장음표시 사용
151쪽
gregis Pastor. Porro cum gentes ad illud ipsium ovile traserint, erit tam ex Iudaeis, qu im ex gentibus non niti unum ouile,& unus Pastor. Quemadmodum igitur ovile, de quo agitur, militans ac teporale erat cui Christus inuisibiliter praefuiti ita de unus ille Pallor, aue Christus ibi designat militans Pastor fuisse intelli itur qui tamen no nisi sub Christi signis militat. Quae cum ita sint, manifeste praedictu est a Christo, ut unum ouile suum interris, ita Munu Patiorem sub ipso in terris futurii, per cuius temporale ministerium oues ad ipsum,u Lib. t. Eru . pote Pallorem verum aeternumq; adducerentur. Itaque D Cyprianus haec verba Christi de
vicario Pastore intellexit: Et erat unus grex, ct unus Pastor. Et mox Pastor luberi quomodo'-m ἡ; . . test, qui manente vero Pastore, Cr in Eccissia Dei, ori tione μccedanea praesidentd neminitu M io. cedens cr a se ipse incipiens,atieni sit se profanus Et alibi: Erum unu grex, ct unus P a Eor, O esse posse dino in loco aliquis existimat arat multos Paliores,aut plures grege sp rota vero terra ocuscit unus. in terra vero Eccletia militans, quandam peculiarem dc propriam conditione so titur,quae eadem conditio in caelo non existit. Est igitur absurdum,vel Cypriano authore, in tota terra sic esse multos Pastores, ut interim hi omnes uni vili bili Pastori non subsint. Alioqui nec est unus in terra grex, nec ovile Vnum.
Ex Apostolorum cr verbis, ct institutis conire, quod Ecclesia et ni primo eidemque visibiti pastoris sit. C A p. I I i. Postolus Paulus comparat Ecclesiam Christi visibile corpori humano. Sicut inquit)1n uno cor ore multa mebra non eunde actum habent ita multi unu corpus Fumus in Christo Iuli aute alter Eserius membra: habentes donationes secundum gratia quae data est nobis disserentes. Quemadmodu igitur in membroru multitudine unu caput est, quod omnia inebra unit& regit sic etia seres habet in visibili Ecclesia Christi. Dices, nos qui deest unius corporis inebra, sed eius corporis caput esse Christum. Fateor,& addo, Cluissum non .. i. i. tantum cile caput, scd 5c membra eiusde corporis. Nam alibi idem Paulus ait: Sicut corpus
unum est, . mebra habet multa omnia autem membra corporis cum sint multa,unum tamen corpus
sunt tua σ Christus. Etenim tu et nos ritu omnes nos in unum burizati sumus. Ecce Christu in
hic ita esse dixit, quemadmodum corpus ex multis membris costans unum est. Ius
Christus inquit Augustinus caput o corpus. Unde Chrys stomus etia dicit, nomF Christinoch . . Ecclesia quae corpus Christi se tum esse. Quemadmodu igitur licet Christus dicatur no solum elle caput,verum etiam corpus Ecclesiae, taliaeta praeter Christi peribitam alia sunt Ecclesiae nacbra, quae Christum per gratiam induerunt: sic etia praeter Christit, qui solus aeternum totus Ecclesiae caput est,alia sunt Ecclesiae ad te pus capita, quae sub Christo nos regiit. De quo genere capitia Apostolus ibidem ait: Non potes caput d cere pedibus, non estis mihi necessar . Vtiq ; caput aeternu,quod est Christus, potest oc Pedibus,& manibus mystici corporis sui dicere no estis mihi necessarij. Verum caput temporale,quod cit unus quiliam visibilis Pastor sub Christo,no potest fratribus suis infimis dicere,no cstis mihi necessarh. Itaq: ' 'v' Basillux Magnus haec ipsa Pauli verba ad teporale caput uniuersalis Ecclesiae accomodans, . ad transiimarinos hoc cst,ad Occidentales,quorii Princeps Pontifex Romanus erat scribes, Si et psios inquit caput uniuersalis Ecclesiae reputatis,non test pessibus dicere caput, no ebs mihi opus vobis. Corpus igitur Ecclesiae, quod in terris agit,partim csivissibile&mortale, partim inuisibile& immortale. In externis quippe actionibus etiam sacris&Ecclesiasticis visibilo est Ecclesiae corpus. At per sipei expectatione&charitatis internae flammam,inuisibile qu color ,. dammodo est corpus Ecclesiae dc inani mortale, quia quae sisum siunt quaeris,ubi Christas eia ad dextera Dei siens. es no quae Aper terra, O vita eius abscoita ess in Christo. Qua igitur ex parte corpus Ecclesiae morti de externo aspectui subhcitur, visibili capite indiget, ut ne corpus in ullo gradu sit sine capite quod in eode gradu sibi aptu sit & congrues. Qua vero parte Ecclesiae corpus spiritale est,a solo Christo regitur. Cum ergo Eccletiae corpus, quod in terris
adhuc agit unu sit corpus M no multa corpora: unu in terris caput habet δί no multa simul aequalia capita. Nam etiast multa in diuersis prouinciJςcapita habere videatur quamdiu i men illa omnia uni primo Pastori subsunt,unu caput sunt,& no multa. Et rursus,licet multi sunt in diuersis teporibus primi Pastores: tame quamdiu omnes unius Petri os scissi potestatem ii per vices suas exercent, Christo a. Pallorum Principi una cu Petro sibiecti sunt: non sunt multa Ecclesiae capita, sed unu, quod est Christus, qui est Omnia in omnibus. At vero si corpus Ecclesiae quod in terris agit, no haberet in terris unu aliquod primu sin status caput: instar corporis rite atq; ordine dispositi non esset, quia caput suo statui Sc peregrinationi accommodatum . quod manuum ac pedum ministerio indigeat,non haberet. Praeterea Apo-kl muti stolus militantem Ecclesiam vocat domum Dei viui: se in magna domo non solum esse ait dias
aurea se arrentea, sid se lignea se fictilia, se quaedam quidem in honorem, quaeda autem in coni meliam. Si quis vero emudauerit Fab istis, erat vas in honore sanificatum. De illa igitur domo agit, in qua Sc mali sunt, de boni a maloru inquinametis emutare se pollunt, quod solum fit
152쪽
Mo N A R C H. EC C L. A culos TO ET A pos T. i NsTi TvYAM EssE. is in hac vita. Domus vero quati tumuis magna, non a duobus,vetum ab uno tantum patre familiis regi solet. In naui ait Iliere laymus --gubernator:in domo unus iam nus. m. p.
Tot igitur similitudinibus diuina Scriptura unius Palloris praefectura nobis coinendauit: videamus porro quid Apostoli constituerint hac in causa. Ita, quide constituerunt persingulti εως Ecclesias Presbteros. Aa quot' ubique aut unum solum,aut unum si pra caeteros Presbyteri quippe nomencium ad Episcopa, atq; etiam Episcopi ad Presbyterum interdum reseratur: u Episcopus alicubi conlii tutus et his constituebatur solus, ut Hieros blymis D. Iacobus, oc,
defuncto . Simeon, Ephesi Timotheus, Athenis Dionysius Areopagita, Marcus Alexandriae de Euodius Antiochiae, eodemque modo in caeteris ciuitatibus. Sin aut Presbyterum proprie aut Epis opum abusive dunum accipimus: tunc uno ante alios praelato, multi poter.inteolem in loco esse Presbyteri seu Episcopi. quemadmodum Ephesi contigit, ubi Apostolus maiores natu Ecclesiae allocutus, iussit cos attendere sibi sis, et nitierso gregi, in ' tritus sanctus posuerat eos Disco os regere Ecclesiam Dei. Caeterum proprie Episcopus ' Presbytero maior filii, quia permisit Apostolus Timotheo, qui vere ac proprie Episcopus i .ramex . fuit . a cusitionem MDerues Presseterum sub aeuobus tectibus admittere ; quod tamen facere, εν,ν ianviiiiiii Presbytero superior esset, Epiphanij etiam iudicio, non posset. Accusatio enim sit non apud parem, sed apud stuperiorem, quiapar inparem potestatem non babet, sicivi nee inferioris periorem
Quod adlapstrum propositum attinet, singulos tantum seu Episcopos, seu presbyteros L, in singulis Ecclesiis locum primum tenuisse constat. Singulis Passoribus linquit Cyprianus)portio re O e T ac rota. Quod idem D. Hieronymus attestatur: Singuli Ecclestarum E - Ἀω. - aras rei teri, singuli Archidraconi, cr omnis ordo Eces ascussisis rectoribus ni tis r. Hinc mihi recte videor inferre posse, quod Apostoli singulos Rectores in singulis E clelijs constituentes manifeste docuerunt, iii tota militante scelusa unum praeesse Reel
rem primum, de eum non aliter visibilem in tota Ecclesia, quam in singulis Paroec ης unusi qui praeest, a suis tribulibus 5c ciuibus videtur atque cognoscitur. Eadem quippe ratio est totius Ecclesiae in toto corpore ipsius, quae est partium singularum in singulis ipsius partibus. Ex partibus enim totum constatur. Quae ii dissimiles toti suo existant, non crit illud Mulas corpus pulchrum S spectabile, sed turpe ac indecorum. Ponamus igitur ante oculos, hinc unum Pallorem totius Ecclesiae tam triumphantis, qua ni militantis Iesum Chri itum: inde autem, singularum Paroeciarum lingulos rectores, Presbyteros; itemque smgularum ciuitatum maiorum singulos rectores, spiscopos. Inter uniuersalem Ecclesiam ,quae ab orbe condito usque ad diem iudicij unum Christum habet aeternum rectorem, Ne inter singulo particularium in hoc mundo Ecclesiarum Pastores , velut medio loco interponitur tota Ecclesia militans: quae ad partes eas omnes quae fuerunt , futuraeque sunt, collata, particularis cuiusdam Ecclesiae locum tenet: ad eas vero partes quae una cum ea in singulis sub caelo nationibus seorsum legunt, collata, uniuersalis non immerito appellatur . Ea vero magis una est in illa sua uniuersali conditione, quaIermultas Ecclesias particulares sub se complectitur: sic, inquam, magis una
est, quam lingulae Paroreiae, aut cathedrales Ecclesiae, in seipsis vitae sunt. Id inde planum
fit, quia tota militans Ecclesia, velut omnium aliarum mater, omnes alias particulares locis de linguis diuisas, in unum corpus mysticum congregat. magisque eas viait in sic. quam in seipsis vitiebantur. Nam si diuersos in singulis Ecclesijs rectores asipicimus, Ecclesiae diuiduntur magis ea ratione, quam uniuntur. Nam ut regnum Israelitici populi magis laut αdiuisum siub Roboam Se Ieroboam fuit, quando pro uno Rege duos accepit: sic etiam fit millis Ecclesi s quae reguntur aequali potestate adiuersis Pastoribus. Atqui cum omnes
eaedem particulares Ecclesiae agnoscunt, se cognatas esse inter se, ac singulae omnium Milarum quae in toto mundo sunt, se fratres de membra sub uno visibili capite esse perpendunt : tunc veris unum corpus militans hae omnes constituunt. Et haec est illa radix de ira trix Ecclesia, ad cuius communionem retinendam ,& Cyprianus, oc caeteri Patres tantopere Christianos hortantur. Si ergo tota militans Ecclesia Ic magis una est in seipse, & magis unit alias particula res Ecclesias ui se . quam illae in seipsis unitae erant: neces latio esticitur, ut ob quascunque causas illae particulares Ecclesiae dicuntur de sunt unae, ob illas etiam ad minimum tota militans Ecclesia dicatur de fiat una. Illae autem particulares Ecclesiae dicuntur x sunt vitae potissiimina,quia unum Rectorem habent. Licet enim mi illae praeterea causae sint cur de lingulae Paroeciae id tota Ecclesia recte dicatur una esse nimirum, quia uno sipiritu Dei potatur, una fide insieritur Christo, unaque spe de charitate ad aeternam vitam tendit), colictamen nulla causa est. cur Hipponensis cicatur una, dc Constantinopolitana dicatur e- LEi i
tiam una Ecclesia, nisi quia Hipponensis alium, Constantinopolitana vero alterum . sed
153쪽
ii, Vtraque unicum rcctorem sortita est. Docet Christus in Evangelso linquit Cyprianus eri: Et erunt et ingrex, ct tuus Pastor. Et eseposse uno in loco aliquis mi inmat aut mulus Paliores,
quam Ex Meletianorum iecta, qui nulla
haereti ab initio maculati ob hoc postea notati sunt velut schisinatici, quod non dubitaret, Episcopos & Presbyteros ibi constituere, ubi iam antra Episcopi de Presbyteri a Catholicis constituti fuissent. Nam hinc factum est, ut Ecelesia, quae prius una fuerat,d Audereturi'
duas. Atque hoc est, Atiare contra altare, se cathedram erigere contra catheriam.
Quid quod Miltiades Pontifex Romanus, cum ageret de tollendo schismate Donatistarum qui alios Episcopos in iisdem locis, ubi Catholici prius erant, constituerantὶ non est ausius decernere, ut vel pacis Ecclesiae causa duo simul Episcopi perpetuo manerent in ca-dem Ecclesia, sed ita sententiam tulit, ut qui ius fuisset ordinatus in qu.icunque Ecclesia F A d Aum scopus, is in ea Sede solus persi ieret, alteri vero plebs altera re cdaprouideretur. Quam Melchiadis Papae sententia D. Augustinus magnopere laudauit. Si ergo quaelibet particularis Ecclesia ob id potissi in in visibiliter una eis, quia unum rectorem habet: cum tota militans E clesia, quae omnium particularium mater de radix est, magis una visibiliter in se esse debeat. quam ulla particularis Ecclesia: profecto nee militans Ecclesia uno quopiam visibili rectore carere potest, per cuius visibile ministerium una&fiat, de conseruetur. Et hoc quidem Apostolorum facta inanifeste docebant, dum cuique Ecclesiae non duos, aut tres aequali potestate, sed unum praecipue rectorem constituerunt. Illi enim & Christi primatum uniuersalem probe scientes, &non ignari, quod uni quoque prae caeteris totam, quae in terris agebat, Ecclesiam commisisset: ita de pluribus eiusdem Parccciae famillas unum Presbyterum, & pluribus Paroeciis unum Episcopum,&pluribus Episcoporum cathedris unum primatem per totum orbem praefecerunt, ut ius gradibus ad Pontificis Maximi primatu agnoscendum omnes adducerentur. Oni ECTIO PROTESTANTIUM.ta Hieronymus dicit: antequam Diaboli mEinctu studia in reluisne serent, ct aetera , IV in populis : Ego sum Pauli, ego L voLo, ego autem Cephae : communi Presbyterorum consilio EGese gubernabantur. Ex quo apparet, singillos Pallores , qui singulis Ecclesijs praesunt, nihil minus probare, quam quod Apostoli primatum aliquem supra totam Ecclesiam consti tutum crediderint. Apostoli enim ab initio non unum, sed plures simul Presbyteros eidem Ecclesiae prafecerunt.
Primum, haec diui Hieronymi verba de particularibus tantum Ecclesjs, & non de tota Ecclesia, quae per orbem diffusa crat, accipienda sunt. Deinde non de omnibus Ecclesiis particularibus, vertim de quibusdam selum accipienda sunt. Denique idem Hieronymus fatetur,in omnibus tandem Ecclesi s singulos vel Presbyteros . vel Episcopos ab ipsis Apostolis vel saltem ex eorum voluntate ab alijs praesectos fuisse. Haec tria omine deinceps c6firmanda sunt. Primum quod ad uniuersalis Ecclesiae regimen attinet, certum est Apost Ios cum summa potestate in orbem uniuersum mis sene. quibus si Christus aliquem pro secit eum necesse est orbis Christiani caput & summum Pastorem omnium fidelium extitisse. Ccrtum etiam est, D. Hieronymum de facto ipsius Christi agentem ita scripsisse: I' -υ--irio pterea inter duodecim unus igitur , ut capis constituto, sita natis trigatur occasis. Et mox, cum Id. quaesisset cur hoc honoris Ioanni Euangelistae delatum non esset, sub cit Etati delatum cst, quia Petrus senior erat, ne Magister bonus in Ioannem adolescentem causiam praebere videretur inuidiae. Bonus ergo Magister Christus inter duodecim Apostolos constituit unucaput,ut schisimatis tolleretur occasio.
Quicquid ergo D. Hieronymus de particularibus quibusdam Ecclesiis senserit tanquam
illae ab initio plurium Presbyterorum communi consilio gubernatae fuissent: certe nunquassentit, totam,quae in mundo orat, Ecelesiam ita communi Apostolorum consilio gu bernatam fuisse,quin praeterea Petrus ab ipso Christo caput inter duodecim costitutus fuerit, ut si ismatis to eretur oecoso. Postquam vero unum caput supra caeteros constitutum est eo facilius etiam illa schismata, quae in singulis Ecclesijs orientur, per illum unum tolli postunt. Deinde,quod siecundo loco me ostensurum promi si, non sentit Hieronymus,quod omnes omnino particulares Ecclesiae plurium communi consilio gubernatae fuerunt. Ita enim ipsis scri-D Cinloto bit: Iacobus frater Domini seo nomento Iu Zus postpa ionem Domini statim ab Apostolo mer aeri Σπ' solymorum Episcopus ordinatus, & quae sequuntur. Cum ergo Hieronymus crediderit, lac
bum ab Apostolis ordinatum esse Hierosolymorum Episcopum, idque flatim e se tonem Domini:cumque idem scribat in eodem libro, Simone Ca naeum Iacobosecce in misi
154쪽
parum ex eoque intelligatur. Iacobum, quam diu viveret, consortem in Episcopatu non accepisse verum ita ibi uin praesuisse, ut ei destincto unus etiam succcstardaretur opinor alis manifestum est, D. Hieronymum existimasse, aliquas particulares Ecclesias squalis Hierosolymitana fuit) statim g ionem Domini ab uno sisto, δί non de tali plurium communi consilio cui unus non praefueri gubernatas fuisse. Postremo,idem Hieronymus in code in loco ubi dixerat Ecclesias communi Presbyterorum consilio gubernatas este, uestigio ad- . iunxit. Postquam eteri et u juisque eos, os L iet auerat, suos putabat esse, non chra' in toto orbe decretum est, ut unus de Pres teris nectus praeponeretur caeteris, ad que omnis Ecclesiae cura peri dira iis res, o sibi sinatum simina togerentur. Cum ergo viventibus adhuc plerisque Apostolis dici coeptum sit: Ego um Paseli ego et ob i. M.tio etesiicitur, ut ab ipiis Apostolis maiore i sarum rerum experimoto iam edoetis decretum sit, ut in singulis per totum orbem Ecclesiis praeessent sit guli, quorum opera & studio schismata minora de ipsbrum particularibus collegi stollerentur: quemadmodum unus in
tota Eccletia toti fratrum collegio, atq: adeo ipsis A postolis ab ipsis Christo praepositus erat
ut capite inter duodecim constituto,schismatis tolleretur occati a. Quid quod Caluinus notantum fatetur,sed etiam affirnrat, non humanum e se inuentum , sed Dei i pus in Brutum, τι singultis ignentu uae Ecclesiae. Legimus linquit Paulum & Barnabam creasse per singulas Am .io Lystrensitim, Antiochenorum, Iconum Ecclesias, Presbyteros:&Paulus ipse Tito praecepit,vi oppidatim Presbyteros constituat. Tam igitur ex diui Hieronymi sententia, quam ex aduersarioru consessione clarum est, Apostolos singulis Ecclesi)s ab initio singulos plerianq, Presbyteros praesecisse. Et cum totius Ecclesiae regimen , suis partibus singulis consonum ac aptum iudicari debeat: oportet uniuersam militantem Ecclesiam quae maxime una in suo genere est) ab uno etiam Pastore gubernari. Alioqui nec secum quidem ipsa Ecclesiae gubernatio consentiret. Nee Dimoniorum quidem conspirantem factionem, multoque manus Lutheranorum, aut
uini rum Synagogam absque unius Pastoriis alterius egeneris et sibili prim qu flare ae
T Antum bonum actam necessarium cuiqὲ societati unitas, Munitatis externae vinculum unius aut Daemonis aut hominis primatus est, ut Daemonia ipsa & corii seruitia& ministeria,quae in hoc mundo agunt,unitatem Ecclesiae Christi non aliter, quam per contraria in seipsis institutam vilitate labefactare possint. Quod autem Satanas regnum
quod da habeat probatur ex Euangelio Christi dicentis: Omne reansi diuisum contrahe, desila- ' bis ure or omnis ciuit is vel domus diuisa contrast, non stabit. Et si Satanas Satana scit, aduersus sed suis. a uomodo ergo 'sit regnum eos Satanas ergo regnii habet,in quo ipse velut rex alijstum spiritibus,tum hominibus malis ita praesidet, ut interim alios etiam sub se regulos
permittat. Dum enim Apostolus ait. no se nobis c iactationem aduerso carnem ei inguinem, aduersis Principes o Potestates C aduersus manat rectores tenebrarum harum, se contra J .ritualia nequitiae in caele tibus: utiq docet, plures tenebioli huius mundi Principes Se rectores esse, non tamen aequali potestate praeditos,Verum uni potissimi im,non charitatis gratia,nec obedientiae bono, sed naturae ordine subiectos, ut ita ex multis inferioribus uni primo obedientibus regnum Satanae coalescat. Nec illud regnum Satanae alto quoad voluntate D montorii) alio unitatis vinculo continetur, quam quod omnia in oppugnanda Ecclesia Dei conspirant & constentiiit. Relinquamus Daemones & ad hominum malorum, ac praesertim vM . haereticorum regna transeamus. Nonne qu libet scina hoc ab initio usq; ad hodiernii diem obserit atrat, ut noui cuius': dogmatis intactor omnibus i s praeesset, tui ad eius sic tam acceς
silent'Nonne a Simone Mago Simoniani a Valentino Valentiniani, a Marcione Marcionis , Sc i ta deinceps dicti finat 3 Hoc vero perinde euenit, ac videmus Assyrios ab Assiar, Chananaeos a Chanaan, Idumaeos ab Edom, hoc est, ab Esau ac denique singulos populos a primo suo duce ac principe denominatos esse. Cum igitur quilibet unus per se nimium sit infirmus ad potentissimam Dei Ecclesiam oppugnandam, conuocat ad se multitudinem hominum,quantam potest, ut ita velut agmine facio sortius in unicam Christi columbam
irruat faciliusque eam, quoad potest, laedat. Et quoniam nulla in re utilius hoc totum,quam in ipsa nostroru temporum haeresi declaratu r,ope pretium est animaduertere, quod ut caeteri oli in haeretici,italc Lutherus ped tentim ab initio in aciem progressus fuerit eo minicia colitio, ut dum pugnam detrectabat,inoua quae quotidie coquebant,auxilia colligeret.Ita cum Pontifici Romano & sari visus esset primum se paululii submittere: postea reuocauit eam humilitatem sua,& poenitentia de illa egit: ac demum ubi satis numerosium exercitu se comparasse putabat, in bellii totus -exarsit. Lutherus igitur omnium, qui vocem ipsius audire tubamque sequi volebant, Dux& Princeps Actus cit. Quid enim Nonne stolus voluit regere An forte consorte imperi) ad-
155쪽
misit 3 Imd vero Camilladiti sesie in Ecclesiae administratione una insinuare conantem,a sed tyrannicccxwittenbergensi, hoc est ex sua de eiecit, ut omnes viderent, Papatu quendia Saxonicum in animo Lutheri iam Olim fundatu clle. itaq; ut augeri illos subditos in imme-ium ambiuit, sic eo de ulla ex parte imminui aegerrime tulit . unde ages de Sacra metarioruab ipsis discessione, ait: quamuis multa ac vana quive tu vitasum perpessus, tame ista 2 bucem periendam reBabat. Meus Absalon,qui suum patrem regu suo expulit: Iseus Iu is, qui es Dominum prodiit, se dis pauit eartum forum Disii palorum, nondum etiam in me idem designauerant. Habet ergo Lutherus regnii suum, habet coetum discipulorum suorunt: est pater, est d minus, liabet filium Absalo,hoc est Zuingi iii, qui eum regno tuo expulit i habet luda suum, hoc est, Zuinglium , qui discipuloru suom coetum dis lipauit. Nec ρiquid in vita molestius huic tyranno accidit, quam quod vidit se expulsum e regno, dc Zuinglianos in locii eius ex parte quadam su rrogatos.O cFitatem incredibilem. Lutherus vult regnu in terris habere,
in quo ibi is regnetia quo nullus dissentire audeat de Christi si sis a tale regnu non habebit' Factus est Zuinglius velut alter Iudas Luthero: de non est factus Lutherus velut Iudas impijssimus Ecclesiae Christi, quaeips antiquior necessario sui it Lutherus regnauit quide, sed hαreticorum more, hoc est, nemini saccedens, vertim a seipsis ad regnu hoc nouum absque legitima se ordinaria vocatione ascendes Atqui Ecclesia Christi perpetuos habuit Pallores de Reges spiritales iam inde a Petro, luem Christus gregi suo praefecit,usq; ad Pium Quintum Pontificem maximum, qui nunc in Petri cathedra sedet. Verum de ius alias. Nunc id demit ostendere volui, no modo vera Christi Eccletia visibili quodam primatu in unitate fidei contineri , veru metia haeresim omnem squae velut simia Ecclesiam Christi conatur imitari hoc agere, ut per primatum quenda inordinatu, perfidiam suam stabiliat. Quo alioqui spectant singuloru coetuum singuli ministri quo Superamedentes,qui singulis vrsibus tantum singuli per totam Germania praeponsitur' Quo praetcrea nisi ad primatum referri potest, quod quavis Anglicani Superintendentes doceant, se omnia secudum ius diuinum assininis uare,S iure diu mo pares Episcopos ac Presbyteros esse: tame no modo ipsi presbyteris crudeliter imperant, sed etia duos inter se A rcluepi sicopos tolerant, quoi si unus Anglia totius Primas appelletur ' Quo deniq; nisi ad primatum spectat supremum illud regimen quod in Anglia Regi soli desertur' de ita desertur, ut etiali puer atq: adeo semina regnum occupet, tame omnes sub pinna capitu teneaturno modo pro fiteri, verum iurato 1 ismare, quod credant,idi cora Deo aut uera, aut femina, qua pro Iepore ad regni gubernacula sedet, in omnibus causis, et a spiritualibus G Ε cessastuis, supremum caput aut Gubernatorem totius Ecclesiae Anglicanae sub Christo est 3 Et hoc iuramentu ibi praescribitur,ubi omnia secundum ius diuinu,&id scriptum,atq: adeo expressum, agi simulantur. Ac sane illud omni animaduersione dignu est,quod postquam Rex Henricus Oin auus legitima coniuge repudiata, altera stupe induxisset.& quia Romanus Ponti sex,qui tale Euangeliu a Petro nunqua didicisset,secundas ipsius nuptias, prima uxore vivente initas, serre non poteratὶ cum quoq; nec petri successorem nec militantis Ecclesiae subchristo caput esse docens,esidem primatus honorem sibi in regno suo arrogasset: eo per Dei prouidentiam res deducta est, ut Henrico succed ret Edouardus puer,& is tamen Ecclesiae Anglicanae supremum caput de dictus, & creditus cst, quanquam ipse per aetatem sub iurorisus es curatoribus neces lario de ret. Ita': huic supremo capiti alio superiore capite opus fuit, non modo ut Ecclesiam Christi, vertim ut sese ipse gubernaret. Sed quia nec adhuc quidem euistilabant homines ex graui somno su per fidiae decedente e vita puero Edouardo,itemq: fenicis memoriae Regina Maria,regnii cel tum iam est ad femina Elisabetham, quae de ipsia no quidem supremum caput tinuidiosum enim hoc nomen iam coepit esset sed quod re ipsa idem prorsus est, siuprema bernatrix Ec- Asiae Anglicanae in omnibus cavis etiam spiritalibus dici, Gr turpo af rmari voluit; ne de nouo nouae Synagogae primatu aliquid periret. Haec alijs praedicatoribus siletium indicit,al: os ad praedicandum mittit, alios in vincula coni citilam vero quale hoc est, ut semina quae in Ecclesia Dei tanqua magistra Se doctrix etiam loqui prohibetur, latum sibi in Caluinis larii coetu sumat, ut presbyteris Ad Episcopis praescribat. qua de re in visitationibus inquirat,quid apud populit in c5cionibus tractem, quid c cathedra sacerdotali doceant. imo quid credat ρ Ergo caput illud muliebre quod proritis mutu in vera Dei Ecclesia esse debet tam eloquens in adulterina malignantium Ecclesia factum est.
vi ad vocem feminae de sedibus suis deturbentur, atq; adeo in vincula coniiciantur veteris fidei sacerdotes creetur noui, deiiciatur altaria , sacrificium publicum cesset noua religionis formula,contradicetibus Episcopis,& clero uniuers b, csipoliatur, leni at haeresis& ap
stasia regnet. Et hoc totu fit ne illa haeresis quae Petri primatum a Christo institutum velut sibi aduersarui tollit,alio ipsa primatu a seipsa excogitato careat. Na si quid in Auglia pi fecit siue Lutherana, seu Gingliana, seu Caluiniana haeresis, profecto id totum huic nouo primatui
156쪽
primatui acceptu serre debet. Nisi enim is qui gladium portat, & quem homines terreni valde timent, supremit Ecclesiae caput in Anglia Actus esset: neq; isti haeresis tam generaliter
unquam ab initio recepta fuisset nec ta altas postea radices egisset, nec ta diu ab innumerabilibus sicinis libera extitisset. Nam si adhuc etiali passim omnes sub poena capitis iurare cogatur, se credere, quod omnis iurisdictio Ecclesiastica S spiritalis a seculari potestate proficis eatur Sc pendeat tame sectae nouae apud ipsos nascutur oc fiunt, adeo ut Puriram nuper in Anglia orti neget, fas esse ut orent in t cplis, quae Catholicorii olim erat, aut cita ut clericalivetii tu induantur: dc eande opinionem usq; ad bonorum anti stionem&vinculorii perpessionem defendant:quid futuru erat, si cui': liceret impune id praedicare, quod in mentem ipsi venit' Praeterea si quanqua uni capiti subsunt,tamen per gradus quosdam ab una liaere- si ad aliam profecerut . quid euenisset,si nulli omnino capiti paruissent ρ Nam Henricus rex etiam si Pontificis Romani primatum abrogaret quod ab illo venia ducendi secunda uxore,prima vivente,non tinpetrasset) tamen ulterius non est progressus, suam ut monasteria euerteret,ac bona ecclesiastica in suu sicum conuerteret. Miuae vero sacrificiis, orationem pro fidelibus defunctis, inuocationem Sanctorum, aliosq: Catholicae fidei articulos us': cotulatus est, ut poena capitis in eos qui secus docerent,coltitueret. Hciarico autem defuncto successsit puer Edouardus, cui Crati erus Cantuariensis Archiepis copiis Catechismsi dedicauit, ut quo docuit,verbii Dei esse , quodvera se realis corporis Christit substantia in Euchari- Satrameto c5tineretur. Quod ipsum Petrus Martyr & credidit, & docuit Oxoni3. quadoprimum ex Argentorato ubi Lutherana haeresis docetur in Anglia euocabatur. Caeterum postquam hi duo intellexissent supremit caput Ecclesiae, hoc cst, Regiam pueri tit,hoc est, regis adhuc impuberis curatore Sc protectorem Somericii Ducem qui per inuidia germanum fratrem suum securi percutiendum curauit aliud credere & sentire: siubito magni isti doctores ad aulae voluntate suam fidem accomodantes docere coeperunt, Corpus Christi noes ter quamsigno tenus In Eucharistia existere, idq; ta Cranmerus nouo libro edito,quam Petrus Martyr publice Oxonii professus est. Imo etiam Bucerus,quem Cantabrigiae docetem Lutheranae lectae costabat eue,tamen propter huius regij primatus siue timore, seu reue tetiam non est ausus fidem suam palam a perteq; praedicare. Ac nimirum si per tale primatum hi omnes non fuissent cohibiti, certum est, in Angliae regno c6trarias cathedras,ta diuersas tum de Eucharistia, tum de caetcris articulis doctrinas palam erupturas fuisse. Quod igitur ab initio dicebam, etiamsi contra expressum Dei verbii sit, ut Rex aut secularis Princeps incensum, hoc est, ut sacerdotale Oiscini sibi arroget,tamen si primatus iste secularis tam utilis S necessarius est,ctia illi sectae quae negat,vltu in Ecclesia primatum esse debere: quid puta sum est de utilitate ac necessitate illius Ecclesiastici primatus, quem Christus ipse instituit: Hoc enim restat ut doceam si prius ostedero,& Lutherii & Calumupartim docere quod saecularis Magistratus praeesse in Ecclesia non debeat, partim ipsos qui omnino praeeste ambiunt, nihil aliud quam seculares Magistratus esse posse. Lutherus ergo clam at,non est Rexum aut Principum, et tam et eram doctrinam confirmare, si ei seu ci or si ire. Cui Philippus adstipulatur, dices, nonsunt confunderi functiones. Porro Caluinus ita scribit: Gui in mitio tantopere extulersit Henricum Rerem Angliae,certe fuerci homines incosiderati. D Hruns HI summam omnia potestatem: or hoc me empergrauiter vulnerauit. Erat enim blab emi, cum vocarent ipsium summum caput Ecclesiaesus Christo. Deniq: Magde burgenses vehementer inuehuntur in eos magistratus politicos,dc prorsus Antis Itos vocant, qui hane tyranni Ubi sumunt. Docent igitur omnes Lutherani dc Calui nisi qui extra regnia Angliae dcgutilio licere politico malitratui supremit in Ecclesia locum tenere. At c um stat res,qui sunt in Anglia, Buccrus, Petrus Martyr, dc Cran merus, ac reliqui eius prouinciae Pseudocpiscopi, siue metu deterriti, seu comodo aliquo ducti,aliter docet. Nec ulli aut frequetius, aut sevcrius id iuramentu quo Regina Ecclesiae suprema gubernatrix costituitur,cxigunt, tu uia isti noui ministri Ecclcsiarum. Caeterum quid agerent miseri Clim enim ipsorum religio no a Deo per miracula, NI bona Nera eorum qui promulgabat ipsam veru a regibus & politicis magistratibus per gladios &spem lucri temporalis ex bonis Ecclesiasticis acquiredi fundata sit: aut ea religione ferre illos oportet quae Regibus Jc Magistratibus inseruiat, aut omnino exulandum est ipsis dc in ea loca eundii ubi minus commodi assequetur. Nec iam illud dico. Lutherum Caluinu dc Magde burgenses eo poti stimum consilio negasse. Magistratibus politicis supremit Synagogae siuae regimen,quod ipsi cuperet suas fimbrias dilatari, prinuimque in liberis ciuitatibus locu sibi deserri,quod sorte si dicerem, multis etia Caluinistis persuadere, me, quod res ipsa esl,dixisse: verum illud Sc dico dc vehemeter animaduertendu eL. se praedico, quod tam Lutherus,quam Caluinus caeteriq: Onmes Omnium huius haeresis Eeclesiatu ministri, nihil aliud sunt, quam s*culares politici Magistratus. Cum enim omnis
potestas, quae a Deo est,uel per ius naturale, gentiu aut ciuile, vel per ius diuinu dc Ecclesiasticum
iti e Cran nieli inconis stantia
157쪽
i A. , sticum ad homines delatu sit: ius vero Ecclesiasticia a Christo primum ad Apostolos, deinde ab Apostolis ad Episcopos de Pallores permanuli nn politione, dc cathedrarii successionem
rite atq; ordine peruenerit constet vero ccia ex ipsius Lut heri,dc Caluini caeterorumq: confessione,nec manum ipsis ab ullo Apostolom iii cccssore ad hunc finem imposita, nec mandatum tale datu elle, ut illam fidem qua docent , praedicarent: prorsus necessc est , aut ipsos nullam omnino praedici di potestate habere, aut eam a Magistratu aut plebe fcculari accepisse. Iam vero neq: Magistratus, neq: plebs vllam potestatem habent, quam non a iure aut
naturali,aut gentium,aut ciuili accepcrint. Ncq vero Christus unquam dedit claues regni
caelorum alicui Principi cum nullus princeps ctia aliquot postea seculis Christi fide susce-- pisset)aut plebi: aut hac, illumve iussit suu fregem pascere dc gubernare. Nec ad rem facit, quod fideles in locum Iudae Mathii surrostarunt. Id enim fecerunt & Principe Apostoloruad id eos conuocante,& ipsis postea Apostolis id, quod fiebat,confirmantibus. Ita enim authoritas Ecclesiastica&initium huic rei bonum, A colummatione persectam dedit. Caet Him Lutherus de Caluinus a solo aut Magistratu, aut plebe creabantur, neq; praeeunte aliquo Apostolo, aut Apostoloru successore neq: ratum habente id quod fiebat. Quomodo enim ab aliquo eorum qui sedent in cathedris Apostolicis, legitime ordinari aut mitti pol rant,qui negant ipsorum Apostolorum cathedras de successiones' Porro nisi itantur, qu modo aedicabat Cum igitur tam Lutherant,quam Caluimilae dicant, sieculares magistratus
praeesse Ecclesiae non posse de ipsi tame nihil aliud quam seculares Magistratus esse possint: utiq: ex ipsorum doctrina concludendum est, nec ipsos in us urbibus praeesse posse, quas per
fraude & li in illatione occuparunt. Ac ista quidem attigi, quonia res ipsa eo me prouocauit. Ab initio autem id solum mihi erat propositum,ut ostenderem, primatum Vi naturae ipsius suam Deus creauit adeo utilem esse cuilibet hominum societati,ut neq; haeretici, qui eum in Ecclesia oppugnant,eodem in suis synagogis carere queant. Summa omnium eorum quae praece erunt in tento, quarto , ct quinto libro, ex quibus demonstratur, supremam unisu Pastoris Haefecturam σ ob rerum uniuersarum consonottam inister se, Cr praeterea ob externam pacem In Ecclesia consimandam,summe necessariam esse. C A p v T v.
zi: 2 δ F Dio ' inquit Philo Iudaeus vi parens ac procreator cura unus Fusii ut quod ocrea
tibia '' tum est. Vt enim parer ad liberor si et posteritatis, sic opifex adrera fabricatarum dotarnit tem cootationes fisas dirigui ct quae His damni quicqua incommodaue astasura videantur, omnibus vinitu opibusi pro Vare: quae aut e utilitatis cir commodi, omni ratione IV duare contendis. Cum igitur Cnristus eo usque sit Ecclesiae suae parcns dc author,ut illam velut nouus Adam de latere suo, dum in cruce dormiebat,eduxerit,& procrearit. fieri non potest,quinsu mirram exhibuerit prouidentia in eadem filia sua dc sponsata utrienda conserualidaque.
λι. Nam si volatilia caeli, quae neq; sierunt, neq; metui, a Patre tamen nostrapasicunturi nos autem volatilibus lotelluris,longes maioris pret mus me omni controuersia,maximam nostri curam Deus suscipit, nostraeq: paci & quieti velut pius Pater dc misericors Dominus benignissimὰ omnino consulit. Porro mani selle videmus non ita Deum agere cum Christianis, ut cos ab humanς coditionis aduersis casibus calamitatibus i. Omnino eximat, aut ut quotidiana quoi cor i.. dam miracula Ob externam pacem in Ecclesia tuendam operetur. Miracula enim infideliupotius quam fidelium causa olim fiebant. Prouidentia igitur Dei erga Ecclesiam suam non m miraculosa quapiam tutela & cura Ecclesiae, sed in ordinaria Ecclesiasticae pacis unitatis': procuratione coniis iit. Quando ma per eam prouidentiam qua volatilibus caeli δί samo agri consulit, se nobis multo magis contuiturum dixit: utiq; insinuauit, ut illarum rerum, sic etiam nostri apud illum curam esse statam de certam. Ratio autem qua Deus luctur ea quae in multitudinem numerosiam diffunduntur, illa potissimum est ut per viati eius multitudinis caput de principium reliquis partibus vires stuppeditet,roburq; adminis iret.Sic multi radij Solis ab uno Sole vim capiunt multi arboris rami ab una radice aluntur,multi rivuli ab uno sonte profluxit, multa eiusdem animalis membra ab uno corde regiatur,multaq; animalia , quae gregatim pascuntur, ab uno principe in hanc illamve partem mouentur & inclinantur, multi homines ab uno silo homine dena sicuntur, dc secudum ius naturae ab uno patrefamilias gubernantur. Multae familiae ab uno Principe, quem ipsie sibi praefecerunt in pace ac tranquillitate conscruatur. Nec singulς tantum creaturae ab aliquo sui generis principio vim quandam capi ut, sed praeterea via mersa corpora inferiora dc superioribus caelis, Mipsi homini ob cuius ministerium condita sunt,ita subij citatur ut ab illis naturaliter, ab homine autem secundum ipsius voluntatem saltem quoties ea Dei voluntate 3 iudicio non impediturὶ ordinatissime regantur de administrentur. Quid quod ipse Deus hunc mundum cx rebus tam diuersis atq; ex clementis plane contrarias conflatum ita gubernat, ut ex ipsa inter se plurium rerum aptatione de ordinatis lima
158쪽
connexione, unum ac ibi una seeir ,qui rem uniuersitati praesit, persipicue declaret Z Pugnam ria in tu it At liarrauius ct contraria ex ipsa natura in unu non coalem et, nisi aestantior aliquas Alliani ius
est, ct fomoni, qui ea coni Hrgeret cui se elementa tanqua ancilia Dominae se obsequetes cedant se obleperent. Non enim gula a sua ipsorum naturam rege Iantra cum at s depugnant,
sed eum qui ea ita a emoti, Dominum arn centia, concordiam inter se fouen or naturaliter quidem inter se contraria, uberna sors, tamen voluntate in amicitia conciliantur. Et post: Si videas ciuitatem ex multis et amisis semimb.s coussantem diruu, Iris opulentis, paveribus enibus,tumorisus, maribus, feminas bono orine rectas ista na coli, eo i, qui ibi degar,tametsi ture's imur si, animo tamen constentire, neq; opulentiores contra pauperes neq; ma nos contra paruos, neque iuuenes eorra sines insurgeres omnes aequalitate turis pacem tueri si haec institia i fera neruit, quin in mentem veniat, Principis initi praesentia hanc concordiamfoueri, tametsi Age in conjectum non prodeat.quum immo ema pro gno habeatur, sine capite Rempubticam esse : ordo autem contra Principis curam moderationemi demon Eret. VI enim cum in corpore membrorum inter se congrue-
nam isdemus,MI; oculos cu auri προς re, neq; manus contra reis seditionem mouere, Munu-
quoque proprium scit negotium usq; bellione, prorsus ex Ugo ipβ inte uimus, esse ammam in Animae corpore quae ista ad istum modum temperet ac regat, etiam in oculis non pateat: ita quoiue in t ni uersitatis suu ordine se harmonia, nec e svi ammaduertamus omnium inorum Principem esse Deum eum i υnum, με nonilures. Nam issedi sitioris ordo or rerum ommum consentiens harmoniano multos umsibi ducem Principemi esse sesar G,nimirum verbMm Dei. Non enim, Multi is si lures esent rerum natura Principes, Feruaretur et semodi et mure stat ἀ ordo, omnia confusa ἐπ inordinata forent, ropter multos iis .cum inqui omnia adsuum arbitria traberet, et cum μ'''alieno depugnaret. Vi enim diximus,multitudinem numinum nuggitarem e se numinum: ita quoque
necesse e , multi uinem Principum Heffcere, o nusius esse Princeps videatur cum enim qui quealterius regna tollibat inussus resiquus conjiciebatur Princeps Minterregnum sutrao ne capite erat. et i autem Princeps no est, ibi prorsus dicturbatio nassitur. E diuersio in mulis, i diuersit --dinis se concordiae obstruantia, unum quoque moderatorem fenit,visiquis e loginquo citharam Iradi, audiat ex multu es diuersis neruis compositam, or ex se concentus harmonium admiretur mo non solum grauissum senum absiluit neque situs acutus, neq; Mus messius, Momnes pariter pari mo- eoncea
δε inter si con*nat, plane ex eo initas eris,non a fessa cithara moueri ut a pluribus ut
num e Musicum, qui uniuscui que nerutrocem ex arte ad concentum harmoniae miserat, etiamsi i Egum nou contueatur ita quoque ex consona ubiq; ct concinna mundi di sitione, nee 2perioribur contra inferiora,neque inferioribus contra superiora insurgentibus. domnibus in commune et numerinem con scient Aus, constequens est, ut non plures naturae Principes se Reges, si unum inualigamus, sua luce omnia lata irantem σ mouentem. Haec Athanasius: apud quem sui etiam apud
reliquos Patres in multo plura huius generis legi possunt. Si ergo in Ecclesia visibili ordinem alique obteruari oportet, si ob ordinem in Ecclesia di
uinitus constitu tum, Apostolus eam corpori humano con arat, in quo non totum corpus est unum membrum, sed aliud est oculus,aliud auris itemq; aliud manus.& aliud pes: si obeundem ordinem Salomo Ecclesia comparat aciei castrorum ordinatae M loannes Aposto se lus Ecclesiam vocat Ouitatem nouam de caelo desiendentem, Gr Tabernaculum Dei m homini. MI I bus. si Christus ob eundem ordinem vocat Ecclesiam Regnum caelorum se eam comparat fa- ΣΙ :miliae seruorum, in qua Dominus costituit ianitorem,ut vigilet,Ac in qua hosipes praeest cui cura hominis, latronibus vulnerati comendetur si haec omnia ducunt nos nomodo ad omdine sed etiam ad ordine eiusmodi.qualis est in domo, ubi unus pater familias praeest, qualis incorpore humano, ubi viati membria praealijs dominatur, qualis in exercitu ordinato, ubi unus dux imperat. qualis denique in regno, ubi unus Rex ad gubernacula sedet: in quo tandem hominii ordine illos collocandos censebimus qui cum haec audiant, legant, videat,t
men in militante Ecclesia negat, ullum debere esse Praepositu unum,qui prae caeteris Rempublicam Christianam moderetur: sed in finitos Episcopos aequali omnes potestate costitui volunt, illisse: omnibus aut nullum omnino in hac vita aut certe non nisi totius Ecclesiae indoctam multitudinem de infinitam praeponi assirmant ' Quid obsecro,ab unius primatu, 'si quem natura. 3c sacrae literae tantopere com naendat, longius recedere potest, qualia vine- ' '' mo onus ac non nisi uniuersa multitudo Christianorum militanti Ecclesiae praesit 3 Quod si quicquid nos pro unius principatu aiserimus, Aduersaris nostri ad Christum solum reserui, nec alium Ecclesiae praeei patiuntur praeter unum Christu:cur saltem sub Christo uniuersum populum Christi an si toti Ecclesiae praesciunt ' Docent enim, regimen Ecclesiae populare ac democraticum esse. Nunquid indecorum Christo est, ut unum virum Ecclesiae suae
moderatorem sub se habeat: dc eidem no est indecorum, ut innumerabiles Christianos Ecclesiae suae moderatores sub sie costituat' Praeterea si omnino ferri non potest v lxnus aliquis
Pastor toti ta lesiae praesit. cur illud saltem toleratur, ut unus Pallor particularis cuiuspia in Ecclesiae
159쪽
Ecelesiae curam gerat Z Nonne etiam tota militans Ecclesia quaeda particularis Ecclesia est, si cum illo immensio Ecclesiae corpore, quod ab initio mundi ad finem pertingit coseratur
Si tempus uniuersum, quo Ecclesia m terris ab Adi us': ad nos egit, primum ita secula aeta- ciri, partiamur, ac deinde quantulo temporis spatio quisque Pontificum Romanorum in cathedra Petri ledeat , computemus : nonne apparebit, unum alique Ponti siccita neq; tr cente limam quidem Ecclesiae totius partem simul regere, atq; ideo longe ab eo esse,ut uniuersilis Ecclesiae uniuersalis rector proprie appellari queat Z vis igitur particularem Ecclesia quae parua est, unum habere Prae potituati illam vcro, quς maior est,um cuipiam non parem3 Cur ergo non solium unus Pastor uni Paroeciae, sed etiam toti Dioecesi unus Episcopus p pomtur Ac una quidem Dioecesis octingentas interdum Paroecias continet, quemadmodum de si a Dioecesi Theodoretus attestatus est. Quid quod etiam multis Episcopis unus Archiepiscotus more maiorii, ali etiam multis Archiepiscopis unus Patriarcha praefuit Imo nec illud negari potet unum Pontifice Iudaeorum omnibus,quae per totum orbem dispersae crant, synagogis iure tintino praesectum fuisse. Si ergo Apostoli,atin illorum exempla sicuti antiquae Ecclesiae Patres, non solum singulos Pastores in lingulis Ecclesiis constituerunt,uerum etiam unum Episcopum permultis
Parmcias. de multis Episcopis unu Primatem praefecerunt nonne eo ipso testati sunt, quamlibet particularem Eccletiam, siue illa minor, seu maior sit, pro ratione tamen suae partis, ab
uno vissibili Pastore instar triumphantis Ecclesiae moderandam esse ' Quod si de uniuersa Ecclesia, quae unquam fuit,etitve, soli Christo singulae Paroeciae Palloribus singulis, de Diceceies fingulae singulis Episcopis,& singulae Prouinciae singulis Primatibus, & omnibus in mundo Synagogis, unus Iudaeorum Pontifex praesuit solane militans Chrilli Ecclesia,
quae ab ijs omnibus distinctam & leparatam coditionem habet, non rogetur ab uno aliquo Pallore primo, sed ab ipsa fidelium numerosa multitudine, cui ne unius qui lectiam misit in e Ecclesiae regimen a Christo aut Apostolis commissum unquam fuit i Ergo decorii atq; ordinem suum sub uno Duce ac Principe Angeli caeli, sidera, clementa, plantae, animalia, ipsiq: homines tam sipote sua. quam ex Legis & Prophetaria militutis obseruabunt: sed soli Christiani ite regimen Ecclesiae absq; certo Praefecto confundent, dc perturbabunt, ut neq;pmna ultimi , neq; media cxtremis,neq: noua veteri Scogruant Quale enim monstrum
illud esse statuemus, quod in toto corpore suo unicum aeternum caput habet Christum le- sum,&in singulis minoribus mei id est, in Paroecissὶ unum te mi orale caput, item i, in singulis paulo maioribus inebris fideli, in Dioecesibus unum,& adhuc in alios multo maioribus sid est, in Prouincius etiam unia ac deniq: in omnibus membris, quae per uniuersi immundii sub lege degebant, non nisi via si temporale caput id est viiii Pontifico olim habuit:& nunc tamen ide ipsiam corpus Ecclesiae, ii Protes latibus credere libet, in uno quod a prς cipuo militat cinebro sito quod inter haec omnia inebra interijcitur.&prope mediu totius corporis locum tenet, quod i . Ic maximo corporis sui mebro, id est, Ecclesia trisiphante est longe minus, de minimo ciuidem corporis inebro, id est, Ecclesijs Parochialibus, est longe maius. M umbra sua id est vetere synagoga Iudaeorii, est longe plenius Sc persectius in hoc, inqua, membro ta lingulari tam pulchro tam ad impletione legis accommodato,& ad imitationem caelestis curiae fabrefacto, in eo tamen sol O mcbro, quod nunc in toto mundo militat, unum sitiae naturae conditionis i teporale catui non habet' Sed de ab inferioribus me-bris,quae militant,& a supremo illo quod triumpnat tota politia disiunctu, inter'. cognatas sibi & coniuncti limas partes deges,cu neutris coli aeret: sed Se haec,& illa sut leuissime dica)pudore quodam allicit, quia inordinata quandam sorma utriusq; impare de multo dissimilliina gerit ' Satis erat indecoria ut Ecclesia solacii caeteris mundi partibus in modo regiminis sui non conssentiret. At nunc ne secti qui de ipsa consentit si Protestantisi doctrint fidem habemus. Qui utinam tota mente perpenderent ea doctrina quς unius Dei praecipua creaturam ita non sollini ab alijs rebus creatis, verum etiam a seipsa distrahit iasi posse ab uno illo caeli de terrae conditore profici sci,verum hanc ab aduersario Dei & nostro, ad odni Dei,de nostrain perniciem esse inuentam. Quae enim Deus fecit, non solum singula erat ip se bona. sed etia similcollata erat valde bona: adeo ut taGr i,quam Latini hanc molcm ab ipsa pulchritudine M colensione singularum partiu inter i ,κουαν &mundia appellarint,quasilio nihil sit munius aut se D s. Et nunc soli homines, qui nexus 5 vinculum huius muni sunt, no Christiani homines, qui mediu locum inter creaturas & Deu tenent, qui a ;psius Dei Tabernaculu.& Templii Spiritus sancti appellantur. illi iam soli neq: cui caeteram rerum ordine pulcherrimo, neq; etiam cucfesti Angelorum & hominum Ecclesia. neqicum vetere Patriarcharum statu, ne'; cum Synagoga Mosaica, neq; cum ali)s militantibus Ecclcsiae Cli tillianae inebris consentiunt. Certc quidem si militans Ecclesia ob hoc in terris
, Clitillo posita&constituta esset, ut imaginem inserni gereret, utque ex surpitudine sua turpitudinem
160쪽
MONARCu. ECCL. A CR Ris To Et Apost. 1NSTI Tu TAM Ess r. 1 sturpitudinem peccati veteris ostenderet, ac omnibus patefaceret, ex eoq; ciui tu non Dei, sed daemonii haberetur: tunc faterer, optime comparatu fuisse, ut aliter eiusdem cur poris pes, aliter manus,at'. aliter pectus regeretur. Nullus enim est aut in peccatis ord aut in i co ubi peccata punititur, species dc pulchritudo. Ac sane cum peccata omnia per daemonii
de hominu liberas voluntates excogitata de Orta lint: recta ratio monet, ibi deformitate non
iniuste spectari, ubi poena violatae legis Dei i pectanda proponitur. Caeterium cum Ecclesia
Cluilli troii ir.e diuinς sed rec5ciliationis humanet pignus ac testimonia existat,cumq; eius gubernatio iasi a voluntate humana, sed ab institutione diuina promanaueritvluc illius regimen tale constituere,quod neq; cum Angelis, neq; cum caelestibus corporibus,rie JAugr gibus animalium neq; cum Patriarchis,neq; cum te , neq; cum all)se isdem unitatas partibus consentiat: hoc uti l nonisi ab illo spiritu maligno prosectu cit qui veram Dei Ecclesiam , quantis maxime viribus p ites alli sue oppugiiat. Scio h c a me a me ex parte quadam comemorata esse.verum quia nondu fido ijs secimus ad quos hanc oratione habemus: faciendu putaui, ut rem quam maxime possem nuda de apertam iterum atq; it cru propone Q. Quis enim scit,an aliqui sor deorum conuertentur.& nitentiam agent de ci rore suo Adiscere istis volui etiam alias rationes aliquot, Ob quas necesse sit, unius primatu in Ecclesia constitui ii tamen pace ullam, quae plurimi omnino facienda cit, in illa coseruari u lumus. Nam si de Baptismo paruulorii de Eucharistia lis aliqua inciderit, totam Ecclesia iii duas pluresue partes discedat, nec in alterutra parte, vel Scripturae sanctae, vel Episcopi, vel populi .vel concilia desint: qua unqua ratione sciemus quaenam sit verra Ecclesia' lam si hoe non scimus: cium illa sola quae vera Ecclesia est. sit corpus Christi: Christus vero no niti co si mi existat: prorsius de ipso fundamem salutis nolim incerti sumus. Atqui Cliti. Vt Gi stu, ideo dixit uni: Tu es Petrus, se super hanc petram aedificabo Ecclesiam An ea , ut siue pluuia blatis decidat, seu numina inundent,seu irruant venti seu quodcunq; aliud malum in Ecclesia irrumpat, nos tamen visibile petram haberemus, cui adhaerescere,& in qua pedes figere tuto semper liceret. Nec sane ad charitate unici ato; aeterni rectoris aliquid magis pertinere potuit quam ut mortali 3 visibili imo gregi de visibili Pastore sic prouideret ut quanqua is Pastor natura mortalis cisci, per gratia tamen Dei ad immortalem vita Christianos pasceret:
m, quo ciens t cogitare aliquida st quasi exse sic ius cientia eius ex Deo e II, qui ct idoneu L- ,
facit istam mimurum noui Testamenti,non literae,si spiritus.Res nempe ipsa docuit, non hoc esse homines per sdem consecutos,ut iam non appareat in cis his inana infirmitas. Videmus no modo presbyteros, Episcopos, Primates,&Patriarchasin errorem,atq; adeo inhaeresim cadere potuisse: verum etiam non sere aliunde ortas esse haereses, quam ab ordine Sacerdotali. Videmus plurimas dissensiones tum de personis Ecclesiasticis, tum de morum de vitae disciplina etiam inter Catholicos interdum extitisse , qualis illa filii inter Epiphanium Cy. prium Ac Ioannem Chrisbstomum Constatinopolitanae Ecclesiae Episcopum. Videmus oriam Dem Christianum prope in duas partes abi, illa. dum Ecclesia Graeca de certis fidei capitibus a Latina dissentiens,communionem Ecclesiasticam in uniuersum abrumpit. Quinimo videmus Asiam, Africam, dc Graeciam prope uniuersam 1 fide Christiana excidisse, de ab infi delibus occupatam esse, dum homines obstinati malui partium itudios indulgere,quam de
ingenio aut nonore silio quicquana decedere. Que nune spes restare pollet, ut ullae duae Episcopales cathedrae, aut etiam ut duae quaepiam paroeciae in terris vel ad unum annum consentirent, nisi vinculo quopiam vili bili . Meo maxime conspicuo in imitate dc pace retinerentur' Aut unde famam est,ut Romana Ecclesia in hodiernum diem stet ac florem, tuli quia Pastore uno fideli vel nunquam, vel non diu caruit, qui omnes oues intra Dominicum ouile diligentia δί industria sua contineret 3 Quae autem gentcs cia Romana Ecclesia comunicant, illae tanto magis in Ecclesiastica pace florent, uo magis communicant cum illa. Si penitus cum illa comunicant, penitus a sicliis .mate ac loresi liberae fiant: ut Sicilia ut Neapolitanum Regnum,ut reliqua Italia, ut Hisipa niae ut Lusitania, ut laserior Germania .Ex altera vero parte gentes illae quae aut penitus aut Nota. ex parte recesi erunt a Romana fide: aut Saracenis subiectae sunt, ut Afri de Nu nudae in rce nam h resis Manichaeorum,Donatistarii, Arrianorum dc Pelagianorum: aut Turcis paret, ut AEgyptus, Asia, Graecia, in poenam schismatis quo ab'Ecclesiae Romanae unitate discesse runt: aut certe nec secum quidem ipsae consentiunt, ut Galliae Germania, Polonia, Suecia, Gothia, Anglia, δί Scotia, quae domesticis inimicitias ob fidem Ac religionem susceptis. ita debili tantur ut plane hosti externo viam strauerint, qua facilius eos inseruitutem redigat. Gens enim se Eernum quod Ecclesiae Dei non seruierit, hecundum Isiae ro etiam pressit. Non Lais...penjt virquam illud regnum quod uni Pastori in Petri cathedra sedenti obediuit Perierunt autem illa omnia Ic in futurum peribunt, quae Petri fidem δί sedem abdicantia, cathedram alteram contra una illam Petri cathedram erigunt, quaeque incolutilem Domini tunicam, N cui mili-