장음표시 사용
551쪽
Insidiandique gratia progressus Adrumetum cum iv. navibus pervenit. Cuius adventus inscius Caela rL. Cispium cum ci .is1e xxvis. navium a ad Thapsum versus in stationem, praesidii gratia, commeatusque sui, mittit: itemque Q. Aquilam cum x III. navibus longis Adrumetum eadem de cautis a praemittit. Cispius, quo erat milius , celeriter pervenit . b Aquila tempestate jactatus, promontorium superare non potuit, atque angulum demdain tutum a tempestate nactus, cum elas i se longius a prospeetu removit. Reliqua classis in Salo ad Leptina, egregis remigibus , pausimque in litote vagantibus , partim in oppido victus sui mercandi eratia progressis , vacua a defensoribus stabat. Quibus rebus Varus e X perfugis cognitis, occasionem nactus vigilia secunia e Adrumeto ex Cothone egret Ius, primo mane Leptim universa classe vectus , naves onerarias , quae longius a portu in salo stabant , incendit, dia pente res duas vacuas a defensoribus 63. nullo repugnante cepit. Caesar interim celeriter per nuntios in castris, cum opera circuiret, Cerintior fadius, quae aberant a portu millia passuum v I. equo admisso, omissis omnibus rebus, Celeriter pervenit Leptim : ibique moratus , omnes ut se naves consequerentur, primum ipse navi
res sine au. Ratio tam exposita. Vide vel hujus libri c P.M. sest. 3. cum adnotatis uoltris. b Aquila, tempessate ircfattis, superare Vetus liber , quemispe laudavi interserit quaedam, iactatus m elasse pν pius hi montorium, cetera: quae Vero . etiam a Proximis, ut supei flua. resecta sunt. Rubenius tamen Elech. I l. 4. cem set relli tuenda. Q AEAEmmeto ex Cothone egressus Portum quemdam Cotho e 1 gmncari non dubitatur. Strabo lib. xv i. Carthagini porrum seu navale huius nomi uis tribuit. es Κω Θων νη δον αεμηκεν ς α σκω σε εχ φον ευονn νε-' res ira τέρα Θεν κυκλω. Et si Servio credimus, ad reueid. I. vers.
me mutis asiι effodiunt et Cartilaginienses Cotisona Dya utuntur , non naturali portu. Ad huju; similitudinem videntur Adrumetini suum portum etiam Cothonem dixisse. O . penteres at s tra rης ς, quinqueremis navis. ab ἱpεοσω. Vide moX cap. 63. Rct. 4. Usus di Graeco nomine est de
552쪽
niolum parvum conscendit ; in cvisu Aquilam multitudine navigiorum perterritum , atque trepidantem nactus, hostium classem s equi coepit. Interim Varus celeritate Caesaris , audaciaque motus , cum universa classe, conversis navibus, Adrumetum versus fugere contendit. Quem Cauarin millibus passuum IV. consecutus , recuperata quinqueremi cum omnibus suis epibatis , atque etiam hostium custodibus cxxx. in ea nave Camptis, triremem hostium proximam , quae in rein pugnando erat commorata , onustam remigum, epibatarumque cepit. Reliquae naves hostium promontorium superarunt, atque Adrumetum in Cothonem se universae contulerunt . Cassar eodem vento promontorium superare non potuit, atque in salo in anchoris ea noste commoratus, primae Iuce Adrumetum accedit; ibique navibus onera xiis, quae erant extra Cothonem , incensis, omni
h usque reliquis aliis aut subductis , aut in Cothonem compulsis, paullisper eommoratus , si forte vellent classe dimicare , rursus se recipit in castra . In ea nave captus est P. Vestrius eques 6 Romanus , & a P. Ligarius Afranianus , quem Cassiar in Hispania cum reliquis dimiserat ; e pnstea se ad Pompeium contulerat; inde ex prae- Iio effugerat, in Afric mque ad Varum Venerat. Quem b ob periurium , perfidiamque Ca sar juia sit necari . P. Vestrio autem , quod ejus frater Romae pecuniam imperatam numeraverat, & quod ipse suam causam Cassiari probaverat, se Nasidii
Classe captum, cum ad necem duceretur, bene
ficio Vari esse servatum, postea facultatem sibi nullam datam transeundi, ignovit .
a P. Ligarius Afranianus qui sub Afranio. Pompeii legato. in Hispania militaverat.b is per urium perfidiamque quia iureiurando se obstrinxeis Tat, cum dimitteretur a Caesare. se contis ipsum haud amplius militaturum eue.
553쪽
s 4 DE BELLO AFRIC. LIB. CAPUT XXV.
Mor Viranorum , qui frumentum sub terra conis sint . Labienus eastra in quodam colle ponit, per quem Caesar transturus es ; is insidiantes
fugat. Labienus suis su ira oeeurrit. Iuba de iis, qui fugerant, supplicium sumit.
USt in Africa consuetudo incolarum, ut in agris,& in omnibus fere villis sub terra specus, condendi frumenti gratia, clam habeant, atque id propter bella maxime, hostiumque subitum adventum praeparent . Qua de re Caesar certior per indicem factus , tertia vigilia legiones II. Cum equitatu mittit a castris suis millia passuum x. atque inde magno numero frumenti onustos recipit in castra . Quibus rebus
cognitis, Labienus progressus a suis castris millia passuum vix. per jugum , ct collem , per quem Caesar pridie iter fecerat, ibi castra duarum legionum facit; atque ibi ipse quotidie exillimans
Caesarem eadem saepe frumentandi pratia commeaturum, cum magno equitatu, levique arma-66. tura insidiaturus locis idoneis consedit . Caesar interim de insidiis Labieni ex perfugis certior factus, paucos dies ibi commoratus, dum hostes quotidiano instituto saepe idem faciendo in negligentiam adducerentur , subito mane imperat
porta Decumana legiones se v I II. veteranas cum
parte equitatus sequi . Atque, equitibus praemis sis, nec opinantes insidiatores subito in convallibus latentes levi arma ura concidit circiter D. reliquos in fugam turpissimam conjecit. Interim Labienus cum universo equitatu fugientibus suis suppetias occurrit. Cujus vim multitudinis cum equites pauci Caesariani iam sustinere non possent; Caesar instructas legiones hostium copiis ostendit. Quo facto perterrito Labieno, ac reta dato, suos equites recepit incolumes. Postero die Iuba Numidas eos, qui loco amisso fuga se reinceperant in castra, in cruce omnes iussi xit. C
554쪽
caesar , dato negotio obsidendi Adrumetum , 9 Thapsum Cispio Aquilae , ad obsidendum oppidum Agar proficiscitur . Scipio Caesarem subsequitur. Caesar oppido Zetta potiriar. CEsar interim, quoniam frumenti inopia pre- ε .mebatur, copias omnes in castra conducit,
atque praesidio Lepti, Ruspinae , Ac illae relicto, Cispio, Aquilaeque classe tradita, ut alter Adrumetum, alterum Thapsum mari obsideret, ipse, eastris incensis, 1 v. noctis vigilia , acie instructa, impedimentis in sinistra parte collocatis, eX eo loco proficiscitur , & pervenit a ad oppidum Agar, quod a Gaetulis saepe antea oppugnatum, summaque vi per ipsos oppidanos erat defensum. Ibi in campo castris unis positis , ipse frumentatum circum villas cum parte exercitus profectus, magno invento hordei, olei, vini, fici numero , pauco tritici , atque recreato exercitu,
rediit in castra. Scipio interim , cognito Caesaris discessu, cum universis copiis per jugum Caesarem subsequi coepit ; atque ab ejus castris millia passuum v r. longe , trinis eastris dispartitis copiis, consedit . b Oppidum erat Zetta, quod Og.
aberat a Scipione millia passuum x. ad ejus regionem , di partem castrorum collocatum, a Caesare autem diversum , ac remotum , quod erat ab eo longe millia passuum xvira. Huc Scipio Iegiones x T. frumentandi gratia misit . Quod postquam Caesar ex perfuga cognovit, castris eT campo in collem, ac tutiora loca collocatis,atisque ibi praes dio relicto , ipse xv. vigilia egres.s us, praeter hostium castra proficiscitur cum copiis, ct oppido potitur . Legiones Scipionis comperit
lona ad oppidum Ago xvi. millibus passuum a Thapso situm. ν cap. 's. Unde coniectura de positione. b oppi m erat Zetra Nec huius oppidi situs est certior . Quidam putant Strabonis Erigam esse. Ottelius longius a errat . Ptolemaei Za re, Zeltha Promontorium, ultra Syr-theum minorem situm huc retrahens.
555쪽
Iongius in agris frumentari: S, cum eo contenis de re conaretur, animadvertit copias hostium iis legionibus a Occurrere suppetias . Quae res eius impetum retardavit . Itaque , capto C. Mutio
Regino, equite Romano , Scipionis familiarissimo, qui ei oppido praeerat, & P. Atrio equite Romano de conventu Uticensi , ct camelis XXII. regis adductis , praesidio ibi cum Oppio legato relicto, ipse se recipere coepit ad caiira.
Labienus, es Afranius egressi ex insidiis praelium cum Caesareis saepitιs committunt, maius tamen damnum ipsi patiuntur. CVm iam non longe a castris Scipionis abes.s et, quae eum necesse erat praetergredi; Labienus, Afraniusque cum omni equitatu , levique armatura, ex infidiis adorti, agmini eius extremo se offerunt, atque ex collibus primis existunt. Quod postquam Caesar animadvertit , equitibus suis hostium vi oppositis, farcinas legionarios iaacervum iubet comportare, atque celeriter signa hostibus in serre. Quod postquam coeptum est fieri, primo impetu legionum equitatus, & Ieuis armatura hostium nullo negotio loco pulsa , ct dejecta est de colle. Cum iam Caesar existimasset, hostes pulsos, deterritosque finem lacessendi facturos, ct iter coeptum pergere coepisset, iterum celeriter ex proximis collibus erumpunte atque eadem ratione, qua antea dixi, in Caesaris legionarios impetum faciunt Numidae , levisque armaturae, mirabili velocitate praediti ; qui inter equites pugnabant , & una pariterque cum equitibus accurrere , ct refugere consueverant. Cum hoc saepius facerent, & Iulianos proficiscentes insequerentur, & refugerent instantes, pr pius non accederent, ct singulari genere pugnae uterentur, eosque iaculis convulnerare satis esse
existi inarent . Caesar intellexit, nihil aliud illos
556쪽
conari, nisi ut se cogerent castra in loco ponere, ubi omnino aquae nihil esset ; ut exercitus
ejus jejunus, qui a quarta vigilia usque ad horam x. diei nihil gustas et, ac iumenta siti perirent . Cum iam ad solis occasum esset, ct non γο-
totos c. passus in horam I v. esset progressus , equitatu tuo, propter equorum interitum, extremo agmine remoto, legiones invicem ad extremum agmen evocabat. Ita vim hostium placide, leniterque procedens , per legisnarium militem commodius sustinebat. Interim equitum Numidarum copiae dextra , sinistraque per cor es per- Currere, Coronaeque in modum cingere multitudine sua Caesaris copias, pars agmen extremum . insequi: Caesaris autem non amplius tres , aut quatuor milites veterani , si se convertissent, &pila viribus contorta in Numidas infestos conjecissent, amplius xx. millium numero ad unum terga vertebant, ac rursus ad aciem passim, conversis equis, se colligebant, atque in spatio conis sequebantur , ct iacula in legionarios conjiciebant. Ita Caesar modo procedendo , modo resistendo, tardius itinere confecto, noctis hora prima omnes suos ad unum in castra incolumes, sauciis x. factis, reduxit. Labienus, circiter c cc. amissis, multis vulneratis, ac defessis, instando omnibus, ad suos se recepit.
CAPUT XXVIII. Seipio legiones in castra redueit : at Caesar suos
exercet, quaque ratione sese contra hoser gere-νe debeant, edo ei: inde hostes ad pugnam i i- tat, quam illi respuunt. Legati ex oppido Vae- ea ad Caesarem veniunt , atque ab eo auxilium poscunt a
SCipio interim legiones productas eum ele
phantis , quos ante castra in acie , terroris gratia, in conspectu Caesaris collocaverat, redueit in castra. Caesar contra eiusmodi hostium ge- x. nera copias suas , non ut Imperator exercitum A a veis
557쪽
veteranum, victoremque maximis rebus gestis, sed a ut lanista tirones gladiatores condocefaceret , quo pede se reciperent ab hoste, & quemadmodum obversi adversariis , & in quantulo spatio resisterent, modo procurrerent, modo recederent, Comminarenturque impetum, ac prope quo loco, & quemadmodum tela mitterent , praecipit. Mirifice enim hostium Ievis armatura anxium exercitum nostrum, atque solicitum habebat : quia S equites deterrebat praelium inire Propter equorum interitum, quod eos iaculis interficiebat ; ct legionarium militem defatigabat
propter velocitatem. Gravis enim armaturae miles simul atque ab his insectatus constiterat , in eosque impetum fecerat, illi veloci cursu facile
ericulum vitabant. Quibus ex rebus Caesar vere menter commovebatur, quia , quodcumque praetium, quoties erat commissum , equitatu suo, ine legionario milite, hostium equitatui levique armaturae eorum nullo modo par esse poterat. Solicitabatur autem his rebus, quod nondum hostium legiones cognoverat; & quonam modo sustinere se poliat ab eorum equitatu , levique armatura, quae erat mirifica , si legiones quoque accessissent. Accedebat etiam haec caussa, quod elephantorum magnitudo, multitudoque militum animos detinebar in terrore: cui uni rei tanaen invenerat remedium . Namque b elephantos ex
Italia transportari jusserat , quo es miles noster speciem , ct virtutem belliae cognosceret, ct cui parti corporis eius telum facile adjici posset; ornatusque , ac loricatus elephantus cum esset, quae pars eius corporis nuda sine tegmine relinqueretur , ut eo tela coniicerentur; praeterea ut jumenta
558쪽
ta bestiarum odorem, stridorem , speciem coninsuetudine captarum non reformidarent . a Quibus ex rebus largiter erat consecutus; nam ct milites bellias manibus pertractabant , earumque tarditatem cognoscebant ; equitesque in eas b pila praepilata conjiciebant , atque in consuetudinem equos patientia bestiarum adduxerant . Ob has caussas, quas supra commemoravi , solicita 'batur Caesar, tardiorque , ct consideratior erat factus, ct ex pristina bellanda consuetudine cele- ritateque excesserat. Nec mirum : copias enim habebat in Gallia bellare consuetas locis caria pestribus, ct contra Gallos homines apertos, minimeque insidiosos, sui per virtutem , non perdolum dimicare consueverunt. Tum autem erat
ei laborandum, ut consuefaceret milites hostium dolos, insidias, artificia cognoscere, & quid sequi , quid vitare conveniret . Itaque quo haec celerius conciperent, dabat operam, ut legiones non in uno loco contineret, sed per caussam frumentandi, huc, atque illuc raptaret: ideo quod hostium copias ab se, suoque velligio non discessuras existimabat. Atque post diem m. productas accuratius suas copias , sicut in il ruxerat, propter hostium castra praetergressus , aequo loco invitat ad dimicandum. Postquam eos abhorrere videt, reducit sub vesperum legiones in castra. Legati interim o ex oppido Vacca, quod finitimum fuit Zetiae , cujus Caesarem potitum es A a a deina iam' u ex rebus lamiteν erat consecutus 3 Locus male sanus. Scaliger hamatis virgulis verba quihus ex restis inestist, qu si alienat quem adnue fere omnes editores secuti sunt. Cui dis 'licet brevitas. Laetiter erat confecultis ἔ nec cetera seu tat frustra in libris et Ie ; forte non inepte sic aut simili m clo suppleverit: inustis ex rebus, quod optaverat, largiter ess
D pila pra pilata I non cuspide praefiXa . sed obtuso acumine.& i nitar pilae rotunda. Plinius lib. IX. 3o. de locustae mari. arae cornibus, Isint trinyis rornu tate praepilata. Et Quinctiis ianus lit=. v. II. Declamationiρ is ad pHyuam forenIe n Veliae prae ;lata exei. i Iolebamus. Lipsi uiri lcge Poliorcet. lib. xv.
c ex oppido Vacca 3 Nec ne de hoc oppido plura constant. Quam Dintimum fuisse Zcitae, atque ita in Africa propria. Alia ergo Vacca Numidiae . mrian reium venalium totius
559쪽
demonstravimus, veniunt: petunt, de obsecrant, ut sibi praesidium mittat: se res complures, quae utiles bello sint, administraturos . Per id tem-lms, o Deorum voluntate , studioque erga Cae-arem , transfuga suos cives facit certiores, Iubam regem celeriter cum copiis suis, antequam Caesaris praesidium eo perveniret, ad oppidum accurrisse, atque adveniente multitudine circumdata, eo potitum: omnibusque eius oppidi incolis ad unum intersectis , dedisse oppidum diri- s. piendum delendumque militibus . e Caesar interim , lustrato exercitu ad xxx. Kal. April. postero die productis universis copiis , processus a suis castris millia passuum V. a Scipionis circiter xx. millium interiecto spatio, in acie constitit. Postquam satis diuque adversarios a se ad dimicandum invitatos supersedere pugnae animadvertit, reducit copias.
Caesaν ad oppidum Sassuram iter babet. Labienustdum Caesaris extremum agmen infestat , puUtis turpiter fugis, postea iterum sub equitur Caesareos . Oppido Sarsura potitus Caesar Tisdram pervenit, inde redit ad Agar ; quo O Scipio se
Postero die castra movet, atque iter d ad odipidum Sarsuram, ubi Scipio Numidarum ha
buerat praesidium, frumentumque comportaverat, ire contendit. Quod ubi Labienus animadvertit, cum equitatu, levique armatura agmen ejus extrea Mortim υoluntate Rudioque erga Caesarem J Glossen λ haee verba Lipsius Elect. H. G. censet. inepte enim intrusa sunt, nec cum ceteris cohaerent.b transfuga svos cives a vaccenses Iegatos . qui cum Caesare
e Caesar - -precessim a Dis coris 3 id est progressus. Rara soriama participit: tamen etiam Scribonius Largus Compos. C. tu processa aetate. Et cognato verbo Rutilius v. 333. decessistimbris. d ad opniatim Farfuram J Videri posset Ptolemaei Tasina esse. nisi haec longius in austrum . quam Caesaris itinera serebant deducta esset.
560쪽
tremum carpere coepit: atque ita lixarum, mercatorumque , qui plaustris merces portabant, interceptis sarcinis, addito animo , propius, audaciusque accedit ad legiones, quoa existimabat milites sub onere , ac sub sarcinis defatigatos pugnare non posse. Quae res Caesarem non fefellerat: namque expeditos ex singulis legionibus tricenos milites esse iusserat. Itaque eos in equitatum Labieni immissos turmis suorum suppetias mittit. Tum Labienus, conversis equis, signorum conspestu perterritus , turpissime contendit fugere, multis eius occisis, compluribus vulneratis . Milites legionarii ad sua se recipiunt signa , atque iter inceptum ire coeperunt . Labienus per iugum summum collis dextrorsus procul milites subsequi non desistit. Postquam Gaesar ad oppidum Sarsuram venit, inspectantibus adversariis , interfecto praesidio Scipionis , cum
suis auxilium ferre non auderent, fortiter repu- nante a P. Cornelio Scieionis evocato, qui ibi praeerat , atque a multitudine circumvento,
interfectoque, oppido potitur ; atque ibi frumento exercitui dato, postero die ad oppidum Tisi dram pervenit, in quo Considius per id tempus fuerat cum grandi praesidio, cohorteque sua gladiatorum. Caesar, oppidi natura perspecta, b a
que inopia ab oppugnatione ejus deterritus, protinus profectus circiter millia passuum xv. ad a quam facit castra, atque inde et v. die egressus, redit rursus ad ea caltra , quae ad Agar habuerat. Idem facit Scipio, atque in antiqua castra copias reducit.
a P. Com. Fcipionis emeato a De emeatis dixit ad lib. ura. B. Gall. c. 6s. Iect. s. & ad I. CiU. c. 17. sect. 4.ti atque inopia aeter ritus 3 Lipsius, dicto loco aquae inopia, non atque, legit, quod locus castrorum . de quo proxime sequitur. suadet. Alii, inopia rerum, ad Oppugnationem necessariarunI, deterritum autumant.