장음표시 사용
101쪽
bernationis Ecclesiasticae modum,aut potius Principatuna unius,quam plurium csifirmant. Non cnim cogrcgatis abs': Omni adiunctione, sed cogrgatum Christi nomine spiritus Christi promittitur. Prius ergo definiendu est, quid iit nonae Christi eo in loco, quam ex illa oratione quicquam concludas. Oportet autem non modo perspicua esse verba,quae rem latam decidant, vertim etiam eadc tum praedicatione Pastorum, tum fide ac moribus fideliu planissima fieri quia regimen Ecclesiae quod ad omnes de singulos spcctat, numqua in obscuri. rate vocis alicuius latere potuisset. Da ergo aut perspicuum Scriptura: sacrae locu aut claram operientiam quae testetur, cuinam Optimatu cogregationi Ecclesiae gubernacula sint credita. Sin nihil tale proferri potest:quod Christus non secit, ut congregationem aliquam Ecclesiae suae praeponeret, si quis hoc postea faciendum docet: siciat se de suo id ingenio docere,
in . . . nec doctrinalia illam si iam Dominica niti auctoritate. Illa vero verba, Du Ecclesiae: dc , Si ει-
clesiam no audierit, sit tibi sicut Ethmctu Gr publicanus, partim a Catholicis ad singulos cuius ii loci Praesules ut antea declarauil partim ad particularem cuiusque Ecclesiae coetu sui PiO- testantes ipii docentὶ ac non ad solos Episeopos in unum conuenientes pertinent. Alioqui nemo delinquens alis, quam Synodo Episcoporum ex toto orbe collectae, denunciaretur: quod absurdissimum esse,nemo non videt. Cum igitur nihil aut in sacris Euangeliis perscriptum aut a maioribus traditum iit, quo doceatur, communem totius Ecclesiae gubcrnationem pluribus Episcopis aut Optimatibus commendatam esse: non video qua auctoritate dicatur, sium inam Ecclesiae potestatem penes Optimatescisc. 3 QEst Praeterea sit penes Optimates summa rei Cliristian foret oportebat vel hoc genus semper exercedo muneri sitio vacare vel certos homines fuisse aut a Cliristo, aut a maiore Optim tu parte designatos,qui perpetuo inseruirent maximis quibus': controuersiis, quae domi de cidi non pollent, ex illa summa optimatum potestate fini edis. Scimus auic, nullos unquam aut Episcopos,aut alios primarios viros tali causarum cognitioni perpetuo vacasse. Scimus - Oecumetucas Episcoporum Synodos non suisse unquam perpetuas, ita post certa teporum interualla consse. At certe regimen Ecclesiae, quodcumq; illud erit, Oportet ut no per interualla quςdam suscipiatur sed statum ac certum lit:vt ciues Christiam semper sciant, unde in
rebus dubiis tale rei ponsium ferat, in quo secure possint ac debeant acquiescere. Quod si de Episcopi dicatur esse optimates.& illorii curia de sorti quoad uniuersalis Ecclesiae regi mei
no nisi Oecumenicae Synodi suerint: efiicietur ut neces Iario fatendu sit, tum regimen illud non nisi per longissima saepe interualla exerceri selitum csse,ium per totos trecentos annos, oti ii. hoc est,ab illo tempore quo Hierosolymis Apostoli conuenerunt usque ad Constantinum Magnu Ecclesiam prorsus uniuersali suo regimine orbata fuisse. Tanto enim spatio teporis Episcopi totius orbis, nulli bi ad ullas totius Ecclesiae cotrouersias publica auctoritate deci dcdas,conuenerunt: cum tamen interim grauissimae quaestiones inter maximas Ecclesias de Episcopos ortae essent, desoLemni Paschatis obseruatione, de paenitentia reconciliatione, de iiagorum 1 iiii r. c. sui ab haereticis baptiosi essent. rebaprietatione de schisinate Donatistam, atque aliis et u sinodi rebus. Nam multae etia haereses interim disse nranatae sunt. Valetini, Marcionis,Origenistaru, de Mamclixorii. Quid ergo potest absiurdius cogitari,quam ut Ecclesia, cum adhuc recens csset, maxime l omnium rectore indigeret,ac tot scandalis premeretur,tame omni regimine uniuersali per tot secula caruisse existimetur' Et tamen ut hoc dicant necesse est, qui putant ciuitate Dei ab Optimatibus potissimu administrari. Optimates enim ex toto otia ad cotrouersias totius Ecclesiae finiedas, alibi quam Nic ae,iam inde a temporibus Apostolorui . usq; ad Consti mini lepora non conuenerunt. Quis ergo per annos sere trecctos Ecclesiam toto orbe diffiisam in unitate ac pace continuit utru nullus omnino' At de Petro dictu est: P uoue me Scab Ezechiele scriptum est : DUersae siunt oues meae, eo quod non esset Pastor. Atque in remedium eius ni ali subiectum est: Ecce ego, si requiram rameas, visitabo ea
Sicut et fiat Palior grerem si um in die qua do fueris in me o tu suarum risit rarum: sic visa-so eas, σ Gerabo e.υ de omnibus locis . in quibus dioersae fuerant in die nubis se caliginis. Quo ex loco intelligitur . Christu non relinquere oves sitas absque Pastore, hoc est, absque aliqua
' summa&certa gulbernationis forma,&ta Protestantes,quam Catholici de visibili regimi, νω..... ne iam agunt. Na semper apud somines verum est,quod Sapiens ait Vli non untguberna - Io ulαι corruet. No corriuit vero Ecclesia Christi,quia si aper Pctram aedificata est. O- poriae. feri praeualebul ad ιersius ea. Erat igitur in illis prunis tribus a morte Clitasti seculis quo 'dani virideri ib Ecclesiae gubemacula licet optimates ad illa no sederint. Quod si dicas in oti. Ei,. terim Prin metales aliquot Sunodos extitisse, ac pr terea Episcopos mutuis steris dec5iuna
istis consiliis Rempublica gubernasse thoe enim Magdeburgenses passim repetunt id abs te
- - quaero: virum Optimates ita praeesse velis,ut domi suae naanentes, aliis quid ex necessitate se quendusii tira scribere queatit an vero vitantii min Synodis suis cana auctoritate exerceres Alit. Si dum uisiuis Ecclesiis singuli Episcopi agunt, fratribus suis praecipere aliquid pos
102쪽
sunt: mirabor,quis cui praeci piet. Cur enim non aeque praecipiat Irenaeus Polycrati, ac Polycrates Irenaeo Aut ubi Omnes asseruntur aequali s,quis praecipiendi locus una alicui relinquitur3 Et certe vicisq: aliquis Patriarcha vel Primas alteri eiusde ni Prouinciae Episcopo prccipiat: quomodo tamen toti Ecclesiae praecipiet' Aut qua poena praeceptum suum munici,uel id contemptui habeatur Praeterea quid potuit ab aliqua Prouinciali Synodo ita definiri, Ut alteri Prouinciae liberum non fuerit ab eodem recedere ρ Testatur hoc Synodus octoginta de amplius Episcoporum in Africa sub Cypriano habita quam caeterae omnes Ecclesiae non modo libere potuerunt , sed necessario etiam debuerunt reiicere , de omni auctoritate vacuam decernere. Non igitur aut Episcoporum domi sitae agentium, aut Prouincialium Synodoru auctoritas Ecclesiam Dei regere, At ab errore liberam seruare potuit. Non ignorant Catholici, quomodo illis trecentis annis Ecclesia tota regebatur. Sciit Pia de Victari, Pontificum Romanorum decreto causam Pasc liatis esse decisam , adicela excommunicasionis poena si quis non obediret. Nouerunt Cometu Pontificis decreto de auctoritate . Nouatia- te: . MInorum schisma Se haeresim esse depressam . Set ut Stephanum Papam decreuisse,ne r baptizarentur in Ecclesia, qui fuissent ab haereticis bapti titi, atque ita oues Christi pauisl .ut inhaereses aliquas non dispergerentur.Sed qui negant clarissimam illam unius Romani Pontiscis praesidentiam , te ad Optimates omnia reiiciunt, nullum habent uniuersat regimen, totis annis trecentis in Ecclesia Dei vel fando auditum sit. Postulat iam locus , ut de via de ordine, quo in Optimatum Synodis utendu fuerit, quae . Q ramus. Hoc enim semel posito quod omnes Ecclesiς Pallores pari potestate sint prςditi,qui sim primum couocabit Concilia Na olim csiliat, Metropolitano in sua Prouincialioc iuris co- cessit esse. Vnde Polycrates Metropolita Ephelius, per Victoris Romani Podificis lueras admonitus, Episcopos Asiae ad Synodum conuocairit. Quodq; iuris in una Prouincia MCtro- Eusedilib. s. politano ratione primae sedis,quam ibi tenebat, latum fuerat: hoc idem concessum est ti- e fici Romano in omnibus Prouinciis,ratione potestatis, quam in uniuersam Ecclesia acceperat:qui tamen potestate siuam in Synodix indicendis exercere non potuit. luamdiu imperatores nondu fidem Christi amplexi fuerant sed potius eadem persequebatur. Vertim Chri sius non ita defuit Ecclesiae suae. quin quod una via fieri no poterat,alia fieret. Ob hoc cnim ipsum oportebat unum, vice Christi Eccletiae praeesse .ut quia semper indici Cocilia no p terant,semper tamen esset, quo Ecclesia regeretur aeterum si ut coepi dicere, nullus Me- tropolita in qualibet prouincia nullusque in tota Eccl si i primus Pastor esset: quis Cocilia indixisset 'Vtram Imperator At per anaos trecentos nullus fide Chrillianam publice profiteri ausus est. Nec opinor ab idololatris obtineri potuit ut Synodu Episcopalem indicerent. Et quod aliquando euenit, quin iteru euenire possit,quis denegabit, ut Imperator sit maximus ae seuerissi inus Ecclesiae Ac fidei totius hostis se persecutor3 Quis ergo tunc illa Concilia indicet quibus tota Ecclesia in commune gubernetur Quid quod res ipsa docuit, imperatores ad illas angultias iam reducto; esse,ut vix patua orbis Christiani parte adiarinis rent, nec illorum edicto i) parθre velint,qui extra ipsoru iurisdictionem degunt' An igitur omnes Christiani principes comi inibus studiis Concilia seneralia indicent At quς spes unquaerit,
ut in ea re principes inter se distentientes conueniant, cium tam aegre etiam nunc per aucto
ritate si animi Ponti scis ad id perduci queant, ut Synodo per ipsum indictae non se Opponat, liberii nave aditum Episcopis per fiam regiones transeuntinus praebeata Cum au re ad Synodum iam conuentum esset: quis inter omnes aequali dignitate deliberaturos praesiderere Similliasm6nne omnia perturbata serent&cosiis 3 vult tame Apostolus omnia inter Christimos sicundum ordinem Gen. Si ergo primae partes alicui deferendae videbunt umquantum iii sare schisma ex pretindum erit antequa definiatur cui primus ille praesidendi locus, omnium aut maioris partis suffragio. deferatur Z Quod si Principum Legati ad Synodum capite visibili carentem accederent . quantas etiam contentiones de eoru in Lenitorum praesidentia
oriri necesse esset Imo in re nondum constituta, iure timeri possit,iae Dioscorus quispiam, assumptis vel Caesaris, vel Principum .qui adessent, copiis Primatum sibi manu militariasse vi et sereret. Vnde fieret, ut latrocinio quina Synodo ea coitio similior futuraeisset. Fac de locis inter Epiceo sconuenire. Quid fiet,cum ad sententias dicendas venietur, dum unus hoc, aliuς illud primum proponi uu it 6c expediri Conuenet ut Seleuciae centum id sexaginta Episcopi, nec illis nomine Pontificis Romani qitis itia praeerat quia erant Ariani sed praeerat Leonas viri astris ex auia η nt'. Nam . iiii iti, nec Ariani quidem aliquo Praeside carere poterant : nunqua alioqui vel in suo scelere con- a. p. D. cordes ad unam horam extitissent. Vertim quia Episcopi timere Leonem poterant,reuereri velut patrem libum non poterant: vide quid sit consecutum. Primum aliquot Epii copi n
I ant, quicquam in quaestionem vocari de re donec qui desiderabantur, aduentarent. xclis utcumque per Leonae interlocutionem finita est, qui absentes expectandos nega-
103쪽
bat Sed maior quaestio mox orta est, utrum prius agendum csset de criminibus eorum qui accus ibantur, an de causa fideis Ex huius enim rei contentione Synodus illa in duas partes distracta est , quarum alteri Acacius Caesareae Paletltinae Fpiscopus, alteri Georgius Laodiceae urbis Syriae Episcopus praeeat. Cum tandem vicisset illa factio, quae primum de iidequaeri volui t: cccc e vcstigio tertiatis orta est, dum alia pars fidem Nicaenam abrogari , novamque fidem sξ ribi postulat alia vero cxtera in Concilio Nic no Decreta confirmati vellet, sublato toto vocabulo in quo nimiruOmnia continebantur. Itaque licet utraque pals haeresim Ariana promoueret, adeo tamen Acatianis alterius pallis cotradictio δε pud si displicuit ut proritas e Concilio se si abducerent eorumq- aduersari stridie foribus occlusis fidei formulam subscriptionibus ratam facerent. Cumque tertia die Leonas conarct ut Acatianos in concordiam cum aliis reuocare, nihil aliud obtentum est quam ut noua fidei formula proposita etiam nouae quaestiones quotidie orirentur, atque ita Conciliabulum illud ut eorum qui Eccletiastico praeside carebant in incertius multo dimisium est, quam ab initio fuerat. Illud adhuc longe periculosius foret, si l quod etiam alias factum est postquam
ducenti aut trecenti Patres uno in loco quippia in decreuissent, in alio interim loco alia trecenti conuenircnt,ac proritas in contrariam siententiam concluderent. Nam si nullum primum Ecclesiae Caput est,ad cuius communionem praecipue retinudam omnes Obligentur: nonne tanta erit Ariminensis, quanta Nicaenae Synodi auctoritas i Inde ergo factionum de discordiarum vel origo vel certe maximum fomentum profici sicctur, unde pax de tranquillitas expectanda erat. Notum est, quot Sinodos Ariam congregarim , & quantum damni Ecclesiae Christi per eius rei speciem intulerint. In quibus certe grauissimis Ecclcsiae perturbationibus, ad Pontificem Romanum velut ad portum fidei Catholicae semper cofugiebatur ut inde remedita peteretur, et Meunitae sacerritatue siet orta. Verum sublata unius primi
Palloris praesidentia nullus unqua portus erit ad quem se Catholici recipiat, deueniet il- lud, de quo apud EZechiele Dominus c ueritur, ut d pergantur es, no habent Pastore. s. rastio Neque vero leges aliquae constitutae unquam ibiat, per quas intelligatur, quae Optimatum Synodus, ex eo quod optimatum sit, legitima, vel adulterina haberi debeat. Nam si qua Synodus ideo recipitur, quoniam una cum Optimatum consensi primi Pastoris auctoritas columna est: ista Synodus non ex auctoritate sola optimatum, sed potius ex auctoritate unius Praesidis , Optimatum consensui adiuncta, vim capit. verum ego rcgulam quaero quς doceat,quale id Decretum esse debeat, quod sic ab Optimatibus interpolii si dicatur ut
propter illorum summa auctoritatem ab eo recedi non possit.Talem regula hac onus no audiuit Eces eii a Dei. Conuenerant multi optimates ad Polycratis Epheias hi odum, in Asia: multi ad Cypriani Synodum, in Africa: multi ad Constantij I mperatoris Synodos, SyrmiJ,
Arimini,Seleuciae:ac fine centum &sexaginta Episcopi Seleuciae, Arimini autem amplius αι,. quam trecenti couenerant. Quae tamen omnes Synodi nullius unquam auctoritatis in E clesia sunt habitaemon prosecto quod optimatum concursis,aut numero, aut consensu carerent: sed quod optimatum concursu sad plenarium Concilium constituendum satis virium non habuit: quia Christus in summo saltem gradu non praesccit Optimates gregi suo. Itaque cum nulla unquam Synodus absque Optimatibus celebrata fuerit: qui nesciunt it ter veras rerum cau sas distinguere, putant ideo praecipue Synodos omnes raras suisse, quod optimates in illis assui sient. ideo quidem Synodi fuerunt,quia Optimates in illis erant: sed non ideo legitunae rataeque Synodi suerunt, quia illis aderant Optimates salioqui omnes Optimatum Synodi ratae fui sient in verum quia illis aderat summi Pastoris vel auctoritas
πτα. Unsensus, vel saltem rati. habitio N: confirmatio. Cuius auctoritas plerum' ac aderat vico uocarentur: consensus vero semper, tum res agebatur: semper auic rati habitio, dum quod actu in antea esset pollea vel tacita,vel expressa Ponti scis voluntate confirmabatur. Audi
ritas conuocandi praetermitti aliquando poterat ob rei neces statem : consensus numquam
defuit Conciliis Generalibus,dum celebrarentur, quamuis desuerit aliis: rati habitio saltem tacita nec Generalibus, nec Prouincialibus Synodis deesse unquam potuit, si alicuius auctoritatis in Ecclesia D Et suturae erant. o lectio. Nec tamen dicat quispiam, superuacanea esse Concilia si hoc modo a summi Ponti Ois Festo in auctoritate potissimium pendent. Nihilominus enim maxime utilia, dc interdum necessariasiint. Primum hac ratione intelligitur. quod eade sit fides Romanae Ecclesiae, caeterarum omnium.quae saltem a Patrum regula non degenerant. Na fideles & ignari populi permutatum aedificantur in illa fide, quam omnibus Epistopis ex aequo probari vident. Paulus enim Aa t. 1. de Barnabas ad Apostolos A Presbyteros Hierosolymas venerunt non quod ipsi dubitarent de propositaque bone, sed ut omnes scirent illam suam esse communem omnium Apost Iorii ii iidem . Deinde, si in Scripturis dii ficile quid occurrit. quod haeretici ad filias partestra an vera Scripturarum interpretatio per ingenia α doctrinam pluriu facilius inuci itur, solidius
104쪽
solidius confertur, clarius explicatur, & maiore cum auctoritate aliis traditur. Praeterea, ex ipsa Episcoporu in inter se collatione multi Episcopi Sc docti viri, aut ab haeresi reuocantur, aut in recta fide stabiliuntur, ac inulto doctores domum redeunt. Quid quod de moribus omnium plenior fit inquisitio &abusus particularium locorum multo dilipentius de deteguntur, de emendantur' lino si quid in Pontifice Maximo, aut in collegio Cardinabu, aut in familia Pontificis, aut deniq; in Primatibus & Metropolitanis corrigendum cli: maiore
cum auctoritate omnes eius rei admonentur a pluribus collegis suis, de eo facilius ad emendatione prouocantur. Reges etiam& Principes ex ea re cxcitantur ad vindicandum in eos
qui coturbant Ecclesiam,dum ero mittunt se velle exequi quod ab omnibus Dei Sacerdo- tibus csi firmabitur. Postremo, si Poti sex nullus est aut ii quod scitis main Romana Ecclesia euenerit quod alita dissiculter tolli queat: plurimum in ea causa valet Episcoporu auctoritas α consensus. Quo enim minus de vero Ecclesiae capite costat, aut quo illud infirmius est de debilius: eo magis vel costituitur caput,vel declaratur. vel ad valetudinc reducitur, per praecipuonim membroni Ecclesiae auxiliu Sc cosilium. Sit igitur ut re vera est maxima Optimatum necessitas utilitasque in Ecclesia, sint Synodi perutiles, de necessariaemo tamen propterea primas partes in moderanda Ecclesia vel hodie tcnent, vel aliquando tenuerunt. Illia ademia res at inquirendum,an Optimatum praefectura possit illii pacis amoris atque ρ 'φvnitatis Ecclesiallicae fine conferre, ob que praecipue omnis externa gubeniatio instituitur. Christus enim ad mort c qua pacificaturus erat omnia quae in caelis quaeq; in terris erant) iatrassens, c7 Apostolas siuas pacε inqua non huius mundi , si se s reliquit. Et Apolloli nee aliquid frequentius quam Christi pace Christianis comendariit, nec aliquid scucrius in . αἱ eis reprehendem siquam schismata Scifictiones Pax aut Christi duplex est:externa Minter ''na. De interna pace ia non agimus, niti proca parte qua illa per externae pacis vinculii pro- amouetur&adiuuatur. Viden tu igitur est,utru praesectura optimatu sit vel optima, vel salte
itate externa in Ecclesia ciscludi necne. Tantum certe abest
pr fectura optimatum ab isto effectu constituendo, ut sero nulla res alia cogitari s pax&vnitas Ecclesiae facilius dissoluatur. Na externa Ecclesi. ae pax dii soluitur mav - - alia cogitari possi,qualis soluitur maximu per 'sine sies Se schismata:vnde ii Christus praedixit ut a Pseudoprophetis Ecclesias bicaueret, quam Apostolus monuit, asseclina mira ab istas qui aeter doctoram ouam Hicimus dissensiones or fenicula Deiunt. Cum vero sint tria gubernationum genera, noc est,uel unius.vel optimatum vel populi totius praffectura: ex iis tribus generibus nullum usque adeo subiectu in est
periculo haeresuin quam status Optimatii. Clim enim haeres & schismata nillil aliud sint, quam Eceseisiasticae quaedam partes ac factiones , facillimum vero sit. vi optimatum liatus in factiones cadat, propterea quodfactis vicinum illud vitium est, in quoa optimates per vitiosae naturae inclinationem velut praecipiti cursu feruntur: prosecto, ut tyrannis ab unius principatu M seditio a populari statu dissicillime arcetur, sic etiam longe dissicillimum est..t si Ecclesia per Optimates regitur, ab haeresibus de schismatis non penitus absorbeatur. Inid etiam multo magis Ecclesiae timendum esset ab haeresibus ac schii malis si ab Optima tibus regeretur quam ab iisdem timeri posset,si tenes populum totius rei summa solet. Na - .haereses non aliunde magis oriuntur, quam ab illa cient a, quae caritatis expers instar otius,
quim .efficat. Illa vero scientia non in vulgo aut infima plebe, sed tantum in Optimatibus reperitur. Vnde vix vllae unquam liaeresses in Ecclesia ortae sunt,ptaeterquam ab illis qui vel . . doctrina insigni vel dignitate quapiam Ecclesiastica proiti erant. Simoni ira Dis ali uniagnus in ima scientia Magica. Nicolaus fuit unus ex septem Diaconis. Marcion Ac Valen tinus Philosiophi fuerunt. Origenes Tertullianus, Arrius, Presbyteri: Eutychessuit Abbas. Paulus Samo lateruis, Macedonius, Nestorius, Dioscorus, Episcopi erant. Cum igitur li res estib instante scientia pro manci,illa vero no sit in idiotis δc rudi populo: ex altera vero parte, cum adeo sit in Optimatibus, ut nullus proprie ad honore optimatum aspirare queat, nisi aliquoia sindoctus habeatur: sine dubio no tantu esset periculum ab hae resibus in populari,quam in Optimatu statu. Ia vero ab haeresibus precipue labefactatur Eeclesia, aded ut illas praecipue pori is inferorum a Christo dictas esse , sancti Patres docuerint. pCum ergo credendum sit,Claristum ui promisit Hortas tuserorum a est in Ecclesiam no prae 'uatitur. . talem gubernatione non reliqui ste,quae ad haereses de excogitandas,& alendas aditissima silmon est etia credendii quod Ecclesiam volucrit ab Optimatibus potissimu admi nistrari. Vt enim homines no co=irunt de hyinu et uas, aut de tributas ficus: sic nes: de seminatios hionii At haeresium pace Ecclesiastica metere possunt. Aut quis,obssecro, finis contentionuibi erit,ubi quis plura factionia capita sunt eo semper logius ab unitate ac pace receditur 3 Ac alii quide Optimates unius fere Prouinciae ambitu cotinentur, de una in urbe ad deliberari dii adeo frequenter c5ueniunt: ut tu ex vicinitate loci, tum ex frequentia coitionu, no leuis ratio ad factiones,aut ne oriatur prohibedas ut statim ab initio extiniuedas, inde nascaturi
105쪽
cto DL V i s I B. MONARCu. EccLis. Li s. II.
verum Ecclesiae Catholice Principes de ta siunt locorii interuallis per totu orbe distincti, deta raro in unu coeunt,ut noeade sit facultas cohibendi haereses in Ecclesia, quae alibi est ad factiones reprimedas. Praeterea mult5 plures in Ecclesia sunt Optimates, qua in ulla unqua
Repub. extiteriit. natores enim quamlibet multi,tamen certo sese numero comprehendutur. Verum Episcopi, Doctores,at l. alia Ecclesiae primaria viri tot iunt,ut nunqua putem ullius aetatis Optimates ad certu numerii hactenus redactos fui sie. Quo autem plures sunt Principes,ed citius inter multos aliqui reperiuntur pertinaces, dc contentios L Accedite ο, qudd caeterorum Optimatum discordiae statim apparent atque cernuntur. Haeresis autem Irepitu ancer, nec statim ab initio animaduertitur: eo': periculotius ille status gubernati nis permi ite tetur, qui maxime idoneus est ad haereses fouedas. Si ergo ciuitas Dei per Optimates regeretur: quis contentionum finis esset,aut quod aduersiis naeretes ac scbitimata remedium excogitari posset Aut quid in eo genere praestitit antiqua Ecclesia Equidem sicio Magdeburgetes plurima in hac causa deserre Ecclesiarii , vel in eade prouincia, vel in uni-:MMis,4 , ueriali Ecclesiacosociationi. Vnus inqui ut Episcopus alij ab exilio reuertcti gratulabatur: unus altu nominabat stat re situ. Itemq: literis ad se inuicem datis,alius ab alio petebat consilium, alius alium obiurgabat Sc vel de cilliolo suo monebat. vel de statu Ecclesiarum, siue tranquillo, si ueturbulento, certiore faciebat, vel fidem propugnabat ,vel haeresim detegebat. Quasi vero haec omnia non potuerint sert,etiamsi unus toti Ecclesiae praesit. Haec enim non sunt supremi regiminis indicia sed tantum ollendunt omnes Episcopos in partem solicitudinis vocatos,eo i munere suo diligenter esse lanctos. Nec ego unqua negauerim,fais se tale aliqua Ecclesiarii inter se consociationem. Sed quod supremit Ecclesiae repime penes istaru Ecclesiarii inter se consociatione fuerit, id ipsum est quod pernegamus. Alioqui fuissent certae leges illi consociationi vel ex Apostoloru institutis . vel omnium consensu pta scriptae, ut scirent caeteri .quae causa legitime definita esset vel ouae adhuc discutienda rest: ret. Verum nihil tale unquam praescriptum est.nec in Eccjesia Dei promulgatum. Imo haec ipsa Ecclesiarum consociatio 1 principio quodam visibili, dc certo huius societatis auctore necessarib pendebat. quo cum nisi Episcopi alij commutat cassent,frustra inter se comunem cietatem inibant. Fiet hoc totum illustruis per exemplorum appositionem. Episeopi Asiae celebrabit Pascha no in Dominica die. sed indecima quarta primi mensis in ι, Luna,quocumq: ea die obuenisset. Habebat aliae Ecclesiae alia consuetudinem: ex quo facta est,ut Ecclesi.i nec in Paschate, nec in Asidetione Domini, nec in Petecoste, imo nec in Dominicis diebus postra per totum annum celebrandis ipsia sibi consentiret. Si ergo ianuaeratur, quomodo haec lis componi & haec dissensio tolli possitnnueniemus,solam Eoclesiarum consociationem non satis auxilij ad eam rem coferre. Na ut aliae fidelium Ecclesiet sic etiam ' Asiaticae habebant inter se mutua siocietatem. Nec minus Asiaticae laborabat, ut in sua illa vetere colluetudine relinquerentur quam aliae Ecclesiae operam dabant, ut totu corpus mysticum in praecipuis sestiuitatibus celebrandis eandem regula teneret. Ac erat sane duplex inita societas ad Asiae defensionem: una quet omnino retinendam consuetudine pristinam. velut lono optima. in Prouinciali etiam Synodo cotenderet, quae fuit Polycratis oc si iorum eius opinio:alia,quae tametsi consiletudinem illam non valde laudabat, tolerari tamen posse,ae ctii debere arbitrabatur: quae mens fuit Irenaei,& Gallicanae Ecclesiς. Interim Ro-ε. ixi. mana Ecclesia cui semper aderat permulti Italiae Episcopi in sicandalu hoc diutius no esse tolerandum, iudicauit. Quam enim absurdu erat,eode die alios Christianos ieiuniis Quadragesimae affligi, alios vero festum Paschatis celebrare, alios crucem oc morte Domini, alios eiu side Resurrectione publice colere alios adhuc in fiscosione occupatos detineri,alios iam descensium Spiritus sancti terr sentare Z Imo fiebat interdit, ut in eode anno bis comemo-. 4 ''' rare tur Domini resiarrectio natio autem nec semel. Id omnium erat pessimum quod Asiatici Iudaico more festum Paschatis agentes, illorum errori mentu praebere videbatur, qui Legem cum Christi religione coniungendam dicebant. Cum haec scadala tolli oporteret, non tantum cosociatione Ecclcsam quae utrinque adhibebatur,&ea multiplex sed multo
magis duce quopiam de auctore certo opus erat, ad cuius societate caeteri necessario deberent coiieni re ne alii, qui dissensio euaderet infinita Posita igitur duce uno, que in dubio si
qui necesse sit: iam Ecclesiarii consociatio multum plane prodest. Hae alioqui potius auget schisina, sedissensiones nutrit. Nec enim dubiu est, quin hodiὰ ta Lutherant . quam Zum-glani,Se Caluinistae quanda ineant sincietatem. Sed quo duce N si uno aliquo. Alioqui non rantopere inter sie disciderent. Nuc autem dum Lutherani ad Lutherii , Zuingliani vero ade; tio , Zuinglium,Caluinis ad Caluinum aspiciunt: sit,ut quotidie magis magisq: ecum ipsi pu-
νζiAM' gnent. Vnum enim ducem opotieret statui ob hoc viduae sectae ad unitatem reducerentur. Vertim ut ad priorem quaestionem reuertar cum omnes Ecclesiae fidelium sciret, Ducem
ac Principem Ecclesiasticae communionis Petrum Petri i . successorem esse debere: tandem
106쪽
fratrum secietas uniuersa in hoc incubuit, ut principalem Ecclesiam caeterae sequerentur.
Quae aute Ecclesia id rccii saret tacere. vi capriuaretur comunione totius Chrissimi orbis.
Huic praeualuit Ecelesiae Romanae colluetudo: de qui pertinaciter ei repugnabant, haereticis
annuinerati, licebantur: uarta Mimant. Idem prorsus dicendu est de altera illa quaestione, an rebaptizandi sint qui semel ab ha inticis baptizati ad Eccletia postea se consetur. Neque vero hac in re consociatio Ecclesiarii Asricae nobis ob oculos ponenda est, quia verus Princeps totius Ecclesiasticae societatis non in Africa,veruna Romae sedebai,cuius societate qui sequebantur, illi tenebat caput communionis Ecclesiasticae, ac propterea societatςm rc tam de sinceram contrahebant. Alij vero aut errabant ad topus multi, non ea pcrtinacia errorem suum defendentes, ut ob eam rem primae cathedrae societatem relicturi essent quae D. CD
priani causa fuit aut si ad errorem primum pertinaciam usque ad primae sedis reiectione ad debant iid quod Donatistis aliquibus accidit in haeresim perniciosam omniti Patrum iudicio inciderunt.Vnde Optatus de Donatistis ait: Contra cathedra Petrisacrilegio notatatu.Coc Lilis i. iamciatio igitur Ecclesiarii praeclara est, si Ducem a Christo datu sequitu alioqui perniciem
potius asteri. Vnum praeterea exemplum si adiecero, de hac re plura non dicam. Surrexit Atrius M Filiu Patri cosubstantialem negauit. Num,obsecro ille omni Ecclesiarum conliciatione caruit Nonne tum Alexandriae,tum alibi multos habuit vel socios, vel sectatores' Nonne mox Ecclesia Nicomediensis, paulo aut post etia Constatinopolitana ei se adluxiti Nonne tandem uniuersus prope oriens in ea: n partu inclinauit ' lino adeo no deerat Arrio Ecclesiarum consociatio,vt dccc Synodi ab eius parte breui spatio fierent, Imperatores eius Ohu; . doctrinam propugnarent, orbis contremisceret,ac Arrianum se factum admiraretur. Quid Tl 'L: ergo est Nonne ab altera etiam parte inibatur Ecclesiarum societas corra Arrium ' Nonne Occides fidem integram seruabat Maxime. Sed cum maior pars orbis videretur Atri; perfidiam sequi, nec illa etiam Scripturarum testi monias male tamen productis careret: unde scimus illam partem in qua Ecclesiae pauciores coeunt, veritatem tueri ac propugnare, nisi quia illic est sedes Petri, nexus Ac vinculum communionis Ecclesiasticae3Con clationem igitur Ecclesiarum Sc siemper fuisse, 6 adhuc cile debere, asseueramus. Vertim huic ipsic sociationi duce quodam te Principe opus est,ut siciat sie non impiam, sed sancta inire soci tatem. Hunc ducem ac principem si tollas, consociatio ad ii resina fouendam plus virium babet quam ad rectam fidem Conseruandain. Protestantes verba suidem aliquam, reueran gam commanem uniuersata Ecclesiae gusernari nem Dr rebus dei dista candu congi rarere. . CΑpe T VI.
4 Eminerit lector, me iam non agere de particulari singulatu dioecesia, sed tantum
de comuni uniuersialis Ecclesiae gubernatione. Cum igitur omnes tam Lutherani, quam Caluiniste verbo saltu cocederent comune aliquod esse totius militantis Ecclesiae regimen, serio investigare coepi, quale tande hoc regimen esse tradidissent. Occurrit mox Caluinus, qui postqua c6munem hanc Ecclesiae potestate iis CGciliis vel prouincialibus, vel generalibus spectari. eam potestatu vel in doctrina,vel in iurisdictione,vel in i sibus seredis consistere dixit Iet: tande de facultate interpretandi sacra Scriptura agens, Nos timae. .
inquit libenter concedimus quo de domate incidat disceptaria, num esse nec melius, nec certitur edom .quam verorum Episco rhm y oos conuenia , ubi controuersum dogma lexcutiatur.
Si nullii est melius aut certius remediu ad excutienda dogmata, quam Episcopalis alicuius synodi auctoritas certe nulla est Caluini saltem iudicio ma or in Ecclesia,quam Synodoruvniue saltu potest . Maxima enim Ecclesiae potestas certissimum est remedi si ad quaestiones grauissimas,quae de religione oriuntur, decidendas. Na ob hoc ipsum oportuit olim Iudaei sex omni tridia de gente, in qua degerct, ad sum inu Sacerdotem ac iudicem venire, ut . inde certam auferrent de lite orta sententiam. Nec dubium est,quin dii Christus viveret il- ' .le tu summus Ecclesiae Pontifex es lea suis discipulis agnosceretur, tum ad decidendas controuersias de quacumq; re motas,certiis inii remedium afferret, nec id ob aliud quam quod maxima polleret potestate. Neq: vero magis ob ullam rem aliam institutum est summii in qualibet cui itate regimen, quani ut omnibus causis quatentis inter homines fieri potest vltimus sinis imponatur. Cum ergo ex sententia Caluini cera ima sis remedium in Conciliis ad excutre id ζmata: in Conciliis etia maxima Ecclesiae militantis potestas necessario cernitur. Nairi siqua sublimior potestas in Ecclesia diuinitiis constituta esset: ibi protecto meli ux& certius remedium ad dogmata excuticita soret: quod sEcus esse Caluinus iudicat. Si .ergo est aliqua gubernatio qu.ein quaestionibus de fide ortis ad totam Ecclesiam pertinet, illa in
107쪽
appenduntur sententiae, meliorem partem a maiore vineis ius necesse 'it. Certe mustas impiis
Ex quibus Caluini verbis recte conclu seris, Ecclesiam in commune per Synodorum auctoritate diuinitus non gubernari. Nam omnis gubernatio, maxime aute quae diuinitus co stituitur, est certa, semperque ei obedire nos oportet, si nolumus carere aeterna vita. Verum
Caluinus no vult, ut sempςrpareamus interpretationi Scripturarii, quam Synodi adhibent: imo putat, meliore partem saepius in Synodis vinci . Vult igitur Ecclesia in causis fidei no gubernari per Synodos. Idem tamen melius remediu ad cxcutienda dogmata elle negat: nullum igitur ocrium remediu ad excutienda dogmata in Ecclesia relinquit Atqui fides nostra in dogmatu certa oc cognita veritate omnino consistit. Oportet enuia confiteri fidem, cum opus est. Quod utique non possumus, nisi eam prius accurate nouerimus. Ab que fide orem impos ibitis placere Deo, quia quoad nostram cruditionem, fides est fundamentum id,priter quod nemo potest in animis nostris aliud ponere. Cum igitur fides a dogmatum Ecclesiasticoru sicientia pendeat, dogmata vero excutiantur optimc ac certissimc in Synodis Hihil aurem in Synodis frequentius tractetur, quam quis legitimus si de qualibet cotrouersia Scripturarum sensus: δύ tamen Synodorum interpretatio non scmper sit ccrta de vera, imo pars melior saepius in synodis vincaturiefficitur ex Caluini iudicio,vt nulla sit ratio, qua uniuersalis Ecclesia in causis fidei vel per Sinodos, vel per alium quempiam modum gubernetur. Quod ipsum libere fatentur Eccleuarum mi muri Tiguri, Lernae,Scaptius; Sangalli,d alij plures in confessione fidei suae. Non patimur sinquiunti nos in controuersiss retigionis, ver fidei
causis, urgeri nudis Patru ententiis, aut Concilioru determinatronibus, multo minus receptu coa
siuetudinibus, aut etiam multitudine idem sentietium, aut logi temporis ascriptione. Ecce omnes vias remouent, per quas comunis aliqua gubernatio exerceri queat. Nam Patribus quid vii- quam erat in Ecclesia sanctius, vel doctius' At illorii sententiis urgeri aut co nolunt. Conciliis quid magis unitum &consentiens At nec illis patiuntur se urgeri. Porro per conluctu dinem, per muli tudinem idem sentientium, bc per longi rem pDris praesicriptionem, a neotericis exclusam,eadem opera excluduntur suffragia non eorum modo fidelium, qui iam in terris agunt sed omnium praeterea fidelium qui unquam extiterunt. Quis ergo modus restat, per quem gubernetur Ecclesia' Democratia vel regimen populare ibi valere non potest,ubi multitudo idem sentientium, consuetudines populorum fidelium & tam Patrum sententiae, quam Conciliorum determinationes remouentur. Nam ex his tantum partibus
conflatur Ecclesiae populus. n singulis Ecclesiis Patres praesident velut lumina in candelabris constitu a. In Conciliis eorundem Patrum consensus eminet. Domi vero plebs Christiana
in multitudine consistit, & per consuetudines optime suam fidem ac sentcntiam testatur. Si ergo nulla ratione ex his omnibus urgeri se Protestantes patiuntur, nullam omnino admittunt uniuersalem subernationem. Alioqui necesse erat,vi diuinae ordinationi cederent:
taut enim potestali resipit, Dei οὐ nationi resistit. Scio quid hoc loco respondebunt. Scriptura sacra erit id quod omnem Ecclesia reget. Sit
ita, quando est perspicua. Verum ut Caluinus. ita denos de interpretatione Scriptu tae iam quaerimus. Quis ergo interpretabitur illam, quando est Obseurat V trunx ipsa seipsam explicabit' At quo pacto id fiet' Per collationem opinor, unius loci cum alio.Sed quis erit iudex, virum recte, an secus sat collatio ξ Nam Sc Lutherus contulit Scripturam, cum aflirmabat Domini corpus in Eucharistia contineri: 6c Zuinptius, cum idem ipsum neSabat. Neceessecant in hodiernum diem aut Luthermi conferre illam, aut Zuingliani&Caluinis . Ad quod ergo tribunal tandem venietur Respodent udem ministri eodem in loco: Non alium sustinemus in causa et Iud em quam ipsium Deum per Scri uras sanctas ronunciantem, quia
verum sit qui falsium quid sequendum, quiri e fugienda. Audio: sed qui scia, vini Deus intelli
gat verba ista hoc est corpus meu nil proprie atque ut voces ipsis ii Smficant, an tropice, Maliter quam voces significant' Respondent Ministri: Iua inu non nis spiritualium hominum ex verbo Dei petiiss acquiescimus. verum istos spirituales homines, aut hoc Dei verbum, quando absque ambagibus nobis exponetis' Nam Dei verbum csse nescitur, quod quo sensia. accipiendum sit, ignoratur quia verbum Dei non pro sono, verum pro sensu accipiendum esse una cum D.Hilario. Opinor, concedetis. At neque certam regulam prosertis, qua sensum verbi diuini cognoscam: δe eos Patres. concilia multitudinem consuetudinesque, de longi temporis praescriptiones tollitis, qui bi spotissimum viis ad cognitionem diuinae sententiae peruς mendum erat. Non igitur vere communem ullam gubernationem in Ecclesia relinquitis, vicum l. verbis aliqua reliquisse videri velletis. Qii ero enim talem gubernationem, quae finem ultimu imponat litibus te controuersiis de side ortis. Talem vero aliquam nondum protulistis. Nam quicquid Magdeburgenses de consi,ciatione plurium Ecclesiam , MEPiscoporum collatione, vel in Synodis, vel extra Se nodos inerunt: totum hoc am icabile
108쪽
quoddato' lla insin est epotem verum corni nudis quaepia an dii matri diuti ius constituta esse non potest. Nam quoi nodoliabetur illa gubernatio a Deo profecta, cui ii pard te impune licet' Nam si Concilio maximo univorsali sacram Scripturam certo modo intcrpretanti,quis piam responderit, non eam ess e verae sacrae Scripturae interpretationem: Deum enim ipsi permisse, ut cuiusuis Concilia Decreta conser reicum sacris literis ubi aute te animadue tere, quod Concilium ipsam verbi medullam M Spiritum Dei non iit assecutum: sed quod maior Concilii pars meliorem vicit,in eamque sententiam multa x Lcm, ex Prophetis, eX Euangelus proferre incipiat: quid huic homini facies' utrum,ut Concili , pareat cogendum dices'At longe aliter scriptum reliquisti. Negas cium, veram semper certam ei te interpretationem, quae Concilij su stragus recipitur. Fateris meliorem partem caepius v mci Quod tu saepius fieri concedis, ille hoc tempore factum esse assirmat. Iam si & ipse multo; habet sectatores, si regem forte aliquem secum sentientem habet:quis dubitat,quiri mox Concilium aliquod, quod tuo opponatur, obtenturus sita ut ita non verbis i nodo, sesrebus etiam ipsis fateri cogaris . non omnino Conciliorum Decretis stando ossi innis ergo fiet 3 Vtique in fide liberum cuique erit,quid velit,ssentire ac docere. Quo si adcc uiri dogma qciem quam astringes,tyrannidem manifestam secundum xuae doctrinae principia exercebis. Nam ut velis & cuique liberum esse quo diiudicet quod ab alio prosertur , M sub poena capitis quos potes cogas, ut tecum sentiant: hoc sane perinde est, ac si dicas. libere crede ac doce quicquid vis modo ne credas aut doceas, quod meo iudicio falsuiu ς Filat. Ita tollitur ex v- niuersali Ecclesia omne regimen, ut plenum totius Ecclesiae regimen singulis quibusque Super intendentibus permittatur. Nam si qiusquam in Caluini regno taliter, 'itam ille sentit docere audet: mox igni hominem tradedum curabit. Sin ipse aliquid igne gignum commiserit,iam deiplius siententia nullus est Iudex interris qui hoc prouuiiciet, prster Dei vembum, quosCaluinus, se totum esse contendit. Vertim si Seructus in suo regno Caluinum nactus fuisset non dubito quin & ille iudicem aliquem vivum & mortalem interposuisset, cuius opera Caluinus quoque in ignem conicetias esset. Res ipsa clamat, hos homines sit tamen sunt homines nihil aliud agere,quam ut confusa vel sublata potius omni Ecclesiastica
gubernatione, ipsi tyrannidem toti occupent. Verbo enim admittunt communem aliquam gubernationem:re vera nullam omnino admittunt,sed λαρχιαν constituunt,&ordinati ub
mum Ecclesiae statum a Christo relictum miserrime perturbant &dissipant.
VM v IDERE M , a 'uinum caeterosique Protestantes adeo parum Monam
chiae deserere, ut alias Reipublicaeformas huic etiam in Ecclesia Dei regenda praeponere no erubescerent .veraepretium me facturum putaui, si Monarchiae 'F: - 4 laudes paulo plenius persequerer, estenderemque multo verisii missimum es
Christum i genus regiminis in Ecclesia siua initituiste, quod optimum est inste,ces maxime aptum toti rerum visibilium naturae. Magna quippe est inter Ecclesiam, ω Dei vera vicinitas fessimilitudo. Auae igitur de caelis, def)deribus, de plantis, de animal bus, deque hominum naturali, in ciuili regimine dicentur, quamquam forte seorsim non esciunt necessariis, ut Primatus visibilis in Ecclesia constituendus uerit: tamen in onarchiae praestantia cui rei hic liber praecipue destinatur necessariis demon bant, C reliquam de unius Pastoris Primatu dissutationem probabiliorem constituent. Sed ante
omnia declarandum est, nec in se impossibilum esse, nec gloriae Cis si quicquam durabere,
109쪽
Non esse impossibile, ut inus summus Epificetus vice Grini totam militantem Ecclesiam, asa in inferioribus Episcopu pro parte cui que gubernatam, in grauioribus causis dirigat, O velut ex altiore quadam oecola moderetur. Imo nultam a tuae visibile subernationis genus aut facilius, aut suavius excogitara posse: quod solicitudo omnium Eciuesiarum uni, aut potitis unicuique ex ita Osuiu incubuerit. C A p v T r. UONIAM OEoo fieri nonΡ aest,mistra factum esse contenditur an te omnia probandum mihi est, eam unius Praefecturam, quam aduersa
rij prorsus impossibilem asserunt,recte in Christi Ecclesia insti tui de col- locari posse. Hinc apparebit, quam inepte vel in Apologia Ecclesiae Anglicanae scriptum ut: Neminem unum esseposse, qui pumma rerum υ-' uersat praelis:vel in Berana Consessione legatur, Deum,solum se, qui ie --a oneribusnendo par et it. Ac primum quis non videat, hanc ipsam obiectionem a spiritu Antichristi atque a rectae fidei defectu profici sci Quis enim lo cus apud fideles relinquitur de eo disputandi, positi ne oractus unumseupra omnes alus praefcere in tota mel a sa' Nam si fatentur, Christum posse id facere: cum nos dicamus,id non a Nerone, aut a tuliano, sed tantum a Iesi Christo factum esse: frustra eum unius Primatum velut impossibile oppugnant, que nos non nisi a Christo de optimc institui possiisse, de vel dinstitutum esse defendimus. Aut igitur ea quae de impolis bili unius Praesidentia dicunt, nihil ad rem pertinent: aut negant Christum posse facere, ut unus homo totius Ecclesiae administrationem sustineat. Quod si Christias noc non potest efficere: aut ea res omnipotemtiam Dei vincit, aut Christus non creditur vere esse Deus. Est autem Christus vere Deus, quia ipse Se Pater unum sunt,nec Deo quicquam est impossibile. Quare si Christus instituit unum praecipuum totius Ecclesiae suae Pallore scuti postea planum fietin quam inepte nunc
ratiocinantur,qui negant, unum hominem totam Ecclesiam regere posset Etenim quamquam ordinariae hominis vires ed usque pertingere non possint: tamen Dei Filius de suo id quod deest supplet, ut ita saltem verbum ipsius impleatur, quo uni Petro plus aliis amanti ixis: Pasce oves meas. Quibus ita positis, oportet iam non amplius de potentia, sed tantum ' de voluntate Christi reliquam disputationem instituere. Verum quoniam Deo placuit aliis etiam exemplis planum facere,non modo quam non impossibile verit m etiam quam facile fuerit,unum hominem permultas gentes Sc prouincias gubernare: non abs re fuerit, istius generis nonnulla ob oculos Lectoris proponere. Summus Sacerdos qui ex Levitaria genere olim fuerat,in uno quidem loco iuxta Domini Templum assiduus erat, nec longe unquam 1 sancta Ciuitate recedebat. Is tamen cum Ponti sex unicus in toto orbe esset, non modo illos Iudaeos, ut propius a Templo aberat, v mini etia illos regebat,qui per uniuersum orbem terrarum dispersi quocumq: in loco habitabant. Quamqua enim Sacrificu locus omnibus Iudaeis unus erat, tame coitat eos in omni natione,quae sub caelo est Synagogas habuisse. In quibus si aliqua causa ut saepe accidit) per inferiores iudices definiri no poterat, inde ascendebatur adlocum quem elegerat Dominus. ora Saceia tem Levitici generis, cutio imperio qui non parui et,eum oportebat mortem subire. Vnde
sae Iudex de Pastor existat. graitiores Iudaeorum Controuersias, in quacumq- regione sub caelo habitassent,6c poterat Sc debebat tum coano sicere tum finire, ii in tamenis ne ii ullos foris collegas haberet, nec sere in alias Prouincias legatos mitteret, nec generale Concilium ex pluribus geribus conuocare posset, nec tanta diuinae gratiae pollicitationem quanta nouae legis Pontificibus de Petri successsori biis iam data est j accepisset: profecto etiam Pontifex Romanus tot coepiscoporum fide industria a, adiutus, qui siem per Legatos in maximis quibusque Prouinciis constituit, ut eiusmodi rebus prouideant: qui lino ni odo Senacia grauissimum in Urbe, verum etiam Synodum ex orbe toto collecta saepissime adhibet: profecto etiam ille potest omnisi Ecclesiam grauiores dumtaxat causas ex aequo bono decidere. Quanto enim maior est Ecclesia Christi, quam Iudaeoria Synagoga fuerat :tan. to etiam plus de gratiae,& auxilia Christianorum Pontifici praebetur, ut onus, quod Christus D. P
110쪽
D. Petro imposuit,vires eius qui Petro in eadem Cathedra succedit, non excedat. Praeterea, qui nesat unu Pontificc t. i insigniter adiutia, toti Ecclesiae in causis grauioribus coitituendis,praeclle polle claristi incco uincuntur,&Omni u Monarcharii de praecipitc Romanoruexemplo,qui licet sipiritum gratiae ac donum fidei non accepissent, tam clatillimas& maximas Prouincias per Proco lutes, Praesii des,dc Praetorcs ibos multis etia lectilis guber-n1ruiuioc ita glabernarur, ut numqua paca ius de traquillius ageretur in terris, quam cis plu-ximς regiones uni primo Regi aut Imperatori parerent. adeo ut Christus tunc demum nasci elegerit quado totus pene orbis uni viro parebat, hoc cit, Cciari Augusto, qui pcr annos plu- a. rimos totum orbem Romanum tranquille gubernavit. Audiamus in hac re Eusebiu: adnu D mistis.. inquit non obstupescat sic co itans M Iue animo versaris, non humana hocsuis ostus, et elex eo, quo numqua alias subum Romanoru Imperio urimae orbis geres esse tuerui, ni sitsidam I ι empora' Nam simul ac illi admiraboliter ad homines et viet, vique Inter homines versatus est: ittam res Romanas adsi mmu Peruemlse contigit I quo ρrranum tempore vidi licet Augustus Fumnarsi eum num Dominus euasit. Iuver, uit,cum 2 Cleopatra capta est, or Ptolemaeoru succes, io in Aegyptod soluta, atq; ex ido m hunc vlque Hem,quod ab initio or ,σ ab ipsa dii ita d cum hominum ori sine aerat, AC Ii regna euersum est. Ex tago Iudeorum quoq; natio a Romanis instruitute re acta, Drora item, or Cappadocum, O .Macedona, ct Eusenor; or Graecoru,ac dent: re uorum ommu .7uι Romano Imperto cesserunt. Hoc aute non siue Deo una ea docymna, quae de Sestia: ore no proferretur ontroiisse in orbem,quu non fa eatur: r πtans, nou sacile Iesu Disci tas externarum
regionum teragratione futura fui e sontes inter silui des fassunt, uer uti prorsus
ob multiplices Principatus inter iris comerctu quibus sanes Hara Prant Facibus, inire se H arq, impune negotia proposita copleuerunt, cum supremus Deus m uer istas cy editu ac facile costararet, Cr superstitiosioru in ciuitatibus animos terrore invioris Imrer, bibere . Repula cnim teta rumper,s nam res impedi tofuisset tu qui errore colendi multos Deos tenebatur, ne dotarina Chri pugnarent: 'am multas antehac ciuiles heditionet Vr m υrbibus, ct m a ris vetisses, quot vexa
Iuno,quot bc a non mediocria ista quide , si superstinosi AB siuae inreu potestatis fuissent, ac penes se
ausi ery habui sot' Nunc aute hoc quoque si 'remi Dei fuit opus, maiore quodu terrore si re alicuius potensia, propri, Verbi inimicos habere tam domuos: id enim proficere indies se apti cu os homines cresiere vel bus. Si ergo Principatus politicus Sciam opportunus instituto Christi fuit, de ta facile ab uno, etia nullaeternae vitae gratia mabuto, regcbatur:quanto facilius hocide in Ecclesia Christi fiet ab illo, qui tale a Cliristo potestate acccpit, ut plus alii tum ama rei tum pasceret grege Christi Et tame quod in Re p. sieculari summo Dei beneficio saepius factu esse hisce oculis vidimus id ut in Dei Rep. fiat, prorsus obtineri non posse statuemus Eritne igitur in inor Ecclesiς Christi ia gratia, quam Olim fuerit terreni regni potentia Cuti si potius credi mus, in hoc pr parata esse Monarchiarii veterii potentia ut illae ipse via Eua
gelio Christi sternerent Certe magnus Leo ita iudicauit. Verbumsuaquit caro facta ua dici. in m. i. nam naturam naturae seruit humanae, ut tEius ad infirma inclinatio, nostra feret a sium prouectio. VI autem huius menarrabilis gratiae Zer totu mIn A d funderetur essectus, Romania re num duinuprouidentia raeparauit. Cuius ad eos limites incremeta erducta sunt, quibus cunctata υn- aeri gentia vicina CT contigua est uniuersitas. Det ostio namque diuinitus opera maxime co' e-bat, ut multa regna uno confinderaretur I erio, or cito pervios haberet populos praedicatu tener itas,quss unius teneret regime mutatas. Haec aut e raritas ignoras μι-prouectionis auctore,ccim stineo Aus dominaretur gentibus ymmagenti il struiebat errorisuri or marnasibi videbatura , Pretigionem ma nuggam respuebatfalsitarem. Vnde quantum erat per Habolum tenactus Eneata,ram tum per Christum eu muaklsus ab Auta. Nam cum duodecim i Apostoli, accepta 'er Sruruum sania Hum omnium locutione linguarum,tmbuendum Euangelio mundum Urabatis sibi terrarum arti-- -
Uce ent: beati imis Petrin Princeps Apostobra ordinis,ad arce Romani de maris imperdi, vi lux veritatis quae in omnium gentium reuelabatur salutem, es cacius si as iso capite per Iotum mundi corpus est uniret. Cuius autem nationis homines in hac tune urbe nou essent' sut quae et quagentes ignorarent,quod Roma didicisit Hic coculcanda PDlosophiae opiniones, hie d oluendi erat
terrenae fruentiae. nrteses, hic confutanda daemonum cultus, hic omnium facrilegiorum impietas
destrum a. ubi ilirenti fima superstitione habebatur c DcIum, quicquid qua fuerat vanu error μου ingiturum. Ad hanc ergo Vrbem tu, beat ime Astoiule Petre,venire non metuis, Ur se rete seriae tua Paulo ADPolo aliarum adhue Ecclesiarum ordinat ibin occuparo silua istam stemennum Maiarum, ct turbuleti imae ofunditatis oceanum coHantior, quam cum supra mare graderer se mereri s. Nec mudi domina times Roma,qui in Caiphae domo ex aeras Sacerdotis anci a. Flume eloqueti quod elabiis Magni Leonis prorupit,longius quam cogitaui, me in eius oratione detinuit. id tantum hoc in loco dicet e volui non modo impol sibilem Deo unius Palloris Primatum in hoc mundo non esse, vertam etia veteres Monarchias,ac potissmum
Romana, in hoc esse praeparatam, ut dum orbis totus in unam quasi urbem colligeretur.