장음표시 사용
111쪽
illaci ac vibs primo Ecclesiae Pastori per Christi potentiam cederet interim Ac facilis,& se,
uis euet vitius Episcopi super militantem Ecclesiam Praefectura. Qui enim tota mente secum cogitat quantum intersit inter potentiam Christi,dc naturam hontinum:inter statum peccati.& statum gratiae,inter homine luis viribus relictum,& hominem mutila virtute renouatum: Sc tamen viderit hominem unu adhuc in statu peccati agente squalcs erat tacta uianus Atamillus, e Tiberius Caesar potuisse orbem Romanu cui tot gentes oc linguae tu erant, no modo regere, verium etiam pacifice bc tranquille regere: is nisi malitia occaecatus fuerit, ex eo perspiciet,quanto facilius ab uno Dei Sacerdote no tantu instar caeteroru fide
liu per eratia renouato, sed etiam iussu oc aut horitate ipsius Christi ad hoc, ut oves suas pascat, ornato Sc praedito ,uniuersius orbis Christianus resi dc administram queat. Itaque si or. bis Christianus etiam decies olbe Romano maior esset quod nondum vidimus cxtitisse tamen facilius esset uni Pontifici, quem Christus gregem suum Pasicere iuberet, totum orbem Christianum per fratrum opem atque auxilium pascere, quain vim Caelari vel tertiam partem orbis Romam gubernare. Cuius rei ratio non modo a Christi potentia, quam suo vicario eximiam tribuit, verum etiam ab iis fidelibus peti potest, qui narem Vicario Christi. Quantu enim ad regendi facilitatem inter seras,de cicures bestias latum discriminis est inter Paganum, de Christianu. Ille nihil facit. nisi coactu : hic omnia sponte ac voluntarie. Ille me tu ,hic amore. Ille noni usi ucomodum honoremque: hic in primis Dei honore, de commodum proximi ipectat: la abs te Quero. Qui cud: putas Ecclcta ab uno supremo ludice regi non poste malles ne dece millia ouiu an unu ursum aut leone regere Quod si multo securius est, eriacentu millia ovium, Quam unum leonis catulia in agris educare de pascere:dic hi ivtru Christiam non sint agni de oves, Pagani aut e vrii oc leones 3 Itaq. Christus ad Petria locvens, Ila re inquit es meis. At Isaias cum gentes nondum ad fide conuersias,ursis, lupis,dc leonibus comparasset Christi aduentu Id gratiam, qua gentes serae in mitissima animalia transis utarentur, considerans: buntur. r puer mutas minabit eos. Audi haeretice: puer paruulus hoc est,is qui ex se imbeis cillis Id secundum secutu contemptibilis est,per Christi gratia minabit non modo mansueta animalia vitulum 5cagnu, sed etiam tionem, ursum, est Humsimul tamen cu vitulo Magno in una Christi Ecclesia morantes. Id est,homo no ideo magnus, quia seculari potestate deuatur sed quia spiritali auctoritate praeditus est, ectes quatum libet foras Christo collum subiicientes facile ducet quo volet ac tranquille gubernabit. Haec quidc fateor per miranda esse. Na Sc ab Isaia pro mirandis rebus praedictitur. Sed nihilominus ita fient, ut cum aliqua visibilem praefectura no modo in singulis partibus, vertim ei ia in toto corrore Ecclesiae esse oporteat nullum tamen aliud praesemam genus excogitari queat, quod minus dissicile aut impossibile sit, quam iste unius Pastoris primatus. Cum enim sint tria gubernationum ρο- . nera, unum populare,alterum Optimatum, dc tertium quod praecipue unius cst: multo eliset' ficilius est Ecclesiam tota vela populo. vel ab optimatibus, quam ab uno solo administrari.
Ac primum,si popularis esset Reipub. Christianae status quo tandem pacto fieri possetivi
uniuersius Dei populus per totum orbem diffusus in unum aliquem locum ad sereda sustia. zia conueniret Aut quis locus tantam multitudinem capere, quod tempus tot hominum tusseaetiis colligendis QEcere quis modus eoru an mis aut cum rudes sunt informandis ut
cum assislanti e , siciliandis adhiberi posset Caput est quod hactenus nulla Ecclesiae lex tuit.
M iam quae liis rebus modii ordinem*; praescriberet. Porro si ad Optimates eadem dominatio demta,' Iluetur qui pri in m et ut isti optimates Vtrum soli Episcopi At nonnulli hodie haeresim
Acrii renouantes putant Presbyteros Episcopis iure diuino pares esse, ob eamq; causam volunt presbyteros Optimatum numero haberi.Taceamus de Presbyter s. Erunt ne lalte Caesares Auetusti. Reges de caeteri mag stratus, qui fidem in Christum profitentur, ex Optimatum numero Catholici negant, praesertim quoad definiendum id quod in quaestione de re-vula fidei cadit. At eum Lutherani aliter sentiat quis interim statuet de hac ipsa quaestionet Fac de Optimatibus ipsis inter nos conuenire. Quomodo tame iudicabui de maximis qui-b iis que controuersitis Qua lege 'Qua forma Quo excp utru singuli cognosicet seorsum At hoc modo non deliberarent in comune quod tame optimatum c st) nec quisqtia alium suo consilio iuuaret. Deinde quis rem ad cuiusq; domum reseret Quis sit mragia excipiet
O uix recensebit uid si alius ab alio visere semper euenit)disIentiat ' Cuius ossiciu erit
suprearam controuersiae manu imponeret Quod sit dices, Optimates ipso, debere in unum coire:quo duce.quo die in quem locum coibunt Na Ic probe scimus, quantopere homines de his rebus dissentiant,dc penes quemcumqi erit hoc totum decidere,is utique stupra cateros erit dem ipso ad primatum quendam aspirabit Sin liqc omnia de Omniv aut plurimotu Optiinatu consilio sunt: iam non puto tem unquam ad exitum peruenturam: adeo di licite
112쪽
est vel omnium per orbem Episcoporum sedes adire,vel eorum sententias exquirere,vel an tunc etiam ,cum res definienda est,in hoc mundo iupersint,cognoscere vel modii reperire, duo hic inteare castea: tractari de expediri queant. Age, conuenerint Optimate, Lla loco m .in iti2 te ore: quot ad minimum necesse erit ad unodum conuenire, ut retractari postea re non possitZ Nam si quod iudicatu semel fuit, postea rescindetur: quis non videt, hoc iudicuom ritu risui expositum esset Quot ergo in unum conuenient virum omnes At quae unquam spes eris v mines per orbem Episcope, Presbyteri,& Principes Chrilbani coeant. O uot annis ad tale opus conficiendu opus erit3 Quam raro conuenienti Et tamen contro uelitiae in tam immensa Repub. quotidianae suntxo uenient igitur pleriqliel Eade iciu disficultas existet Quid quod vix unquam stiri potest, quς sit omniu Epticoporum maior pars Satisite igitur erit vi pauci re decidant Caeterum qua lege pauciores pluribus pretia dicabux Ouid si dum triginta Optimates uno in loco sedent,interii Dali; triginta in atria locum conia 2 oriri inridie sentetias eant Z Imo quid si eiu Irim Synodi Patres varia & re
test Quin talia impedimenva pallam occurrant OcnIHU
bus nullum :equius melius,facilius a Deo coparatum,ω vel vire naturali, vel Mosaico vel lis et n. Euangelico reuelatii fuit,quam illud, in quo tum ma rei penes unu est. Quapropter ineptissime entiunt,qui de aliquam omnino P ectura incommunestatuunt,& tame unius secturam quae sola omii bus controuersiis finem facillimc imponit,impossibile cile arbitra- ita taurtur Nam si nulla ratio alia, certe illa sola deberet apud prudentes viros valere,ut ideo unius Palioris primatus in Ecclesia poneretur qqoniam omnes ali 3 gubernationii modi in ta immensa R' pub. tu minus faciles,tu multo absurdiores sorct. Nemo facilius colu litur, quam ut Princeps nec quisqua potest ab altero minus dissidete, quam idea seipso. unde ineriti, dixis Pon ponius mae e enisse,υt necesse esset Reipus. r unum cansili. Nam Senatus inquit Mn perinde omnes prouinci. is commode regere poterat. Quod igitur rant id necessario ad unum elle delatum Pomponius reseri, ut ita demit recte herer. Etenim et Prinees , adhibuerit Optimates in consiliv.omni periculo ea res Vacabit, tu quia satis erit viros prudentes Jc bonos couocare,nec aut de numero, aut de genere hominii, aut: modo sententia ferendi ulla erit dissicultas propterea quod ii qua impedimeta Occurrent, ea omnia unius arbitrio,que Christus ipse gregi suo prcsecit.ritu atq; ordine expedietur, sic
uti res psa per tot secula in Ecclesia factu esse demolliat.Hacten' de eo sit dictu, quod nulludominationis genus aut minus impossibile,aut facilius existat, qua unius Potificis primatus.' aeterum dua fronte audent Proteliantes id pro impossibili habere,quod non modo fieri nosse tum Lex Mosaica docet, tum experientia Monarchiarii probat. verum etiam re ipsa
obiit L stem resectum esse,verbum Dei prominciatu Nonne Paulus Apostolus sat
essent adhue in ipsa herba, cum totus orbis idolorum cultu plenus esset, cum Iudaeorum t mri in nondum effet euersum, nec deformata religio, cum Principes gentium, magistratus Iudaeorum, populi prope omnes aduersarentur fidei Christianae, cum Euagelia non- ,-.... et i in scrinium relata, cum in omnem quidem terram exirent verba Apostolorum , sed
tibi ii ii 2 L eri' ere isen: cum non dii essent Ecclesiae constitutae, sed mu ita resta- .
rent disponenda, cum fides nouella perpaucos reperiret, qui scirent Euangelu veritatem, nedum cui alios eam docerent, cum surgeret falli fratres, ac teneros adhuc Christianorum hici; lessae prophetarum nomine concuterent, ac Satimas in elum tutas stipsum
AistiGrint iis mundo essent. His tot impedimentis quae iam Olim aut a. aut mi ima ex parte sunt imminuta non obstantibus, tantus Apostolus no dubitauit dic re omni u misiarum siticitudinem si ibi incumbere. Et nunc postquam idola
gentium constacta sunt,postquam temptu Hierosolymitanum est euersum, & Iudaeoru rei f- mini ratia Princines stentium ac populi p ne omnes facti sunt Christiani, postilebratae post uam tot Episcopi Sc Primates in vinea Domini cooperantur, postqua Eccle
si t seculi' onfirmatae postqua tot haereses tot modis conputatae sunt, ut potuis un- probissim d. vete luere ses ab inferis reuocare cogantur , quam nouas excogitare pon ni nunc impossibile habetur, ut et ni Episcopo incumbat holicit o omnium Eccvlaru Z Quod m-illi mi Rei nub. Christiane temporibus factum esse, nec ipsi Protestantes negare possunt hoc in aliis facilioribus eiusdem Reipublicae temporibus fieri posse, negabunt
senue vero Pauluς talem solicitudinem intellexit quς solo animo, ac non cita exterioreo ere exerceretur. Nam postquam disseminauerat Euangeliu in variis regionibus dixit ad se
b has Ad seripsit Epistolas ad Romanos in Italia, ad Corinthios in Achaia,
113쪽
ad Galatas, Colossetisses. Se Ephesios in Asia. ad Philippenses& Thessalonicenses in Mac
donia, ad Titum in Creta, ad Hebraeos siue in Syria, seu alibi degentes: in quibus Epitiolis, tum quaestionibus quae abali)s mouebantur, Apostolica authoritate responderi; tum facile ostendit quod no aliter cum illis Ecclesi)s, quam ex per a Christi agit, legatisnepro lago fumgens, M potestate utens , quam non in destructionem,sed in aedificationem acceperat. Cum igitur Pauli solicitudo talis omnino fuerit,quale nos hodie Pontifici Romano vindicamus cur hodie quado res pacatiores litat, id in uno Potifice iudicatur impossibile quod in tristi illam Ecclesiae temporibus no perinde habebaturi Si Pontifice Romanum dicas ide.. O. non posse praestare,quod praestitit Paulus scum tame uterque no sita, verum Christi poten- tia confidat ia a prima a stertione dilapsus es qua dicebas, Deum solum esse,qui totius militantis Ecclesiae oneri sustinedo par este possit Paulus velo no erat Deus,& tamen cum esse.
luituri omnia Ecclesiarum incumberet, adeo si ab hoc onere non des it,ut paulo ante mortem suam dioeret: Fide ter ui. cosam cosummatis de rei quo reposita est mihi corona iustitiae. Nec ad
rem attinet si dicas Paulli habui si e multos Coapostolos, pari cum illo potestate praeditos. Hoc enim probat duodecim fuisse viros,a quibus singulis Oinnissi Ecclesiarsi cura suscepta est. Neq; enim propterea de Ephesioru in Ecclesia solicitus non fuit Paulus, quia illic tal annes Apollotus quam Timotheus Epis opus prςdicabant: sed singuli Apolloli tu in totum orbe ex aequo mittebantur,tum de tota Ecclesia loliciti ex aequo erant; licet ea cura Petro, tanquam omnium Principi maxime imposita suerit, sicut suo loco plania fiet. Porro Epissem E Romanus in hac generali cura de s blicitudine tum omnibus comuniter Apostolis, tum cialiter Petro successit. Ouid multis Nondym quaeritur de Pontificis Romani primatu, tantum id volui demons Gare,ac iam demonstrasse me non dubito,quod non ut impos .sbile vitta in hominem toti militanti Ecclesiae Christi eo modo praeesse, quo iam declaraui. Primatum unius Pontificis,qui si V carium Christi profitetur, non imminuere se potius augere obriam Christi iri De mundo: ct Castilius qui Ponti cis Romam primatum agnosiunt. multo pluribus modis, quam Prote Pantes, Primatum G gloria Chrini colire se praeseeferre.
Quia Christius GDi corporis Ecclesiae passim tu Scripturis sacris appellatur, omnibus
Primatu tenere Hcitum stant oui putant,nonnihil de Christi gloria detrachii,si alius ali
olim animaduertere debuerant,permultu reserre,non quibus verbis, sed qua mente quid'; dicatur,aut nominetur Cum enim verba pauca,res aut e multae sint: si ut eadem verba diis uersis rebus plerumq: in serviant, cum tamen non eode sensu de illis omnibus enuntientur. unus Christus inter omnes homines vere est lux mund Sc tamen Apostolis idem ipse dicit, Vos estis lux mundi, non quod eode modo Apostoli sint lux mundi quo Sc Christus: sed quod illi quoque aliquo modo lux mundi sint, licet no sint una cu Christo illa aeterna lux, qua 1 luminat omnem hominem venientem in hunc mundu. Eodem modo si nos diceremus, aliquem praeter Christa hic esse caput Ecclesiae, ut Christus est, aut talem Primatum tenere, qualem Christus tenet: merito blasphemiae accusari posset nostra oratio. Nuc aute dicimus Christit suo iure esse totius corporis Ecclesiae aeternu caput: Petrum vero, de Papam Romanae Ecclesiae n5 nisi eius partis Ecclesi caput esse,quae ad tempus aliquod in terris agit,id alie non suo sed alieno iure quod ius ipsi Christias delegauit. Quo posito: quaeri sorte potest,umim Christus tale aliquod ius Petro, aut Pontifici Romanod elegauerit, necne. Caeterit m et ita Christus ni hil tale cuiqua delegasse probaretur: no tame video,cur illius oratio in Christiam columeliosa videri debeat qui dicit hoc ius alteri delegatu esse, c
aliud contumelia Christo irrogare. De rei ergo veritate agetur postea. Interim illud assirino nullam Christi gloriae iniuria ex eo fieri, quod Christus dicatur temporale qiuoddam caput in Ecclesia sua praesecisse, quod visibilis prςsentiς ipsius locu de vice iuppleat. Nam si nullus omnino particularis alicuius loci aut s cietatis caput absque contumelia Christi esse, aut dici potest:concedo, illa opinionem blasphema esse quae ponitaliquod sub Christo esse militantis Ecclesiae caput, de primarium Pontifice. Sin Moysies dicat, Israelem mandata Dei custodiente. prae alijs gentibus constituendum est in caput, se non tu caudam Propheta etiam Osee testetur. filios Iuda oc filios Israel, quando post captiuitate Babylonica nig ariter congregabutur, liturat sibimet caput σu. id i secun dum littera intelligi posside Zorobabele, quo duce Iudaei redierunt in terra si iam: itemque si Propheta Isaias. praeterqua quod Ra in caput Damasici vocat, etia longaeuum honoro te in populo Israelis ca ut esse definiuit: ceris non statim blasphemus est qui aliouε dicit caput Ecclesiae sub Christo esse. Videmus enim capitis appellatione,licet non prorsus in eodem significationis gradu, tame aliquo modo ii alios,
114쪽
alios, praeterquam in Christum ipsum cadere. Vnde Magnus Athanasius eximi se viaium animum Ecclesiarum capita vocat. Non igitur gloriae Cluilii repugnat,ut aliquis dicatur sub ipsi, caput g ei conii tui. Nam de caput quoddainesse alius praeter Christupotest: Miub Chri lio caput esse, potius Christi dominium & Principatum , quam ullam cius ignominiam aut contumeliam indicat. Qui cnim iiii, Christo Eccletiae caput esse dicitur utique sic dicitur Ecclesiae caput esse, ut eo ipso Christus longe magis, longeque cxcellentiore modo de via eiusdem Ecclesiae caput cise declaretur. ἈQuibus ita constitutis, audacter dico: Christi gloria in lioe mundo augeri dum aliquis unus dicitur si ab illo totius militantis Ecclesiae caput elle. Si enim gloria Clitisti est ut verueti: caput Ecclesiae suae esse quanto pluribus vus haec gloria praedicatur,t in Ommu notitia .
perducit ir, tanto maior gloriaChritio in hac vita desertur. Sint autem quotcunq: Ci ut mo- Christi lo. di quibus Chri isti primatus an nuncietur: certe pauciores erunt quam nunc sunt, ii ne tur
unus aliquis Episcopus in tota Ecclesia militante primus Onantu, qui in terris agunt, oc sub Christo reliquotu put existere. Quotiescuque enim unus in terris vicarius Christi creditur,quotiescunque unus iii minus suo Christo Potifex cogitatur quotiescitque caput unuta unus Ecclesiae Iudex ad tempus in hoc naudo nominatur, quoties in ca lentcntia aliquid scribitur, quoties ad unu tanquam ad vice Oaristi praesidentem ob quamcuque causam ac ' . . ceditur, toties Christus fide,mete, verbo, si ito,aut facto si immu Ecclesiae caput agnoscitur,&co ipsis tanqua primatu ita omnibus tenens,oc fratribus sitiis tum quod cotis ulcus,
pie colitiis Sc adoratur. Quis ergo magis fauet gloriae Chri ili' Vmi ille, qui eos modos quibus honor Christi praedicetur. quam plurimos esse cupit:an ille, qui multos ex his modis, quibus ia honor Christo defertur aut erre de praeripere conatur Honor Christi permagnus in hoc mundo ille est, ut profiteamurcu totius Ecclesi caput esse. Hoc ipsi ina Catholici
profitetur, de alios qui de omnibus, e pHterea ias rationibus, per quas unu Pontilicem vice
Christi praesidente agito cunt. Est enini firmis lima haec cGlutio: Pontifx Romanus est caput elegae militantia su Christo,igitur Cluilius non modo cit caput eiusde militatis Ecclesiae. veru btia est sublunius de honorabilius caput, qua Pontifex Romanus iit. alioqui Pontifex Romanus no esset caput Ecclesiae sub illo,sed ante illu, vel una cum illo. Quicunque ergo credunt,cogitant,dicunt,aut opus aliquod iacuit, per quod Psiti scis Romani vicarius sub Christo prim .itus agnoscatur ij omnes tanto pluribus modis Christi primatu praedicant da profitentur,qua illi qui negant eundem vicarui Ponti scis Romani primatu. Illi enim licet alias fateantur, Christit Ecclesiae caput esse, tamen recusant Christum Ecclesiae caput per illas omnes vias confiteri quae a vicaria Romani Pontificis sub Christo praesidentia, ad con- studendu Christi supra uniuersalem Ecclesiam principatu, necessario deducuntur. Quotcunque autem modis Protestantes agnoscunt aut confitentur Christi primatu, iusdem ipsis is 'nos etiam eundem Christi primatum confitebimur te praenobis seremus. Contra vero nos primatum Christi per vicarium eius Psitificem Romanum colimus, δί adoramus illo nam riore ut e do 'uem Proteilantes non tantum nolunt agnoscere, vertim cita in Odcriit δί dctcstantur. Calliolici ergo manifestant pluribus modis Christi primatum, quam Protestantes, 5 propterea Catholici Christum etiam . eiusque primatum pluribus modis honorant,quam protestantes. Viide fit ut ex nimia cordis caruitate laborent. qui eum modum quo Christi gloria non mediocriter augetur,ad Christi contumeliam pertinere Opinantur.
Multo plura de hac re dici posse ut, quae videntur maliti locu opportuniorem dii serenda: quale illud eli quod cu ex Protestantiu iudicio, multi sint Episcopi de Rectores in Ecesesia pror iis aequali potes ite praediti, nec sub unius alicuius visibili praefidentia in unitatu visibi lem collecti ex ea re falsum aliquid insinuatur, videlicet no vii cu Christum prς sidere toti Ecclesiae , sed cu habere consortes aeterni Principatus sui. Cum enim Eceses i. quae in hoc ilebi uido agit, imago tu da sit Ecclesiae quς in caelis cum Deo vivit; sicuti Pallores multi sunt in hac vita. 6 i; equales ab istic uno qui omnibus praesit: sic ita futura vita risi unus Cluilius gregi uniuerso praefuturus, sed multi Christi ex aequo prcsuturi videri possent. No solii autehoc de Cluilio credendii no est venim neque in i spicionem cius rei aliquo modo adduci deberemus. Talis enim vel suspicio sola no minima Christi gloriae iniuriam inferret. V sum de his alii Tamsi addemus in hoc loco: si quia Christus totius militantis Ecclesiς c put est, alius sub Christo eiusdem Ecclesiae caput esse no posset profecto neque particularis alicuius Ecclesiς suis qua sub Christo caput futurus esset. Cluillus enim ut totius militatis Ecclesie licctia lingulam dioecesium M par clarum cepia teli .Tam firma igitur in genere suo est haec coclusit in Chri me ici ut Par te s. aut Gnaene is Ecclesiae; igitur ali sub Chrio ie unde Eres ara capita senis inqua illa putatur firma esse, iristus est caput totius 5- 2 Hiis Ecclesia. ititur alius sub Chri is eiusde mi tirantis Ecclesiae caput 69e non pote 3. Si ergo nihil 'honori Curicti derogat,qui fatetur alium sub Christo Londinentis Ecclesiet caput eis pro-
115쪽
secto nec ille honori Cluisti derogat, qui credit altu sub Christo militantis Ecclesiae caput esse. Imo si gloriae Christi pars in eo cernitur,quod singulis gregibus qui aut Lodini aut Pa
mlhs aut veneti)s degut lingulos Pallores praeter seipsum praepolint: quato maior cius lem gloriae Christi pars eit, ut sciatur,univcrso gregi suo per tot prouincias de regiones distulo, Mideo in maius crrandi periculu incursuro,unum Pastorem praeter seipiunt prae potui sic, qui omnes oues in unu in Ovile Christi colligat ut dii omnes Pastores unu in pinnis agnoscere, de uni obedire tenetur, oues interim sciant,eii qui unitate primi Palloris non seruat, scitissematicii esse,& ideo cum Chore, Dathan de Abiron ac nocum Moyse de Aarone numer dum. Haeccil vera Christi gloria, qua gregi suo coitulit, eumque ad sature aeterna pcrducit. Qua Christi gloria ibit Catholici de nouerunt. de agi uti coluiit: Protestantes vero ab hoste ipsorum Ne nolito circumuenti, candem vera Christi gloria te oderiit,decsitumelia astic ut, aliam que falsam gloriae umbra sequuntur & amplexantur, tu putant inglori ueste, ut Christus gregi suo per unu visibilem Pali Orcinatus omnibus praelidente consulat, cium tamen ille in aliquot A postolorum prαsciati a Vni Petro dixerit, Amas me plus i Pasce oves niti. Monariat im esse optimum O dignisi mu/gubernationis genuου. et de merato iussi re
d e .ida Christo in Ecclesia sim positum esse O constitutum.
O Mnes mihi sacile concessuros puto. Clotu fili fac fratribus suis,hoc est Christiani
libitum bus multa longe praeclariora dona contulisse, quam in rerum natu ra poterant uspiam inueniri. Ol enim emineris gratia Dei in nobis, donum inenarratio. .
mus ritum huius mundi ac 'mus Motruil qui ex Deo est, biscia in quae a Deo donata hunt
Mobis. Vt vero cx altera parte aliquid in ictu natura excclics & pia stans fuerit, quo Christus olei lim tuam no exornarit,id nunqua cocesserit is qui s mo iudicio sit pr ditus. liuentus proprio Filio suo non epcrcit, sic to nobis omnibus traluit illum, quomodo no etiam cat o omnian M in ut C a litat sane, nullu gubernationis genus ta praeclarii ci se,uuam id quod unius eii Nam de unus est Dein conditor ac gubernator omnium rerit,dc et mo Christus omnium homulli redemptor, quem De i dedit caput super omnia, ipsi Eces fi , 5c ab et o homine omnes prognati sui nus,cuiu, parcinae gubernationi per naturae ipsius vim subiaci edi eramus. Et in caelo igitur . de in Paradiso, dc in myil cito Ecclesiae per Christu in renouatae, certi Principis unitas, Ic unius potissimilia Priticipatu, nobis commendatur. ut dubitari rana no pollit, quin illud lon Optimuin genu, scpurimis habcndum sit, Quod dcante peccatu in Paradisio fuit. ec post peccatorum remittiooc m Ct stilo renouatu est de a principio usque ad Onuae aeternitatem uacaelo perdur xx. Ac Dcus quide chim sit in cilentia unus, in personis vero trinus, quemadmodum tota Ti uma, eorum qu ς creata sunt, unum omnino idemque principium cibile in ipsa Trinitatu cum summa sit nature simplicitas, tamen persi,narum talis est ordo, ut Spiritus sanctus a Patre Filioquc, tanquam ab uno principio procedat Filius autem a Pa tro generetur, velut aprii cipio, ut quide per iceoris interuallu antiquiore . sed quod pr0pter causς originisque tolum satiouem,principiti Filij nominetur. Pater denique,de Filia dccipiritii, sanisti virum quoque principium cli ingenitum, quod a nullo prorsus principio o riginem trabit. Adeo enim ab umiaic Omnia dc pendent, de profluunt, ut & tota Trinitas corum qu extra iplam sunt,unum sit principium: sedis person Pater de Filius non duo, sed unum Spiritus lancti principium sint,de Pater solus principiti ingenitum extitit, a quo tum Filius generetur, tum Spiritus sanctus procedat. Undique igitur unum principium , dc unius Principis unitas in ipso Deo sc erga se de erga illa quae extra Deum sunt, nobis intuenda de admiranda proponitur. Quod aut e regiminis fenus in iecit optimum, id exta nobis, quoties obtuaeri poteli utilissimu evadit. Polle autenonarchia apud nos obtineri,ia planis neci .Etenim si no aliud utile est quam quod hones si sit quodq; usi honestissim v. id cita ut ibi sinu sit mon pote si fieri, ut ulla regiminis forma sit nobis vidior qua Monarchia,cii illa sit loge honestissima oc optima ut mirer, Caluinu scri- bere ait sum esse in haec verba Si sis Batus citra circa tias interhe eo res no facile laser nere. quis utilitate praepoderet,adeo aquis coitionibus colenni. Et qui est in se consideretur tres istae quas ponat Philosophi regiminὴ forma; minime negauerim, vel Aristocratia, vel temperat ex. ia ipsa C oliti statum a se omni se excellere. litae Tu ergo faues aut multitudini Dc0ru, L . - sibia aut duobus tribusue principijs, quae Marcion, Lucianus, sanichaei, atque al0 haeretici pota . nebit Tun ii iiii, ω De u oret nus ChriEu.' Aut no credis et E Quod enim in Deo excellit prosecto excellit etia in nobis, quia nos nubemur perfecti esse, sichi Pater I r ca stuperse Ius est Quic 'iud ergo in tu et in aniς probationc partim ab experii acto, partim ab auctoritate affers. viisu est α nugis plenu, Na quod experimeto probatu esse dicis, Aristocratiam,vel temperatum ex ipsia de politiailatum excellere,eadem facilitate hoc a nobis negatur qua est ite positu. Imo usuarcnam a nobis totus est,quia de Angeli dc hontines opati me
116쪽
time ab uno Principe gubernatur. Na quod in Aristocratia lonpe optimu est, ut multa videlicet co 'tilia in re ardua de graui ad lubeantur hoc omnes Monarchae,n5 Hebraei modo&Grcei,veru Sc Barbari Obseruariit,sicut scriptum est: Rex Asuerus interrogauit sapietes qui tauinii. ex more regiosemper ei aderant, lora faciebas cun Ia consitio, scientium leges ac iura maiorum.
Vbi aut e multa sunt coiilia quibus praeest unus ibi perfectillima est Reipublicae forma. Nan prudelia quae in pluribus maior esse solet,ab illa Republica abest 5 factionu, quq inteloptimates plerumque seminantur, periculti propter unius, quem omnes obseruat, praes et ita prorsus tollitur. Sed tu, Calvine,caelo bellu indicis,& Ecclesiam a Deo impie diuellis, cum aliud aliquod regiminis genus in populo Dei, Monarchi ς praesers.quod tame facis,notantium quoties certarum rurii circumstatiae id cogunt, sed omnino rata ires in se cura es cumstantias consideretur. O quantu abest illorum hominu sensus de mens ab omni veritate, qui prae odio in Papatum,nec Monarchia quidem,quae ipsius Dei ta propria eis, alias admi- mitrandae Reipub. formis apud nos excellersea utetia adaequari voluit Quasi vero fideles, ad quos Dei sermo factus in no sint rara Dy, ac non debeant se quantum possunt, in siua ciuitate moderanda ad eius imitationem consormam,ad cuius imagine facts simi. Manae unus est Reinor inquit Cyprianira qui uniuersa, quaecunq. Iuni,verbo iubet amne ἀγὴpensat, virtute Cyprian Osummat. Hucerbo naturae auctorc, hominu politiae imitari debent, ut etia apud illos unussiit sub Deo cuiusque Reipublicaesium mus Rector&administrator. A sane Aristoteles etiainter homines Uta esse primam Cr maxime ima Reipusticas raram non dubitas, in qua unus praestantissimus vir pumma reru ominu potestate defungitur. Praeterea si de caelo exemptu Monarchiaeta excellens non ostenderetur nobis, si natura infideles Philosophos hanc eandem veritatem no docuisset: n6nne ipsa experientia nos docet, quod homines ob pacem unitatemque conciliandam,in s ictate degunt Finis igitur praecipuus sin hac salic vitain totius humanae iscietatis&omnium Rerum publicarii est, pax&traquillitas tum totius ciuitatis,tum singuloru ciuiti. Hic vero finis a uua gubernationis forma optimc conficitur Ndn-
ne ab unius Principatu Nasii plures praesint,dissentire in modo gubernandi plerumque solent. Quapropter ab ijs belli &discordiarum semen oritur, qui ad pacem procuranda costituebantur. Quod malum viriles apud Homerum perpendens,dicebat:
NMultos imperatine malum est, Rex unicus ego.
Quod carme cum Iustinus Martir laudasset de suo adiecit: No esse multorum Principatus- i. - latarem, e contri noxisi, rei a declarandum docendums si cepit iam eorsi or brassa propter riturine, cr pugnas, O di sidia, se insidias intersie exponis. Vnius enim Principatus a be is disii-
Plutus or liber esse silet. Atque haec quidem fiunt, si plures illi qui praesunt, di sientiant.
quod nunqua lare aliter euenit. Et qua difficulter pax per multitudinem Principii nuc essicienda speratur, quae tam raro hactenus eo modo enecta est: Sed ponamus multos co sentire in regimine suo: tamen vim instar unius hominis in ea re non fiunt Perfectior igitur unitas
vi pax ab uno,quam a multis esticitur. Nam unus necessario no nisi unus est. M u lti vero cupiunt elle tanquam unus. Ibi ergo est unitas naturae, quae nunquam utatur: hic autem artis,
quae raro summa perfectione agi piscitur. Nam persectius est cxcplar ipsium,ad cuius imitationc aliud quippia resertur quam id sit, quod per imitatione ab alio deducitur. At multi Principes vi ctia optimi sint,nihil magis cupiunt,nec aliquid diuinius unquam assequiitur, quam ut sint tanquam unus Princeps. Exemplar ergo, quod multi Principes sibi proponunt imitandum, est unitas, Acc6stans in gubernando ratio unius Principis. Ex quo liquet,natura ipsa persectiore esse unius Pri incipis quam multorii gubernationem. Ac lane inter multos
ii vel unus fuerit malus solus tota Rempub. perturbauerit: unus autem Monarcha etiamsi pessimus fuerit eo tam e minus laedet Rempublica, lito minus aut a sci odissentire potest, alit altu reperire aequali potestate preditum,a quo dimentiat. Denique etiam tyrannis quan-
suam lingulis interdum plus noceat, tamen namus nocci publicae paci,quain Optimatu fa-Δones: adeo ut multae Respub.coactae sint potius tyrannorum imperio se subhcere, & vni utcunque iniusto placere,quam infinitos Dominos ita pati,ut cui potissimia seruire aut placere deoeat, incertia sit. Quia enim filu Samuel, quos in seuerat Iudices, acceperem munera, laxe Operuerserunt imi teru:HeΚraei postulauerunt Regem tibi constitui quamuis ius Regis duruia prope iniquit fore, ab ipsi Samuele audissent. Nec Respub. Romana poterat unqua bellorum ciuiliu fine sperare,nedum adipi sici praeterquasi ceruicem unius Imperio subijcere anani naum induxisset. Alioqui semper Syllae Matij Caesares Pompeijs, Antonis Brutis MCassi)s, usique ad omne posteritatis successionem restitissent. Itaque ut de tota uniuersita- ' te prudentisisi mea Philosopho scriptum est, Multos e se Principes non est bonum nus ergo sit Princeps: Sic de hominu Qcietate, quae praecipua quaedam totius uniuersitatis pars est, verissime dixerim: Et si bonum aliquando sit,multos esse in Republica Principes,tamen semper melius est, unum constitui Principem. Ecclesia vero longe perfectissima Respublica
117쪽
Dp v I rvr MUI REMIA E CC L E SIAE, L I B EI: I M.,utpote quae Ciuitas DEI O Regna calora appellatur. Toto igitur caelo errant, qui ne einltum qui optima quaeque E Iesiae suae contulit, pro isse ei via una Principem eiusdeconditionis &naturae,cuius Ecclesia ipsa est,a quo dc in hac vita tranquille regi , de in futura recta deduci queat, gratuito Christi dono habitante in caeteris quidem, sed maxime in eo, qui viii bilem ipsius speciem, aeternamque Monarchiam in terris repraesentat. Ac nequis dicat, hanc de qua loquimur Monarchiam soli Deo propter simplicissimam cius naturam conuenire, in alios vero creaturis eundem gubernationis modum non seruari:age, ostendamus in ipsis creaturis eandem Monarchiae rationem diuinitus ita cile constitutam, ut inde etiam aliqua gubernandae Ecclesiae forma peti non immerito pollet. ubdm talis Principatus quidam ct Monarchia sit, quodque Pastores Ecclesiae caelorum sint similei. CApvT IID. AElestia corpora plura esse, de oculi demostrant, Se diuine literet tradui:cum in princi- - pio caeli sint creati, secundo autem die fi amentum , α quarto luminaria sint facta in firmamento caeli. Et alibi Mosesam Domisi Deitui caelum est, cr caelum caeli. Atque etiam D. Paulus raptum fovise dixit ue ad tertium calum. Vt isitur ab eo corpore caelesti, quod primu omnium mouetur,incipia: ndiane omnes Planetarii Orbes ab uno mobili primo ta perspicue reguntur,ut etiamsi alias ab Occidente versus Orientem proprio motu suo ferantur,interim tame ad primi mobilis impetu velint,nolint, ab Oriente in Occidentem rapiantur,primique mobilis velut Principis sin viam de reuolutione tanqua honoris causa comitentur Se obeant 'Praeter Philosophos Graecos retulit hoc Plinius in historia naturali. . tonsi est inquit: omnisi errantium si crum meatus, inters ea Sotis o Lana, contrariam mundo itere cursum,id est aua, per illo in dexteram praecipiti. Et quamuis assidua conuersione immens celenitatis arto antur ab eo, rapianturi in occasum , aduerso tame ire motu per suos quaque pus 'L. Vt aute inter caelos primum motrile, sic inter Ecclesiae Pastores primus Pallor principatu obtulet. Sunte intra Ecclesiae Pastores instar caeloruit id quod Apostolus Paulus mani
feste docet in his verbi : Vomodo praedicabam, ni mutantur' icut seraptum est: rauamsi erasi
peris euangelidiantium pacem , euangeli euntium bonas Sed non omnes obedium Euangelis. Isaias enim diciti. Domine, quis credidit auditui nostro'Ergo fides ex audisa, auae tus orem pre versu Chri s. Sed iura, nunqui non audierunt' Et quidem in omnem terram exivit in eorum, or in
sines orbis terra verba eorum. Ecce quod Propheta Dauid de caelis dixerat in libro Psalmoru, id Apostolus ad praedicatores Euangelij ita accommodat,ut hos illorum similes existere intelligamus. Eli igitur inter eos qui praedicam Euangelium,unusquispiam Princeps, quemadmodum inter caelos unum est quod caeteris dominatur. Nam si Pastores Ecclesiae eael rum similes sunt par est ut in eo sint simillimi quod in caelis ipsis maxime suspicimus de admiramur. id autem est non modo ipibrum magnitudo, qua uniuersitatem rerum complectuntur,sed pKterea ordo inter ipsos Ac pulchritudo. unde & Moses nominat exercum caelorum,α Dona:nus apud Iob ait, NunIui nostι ordinem cael 'Cum igitur Ecclesia Christi ob. 'uam hic mundus est tactus toto mundo sit prς stantior. absurdum est, eum primatum in Ecclcsia non esse quem singulae mundi partes in suo quaeque genere consecutae sunt. ici doler luminaria quae in cedis sunt, quidam primatus existit, quodque i. o Pastores Ecclesiae instar luminari sint.
F it Deus luminaria in cςlo no utique omnia eiusde potestatis, sed luminare manu υρ e let diei, o luminare minus, ut praepes nocti, se et M. Maius vero illud luminare Sol dicitur,quEBasilius Magnus quasi ruendam oculum,qui hac reta machinam illustris,meri--ώ άi- : to ppellauit. Me Us G des inqu:t Latinus ille Philosophusin sertara tissima magnitu-
ω dure Cr 'testate. Nee temporum modo terraru , sed siderum etiam ipsorum caelis rectari me reti a rixa occuliat. me sua tamen cateris quos side bus faenerat. Huc David velut sponsiuideibalamo sivo praeredi. velut gigante aditer Gum consi rendum exultare dici r a cuius cadore qui se abscondat, esse neminem. Iani vero cu ni Christus per natura sit Soli uiae se lux mundi, tamen per gratiam dignatus est Apostolis dicere: Vos estis a n uno s. Et Apostolus qui dixerat, altam esse claritatem Sola aliam Lunae,ati ims gestata flestam , a ge a di serre in claritate 3 alibi docuit, Fideles In medio nationis aua Gr peruersae lucere, pcut luminaria in mado. Fideles igitur omnes cu ad i ta fideles asipici mus,luminaria quoa sunt. Quado aute ipsos fideles intersere fierimus tuo Pastores de Doctores lucerna sunt m candelabropositae, ut luceat omnibus qui
in domo siunt. raui enim Gm fuerint,fulgebat quasiolendor firmamenti: cr qui adiuuat aeru
diunt multos, quasi striga in perpetuus Hernitates. Quς cum ita sint quemadmodu inter omnia' mundi luminaria unum est caeteris maius,quod velut sons luminis totius c5stituitur sic ititer omnes Doctores S Pastores oportet unu excellere, qui c teris,cum opus est praeluceat, ipsosque Doctores prohamana fragilitate interda caecutientes ad scopum veritatis dirigat.
118쪽
Et quia Christus cli verus ille Sol, qui corpore absens, sipiritu aut e praesens nobiscum futurus
6 et ue iacon ummatioinem oculi;decuit ut nobis, qui ta ex corpore quam ex spiritu conlia - .mus, spiritu suum per alterius vitabilis hominis corpus reuelaret, ut ua omnis i filia implere.
tur dii ne ii alni haberemus 'imu Doctore praeter Chri liuin, neq: nox. 'ui thesauru caelestem visis hoc eii, in corporibus noliris circui crinius a solo spiritu, que videre,au-
hroue orditiarias alte viali possumus, doceremur: sed aspiritu quidem Chri iti per os alterius prolato ab igitoralia Omiis purgaremur,& salutari doctrina institueremur. V t aute v-nus eii Sol io mado, unusq orbis, in quo admirabilis illa fax circusertur, ut unus est Grinus magister verax: iuc 5c unum oportuit illu csse, per que praecipue velut per vehiculum Chi illi vox de oraculu ad nos perducerctur. Una aut cum dico,caeteros Doctores no excludo, sed eos huic uni stibiacio velut stellas minores maiori luminari. Sui cnim triis' quςda viri,quibus. 3 Paltores atque etia summus Ponti lux erudiuntur,ut alios iter u erudiat. Caeteium quando res ad eum iratum peruenit, ut incertu videatur,quid statuendia sit: tuc ad Oraculu illud unum confugimus. per quod Sol verus nobis rei podere dignatur. Haec aut a me ficta no elle perspiciet,qui in zminerit Chri istu iam breui corporaliter disces liam, uni Petro plus .d di. gent , hoc eit, ab alios omnibus per Citris tu separato. dc in altiore gradu evecto, dixiste: Passe nos, Cr oues me M. quali diceret, Ego per te plusquam per vilii auu pasca oues meas. Ita iant et ut in Ecclesia quod figuratur inter sidera, ut sit .mi luminare maius quod praesit diei. In elementuprino tum quendam e se, o quom principasus Ecclesia a miratur.
Quis inter elemeta igne, ut summum, ita dc primum tenere locu ignorat Quis aerem
ita secundis, aqua in tertiis. terram vero in infimis subi illere non patetur' Neque in . . o ignis Sc aer primas ex aequo tenui .l ed quod inter clemeta e it primu .idein etiam est una in . ut undique nobis ollenderetur, ubicunque est ordo, illic de aliquid esse primu , Midipsunt ex miti tuto Dei lean per esse via u. Ei haut ordo in Ecclesia militante ex Proicitaniat tu ips bruconfessione.Estigitur oc primu aliquid . de id unicu in Ecclesia militate. Quid tande utiq; aliquid igneum. ignis quippe propriuest. ima deierere, ac semper in sublime ferri. . Deus alite cu αι nu consumens, c cruritas appelleriar,ifundendo charitate'r corda mina, in ignea qualitate couercit tum cxteros, tum illos maxime, quos iussit pascere grege suum.
Quoenii ii quemque plus aliis pascere voluit, eo plus illi charitatis, qua id implere posset, . donauit. Itaque no prius Petrii agnos Sc oves suas pascendas c misit.quam ab eo quaesisset, . an se plus abs timeret. Dicendo aute, Diligu me Huι his' aperte significauit, ideo se maiore . in illo quam in ali s Apostolis deposcere cliaritate . quia maiore pascendi potestate illi uni, quini alius daturus erat. Ac sane costat. Spiritu sanctu in figura ignis ita descedae x in Apostolos 3c in alios qui credebar, ut taliae Omnes no ex aequo grat: ae dirimae compotes fierent. Omnes quidem loquebantur .sed prout Sotratin sanctin dabat ιοῦ, eloqui. Diritus autem diui dens tulis Wout isti t. omni bus unu praetulit Petrum, qui sans cum undecim leuauit vocemis iam.&ratione huius miraculi ex Prophetis primus reddidit. Itaque tum illi omnes qui r plebantur Spiritu sancto, in luperiore quod a gradu prae ali s erant, qui eundem Spiritu non accepera tum ex iJs qui Spiritum acceperat .duodecim Apostoli alijs fidelibus prςlati sunt. de inter duodecim unus Petrus absque omni controuertia primus eri designatus, qui de primus fide docuit. B.aptismi que Sacramentu promulgauit, de fratres antea incredulos ad poenitentia conuertit. Quae omnia licet postea multo copiosius explicanda sint. hic tamen attingenda erant, ut aliquam similitud mem esse ostenderem inter elementu ignis, quod priu
ino loco praesidet, atque Spiritus sancti dona per linguas igneas figurata, quae totam Eccle
siam lic exornant ut uni tamen primatum tribuant.
in quonia semel coepimus de elemetis loqui operaepreti ucst animaduertere, quod cum
Laeris et a unicum sit corpus, id tame inordinatu non est, sed in tres regiones, supremam, me- .dia de infima ordinatissime diuidituriita ut cum totus aer inter ignem de aqua inter litus.. cum igne calore, cu aqua humiditatem c amunem ex natura sua habeat, tame suprema eius pars oo ignis vicinitate minus humida& magis calida, qua alias futura esset,efficiatur, infi-itana veto magis ecia humida dc magis calida, quam natura i pilus isti stulabat, propter Solis reflexione.& vapores ex terra ascendentes fiat; cu interim pars media propter calores extrin- secus nimium intentos frigidissima perseueret. Tantu ergo charitatis symbolei in ipsis ese metis elucet ut de sua natura nonnihil cedam, ne cu vicinis suis vlla ex parte dissentiant.. Iam verti cum aquas in unu locum congregari oportebat. ut terram hominibus de belli ho vacua relinquorent: sic in varias terrae partes ob agroru irrigationem, ab mi hominum con-moda partitae sunt,ut tame unitate naturalem non amitterent. Vnde Cyprianus ait: Cum de
fonte uno raui Drimi de sit, numerosiuas licet dissusa videatur exundatis copiae LVttare, unu asia scruatarinori M. Nec tantu omnes rivi ad codu son z pro manantes in origine illa sua
119쪽
io DE vis I Bita Mo NARCHIA ECCLESIAE, LIBER II I. unitate seruat, sed praeterea omnes qui usipia in Orbe sunt, fluuij seruant generale quandam unitate in ipso mari qua ut Salomon ait omniaflumina intrat, O ad locum vnta excunt reue tantur,ut itera luant. Aquae vero inquit Angelus ad Ioanne populi sunt, o genus O linguae.
Quemadmodum igitur in aquis duplex unicas apparet;vna particularis,qua singulae ita tonte tuo habet:altera generalis, quam omnes limul in mari habet: licetiam populis Christianis duplex unitas inueniturium particularis,qua lingulae Paroeciae aut Diccceses in suis Pastoribus aut Episcopis habent: altera generalis, qua Omno simul in illo uiaximo irimi P storis ouili adipiscuntur. POluemo terra ipsa quae infimu in mundo locu tepet, nonne de in se una est,& lapides metalla, herbas, seu iccs,ai borcsq; omnes ita velut in gremio sito complediitur ut res alioqui separatas de dii iunctas m se colungat M vmat Quid multis Primatu de unitatem tota rerii natura proclamat,diuinitusq;.6 paratum est,ut ii inma quaeq; corpora ordine a superioribus ita regerentur,ut quod in is a corporum natura sinsimu est,id c eris omnibus praeesset. Caetera vero quae micrponutiar,incitabili qui co ratione sie inter se colligata sunt,ut Plinius grauissime dixerit mutoc sexu utut 'areel j Inra g. O leuia poderisus
irasin immobile circa ea volubili uniuersitate, eamdem ex omnibus nem, et emet omnia inniti. Quod si de caelestiuiri corporum,&iiderum , dccsemcntorum haec ratio est,ut in omnibus monarchia quaeda eluceat: prosccto cu homines ex materia cum aliaru reru corporibus conium consistant,cuque in uniuersa la Ommii multitudine fideliu loge maxima ratio habeatur: luis credat, illos ita esse in unam Ecclcita in aggregatos aChiis O melioris uuae authore, ut nemine inter seipsos primu ne mi iac mediii. aut potiremit agnoscere debeat Quis nisi prae inuidia in vera Dei Ecclesiam ex catust hominem,qui velut paruus mundus, imo totius inferioris creatur e Dominus maxime per fidc in Cliris tu est constitutus, ita non in ordinem sed infra omnem ordinem ad άτα arde perturbationem imiserrima redigat,ut inomdinatius agat quam ignis,quam acr,quam aqua aut etiam terra Si enim elementa praetcrvnius De rincipatum,ctiam cX seipsis via uni caneris dignius agnoscunt,si&sidera, δί lihoc idem faciunt quae caecitas haec eit ut solis hominibus Christianis fas non sit, alium P
storem primum sub Chrisse praesidentem agnoscere In sinu , plantia atque arboribus primu ab Did es iret nicum spe , per quod primitu Eccle a D. Q ria, velut per similitudinem quandam declararun
DIuus inprianus de unitate Ecclesiae nominatim ages .ea Soli & arbori com parat in his
verbis: E caesia ina est,quae in multituinem tutius ιncremento faecunditatu extendisse: ρον
modo ni is multi siunt radi sed lumen unum: es rami arboris multi, sed arbor una tenaci ra di refundia. Auiae radium Solis a corpore, diuisionem lucis unitas nou cant. Ab arbore frange ramum. frac Ius germinare non poteritin prinus ponderandum est, quod Cyprianus non de una rata particulari Ecclesia iam loquitur, sed de illa, quae in multitudinem latius incremento fartatis extenitur. Tota igitur per orbe Eccletia una est. Quo tandem modo Pet fidem inquies Sicharitate. Quis negat 3 Verum cyprianus de illo unitatis modo iam non agit, ut neque de illo, secundum que spiritaliter in Christo unum omnes sumus. Et si opatus linquit uni est,cuius a s 'ulis in solidia Dra tenetur. Ecclese una ess, quae in multitu nem latius mcr mento faecundiaris extenditur. De tali ergo unitate Ecclesiae agitur,quq sit per Episcopos,qui licet singuli totum Episcopatus officies pro parte sua in Iblidia obeant ilic tamen ab uno Pa tifice primo pendent,ut multi radu Solis ab uno corpore Solis ac multi rami arboris ab una eiusdem arboris radice. Nam dc singuli rad0 Solis lumen Solis, quod utique non nisi unum
est. communicat: Sc singuli rami arboris illam arboris vegetantem vim. quae de ipsa una est, participant. Sed ut radi i Solis, Sole dc rami arboris ab eius radice vim illam trahunt: lic MEpi sic porum dissula de foecunda multitudo p unam radice, tui est summus Potifex, Episcopalix ossicii sui partem in solidum tenent. Atque ut ramus non minus vivit, quam arbor cuius est ramus,eademq; ita viuit,quς in arbore ipsa incit sic o Episcopi omnes per totum mundum non minus sunt Episcopi, culina summus Pontifex i nec alia Episcopatus natura, sed eandem prorsus cum illo tenent Caeterum ut alia est potestas radicis, alia ramoru, ut et
radix alit ramos. non autem rami radice: sic Dominus noster Iesus Christus non per alios Episeopos primu Pontificem vel vegetat vel confirmat, sed per communione cum prim ratisce alios omnes gregi suo praeficit de in fide stabiles reddit Quod aute hoc tempore m- isti tui tractare .nihil aliud erat quana ut demonstrare, per hanc similitudine, quς ab arbor sumitu in Ecclesia quoque primatsi quendam declarari. Na ut arbor ab una radice inpli
res tamos extruditur: sic Ecclesia ab uno Pallore primo in plures Coepiscopos diffunditur.
120쪽
dum Cliri:fus in terra vixit, ipse unus id solus radix ista fuit, ipse plures Apollolos qui etiam Episcopi erant, instituit, i que omnes ab illo velut ab aeterna radice pendebant. Poliquam
vero Citi ilia sui caelum ascendit, ipse quidem retinuit A veritate radicis,& vegetandi vim,
sed ministerium visibile huius rei Petro comitit. Petrus vero cathedram suam positit in urbe Roina. Ex quo factum cit,ut Romana Eccletia fieret ruine se matris, quemadmodum a Cypriano ixpius appcllatur. Atque etiam idem Cyprianus ob eandem caulani appellat Romanam Eccletiani , Petri cantaram ct Ecclesia princi dem, unde unitas facerdolatis exorta est. ut plane aut caecus. aut diabolica pertinacia praeditus sit, qui negat Cyprianu sensisse, quod Romanus Pontifex fuerit prirnus Pallor,& radix pN alius omnibusEpiscopis. Cypriani ergo
mentem ex liac Occalione dcci rauimus cum alioqui non id praecipue ageremus, sed tantia in in omni re naturali aliquid primum, d id unicum cuperemus demonstrare. Cumque Eccletial ticum ius Q c ordo nunqua violet naturae ius, sed temper id exprimat & confirmet: par est etiani, ut quemadmodum m omnibus plantis una est radix, ita de in omnibus qui intciris agunt Episcopis,unus putetur in t crris etiam primus, instarque radicis esse.
In aniata tibi sis ulta certum e se membrum, cui ex o naturae catera pareaut , OEcclesiam corpori animalis ab A Bolo comparari. CA Pu T viii.
Singula seorsum animalias spectamus, certum est,in ijs unu aliquod esse,quod caetera
omnia rogat de id ipsi corpori per omnia aptu cisu de colentaneum ,utpote quod de cre- cit J minuitur una cu corpore,eique secundum motu dc sensum pcrpetuo adest, atq; ad ut siue cor, seu caput existat, alia membra naturae i psius vi potissimu respici ut. Vnde Aristotcles in animali tum herile, tum ciuile regi uinque imperiit animaduertit Herile dia animal :uo cor pori:ctu de vero, dia inens appetitui praeest. Iam vero Apollolus ait: Multi et umor ut fumus in Christio Quis aut alter a terius mebra. Quae verba licet ad uniuersam Ecclesia quae aut ab orbe csidito fuit,au t unqua posthac crit,referri possint, ea ii ratione Cliri ita solum uniuersalis Ecclesiae caput in sternu agnoscarit: taincia ita de uniuersali Eccletia viii uer .iliter intelligutur,ut interriti ad singulas Ecclesiae partes pro ea conditione quae cuiquerarii ad tempus propria eli. simul etiam accomodari debeat. Quatenus enim corpus Ecclesiae quod morti adhuc in hoc in udo subiectu est propriam quaam conditionem,de ab Ec- cicita, quae ua caelis degit, separatam habet; eatenus hoc mortale corpus Ecclesiae de inebra mortalia Scinter illa unum velut praecipuli habet, siue id cor,seu caput appellatur, ad quod ante omnia resipiciat, a quo exterius gubernetur. Cum igitur Ecclesia corpori animalis, quod ex pluribus membris constat, ab Apostolo c6paretur cumque in corpore Ecclesiae visibili de mortali ii ccci se sit id membru quod cxteris secundum huius vitae conditione excellit, viii bile quoque esse de mortale ne alioqui res mostri similis euadat, si corpori mortalintillii aliud vicariu Sc mortale caput apponatur : prosccio ex illa ratione ciscitur,ut quem. modii in uno corpore mortali no niti unum caput est ita de in tota militante Ecclesia non nisi unu iit militas caput quod militantem Ecclesiam externo oc visibili modo regat. Qua- uam enim Clirilius totum corpus Ecclesiae spiritu suo vegetat, amo quia nos no solum ex
spiritu sed ecia ex corpore constamus,nec Iam secundi m carnem Chrarum nouimus : ab alio,
quem Clarii lus initi sibiliter paleat nos pasci debemus, qui secundum carne a nobis cognoscatur si is erit militantis Ecclesiae sub Christo Princeps de summus Pastor. In animalibus iis quae regatim pascuntur ac multo magis tu Ecclesia,quae grex Domini es,certum esse Ducem O Principem: se quid Caluini circa eam rem caui Drum respondaendum I.
C A pvT IX. Vantopere author nature Deus res omnes creatas incitauerit Sc comouerit,no mo-ilo ut ipsius Monarchiae obediant, vertam etia ut propria in suo genere Monarchia. Mincatatum ex ali squae iam commemoratu. tu praecipue ex eo perspicitur, quod nuc dicam. Cum enim ex animalibus qu dam scortum ac sista degat alia vero gregatim p scaturrita tris quae pascuntur gregatim, animaduertas scin unu quendam duce ac Principe, non quidem electione, sed initinctu naturali constitutum . ad cuius vel motum,vel qui tem rem vel inoueantur, vel quiescat. Hoc in gruibus plurimisque auiu generibus,in ceruis, in ovibus inultoq. magis in apibus cernitur. unde Sc Virgilius duin ere , ariete vocat,&Reu
nus est a 'ibus inquit Cyprianus o dux unus ingregibus, O in armem. Astipula etia Cypriano Hieronymus, dices: Muta animalia es ferara greges. duces seruatur se un apibus Princi ei funt. Grues et a serusitur ordine olerato. Cu igitur homo sit ani mal sociale. nec ulla pret-elarior si cras in hoc nimio sit qua illa Ecclesiastica qua per sde in unu Deu& Christum Filua eius latex nosco rahi nausmoniae par est, ut tota ciciiς societas viiii ad tempus duce sui generis conditionisque habeat, ad cuius vocem vel moueatur ad agendum,vel quie
scat ab operci Certa quippe est, quod Ecclesia etiam grex quidam sit, dicenteDomino apud