장음표시 사용
151쪽
place ii conspectu misericordiae tuae ιnuenire me graι aia cnte te,γt aperiantur pulsea . - ι mihi interiorasermonum tuorum. Sanctipas ' Scientes autem quos euoluere oportet pro mystici sensus utili scruti tres hcnio, illi sunt,qui in huiusmodi sensus elucidat ione maximὰ emicuerunt,ue clesiae deri , ἡόba v. i/gnui Gregorius noster,& illi de quibus in hoc eodem cap. puncto pri tetich iis . , mολdi et sium sancta enim Patres ut ipse etiam Augustinus et monuit sunt fidelium dentes,qui illis eloquiorum sacrorum cibos praescidunt panem tra Arg. exsiliit mandunt isolbiunt ut, ut illi postea facile deglutiant ac devorent, Patribus, . - qu si probat e cillita Cant, a mniei tui sunt grege Ge. quod exs unctum denique fecundum non inrano extra negotium est, utpote sensu. Q quod Dali. baperte asserit, quod ex solo sensu literati poten tradi argumen myxti coeabitanas. i. xum, non auxumis his, quae se aridum allegoriam diciatur,&id asserat tam nonio ... ibis, a. . IV m Q AVSunini mente,ς Augustinus ipso disserte aut alibi d Illud quod testsumedui ita e .phra .uiu ibri Genesti agi intendii, H eius narratio rerum factarum eset etia argumen, e . prα iguratio futurarum,non est conicvtio is es, fidelibus Ienlibus iligerendum . Item tum valiS Hieronymus, Numquam dubia enis mutum intelligentia potest ad aut horitate rudo dum.
i, , an theologiam Ugurrentativam no esse Non ergo mysticus sensus vide Arg. sen. rarius ad confirmandas res fidei autetiam morum iu in my In contrarium tamen est,quod mysticus sensus non minus intentus est icta vale Spiritu Sancto an sacris literas, qua ipse literatis sensus, proinde non mi re ad coenus reu elatus,atque adeo non minoris authoritatis efficacitatis. Antece probanis
dens patet,quoniam alias non esset proprie loquendo sunsu scripturae,sin das resti esset sensus icriptoris & verbum illius. Imo aliquando in maxime a Spiritu dei. sancto intentus,hoc est principalius,quam iteratis sensus , ut patet excia praeimisso elogio ad Cor. .gNon allis ahis os bobi trituram Num Deo es cura de Aliquari est. COr.f.,.s. φρ Hoc est, numquid potissima cura Dei, eiusque nudiuinis scopus do sens in decreti huius sanctione tui de bobus, an de honinnibus, Euangelii mi litersis nistris licet bobes, ibi pro literati sensu, ministri autem Euangeli pro my est sit
mei orentus, ut patet in praeallegato oraculo ad Heb. bibripui xtra portari tentus: bHς r. a ii pose est. Cuius tensus mysticus est,exitus omnium nostri ab urbibus.&seces crebrius las insolitu da fies pro patienter ferenda , atque humiliter subeunda cruce aute Eco Christi,iuxta quae Paulus illico manifes auri dicens, Exeamu uita H eum ex tra insteti a castra improbrini eius ortanter Vi secum passio christi pertinens ad lite stametoralem sensum, maxime intenta fuerit, non autem compassio nonra pertines veteri. adsensum nysicum,conuincitur quod aliquando literatis sensus non tan- tum proxime sed praecipue sit intentus a Deo quam sensus mysticus Freque Quandore autem res se habete citra vi patet fere in cunctis veteris es ament o sensus raculis,mysticὰ praesignantibus Christuma Christi mysteria,maxime inten mysticus rata Deo. Cumque sensus mysticus a Deo sit,in a mente illiues, videtur non coducat ni inu commodusin efficax ad arguendum quam literatis ad argues Sed factu discrepantia haec consonantiam habebit, si semel distinxeri dum quamus inter sensum mysticum, de quo satis non consat esse tale,&inter elide do vero quo plane constat.Nam primus firmum non potest argumentum confico' non ψro, ut habet prima sententia bene tamen secundus , ut habet secunda, i . p. s. t .art. Io utpote quod illius aut horitati non necessario detertur bene tamen sensus a r. istius mystic'
βρist. 8. mod si roges unde consare poterit de sentu mysticol p. cum Diuo exscri
lib. a. contra Thom. Aug. c Alphonso de Caliro l&aliis quod exscriptura pla debent plura
hαre. c. inter constare si alicubi per Ille talem sensum eum prodat, ita ut sensus quem in hauriens Hie ra I Om praetenti res important,qui est sensus mysticus,alibi verba referant, qui est duci ex F p. P- 7 r. io tensus literalisci vel saltem conli re poterit ex aliquo aut hore sacro diui scriptorini με - na aut lacri rate potiente, ut potiebatur Christus, qui propterea in inter re bus maxi
152쪽
Dal, Pr tram fuerasterae plures contineant siensiu i d
iat ut sui Apostolis veros mysticos scripturae sensus qui de illo erant. Aut denique ex communi sententiaPatrum, uae magni semper robotis est. Quia vero de illo ut implurimum non ita conflat, ideo ut implurimum argo mentum dς sensu mystico inessicax est quando vero constat, eiusdem efficaciae est ac literis sensus.
Obseruationes pro sensu accomodat itio quibus primo ostenditur, quam bene ab aliquibus serpetur,d quam male ab alijs secundo quam vim liciabeat ad arguendum.
Quando uva sitimus e sacrae seripturae sensibus accommodatilius aceeis
sensus i cera odit qui tunc bene inducitur quando ad res bonas bonoque accomo fine traditum volpud sanctos Patres videmus frequenter. datilius ΑΛ potissime in declamationibus ad populum,maxim autemhςno, rari nomnibus Bernardi Petri Ble sensis, aliorumque doctissi- quando morum scriptis male autem cum ad iacetias,laurcitias, sa-41. . vero ma M tyras, vitiaque transfertur, prout Concilium Trid. vidit
Ie induci & tirohibuit dicens, tamquam temeratores violatores
tur verbi Dei ab Episcopis coercendos esse, qui scripturae verba ad scurriliasabia sa,vana,adulationes, diuinationes,sortes, vel ad libellos famosos pro traxerint. Quibus sanε adiungrPossunt,qui pro literalibus, aut mysticis huiusmodi acto inmodahitios sensus divendunt. Hos enim Hieronymus praefringens it kDςeo demi sinitIibui,sei fori inliteratis sttularet lite di Epist. iapa. ras venerint , sermone composito aures populi mκlserint quidquid dixerint hoc e linum. oeni Dei putant,nec scire dign/v qaii Propbetae, dula A stolis aserint,sed ad θη- sum Dum in contrus apicnt testimonia qua irande jli,e--io Isimum dicendi ρε-
ηαι Dprauares eatenulas, inad, oluntatem suamscript ram trabere repugnantem,qu 1s non iererimus Homero centonas π Virgilio e ntonas Da non sc iam, tironem fine christo postimas dicere Christianum,cluia scri erit. Iam reii cr,ireo,redeunt Saturnia revis. Iam noua progenies coelo demittitur a Ito.
ru ac, sed quanis apte in apposite sensim hic eruatur nihil amplius roboris.
ςς0M aut etiam ponderis habet ad faciendam fidem erutus ex sacris literis, quam ' Vixiu' aliunde tran, sirretur, aut denu tunc in mundo primitus condcretum, nihil ' vi potE quod huiusmodi sensus extra mentem avsh 0ris est,adco, neque pro φyb' V in1ε, neque remothneque ter ςrb , neque per res intentus spiritu SanoM hQy cto suetit . Qiare eius tantum authoris transferentis, . tra scribentis illui' ς' μ' aut horitate viget .st proinde sit transcriptoris sacersu erit, vigebit aut hori- taxesaera, ut viget versiculus ille Epimenides quem Paulu aptauit de tran-6 sulite de quo sup cap. 3. ad finem. Si autem tuerit, nitiersalis, vel particulam rit. 3.Von si i Ecclesia,vel Dociorum collectio,&consensio,vel aliquis particulatis Domaior valebit authoritate uniuersalis Eccletiae vel particularis, et ommum minorve Do torum,velDoctoris privoli. lautem denique ruerit aliqua priuato perso aut hori navalebit quantum ipsa. iave o Ecclesiae authoritas multum valet, aisos cn' Dique semper non tantum apud orthodoxos, ςrsim etiam apud haereticos sus acco ideo aeeommodationes quas porpetuo fecit facitque Eccleua, siue in tui Lis odati ni mittis,siae in aliorum sanctorum enco cuia ,3 comendationem ii,quam magnumTheQogicis argumentis pondus
153쪽
r b. 3. Vtrum Scriptura sacra dicendi fortius niteat
Resp. ad ar3umenta primi capitis.
AM Argumentis primi capitis satisfaciendum est, utique
ad secundum 3 tertium,quia primum dirutum manet ex ca pite .puncto . pii Medium. Quare ia secundum dicimus, quod licet verba scriptura lint verba Dei Huia tamen non iunt naturalia, necessario procedentia ab illo, sed spontaneὰ,ac libere,&ad mensuram voluntatis suae, ideo proprie loquendo infinitatem non Obtm ent i qu. tantiun es' propria illius Herni Verbi ab aeterno geniti , Squoda Patre,&in Patre est.Imo etiam si infinitarum signi Manonum scrinium essent,adhuc tribus enumeratis sensuum generibus clauderetur quia si ex verbis significatio desumitur conficitur iteratis sensus si vero ex rebus conficitur mysticus: sidenique an umuntur verba,& accommodantur ad exprimen clium conceptum, quem primus verborum author non intenderat,es sensus accommodatilius:&ideo licet species subiecitu sensuri infinita essent,genera tamen ternarium hunc numerum superare non milent. Adiertium res p. omnes illas purases. pigmenta orationum potius ad eloquentiam scripturae,quam ad sensuum Vbertatem,aut multiplicitatem citer Vtrum autem elociuentiae floribus exornata si sacra scriptura videbimus dub i equenti quod ita inscribitur.
DUBIUM 'DECIMUMT DR T IN M. Virumsacra scriptura diserta eloquentia floribus
Io Arguitur quari ad idem. vi Vna est ratio eloquentiae. x Scripturarum dignitas non in ornamentis erbor sed miseriori et Seria sanaque eloquentia maxime ascripturas sacris ex ectanda
scripturae verba haberet inlinita. tem,adhuc infiis nitissensuum ga
Is . . ra scrip Geloquentis. eloquentiae ratio. I Sriptura sacra mire excitat ani
1 Nullus sarrorumscriptorum absque dicendisiuculis est. Is Inscript-ra splendent omnes fetu
et Ab Demenina eloquentia , alia
mastulina. a cui nam decor orationem enu stet . qui tam deformetpa Verba quae curam referunt resen
154쪽
si aderi 36 a tuliti casti accurata serminis
νυ de sal Hi uando appari rapta
Scriptores sacri pecuniam Wratia, quae supra artem est cνι plerunt.
de sim licitate scripturarum. Trori rhetorum ilia triores in scriptura quam i .alijs disciplinis. Eximium iudicium eoru in qui in lam is sim literis enutrit Responte tu primo argumento pram eapitis. Cur Paulus imperitum sermone se
dixeras qua tamen eritissimus Dira
rare ersorum sacra eloquia. a se rati te ιιι eloquentia exul a lit νῖν ... Jacra Z . .. si uenam eloquentia ac rios o robur habeat, qua er νι misia ac laxasii 'Sucra eloquentia non tam in erborum quam in eritatuis fulcro
quaestio- AD OH aestionem de qualitatis us, proprietatibusque sacrae paginae, hoc etiam dubium pertinet . quia cripturarum essentiae vel est anata, 'eiadue mitia altem, venustasin gloria dicendi.
Authoresvi argumenta parti nc gatiuae, id est, nullam esse in sacra Scriptura eloquentiam.
Parte negativa quaestionis plures ad modii inenarrabiles enarrantur, utique huius mundi sapientes, nimirum Philosophi, Oratores Rhetores, de quibus Orig. a Clemens Alax b Lactantius Firmianus, Hieronymus, di alii retulerunt, quod Scripturam sacram, ut simplicem, inelegante in lac rudet ni, ni misi' que vulgarem pretierunt. Quibus non absimiles Hieronymuriis augusti- nux Linuenientur. Vtique quod se de se hon Christiano Cliti ilianus iam referebat: Non sicut modo loquor, ita ηD in alieni ad diuinam cripturum,sed dissa est mihi indigna quam Tullisnx dignitat comparariis alle autem de te ipso nondum onachod Miser ego recturus Tullium ieiunabam, post noctium crebras igitia Plautus sumebatur in manui si quando in me reuersu Propheta legere cupis cm sermo borrebat incult. . ,- An ὀnymus, etiam author sic inclamauit ad idem apud Petrum Damianum non rum OIim mihι Tillius dulcesebat, blandiebant arsophi verbis aurei in plendebant ex propbetae Euangelium, epist OI omni glινι a
scientiarsm Domini mei, CI seruor me ι s, aut parua idebatur,aut nulla.
Argunt et illis esse polint, quod Paulus ex scriptoribus sacris qui pro die endi copi. Stat fluentia pro Mercurio habitus fuit, Spalam acclamatu , bd in cuius epistolis plurima Rhetorum schemata, liminaque August. i notati H isto itur de se ipso agens .rem istam Prosequens t. ad Coi it N
tationis ed gentes Lll. l. de era Sa . c. p. I.
Ser. a. de Nativitate Domini in Damiano t. 2.9
155쪽
Dul, iis r machiptura aera dicendi oribus niteatis
IIur hamanae sepientiae Ferbis, rio est non fuit ornatus elegans termo meus, sed potius omnibus carens pigmentis, quibus se passim humana sapientia vem: Cor. l. 6. ditat. Et iterum, it si imperitus ferinone .sed non sientia, hoc est, fateor quod rudi admodum ae impolita oratione n meis sum usus epistolis. Tract. de qui Indo eli, quod Gregomius Nicaenus, n Chrrsostomus, o Mier fasser ut bAsdam herbis in epistoli Pauli an gloriam ct in elegantiam dicendi ci rursum idem Hiero
Apostoli ny m. Otestatur, quod etiam Petrus, S alii potuerunt dicere. Et Linperitus fero Lib. . te SM mneste non sca tis. Quod vi hoc de apicibus, x taci Id principibus Scriptorucerdotio sacrorum,quid de. aliis inornata ergo plane est vulgaris sacrae paginae oram Epist. P οπα AN, O Proande an iis potius quam elegans sermo.
est ligas' u q. rsamento deinde potest esse, quod ut legimus apud August. V EIoetae Arg.is
xo. iace situr heritatis inimica, expatrona DIIltatis,adeo γt propter hoc sophistae,em hae, pr p.rtoqi Idem epist ad reci ι ea aquam proprio munimine satelliciose ipsos eloquentia arma aeri M., sle a negati Pantinam cap. q. ι tu ἰe melius expuan .rent, eritatem. Imoc apud unum e Princ pibus eloque qu*stio DLib. 4. eontra lix, vetique Quintii ianiam sequentia scripta legimus . ni .
cresconiam eap. amγehemeate in eum inuebi solent . eloquent tam ese,qua pirnis eripiet sceleis a. . . or,catas frause dammntur boni, tonsilio ducantur inpetua,nec seditiones modo,turbes, Et quens L. ib. t. institui pops Iares Geddelia etιam nexplicabitia exta tentar: cuius demque tum maxime sit Ias xi abum cati . . . sem prefat' contra vertiatem alet; nam e Socratii obheiunt comui,decere eam quomodo peiorem causam metiorem faciat; π contra orbium, e Gorgiam similia dicit policeri Plato: e ii ad ciunt exempla Graecorum, Romanorumque,emenumerant. qu per nicios , io snguli tantam,sed etiam rebus publicis, geloquentia turbaserint ciuita-.tis statur,γeleui riserint;eoque Lacedaemoniorum ciuitcte expulsam, e Athenis q-que, elat recissam orans potestatem. En ergo eloquentia veritatis inimica ut diximus Vpatrona falsitatis .cum ergo in sacris literis summa veritas sit,sequitur m illis eloquentiam veritatis expurgatricem esse non posse;maxime cumscriptum sit: ι Perdam sapientiam sapientum e prudentiam prudentvra reprobabo, Vr cor i. q. utique tanquam veritatis inimicam, illi exitiosam. Es *', 6 6 Argumento veru potest esse, quod ut habet Lactantius Firmianus , Arg.3.
V th δ α D I Dealbane Foluit rei esse turam.,t simplex e nuda ritus σε tuu Ientiam cui/sa ad id c m. Dpἰς t-ς p. - tis ornata per se est,ideo in orname uti extrinsecus adhibitii fucata com mpitur mendaci-m, ero specie iacet a Lena: quia per I corristum a nescit , ut de Iait mct aliunde oncto quesivo circumdatam fuerit,ue politam. Inde vetus, communisque versiculus ille; Veritasse negat senari, contenta doceri. Cuius, me Hercle, gratia dictum a Paulo videtur x Nonia sapientia vos ve i4 donauaeu tu Crux Christi; ut ε quod minus splenderet virtus illius, si verborum phaleris, ac lenociniis . non autem inculto,rudique praedicaretur sermone: corrumpitur eni in veritas ut modo Firmianus dixit)ornamentis extrinsecus additis. Quare ipse paulus paulo ante praemisierat: γ Placet Deoi r fus x V 'I' titiam praeditationi saluo, fac die credente, Vtique ne mundi sapientiae diuina adscriberetur victoria, ipta virtus crucis verborum fuco,obnubilaretur Citra eloquentiam ergo sacra pagina est. Argum e to denique potest esse, quod ut habetori g. contra Celsum et .
Lib. . condi. communia dogmata mali melius ornatae simpliet,quam eleganti ci culia oratione org 6 Celsum ante sine traduntor: qui s. niveInteibus communis: qui multis aromatibus conditus, e condimen pr*pὸ tofol. ii . N. C. ti paratus folii diuitibus, atque delicatis hominibus,non autem insuetis,e .ge restibus nςgriu/Uui, commodoque e epotest. Et pro ingestu medicorum ille conuenietior est, qu* i0 qui multorum,suam paucorum ianitatis rationem habet; ita&ciborii cor poris atque etiam animae, qualia sunt verba Dei. Cum igitur in sacra pagina communia omnibus subministrentur dogmata,consequens est,ut communit u samque debeant proponi stylo non vero compto atque fucato, utpota quot ille omnibus conuenientissimus est Dis vero non , nisi aliquibus maxime dulicatis sit addit Origenes aemadmodum taliqui Graecus propositum baberet AI γ-ptior, dat Sarios sana dοἰirι inaruere,e oram lingvas perdiscere Ararci, o traietare
156쪽
Autho res prositentes in Scriptu ra verborum lucu
utilis ira diuina potentis praeuiden non Ium eraditi Graecia H existimantur sed etiam reliquis, coniescendit ad idiotι cum taptum auditura multitudinis, i consuetis erbis aput eos ut eniti imperitos ad auscultantum alliceret. Rudis ergo rusica oratio conuenit es e scripturae, ut etiam a rudis maggrestibus excipi percipi possit.
Authores de argumenta pro scripturae eloquentia.
Conxrariam nihilominus partem vel illi referunt ut qui summae dicendi gloriae squam renuntiarent, utiqua Cyprianus, qui Cartagine Rhetoricam docuit apud D. August. a Aurelius August. qui Mediolani,
ac Romae Rhetorices Cathedram tenuit, teste eodem; quem, ut summa eloquentia praeditum cauendum ina iam P. clamauit Cresconius Grammmicus,vt ipse etia Aug. bretulit, Victorinus item Romanus Rhetoricae publicus professor apud eun dem Austus . e alii apud Nicolaum Serarium, d inter quos refertur Anonymus ille qui scilici t hic absoluens sententiam praemissam capitis praecede Us,dicit: Nescio qui duleiu immurmure filius elic,qt i hario sermonum, sententiarum concentu omnes Ilos quos diligere consuruerat ineloquentes eddito mutos Quibus addunt ii rea Ouae P seus notauit de Marsilio Ficino,&Picco Mirandua Iano viris indicendi gloria praeclarta Posi iram omne probato ad ut bores perleger. Arg. . Mnt in hisce scripturii acquuscunt tost uam caeter rμm satietat capiton hia delicia Sc motu tur, hirsutari numquam possunt ris sacris Argumento illiseisu potest primo quod ut habet Paulus e Diuites eloque olestis in omni herbo in omni scientis. Cum igitur eloquentia dit siniatur a Citia inesse. zroia GJ Copiis loque iiDp entia; quitur inscripturis elo umenti anni esse. Secundo quod dicitur g Quamdutii faμcibus in tu eloquin tua ,supermet Araba ora meo. Et rursum: b Laetabor ego super eloq*ra sicut qai paenit polis multa ad idem sed eloquentia diffinitura Quintiliano i Loc sp ex speciosa oratio qui etiasummam Nasioris eloquentiam esserens, inducit Homero tua I Ex ore Nestoris dulcior mele νι luxit oratio. Ergo in Scripturis sacris eloquenta est. Ares Tertio, eodem Psalm. scriptum est Ignitam eloquium tuam chι menter ad idem Crscruui tuus dilexit illud. Diri Pro D m Omnis sermo Domin ignιtus est. Et Hie. remiae re Numquid non heria mea sunt qOLia iit e quasi mutui consereni priram Et Iieor. . olivus est ermo Deis efficax π, netrabilior omni gladio antipiti Euergo eloquentiae potissimum sit asse iis mouς re, premere 3 excitare, ut habent Cicero, pis Quintil. consequens est, diuinis items m mam ne me eloquentiam siquidem saxea ipsa commouenc conterunt corda velut ferrum ignis. Arg. Denique, quAd r. ad Timo t. . dicitur rimnu scriptura diuinitur ad idem infitiata, tilia est ad doc/ndum, ad erudiendώm in lucti ira,ν perfecta si homo ad omne opus bonum in tus Sed, ait Cicero Letoia sunt efficienda dicendo, vi docea tu i apud queri dicitur,ut dele Acturo moueatur igitur scriptura docens alli ciens hominem,ut spontaneus occurratin promptus ad omne opus conuentans, sequitur quod ψxercet omnia munia altis perite dicundi utique clo M uentiae Sc proinde quod summae eloquentiae sit. Vna est Nee valet dicere esse aliam Maliam eloquentiae rationem, ut et alia ratio et de alia diuina atque humana oratio. Non inquam valet; quoniam ut habet de Quentiae Cicero: t Una est eloquentis quascumquem or/s disparationis regionis, e clara sit: siue de cae Diratura quatur, lue de terrae, Me de diuina vi,siue de huma ex ufcriori coalue ex aequo tu exsuperiori, Rue,timseuat homines spue, doceat, siue γ titerreat, siue, concitet, tae, restrissat e, incendat, siue, laniat, is ad p
157쪽
Ostenditur authoritate ,δ ratione sacris literis seriam Ω- nam luc loquciatiam inesse.
da sententiarum pugna illud ut irrefragabile consi Scrἰptu tuendum es, quod sacris literis seria, sanaque agnata sit rarum die loquentia. nitasno
Sed antequam huiusmodi couclusionem proben tiri in ore a. aliqua scitu digna praemittenda sunt. Primum est, quod metrivertice sacrae titὰ r.e verborum minima, aut nulla ornamen bors. sedia tulissent, adhuc proprio dignitatis culmine non de naysterio generassiant, quoniam ut Carolus Sigonius . notauit tum.
s. η it elegantia Hrbo rum, se in mysteriorum sanctitate commenta sunt.
I prq Seeundum est,ueram seriamque nihilominus eloquentiam a nullis Seria n. Q sic expetendam, atque expectanda ni eloqui j c, sicut a diuinis. Cum author naq; elo.
' Tullio brataque,tia/eiso,aquam floruit in omni sapientia Quapropἰc ipset quentiarqtq 'p'' iterum negit veram illam &absolutam eloquentiam ab aliquo homine con ime '' i' le quo tantissi. . vlpi, ti: quod nemo hona in hactenus lapietia aruit. Tum quia a Scrip d ii r 'r' ' coni muni sententia definitur orator apud Qtiintiliarium 4 Vir bom di, en turissa . . A di perua . in od probans ipse Quintilianus subdit: Quia bente uere non potest ni cris exped L h 'sti boaeti, Unde Cicero ait: e Eloque alia cum prudentia e probιι ase μ' tori Cum diada, Hoquentia cum prudentia e probita e Mno tur. Cum lada , de D'tur ini romnes scriptores , ac disciplinarum bonatum, scientiarumque petenda. ' μ' pro irores sacra maxim eniteant, tam in sapiendi a ronte, quo M. APp δtR hauriunt, quam inprobitate prudentia, quibus issa deducunt, ct diu in iis referunt. t per se notum est consentiens fit ipsorum libros eloquentiae verae -ras raetiones induere, atque ex nullis ab siseram eloquentia i P. Gem lac Poss. desumi. i Ili sua praemissis propositam conclusionem sit probo .Primo Eloque loquenti. cana, ac seria ii verae sapientiae pars Vt patet iam ex dictis, Min ex eo, tia vera quod sapientiae est quidem non iminima pars, apte conuenienter dice verae fa re una igitur scriptores sacri omnium sapientissicii extiterint consequens pientiae est hanc sapientia partem illos non ignorasse cum inlii tuto suo admodum pars. expediens uerat; Sc proinde eloquentia usos fuisse: quonia in hac uniuersali . ter desin Hur: εο apte dicendi. is id inde eloquem est qui ex ἔκ milia si Militer, e magna priuiter, e mediocria est Dia temperare dic reici si ut habet dissertis verbis Cicero. Sed cliptura sacra pii olo. V i ,σγὰ sic de tribus sistis rerum generibus apit, ut vel oscitanter legentibus illam pa quentaritebit. Ergo, ere eloquens, vera clos Gentia est. Vnde Marcellinus Auguit g ua hiis Sermonia eius nigratia humiliter tumet,futue,ut placerti, meruit..pi sola, os,e Tertio, eloquentiae summa in eo sita es, ut dicenda sit temporis,per Verae elosianarunt, locoruri. ,reri: m, des Mibus agitur,&auditorum rationibus aptet, quentiae ac temperet, ut cum fructu, prouentuque possit ab omnibus excipi is enim alio. est scopus 4ῆnis omnis ben innitutae orationis; alias idem esset eloqui, ac verba an venturia dare; eloquentia idem quod vana, inanisque loquentia. Cuni igitur Sacra pagina plurimuin hoc genere valeat,dicente Domino: b Iai. s. i. . Quomodo descηndit imbi e nix de caelo, milla tira non νeucri itur, sed inebria teris i. ram,r ιnfundit eam, erigerminare eam fecit.*dat semen serenti e panem c medenti: se erat xerbum meum et o egredietur de ore meo;non reuertetur ad me ac Mum, sed faetet quaecumlue volui, C prosperabitur in bis ad quae mill illud. Cum igitur tam e Dia b. e. e lectri ficax sit, consequens en, in Scriptura sacra summam eloquentiam esse. Vtiq; na christiana,M. docendi id cla iandi, nectendi. De quibus multa Auguit ι
158쪽
Dus. 3.Vtrum scriptura sacra dicendi fori .niteati p
i sane tanta es scripturarum aerarum ad animos concitandos pote . Scriptu stas, ut Franciscus Mirandulanus pro steatur: li Apud nos rudis petivsqvim, Lib. r. ex Mniis r Lacra eloquent scripti. rarum oratio videbatur,sed γim persuadendi maximam obtinuit. Et Ioa is anitatis do- mire ex nes Picus Patruus, Non mouent .uo persuadent sacrae literae, sed cogunt,agitant,vim risse. Citat an is erunt Habent ergo liter sacrae summam eloquentiae vim e proinde veru Ad Hermotisi. mos eloquentiae et monem. Quam non solum Praenulsi,verum omnes fideles profitentur audit Ore .
Expcri rhenici monstratur seria lanaque eloquentia Scripturarum sacrarum.
Nullus 8 mTE'-- , perimento etiam possumus idem ostendere: nam in pri-S Upxo mis aliquis Scriptoribus sacris exorci seria inaqueri incro L 1 F. eloquentia esset, maxime vates ille 'lli armamentariumro absq, uilicumque pastorem pro stetur, Amos. At hunc elo-Hic pudi hi quentia vera sat superque nituitis . mirum in modesnsosculis o irradiasses, ostendunt nobis multa eiusdem prophetae ver
et t. ba praesertim illa quae habent a Vae vobis qui opuIenti estis in a Aristis. t. Sion optivistes, espita papulorum pompatice ingredientes domum Israel. Et reliqua quς August. tanquam eloquentiae luminibus, praeceptisque illuserata commen b ib. a. de so II scrip das uehit, atque in medium producit. Si igitur agrestem pallorem Deus tam ri a chrissiatis, ura pie loquentem instituit,quid urbicos aliquos, Scaulicos viros, diuini eloqui fi cap . to. 3. det m delissimos exaratores Signum igitur es,quod Deus amanuenses sacros, non γλ qu si ietes tantum ut August. collendin sed eloquentes etiam, de eloquentia Vbi Dprtarae Rhet usos esse cerit. torum iterum id ostenditur figuris Rhetorum,quib:is sacra pagina abundat, Figura adesi ut seret confiterit schemata iterarum, quae dictitur hianaanae, inde pro AR/pb fluxisse. Huiusmodi autem figuras igillatim expendit, refert Sanctes Pag Isigoge JGox- ninus Dex quibus ego ali a s decerpam , ne volumen hoc in infinitum ab tr ac, Figura eat . In primis enim figura quae die auri Anaphora, sive relatio, consistens in Cra 3 An tiro eo quod eade stationis pars saepe repetatur ,habetur in illo Psal e Dicat nunc do e Psalm. 7. 3.
Phet niui Aaro . quoniam in saeculum misericordia elui dicant nunc, qu timenti minum . Figura quoniam in saecvlvix misericordia eius.
Antipto Anastrophe, id est , conuersio , consistens in hoc quod sententia ordi-ss ne inuerso producatur, habetur in illo Psal f Hic accipiet benedictionem a Domi sisIm.1he.. Figura no misericordiam i Deo salutari suo: csim tamen prius sit quod Deus miserea- Apostro tu nostri,qu.im quod benedicat nobis. Phe. Antiptosiis, quae est positio casus pro casu ,habetur in illo Euangclij: g Ser g Ioan. 14.13. Figura inanem, quem audistis, non es me s. Auxesis Apostrophe, ii est conuersio loquentis ad audientem, in illo Psal b c INPLIm.is.s
Figura abimur in saliatare tuo. Et in illo Psal. ii Domini,quia ego seruus tuus. LPIDIm. c. e. Cata -- Auxesis quae est augmeritum in oratione, in illo a Tu autem nomine suscep K Psalm. . .chreiis. ior meus H, gloria mea , e exa Itans cap t meum. Figura Catachresis, id est abussio tribuens rei quod ipsa non habet, in illo domnia I Psalm. 4. c. Carastu tormis peccatorum confringam C exaltabuntur cornua iusti. risinus Carasterismus id est , informatio . sue descriptio repraesentans absentia . Figura tamquam praesentia in illo Psai in Penisti in capite eius coronam de lapide pretioso. PsIm.eto. . Climax. Climax dest, scala, qua gradatim quasi per calam scenditur, in illo Pauli: Iἰo m. s. 3. Figura QTrιbulatio patie . tiam operatur,patientia her)probationem, probatio ero peri spes Diapho datem non conssenditur. resis. Diapho relictiles, di serentia personarum in illo Pial o IIutuabitur pecca o Psalm. 76.at. Figura tor, e non soluet, iusti autem miseret . G tribue
Di typ Dialypsis id cit, formatio δε expressio singulorum, in illo Psal p Contur DPsalm. 3 .s φ.
159쪽
sericordia tuam memento mei, propter bonitatem tuum Domine, hoc es , non peto empha ut propter meritam a recorderis mei. ss.
Epynados, id est, editus seu repetitio reto,qu simul dictae s it in illo Psal , Figura Vpsin D 3. s. - Dgisti, set Iordanis, quia conuosus es retrorsum 'Quas Mii pana . longum esset ut dixi)repetere, videndas remitto apud sancte pagnimam do . ubi iupra bat enim est nobis scire omnia eloquentiae ornamenta seria, lana in aGra pagina ad inueniri ;&per consequens eloquentiarn veram.
enditur , Eloquentiam vanam non se in sacris
TER A controuersiae huius conclusiost lacris lit Eloqueri S V exra nudam inesse eloquentiam inanem. Vt pote tia futilis is quod illa verborum concinitas , unocinia oratio & vana γ num, sermonum assectata dicacitas,&a fabre elabora- longe a Q ' rume eris concio, non tantum est indi sacrisai
Epist. s. . , si bus, dicente Seneca a frui emtu accurate loquitur, ni ia qui γα Itriitis loqui' O Melectent herba nostra , sed prosint , non quaerit Ker med eκm eloquentem, sed sanantem.
tione nolo habeo maiora, qνα cure , qu requius risis, non quemadmodum. Cuiustam si uetur
que orationem viseris ρ icita me politam, scito animum quocue non minus esse pusilli soticita occupatu magnus ille remisitur loquitur e securius et Decutique dicit plus habest fidu dedece eciae quam curae No liquam ploro Aut ne barba, e coma tidos de ea uia totos,nihil serios vidi illi sperab ri forte, nihilsolidum. Oratio ultus aniMOst si circumtonsa petas ros. eata e manufacta. o lendit quoqης iuum no I Dncerum, baberi aliquid fracti.Non
e nasuto,n.άν. em Icς ο ς ς diocre gemis dicendi et seri, ut optimum; In eo die Edi o asserit enticuisse Demosthenem eximiosque Graecorum 4 maxime Deme nus , e trium Phalerum . ominia dicendi γrnamenta ei conuenire , atque in eius diocre, labrilis. attonii Q in P uximi ni suavitatis inesse. Et alibi a narrat de Socrate, . . huri. ig. quod Dr-xion om quandam in eius detensionem Detam pro causa mortis ab Alia est
eloquentis imo oratore Lyl as, laudauit quidem tamquam diisertam;damna mininauit autem, respuit tamquam minus virilem indignam ut a se , aut suo loque , Domine palam proponeretur, quiens: Si ibi eati eos sycio mos attulisies non tia , Ita xterer, quamuis essen habiles apti ad pedem, quia non estini γι rileb: c orationem in alculi istam, e Lib. e. in lupi a Fabius etiam Quintilianus, e diserte, copioseque distinguit inter-cep. I. a a finem feminineam ct masculinam eloquentian si imbuit lacertos, robur, barbamque, aha quae natura maribus dedita, illi vero iucum, voluptate, libidi Quisnanemq;. et sceminati sexus merid. rcia, eamque nuncupat libidinosam, re decor supinam voluptatem,ne minimum quidem in se iudicis masculini, mincor ratione rupti, nedum grauis sancti viri ostendentem venuste ei dem prorem. i. Ac Rursu, idem alibi fiscriter inuehitur in eos qui inani circa o quis Ve- . ii ιιι ce studio sonetcunt, idque saciunt gratia decoris. Huius autem obiursa rodefortionis mett
160쪽
tionis causam illam reddit, quod oratione venusteiadecorque equitur,no quial sectatur velut corpora venustat agnatus qui ea roborat sanguis,corrumpit aute, .soedissima reddit,elaboratus ille,ac muliebris sucus. Vnde inseri translucidam,& versicolorem eloquutionem res ipsas et Ioeminare,quae ver borum habitu vestiuntur vε ba Aliam idem rationem connectit, inquiens Illa, quae curam satentur, eui ac , sta atque composita videri etiam volunt, nec gratiam consequuntur, FAEiu ' Mem amittunt,propter id quod sensus obumbrant,&velut lato gramine sa-ρὰ 11ὰ ta stragulant: namin quod recte dici potest circuimus ani ore verborum ,
dictum est,epetimus,&quod uno verbo patet pluribus oneramus, ii pleraq; significare melius putamus quam dicere Oi id qud iam nihil propriurri placet,dum parum creditur disertum quod alius dixi et L cortu
piissimo quoque Poetarum figuras, seu translationes mutuamur. Tum demuin hiosi,scilicet, si ad intelligendos nos opus sit ingenio. Atque satis apertὰ Cicero praeceperat in dicendo vitium vel maxinatim esse , a vulgari genere orationis,atque a sonsuetussi ne communis sermonis aborre.) 'c Quintil. ylonu- i , Ex his plane sequitur, verborum exquisitorum Aqboratam constru-tia verationem non eloquentiae sanae, sed luxuriantis loquentiae partem esse eius non de propterea architectos,ut communes rei publicae hos es explosos, tim a genti bet Iuxu libus, quiam etiam exibilatos a Christianis ipsis videmus. Ex quo illud o ostri, ii i in Bernardi ad Eugenium Pont s. Maximum, Ver Iulum adolescentem, Crstu , Lib. 4. 4e eo. verbi, dentem eloquenti AE c M sapienti α sit in ni , nihil aliud quam octiem iustiti repute . u..4 Euges. Cum igitur Scripturae sacrae Iudicra omnia respuant, & hosti iter horreant, cor sequens est,haseloquentiae nenias non habere, non terre, non pati, sed solidam eloquentiam sortiri, quae in sententiarum grauitate, utilitat subli . itate, amabilitate verbo tum , similibusqyd consisti, non autem in Ocusi curio sitate,&concinitate,quae vana sutilis at lue inanis est.
Respodetur I argumento I cap. ostenditur, prim d cur aliqui prius de literarum ac raru nitore tam nequiter sen
Scriptu Paulus fuerit imperitus ser
Distia j et M argumentorum ora retundenda sunt; sed inpriisquentiae ' mis ratio enodanda, cur aliqui inique senserint de sacra-
sunt: ali rum literarum nitore, eloquentia,&ior mi iuXta cap. l. quibus SI A relata si tamen re ipsa sunt eloquentiae plena Rationem Rb Otori autem hane nobis suggeri urinaeus, dicens a Scripturae frude ali et quidem per Delae sunt;quippe a,erbo Dei , c θιritu eius dicte re 'Α 'quido a ita G, . nos autem Iecunium quod minore sumus a,erbo Dei, e stiritu
Parue.. eiur,secundilao ex scietia mγferiorsi indigemus: ano est mir Ilxint in spiritualibus coelestibasin in his, quae babent reuelari haec paιimur nos, quandoqui demetram eorum, quae ante pede sunt, e a nobis identur, mira fugiunt scientiam Scriptos nostram
res sacri , inde factsi est, ut illuminati diuinitus mira de scriptura tuli ructura eloquia secundia protulerina m Ambros ita inquiens: b Sacra Scriptore non secundum artὸ Izr harist. ε 3.ad Iazratrum, pserunt ed secμdum gratia,quae spero Martem scripserM illis stinum. quae su---oqui dabat. Item Gregorius Magnus sane ut a spiritu sancio in speciem co- Dib.io.Moas. Per arte lumbae a natus Vtrum de rerum pondηνς ς eam frui quod omne coctrin4 ipso p. i. estiscrip etiam locutioni suae more scriptura ranscendit Quis γno eodemquesermone damnaris