas: aliud autem res significata per voces,& ut ita significa niti, in as aliquid ulterius protendere, significare. Primum illud, mysticum pro . alii prae calid ubi non habet sensuum sud litoralena potius,quoniam res illae ac voiate qualis es signa intis rQxima rerum ex institutione. secundum vero habet, quia, o sileri, res non signicant idem ubique ac semper quod voces, sed aliquid aliud la- faecis . . tens incipiis significatis per voce .Qnare literatis sensus a Mynico pleiumqι distinguitiir, non tantum in significatione ed in re signis cara quod tamenno accedit hieroglyphicis,eo quod sua capis, v. g. in proprio sensu significus apiculani apicula autem ex insitutiones Egiptiaca significet Regem, in sensu autem metaphorico iram vox, qu.ura res signi licat Regem sensus au tom metaphoricus es licet improprius iteratis, non vero est sensus mysi cu, ita cuili Iratione est, inon a vocibus,sedate buccosurpat, uti l Ionax, h
in sensu iterati significat Ionam Prophetam, non vero Christum Lipse veto Ionas is msica Christum,non quidem insensu iterati, quia per sqna lonae neque est vox,neque vicem vocis supplens,sed est res significata per ly Io,
aias:&Ita sensus illiu est sensus mysticus. Quapropter res illae significantes dicuntur ab Augustino verba visibilis ivt, pote: quae vice verborum substituunt ut . Ata: lae simpliciter appellantur res tantum determinatae,& significatae Diseri per verba. xi en in Praeterquam quod omnia relata symbola sunt velut res implexae,
Grini et e composito assumptae adsignificandum id quod multorum verbolum amis
1 lipniae bitu sigii sicari poterat,ut patet, iri apicula, vexillo, c. res vero de qui- ωmys e bus sacra pagina sunt historiae inuentus humani significantes alia lon-ria facta. E ad inodum a se ipsis distincta, ut ingressus, me gressus sim rum Israel in AEgyptum praeli pura sant mystice ngressum, egressum Christi circa eos ' . sensus dem AEgyptios . De quibus Matth. ε ἡτι b. I. mystic pancto quarto factu nos expediemus, quoniam ad sensus myst - ouom ci ci inaestigationem eadem prorsus requiruntur quae ad literatis assequutiodo inuo nam , de qua praecedent puncto tertio . Cuius . ti es, quia literatis log dus sensus est .irtex, qui prascindi,&nudari expedit xt sensus mystici inde Iaucleus extrahit init et maNim quon am quidquid usquam per mysticum sensum traditur ad fidem , aut mores pertinens, id ipsum alibi per lite talem sensum exprimitur , ut praecia re monuerunt Augustinus in Diuus Tho tu ib. 1 Ddo cmas , inare enixi literis elaborandum est , meus cassa lente, ac christia a. pura rogandii pro mystici sensus assequutione dicente Augustino x Vbi fi p. sitat. Et diligntia aitu pieta a/bibenda esto altero fiet , t scienter inuentamn ad .are.