장음표시 사용
61쪽
in verδ inebra,secundu quod vel nobiliora, vel ignobiliora sunt,sic magis aut minus de principatu capitis unius particitat,cum interim omnia uni potitiumJ Principi obediait Deinde in his listrici verbis id summa reprehesione dignit essen ubito. quod dii Ecclesiae politia ex Christo,ex Optimatibus.& ex tota plebe Christiana costare vult interim Christianoruplebem infimam ipsi Claristo pare in aliqua salte gubernationis parte iacit. Nisi enim in ali-ro ciuitatis negotio tantu ei sciat plebs, quantum non modo Pallores al0. verum cita ipse ex Christus: frustra st uiis Ecclesiae vocatur popularis. Nest velo ulla puto P 'apiab. quae salte rectis legibus aut moribus regeretur aliquando extitiste, in qua gubernandi ratio non fuerit aliquantulit mixta. Quis enim Rex bonus caruit unqua Senatu silio Porro Senatores quid aliud sunt,quam optimates Aut qui optimates vel in constitvcndo Magistratu, vel in tributis exigedis, vel in rogandis legibus,similibusue causis no aliquid salte loci plebetis reliqueriit Quemadmodu igitur Monarchia vel Resiis vocatur non solum ubi optimatcs aut plebs nihisomnino possitnt verum etia ubi Rex plus illis potest; dc quemadmodum flatus Optimatu appellatur non ubi vulgus ab Omni actione publica prohibctur,vcrum ubi tu iram a rei paucis Principibus potissimi in administranda conamittitur' sic popularis status erit, non ubi Rex aut Nobiles nihil possint verum ubi plebs iii aliqua salte gubernationis parte aut plus illis, aut certe non minus potest. Dicauit po ulus Romanus de perdues Ione etiam sub Reribus,siquiis a Duum uiris a populum rouocasset: nec tamen propterea is status dicebatur esse popularis. In omni enim mixto statu id potissmii in attenduit r. quod cxteris partibus antecellere videtur. Quid ergo sibi voluit Illyricus quando politia Ecclesiae ex Chri velut summo Rege, atque ex Doctoratus se praecipuas murris velut Opti tibi constante, nihilominus popularem appelLunt 8Fac nonnullas causas ad plebis no minus, quam ad Optimatii cognitionem pertinere. An tamen quisquam usque adeo desipit ut in illis ipsis causis plebe atque etiam Optimates plebi adiunctos no minus quam Christum cilicere putet e Si plebs atque Optimates csi Christo in ulla parte administrationis ex aequis partibus cocurrunt, concedo
statum Ecclesilae ex illa parte popularem dici posse. Verum si nihil omnino proserri potest, in quo plus infinitis partibus sisti Christo, quam toti praeterea populo tribuendum non stequomodo tanta eri in ulla re plebis atque Optimatum facultas ut status Ecclesiς uniuersus potius a populi administratione, tuam ab ipsius Christi Principatu nominetur: Cur no potius quia quicquid populus Dei habet Christi dono habet: ad honore Christi Regis nostri
dicimus, Reipub. Claristianae flatum aut iaci nisi regium, aut certe magis regi a cisse,quam P
pularem An id sorte intellexit Illyricus inuisibile Ecclesiae Dei politia ab uno Rege Christo pendEre: viii bile vero a toto populo Christianos Nam si hoc ipsium no sensit blasphen nimiu de Christo sensit cui plebe in ulla parte gubernandi adaequauit.Si ergo Christit inutia
sibili populit vili bili modo praeesse vult, cur quae disti milia erant, simul in oratione sita coniunxit'Cur visibile gubernatorem cui nulli bili mortalem cu immortali confudit ' Duplice igitur politia Ecclesiae Illyricus ponat necesse est, una inuisibilem N regia, secundum quam solus Christus omnia per ministeriti eorum quos ad eam dignitate vocat ut, moderatur: altera visibilem lemocratica,in qua populus totus hoc est,tam Pastores de Doctores quam vulgus Ecclesiam Dei ex aequo regit.Omittamus illud ex aequor ut reliqua Oratio tam Caluini, quana Illyrici opinionem confutet. Nam Caluinus plebi minus quidem quam Optimatibus, sed aliquid tamen necessario in ratione gubernandi concedendii existimauit. Ergone duplicis generis Sc conditionis Ecclesiae regimen est Aut alia est quae videtur foris,&alia quae intus latet. Reipub. Christianae sorma N6nne prima statim facie pulchrius, inagisqDedecoria esse iudicares, si cum externa politia Ecclesiae ab illa inuisibili Monarchia chi iiii profluat,altera potius alteri simi lis. quam dissimilis sciret ' Aut tu alia Democratiae tuae originem edes, praeter ipsus Christi Principatu Quod ergo generat,n ueniae potius aliud sibi simile generat, quam diuersum Monarcilia inquat inutii bilis,quae in Christo ia latet, potius visibile Monarchiam qua populus Dei regatur generabit, quam Democratia quae longius etiam a Monarchia quam Optimatu status abeth nisi sorte monstri simile vis cise diuitiam Ecclesiae Dei gubernatione. Quando enim proles non resert imagine Se similitudine penerantis,ia certe ad moliri natura ea res vergit. Quaecunq; aute sit ratio & forma Eccles .isticae gubernationis illa no nisi proles eius Monarchiae est, per qua Christus in totam Ecclesiam dominatur. Antequa Filius Dei carnem assumpsisset, in honorem visibilis Monarctuae sua: adhuc futurae Ecclesia sua non per populit uniuersum, sed potissmium por Pontifice unum uniuerso populo visibiliter praesidentem puberia uit. Et tu nunc pol qua Chrillus carnem&assumpsit,& in immortalitatem tris stulit no modo unum Pontifico. ac ne a. sola Pasi rum multitudinε visibiliter vis praeesse, vertim etia totam plebem ad visibile Ecclesiae regimen vocas'Obsecro te, tui ad tempus regit Ecclesia Christi, niiquid in ea re nranis fer no est aeterni Principatus, que solus Christus accepit Sic nos exopimet homo vi ministros Christi
62쪽
ae pens rores miriorum Dei. Nunquid ergo prorsus omnes Christiani aliqua mysteria
dispentant aut simul omnes Chtalti sunt numistri' Nunquid Omnes aliquo ministerio Se- i. o. re funguntur' verum de his rebus iam ante fatis copiose dictum esse puto.
Iubet Christus cum qui neque fratrem admonentem,neq; duos te: es audierit, denun- i clari Eccletiae, velut supremo tribunali. Ecclesiae vero pars laici de plebs infima sunt. Habent igitur δέ illi ius suum in controuersias cognoscendis. RESPONSIO. Cum Cluillus i ubet peccatorem contumacem Ecclesi denunciari per nomen Ecclesiae oliuis. publicum aliquod fateor j Ecclesiae sorum intelligit. Nam primum, inter cum qui dcliquit,
ω eum in quem delinquitur, priuatim agi vult,ut famae delinquentis parcatur: mox aut cinsi non emendetur,neque ex toto priuati ita,neque Publico, verum media quada rati Unc coram duobus It tute libus agendum est. Quod ii delinquens neque sic poenit etiam agar, prorsius ad publicum iudicium acceditur. Sed quodnam eli laoc publicum iudicium 8 Ccris illud in quo Praesules populo adstante causas cognosciit,&sententia scrunt. Populu adstare dixi,non quod necesse iit aut singulos de plebe,aut maiore partem, aut quenquam, praeter eos quom intercli. adeste: vertim quod nemo arceri facile pollit ab co loco in quo iudicium publicum exercetur. Item intercue iurisdictioni quide plebs potest,praeeste non item. Apostolus enim clim de ciuilibus causis ascret,certos Iudiccs, tia minimos quosque es cot m- i. i
ptibiles potius quam nullos, ab Ecclesia conlatius voluit, ut Christiani apud sitos potius, quani apud infideles iudicarentur,si omnino volebant litigare.Quod ii no omnis populus in causis seculi iudicat sed ii tantum qui confiituuntur quanto minus idc ipsis permittetur in causis spici talibus Jc Ecclesiasticis Nam victim certi ministri constituti sunt, omnis populus promiscue ministrareno potest sic postquam certi Iudices in Ecclesia sunt costituti, nullus praeterea debet se huic negotio ingerere. Inusquisque sinquit Apostolus maneat in ea voca .ς tione in qua vocarus e f. Quid quod D. Ambrosius eum locum Apostoli in quo sapientem siquis est coniti tui voluit,vi inter fratres iudicet ita interpretatur: e enis dici quia adhuc rector Ecclesiae lagora non erat ordinatus quasi dicat:Ordinato semel Rectore, iudicandi potestas penes illum solum exiliet donec ipsa Ecclesia ciuiles Magistratus sortita sit qui de secularibus causis cognoscat. Quo omnia D. Chrysbstomus probe sciens h ver- 'b Clicilli He Ecclesial in hunc modii interpretatur: Die Praesertibus, Praefrintibus. Imo M. um. Illyricus. qui Democratiam supra caeteros urget, in libro de termone Scripturarum, dicit: Nonnunqua Ecclesia videtur signi care tantum ministros Verbi O Sacra ni tori7, 9 aliquos X mores es inres gentio es si cuti Chrysostomus interpretatur dictu Christι, Matth. I S. Die Ecilesiae. Se tame potest exponi de toto cartu unius loci, cum ei quid publice inae catur. Si haec omnia essent vera 1 non tamen conuinceret hic locus, regimen uniuersalis Ecclesiae ad populia pertinere. Nam quod de unius loci coetu nominatim dicitur, no utique cotinuo pertinet ad omnium locorum coetus Ecclesiasticos. Vertam nunc quale est,ut Illyricus a D. Chrysostonii sentcntia & ab usu Ecclesiarum omni u recedat,& suum somnium nobis pro Euangclio obtrudat
Nam sit D. Petrus cognito Ananiae ac Sapnturae med acto, ac voti violatione,homines casti- 4'π s
gauit non expectato vilius praeterea consilio vel consensu: itemque si D. Paulus fornicatorem Corinthium excommunicauit no adhibito in consilium coetu Corinthiolum laberat enim corpore ab illorii coetu quid li est quod Protestates causaru ei si simodi cognitionem ad uniuersiam coetu necessario spectare dicunt Quasi vero postquam Christus dixerat, Die Ecclesiae non statim subieccrit, duaecunqueas uerus, super terra,erunt ligata se in calti r- 'ς in spicue declarans nomen Ecclesiae ad Apostolos tunc, qui soli poterant ligare & soluere , α ad Apostolorum si ioces res,atque ad cos qui vicem Episcoporum gcrerent, nunc spectare. Vnde Ignatius tam priclarus Apostolicorum temporum, ac eoru quae in primitiua Ecclesia
serebantur, testis,assirmat nihil in Ecclesia Epissopo mariti esse,utpote qui sacra Deo factipro totius muni salute. Quod si nihil in Ecclesia maius Episcopo eth, proscctb nec ipsius plebis Christianae clericorum i. omnium eiusde Ecclesiae maius tribunal esse potest. Nam quod manus ad Presbyteros Sc Diaconos scribit, a primaraeo Disso ius mei fruera nihil sine raras iueo lis vestro c sine cosinsu plebis meae prauata sententia rere nonne aperte ostendit, primum inter Presbyteros Ac plebem,deinde inter Episcopii de Presbyteros magnum discrimen ii
tercessit se' Presbuteri dabant contilium, non tame iudicabant. vel praescribebant praesente Episcopo. At plebs tantum aberata praesidentia,ut neq. consiliu quidem, scd tantum con- sensium suu impertiret. Nec enim plebis consensum necessario expectare debebat Episco- .pus: alioqui non dixisset Cyprianus, festatuisse nihil gerere absque plebis consensu. Nam eo
verbo docet, licuisse quidem sibi aliud facere, vertim se illa inente fuisse, ut vellet ad canirem sese obligare. Interim vero Epis opus,aut de mandato eius alius quispia, modo aliunde in causa instructus esset, omnia quaecunque ad Presbyteros, plebem ue in comune non per-
63쪽
tinebant, poterat vel sine Presbyterorum consilio, vel plebis consensu peragere: idque in
persona Christi, tam D. Petri, quatia D. Pauli exemplo. Et sane fateor, magnae cuiusdam tum humilitatis,tum perscctionis fuisse,atque adhuc esse, ut Episcopus omnia cum Presbriciis& grauioribus ex plebe conserat,& c5municet. Sed oportet ea quae consili; sunt, ab ius quae sub praeceptum cadunt,distinguere. Consilia autem fuit , ut Episcopus nihil in num sine λ iii ἡ Presbyterorum senatu ageret. Vnde D. Ambrosius ita scribit: Et nagoga, cπρο ira E clesia Seniores haluit quorum sine consilio nihil agebatur in Eccle a. uod qua ne gentia οὐ leuerit, nescis, ni Vortὸ Doctorum desita. aut maris superbra,dum si ι volunt aliquid Hermo ille. Sive autem desidia, siue superbia factum iit, ut Doctores soli praeli demit: certe D. Ambrosius non dicit omnino illegitimum illicitumue esse, ut soli Episcopi aut eorum Vicari, praesint Ecclesiasticis cautis. Necsbios cum dico, id ita intelligo , velut nulli debeant ipsis adesse: verum quod neque s blenne sit Presbyteros omnes conuocari, neque necessarium: modo tamen i3 adsuit, quorum consilijs iudex plene instrui queat.
Allat i . Scribit Lucas, Presbyteros Ecclesiae, Christianorum sui Tragi s electos. Ac Mailuas, septem Diaconi sui si agio uniuersi coetus ad ministerium vocati sunt. Et antiqui Patres ut Cyprianus S Leo) testantur, Episcopos a laicis electos Cum autem eligere Epi sic pos, nonnulla regiminis Ecclesialtici pars sit, regimen Ecclesiae penes Laicos ctiam cst, M.
Etiam ii daremus, Episcopos in olim fuisse electos, quam nunc a Laicis necessario debere
eligi: non video tamen quod cx ea re concludi queat, cletiae reginacia popularc csse. Nam in regnis aliquot Reges non si accediit per cognationem, scd cliguntur svi in Pololita fit aut in Comiths Nobilium,aut in plebeijs: neque tamen propterea is status aut Optimatum aut popularis est. Nam qui necessario cligit eu qui futurus cit aut Rex,aut Pallor tuus, citi agat id quod aliquo modo ad regimen pertinet: tame si finis agendi quae potissima ex causis estinspectetur,tion tam agit ut rcgat,quam ut regatur. Itaque si unu solum qui praelit cligat, per electionem declarat, se unius Principatui; sin aute plures cligat , optimatum gubernationi subiectum esse. zomentis refert, valentinianum iam recens ad gubernacula Imperio cle-L: .. .' clum,admisites, ut alterumsibi velut i ery socium ad uneteret, clam intes re poni se: Mea -- perandum eligere enes ets r erat.Sed cum iam a vobis delec insim, conssorte impery qu possulatis, non in velira, tam mea si ius potestate eligere situm est. Eodem modo si stanes laicos esset cligere Episcopos suos, dicendum esset, eosdem laicos post clectionem cosectam. rcgere Ecclesiam non posse. verum enim uero permultum interest inter diuinas res.& humanas. Illae destendunt de caeso, liae oriuntur de terra. Illae igitur per Deum interueniente Cluisto primum deinde Apostolis Christi: hae autem per Deum interueniente Gentiu aut Civili iure disponuntur. Ciari lius vero no legitur aut facto aut verbo aliquo suo detulisse plebi necessariam Episcoporu electionem. Nam primum Christus Apostolos ac Septuaginta Disici pulos, sum in terris ageret tolus absique plebis cuiusqua consensu clegit atque ad praedicandu misit. Unde Cyprianus, i Memini se inquit in Diaconi debent,quoniam Apostolos,id est, Di co-c . ζ.M 's ct Praepositos Dominus elegit. Episcopi ergo ad eius electionem maxime pertinent,qui viii, , Ulix= cem Domini potissimum in terris sustinet. Post Domini vero ascensione in caelum, Paulus xi Titum in Creta reliquit, Ut per civitates constitueret Presbteros, nihil quicquam vel de inte posito plebis alicuius consensu ad Titum in Creta relinquendii, vel ad plebis consensum in . Presbyterorum electione adhibendum, interponens. Iam vero Matiuas non prius in Apostolum abias qui aderant, eligi coeptus est, quam D. Petrus Apostolus spenes quc D. Chrysostomus eligendi ius potissimum fuisse attestatur eius rei aut hor extitisset. Ac tunc etiam
. . . non ta ab eis electus quam unacu Barnaba nominatus est. Deo inter per βortem ostendere,
quem ex duobus elegi siet. Electio igitur illa primum Dei fuit, deinde Petri: nominatio autem totius multitudinis. Praeterea Apostoli permiserunt multitudini Discipulorum, ut considerarent,non quos ipsi,sed quos Apostoli constitueret administrandum. Consideratio plebi permit- ' titur constitutio Apostolis reseruatur. Illa proponit vota &desideria sua: hi iusta plebis desideria merito implent, iniusta vero,cu opus est,repelliat. Verum ii noluissent Apostoli hanerem ad plebem referre,sed sua in hac re aut horitate usi essent: ia nihil sibi vindicare multitudo potuisset. Expectet igitur populi Episcoporu ad se relatione, & tuc iure poterunt fac re quod in Diaconis eligendis plebe Christianam tepore Apostoloru feci ite vident. Neque . . . vero semper Pastores & Doctores plebi suffragia permiserunt. Nam Prophetae - Do ctores.
qui Antiochiae erant, manus Paulo est Barnabae imo uerunt,cse dimiserunt Ugos in o us ad quod assumpsit eos Dominus, non expectato plebis conssensi aut suffragio. Quin imo nec Diaconos elegerunt populi ex iure suo, verum ex aut horitate ab Apostolis concessa. Ideoque elerius ---- statuerunt ante conssem Ap Iolorum, qui orantes imposuerunt eis manus. Quod aut uobi)citur. probior
64쪽
probleros Christianorumsus ira tu e reZor, id tametsi esset certum tui non est,quia nihil fie-quentius accidit, suam ut verbis interdia abutamur, quod idem de Graeco verbo vis oriis
apud Luca censieri potesti tamen is locus ita intelligi debet,quod Paulus de Barnabas Pres-bviems fidelibus populis constituerunt eos qui testimonium honcita vitae ab iisdem popu- ilis accepissent. Cum enim Apostoli non mancrct in aliqua certa ciuitate, si is per Omma loca peragrarent mirandum non est,s eorti vitam ignorarent, quibu si iam educati nGessent. Oportuit ergo non quos uis. veru eos qui iudicati fuissent a ciuibus suis idonei ad publicum minillertia cooptare. Ac sane recta ratio docet,vi,si hodie ob alicu ius Ecc lesiae necessitatem cogeretur Episcopus creare Presbyterii de Diaconum, de cuius moribus de mltitutis aliunde edoctus non et Iet: omnino plebis, quae tunc adesisti, testimonium depos erer, ne minuς
idoneum ordinando de nimium cito manus imponendo, tam suo nomini cociliaret notam ni i Tmoth. s.
famiae Zc cum alienis peccatis cominu nicaret, quam Ecclesiae,cui contii tere debebat,ii iuriam insurret. At vero ut electio sic penderet a plebe,tanquain Paulus aliquem tibi notum sine plebis suifragio creareno posset: hoc prorsus a veritate abhorret, cu tra I irin inus dixe rit. ta miti re 9M cur 1 se a Patrem missio. Constat vero Christitio ita in iis ini se a Patre suo ut si necuius qua suffragi quemlibet, dum in terris agerer vel Presbyterum, vel Episconii vel Apostolum creare pollet. Ac Deus quidem erat im Christo mundis retameitiat M. A a te pro Chri Iole Itone . Mentari Apostolis in iurisdietione ini quae lallem Ecclesiae necessaria est. Episcopi successerunt. Quemadmodsi igitur plebs arq . adeo totus
populus Christianus in Christum nihil iurisdictionis habuit.sic neq; in Apostolos euis,nm: in Episcopos aliquid potestatis accepit. Aut quod minimum verbum e Scripturis proscrri potest ubi constet ChristiJ turbam de multitudinem in ulla resecisse totius Ecclesiae s iae in spectorem ac moderatorem Quod mitem Cyprianus te Leo populi consensum in electione Epi scoporum adhiberi Glitum elle testantur: fatemur id ita tactum esse ex decoro sere semper: non autem ex ia cessitate iuriς diuitii praeterquam si aliter vita ordinandi sciri non potuit.Nam nec hodie fas habetur,solenni ritu aut ordinari Presbyterii, aut Episcopii con-iccrari praeterquam in conspectu populi,cui populo tuus iam locus conceditur, ut si quid iam Masterre potest, cur hic homo ad talem dignitatem assiimi non debeat, libere id audacterque proserat. Nec aliter intelligenda sunt D. Cypriani verba. Nam cum dixisset, Plebs maxime Da et tegatem vel eligendi a Inos Sacerdotey, mel indignos recu undi, e vestigio seipsum inter ' 'r' pretatus adiunxit: a reo se ipsum et idemus de diuina author rure descendere , τι Sacerdos sese praestente sub omniti Mans deligatur, O ignus atq; idoneus publico iud cio ac testimonio costrahetur, cui in Numeris Domini Mo praecepit, torni: Prehende Aaronfratrem tuum, se Flea arum lium eius, ct impones eos in more coram omni 'nagoga, ct exue Aaronstri eius, se indue Ele Carum sitium eius. Instituit se mendit Wrinationes sacerdotales non ni i/bpopuli ad Mentis to- scientia fieri oportere: ut plebe Hente et Ide Cantur malor si crimina, et et bonorum merita sed centur. Os sed natis tu sta se se rima quae omnius fragio ac iudicio fuerit examinata quod' Lea sicundum disiuam inerra steruatur in Actis A Polorum. Hac Cupri nus. Cuius verba qui recto perpedit is facile videt eum nori aliter putasse coossia iam plebis ad c instituend ii mihi scopii in nouo Testamento necessariu esse quam i ' vetere Testinacio necessarius fuit. Nam diuinam auilioritatu ab Eleazari consecratione repetitam ad statu nouae Legis trahit. At in vetere Testamentores non pendebat vel praecisue vel necessario a populi consensu. Nam Deus ipsis per Moysis opera constituerat Aarone Ponti scena ,& Eleararum voluit cisuccedere in Pontificatu,siue plebs consentiret,seu recusaret. Rem vero in cofipectu populi voluit geri,tum ut is non ignoraret quis esset suus Pontifex, Vim ut libellus ei pareret, cuius consecrationi assensisse l. Quod idem in nouo Testamento semper cit obseruatum,adeo ut
hodie liceat plebi Episcopatii alicuius impedire, si ea crimina Episcopo consecrando potest intendere,ob quae indignus Episcopatu aprareat. Si autem plebs ordinari Episcopii videns,
nihil ei opponat,sed prorsus tacet,cu loquendi tempus est: in consecratione eius merito vi- Qui tam detur contentire. Pr terea in omnibus regnis Christianis videmus hoc fieri, ut Rex cu praerogatiua suifragu sui donet, quem Episcopatui praeesse optat. Rex autem per tacitu populi
consensum in ca r totius populi cuius gubernator a Deo constitutus est, persisna gerit. Si ergo quem Rex nominat, cladem postea clerus clegerit : iam salua sunt omnia, nec aliquid
aut de populi, aut de cleri priuilegi sperit. Nam loco plebis Ne omnium laicorii Rex inter- . ponit authoritato suam. Sin ea res populo non satisfacitaeii Rege potius,qui de suade populi vicem supplet, uana cum clero, qui vix locum suu tuetur, iniuriarum agere debet. Nam si
omnia reuocabimus ad nudam veritate: potius clerici, quam laici hodie priuantur suis suffragiis. Etenim parii abest, quin ubiq: Rcrum publicarii Principes tantum non cosant clericos ut eu eligant, qui ab ipsis fuerit expetitus. Si autem quaeritur, quid ex neces male iuris
diuini ad Presbyteri aut Episcopi creatione spectet: neq; altius hanc re repetere post imus,
65쪽
DE vis Illi LI MONARCH. ECCLES. LIB. I L
quam a Christo ipso, qui solus absi ii vilius electione ex aut boritate Ba imisit Apostolos Mseptuaginta Disicipulos ad praedicandum: neq; tutius in ullius prςterea excplo conquiescere. Illius velligia insequentes Apostoli de antiqui Patres,nunqua dubitarunt absentibus etiapopulis Presbyteros vel Episcopos iam prius consecratos mittere. sit cuti B. Marcus Alexandriani, B. Martialis Rauenam, B. Valerius Treverim a B. Petro est missus.&postea Eleutherius Pontifex Romanus Fugatium de Damianum ad Lucili Regem Anglorum: Celestinus Palladium Episicopum ad Scotos: AEgypt ij Episcopi B. Moysen Episcopii ad Saracenos miserunt. Quos omnes atq; alios innumerabiles certia eli, non ex illorum populorum ad quos mittebantur, sustragi)s, sed ex eorum qui eos consi rarunt iudicio,creatos esse. In summa. talium Episcoporum electio,quoru vita &doctrina iis qui praesunt, satis cognita est,non est plebi neces Iario committenda: cum sussiciat, ut Apostoli&eorum successores, quoru curet Ecclesia est credita eligant & mittant alique, a quo plebs rogatur. Ex decoro autem suist gatio quaeda plebi Christianae permitti potest, ut cum amet studiosius,que inuita rectorem non accipit, quanqua nullum, qui mittitur ab iis quorum interest, inuita deberet accipere. Caeterum si plebs aut non petat hunc suffragii locum uti iam fit in Ecclesia Catholica aut sufficere putet,ut suo loco Rex, aut primus Magistratus aliquo idoneum desiimet: iam nihil iniuriae non modo iuris necessitati, verum neq; ecclesiastici moris usui de decoro insertur. Postremo cium Laodicenum Concilium iam olim statuerit, non esse putis concedenaeum, et telectionem faciant eorum qui Altaru m nicterissimi applicandr: manifestissimum est, populorum electionem nunquam tantae necessitatis in Ecclesia Clitisti habitam esse,ut aliter facta electio non subsisteret,sed potius totum quod in ea re agebatur, decoro & temporum ill rum opportunitati concessiim esse. Atque haec sint l,lis de eo,quod plebs Christiana Ecclesiani Christi ex aliqua parte iure diuino regere non debeat.
ARGUMENTUM LIBRI SECvNDI Vemadmodum in superiore insimam laicorum plebem , sic in hoc libropotiorem
bicorum partem, hoc est, Repes, Imperatores, atque omnes ciuiler Magistratusta rerum Ecclesiancarum Ajudicatione tum iure diuino, tum more maiorum
remoueri ollandam Vbi etiam de ciuilis in Ecdesiasticae potestatu disserentia, deque iis erroribus a tur aut versantur circa Piritalimpote fatem, quam Reges tu rebus acris mbi non rene venaicunt.Adpostremum, nec Epipopos quidem summa rerum praefectos esse planum sciam. Itaq; totus lac liber in eo versatur, ut Ecclesiam Christi neget ab G limatibus in summo gradu regi in administrari: cum aboqui non neget, Episcopos umesoluitvaenis parte ad Ecclesiae guberna uti sedere.
Zuid intersit inter ciuilem se Eccle asticum man arum: quod i origine,υμ, ct ne dissorunt: es quot errores in ea re hoe iem ore depretendantur. Vbi etiam obiter declaraditur, quo mori Christi regnum de hoc mundo, bel ex eo sensit,cum tamen in eo L
. E pLEAg Christiana sic hactenus disserui ut eos qui nullum gererent Eces iliasticu in aut ciuilem Magistratum vel ob ignorantiam,quae in longe maximal ipsorum parte est, vel ob insinum quem in Ecclesia Christi locum tenent, ab omni Ecclesiastica gubernatione remotos esse ostenderem: iiiii quod si qui ex se plebe ad Magistratum in Ecclesia gerendu idonei sunt , per Praeposivos Ecclesiae ad cum notiorem vocari &possunt & debent. Nunc dicendum est de altera illa plebis Christianae parte .quae non Ecclesiasticum sed ciuilem Magistratum scrit. Huius autem rei explicatio eo difficilior videbitur,quo pauciores nouerunt, quid inter Civile & Ecclesiasticum Magistratu intersit. Cum enim vir i potestas a Deo sit, multi putant,aut utramq in omnibus causis ex ςquo agnoscendam esse, aut primas Regibus & Imperatoribus, tum no- nunqua in Eccletiasticis, tum leni per in ciuilibus causis deter edas. De singuloru auic cumribus deinceps agetur, si prius viri h potestati suos fines & limites iure diuino P scriptos
66쪽
xcci si AE 'Cuzz Ru T. fou Essi PENrs' opuIMAT E s. st esse demons bauero. Disserunt Mitem hae duae potestates non tam in primo principio, aut in ultimo fine tubi recte laltem exercentur; quam in mediis quibusdam causis, ossiciis. ω fini- bus. Et si enim ab uno principio. quod cit lacus,tam ciuilis quam Eccletialtica potestas prO- manet: tamen ciuilis potestas per alia incisia, de rurius Eccletiastica per alia ad nos plerumq; ideriuatur. Nam ciuilis potestas per media iuris naturalis, gentili aut ciuilis ad homines plerurnq; deducitur. Etenim Vt pater in filium auus in nepotem , atq: ita deinceps maior natu in minorem aliquid potestatis habeat :ri utiq; Deus per ius naturale enecit, dum ex nascedi modo& ordine declarauit illum superiorem me cile, qui vel causam ut ego nascere praebuit, vel cum eo, a quo natus cillam, cognatione quadam coniunctus sit. Patruus enim, qui patris mei frater est, meus quodammodo est pater. l, Potestas haec naturalis in eo Dei praecepto patefit,quo dictum est: Honora stat rem tuam se Moat matrem tuam, ut sis longaeum per terram , quam Dominus Deus tuus ditis tali. Potestas vero dominorum in seruos, es Regum in subditos, a Deo peratas Gestu in videtur instituta. Nam ius integrae atq: incorruptae naturae nullum aut mortalis domini lemunx, aut Regis terreni subditum agnouisset. Vnde nec ante diluuium,nec etiam poli,vsq: ad Nemrodii ulla Regiet potestatis facta est mentio. Et ipse Ncmrod cuiui regni principium Bal lon erat9 Ianquam robuium venator coram Domino, vi potius rapuille, quam diuinitus regnii si titus eiI videtur. Certe Moysies praedicens, Iudaeos velle sibi Regem optate, eam re ita descripsit, ut diceret, eos et Regem constituere , sicut habent omnes per circuitum Oriones. Itaque secundum id
quod Moyses praeuiderat,pois aliquot sesula Iudaei ad Samuelem venerunt, liceto: Constri
me nobis Regem ut tu Dei nos, sicut se uniuersae babent nationes. & iterum : Rexerti super nos, i. s. se erimus nos quor sicut o mnes Gemes. Et iudicabit nos Rex noster, se egredietur ante nos, o
pugna it se a nostrapro nobis. Gentium ergo similes in Rege constituendo Iudaei esse volu runt. Ex quo apparet, potestatem regiam a Deo quidem Cue, verum no immediate, scd p tius per interpolitum ius Getium. Si qua vero xusta & legitima potestas ita in una aliqua ciuitate aut regione recepta erat, ut cadem apud plerasq; Gentes non esset in usu: talis potestas etia a Deo erat,sed proprie ad ius ciuile aut municipale rebatur, hoc est, ad consensum de lege eius populi aut societatis, in qua illud ius constitutu erat ut semper verum iit quod Apostolus ait: Non est ore i nista Deo. Neq; tamen negandia est quin Deus sorte re- tum. 1. ii elaverit aliquid etiam immediate de caelo, quod in seculi huius regi mine obseruari vellet, quale nonulli putat esse illud: 'uicunq; est deris sanquine humanῶ, fundet sanguis i ius. Ec ne quide permulta, ctia circa res terrenas, in lege Mosaica diuinitus instituta fueriit, nullo eius populi consensu ad ea rem interposito. Sed quoniam ea lex praeterquam in his quae iuris naturalis sunt, abrogata intelligitur: nillil eii quod circa illa diutius iam immoremur.
Illud ergo inter omnes,opii r constat,Regiam atq: Imperatoriam potestatem, etia quae hodie in Ecclesia Christi exercetur in omni causa, de qua ita nouod cistamento aliter dispositu non iit, vel iuris Gentiu vel iuris ciuilis habenda esse. At vero potestas Ecclesiastica tota i .nmoth.a. est, caelo nec per interiectu ius naturale,Gentiu ,aut ciuile, sed tantia per Mediatorem Dei
de liominii, homine Iesum Christu ad nos dimanauit. Licet igitur tam ciuilis quam Ecclesiastica potestas a Deo sit: tam e ciuilis a Deo plerumq; cst per media quaeda,vel naturae vel ingenia humani interposita. Ob ea causam ciuilis potestas apud Gentes, quae Deu non cognosciit, eade reperitur, quae apud fideles Reges existit,licet Christus talentin sui regni ministris esse noluerit. Dicebat enim : Principes gentium dominantur eorum, O qvi iuniores siunt, potestatem exercent in eos. Non ita erit inter et L. Principes ergo Gentium eos vocat,qui secundum morem dc tu. Gentiu imperabant. Potestas vero Ecclesiae per nulla naturae aut ingenia
humani media interiecta, sed immediate a Deo ipso instituta luit. Nec enim animali, homo percipit ea quae sunt spiratus Dei. Itaq; Christus, qui fatetur Ecclesiam regnum suum esse in regnasu in domo Iacob in aeternum quiq; seipsum Regem esse nunqua negauit, negat tamen regnum suum esse de hoc mundo, quia nimiru de caelo,ac non de hoc mundo, gnu ipsius prosectum est. Unde constat de regnum seu spiritalem potestatem Ecclesiae non esse de hoe mundo, de caetera terrena regna seu terrenas potestates de hoc mundo esse. Animaduertendum vero est, permultum intercsse,utrum dicas,Regnum Christi non est in hoc mundo inam hociali diceretur an vero regnum Christi non est de hoc, vel ex hoc mundo: quod utiq; verissime dicitur. Hic enim est regnum Christi, sed hinc non est. In nisi-do est: de mundo, vel ex naudo non est. Regnu vero terrenum de hic est,& hinc est tam ex hoc mundo productum per ius gentium 5e sumanam consensionem, quam in hoc mundo finitum &conclusum. Infinito ergo interuallo regnum Christi, regna huius in udi antecellit. Cum ii potestas spiritalis&Ecclesiastica ex stola Christi potestate profluat, quid illis insen j reliquii csse putabimus, qui Reges terrenos Palloribus Ecclesiae in ulla respiritali mi uitranda praeseruit Iino cum nulla sit comparatio inter Christum Dei filium, qui DeusE 1 ipse est,
67쪽
ipssi est.& creaturam iuris naturalis, aut gentium, aut ciuilis: nulla est etiam cstia paratio inter potestatem Ecclesiasticam , quae tota solum est per Christum mediatorem nobis collata, potestatena Regia , quae vel tota, vel stanc tota non nisi per ius gentiu aut curilea Dco instituta est. Nam etiamsi Deus reuelauerat aliquid de caelo quod ad potestatem Regia pertinuit : ii tamen id non pertinuit ad aeterdam salutem, quae in Christo abscondita est, v rum ad pacem inter homines conseruandam ad uti l . non aliter putandia est reuelatu fuisse, quam ut esset declaratio quaedam iuris eius quod vel natura nobis micuerat, vel necessitas exprimere, utilitasve iccundum naturae semina in lucem producere debuerat. Atq; haec de origine utriusq; potestatis dicta sint. Ouoad usum vero de ossicium c. triandein rem, scimus
eam distinctione in illis obseruatam esse ut qui plenam potestate Ecclesiasticam laabuisset, ctiam ciuilem in gubernando populo Dei,absq: speciali quapiam cosecratione habere Posset. Sicut in Noe, in Melchisedec, in Abrahamo, in Moyse, in Heli, atque in Samuele, MMachabaeis euenit. Caeteriim nor odem modo verum erat, ut qui cx iure gentium aut ciuili Rex fuisset favi si mimus cst gradus honoris in eo generet mox etiam potestatem Ecclesialticam haberet, nisi per specialem consecrationem id tibi iuris collatum esset. Hinc ciam Ozias Rex adolere vellet incensum super altare thymiamatis, statim ingressi post eum A rias Sacerdos, ct cum eo Sacerdotes Domini resti erat Regi, ars ae erunt: Non est tui ob ν, O ia, ut audieas incensium D mo,sed Sacerdota hoc e filiorum Aaron, qui consecratisiunt ad huius ae ministerium. Itemq. Iolaphat Rex Iuda utramq: potestatem distinguens, dicebat ad Eeuitas de Sacerdotes: Amarias Sacerdos se Pontifex vester in his quae ad Deum pertinent , - - d bis. Porro Zaladias filius Ismael, quis dux in Amo Iuda, si er ea opera erit quae ad Regis cium pertinent. Ecce alia pertinent ad Pontificis, alia vero ad Regis Oiscium. De fine autem utriusq; potestatis non ultimo,sed medio id tantum notauerim, quod potestas ciuilis non
nisi hanc vitam attinpit, dicente Christo: Notire timere eos qui occidunt cor' , ammam autem
non posunt occidere. Et iterum Apostolus iubet nos orare pro Regibus, ct dis qui is subi mira ehunt , ut quietam se tra ut amet uam agamus. Vita igitur quieta est finis ultimus potestatis ciuilis extra Ecclesiam degentis: eius vero quae in Ecclesia est, non vltimus quidem, sed tamen proprius finis est. Cum interim potestas Ecclesiastica pertingat ad suturam vitam micente Christo: uaecum solae riu Aper terram erunt siluta ct in D. Quod si Ecc lesiastica potestas a ciuili dii eri origine, usia de fine . Se Ecclesiasticae potes latis tam origo.quam usus definis longe dignior sit: nonne a vitis prudentibus insani iudicabuntur, qui vel consuridi has potestates,vel Regiam, hoc est ciuilem Ecclesiastica superiorem esse volunt Caeteram ne illa quae iam diximus, ex nostro ac non etiam ex antiquorum Patrum iudicio locut e se videamur operaepretiu est audite,quid D. Chrysost de Re i de Sacerdoti j discrimine conscripterit. Alysiunt inquit ternum Regni, at termini Sacerdo . Hoc Regnum fid est Sacerdotium) Ago maius est. Neque enim ex hu quae videntur hic, declaratur Rex .ne . e gemms ita af M. neq; ex auro, quo amictus est, detit Hismari Rex. Illa auidem ea qua hum in terris sortisus erat a ministranda caeter u Sacerdoti, tus e supernis desecendit: α culmi l auertis, Aper terram, erasti tu es in caelo. Reeti ea quae hic uni, commissa sisnt: mihi caelesta. mihi cum dico, Sacerdotem --
te tuo. D . cum videris Sacerdotem mi num re traducas Sacerdotia. Non enim oportet damnare res, se eum qui re hora male utitur. Muandoquirim es Iud asproditor fuis, verum non ob Ida cusatur ordo Apostolicussed Lius animus: nec crimen est Sacerdoti', sed malum animi. Et tu igitur ne Sacerdotium vituperes, sed Sacerdotem se re bona et tentem. Etenim si quis tecum d Putet,icati, Vidini istam Christianumt restondeto at ego non de tersionis, sed de rebus titi lorore. At qui quot me Difacti sunt carnifice ac venena pro pharmacis dederunt' Non tamur artem et it cro, sed
male utentem a te mot nauta male rexerunt navigia' Verum non ars nauiganda mala est, si italorum animus. Si Christianu uerat improbus, ne incuses of ionem ac Sare vitam, sita re bona utentem male. Regi corpora commissa sum: Sacerdoti animae. Rex maculas corporum remutit, y cerdos maculas peccatorum. V corit,hic exhortatur. Isis nece uare, hic consitio. Illi habet ar βω-
bilia his arma stiritualia Ilge bestam gerit cum Barbaris, mihi lectum est aduersus daemones. Maior hic incipatus: opterea Rex caput tus mittit manui sacerdotis, o ubique in et eiere Scriptura Sa cerdotes inungebat Reges. Hactenus Chrysostom. de Sacerdotia & Regni dissercti a disseruit. Tres autem errores in hoc genere deprehendi imir. Primus error est eorum qui dicunt Re giam potestatem in Christiano Principe quavis Ecclesiastica superiorem esse, quam opinionem Protestates Anglicani tuentur. Secundus error est eorum qui Regiam potestatem ad quaidam causas Ecclesiasticas regio iure cognoscendas & diiudicandas cxtendunt. Te tius denique eorum est qui putant Principem Christianum saltem in omni negotio ciuili atque in tuo regno temper, c sine omni exceptione quovis Ecclesiastico Magultatu mali rem esse nec ob ullum peccatum, quod in Ecclesia Dei committat, a regni administrati nc rear Oucri Posse. Tum
68쪽
Eum Regem Christianum insis regna supremum Ecilem caput aut Gabernatorem ummum in c. irtas immediare sub Chri oe . CApvT ii. OV i lupi colum caput, aut limamus Gubernator vllius congregationis iure ac merito dici poteli , is necetiario habeti potestatem Omnia illa ficie li quae ab inscrioribus
. eius lem congregationis Magistratibus ex ossicio aut munere aliquo ad cana con
gregatione proprie spectante obiri possimi. Fict hoc planius per exempli appositione. Quieti in exercitu imperator, noli modo habet potestat cita Imperatoriam si apta omnes Tribu nos x Centuriones, sed praeterea id tibi vendicare iure pol cit, ut locum Tribum occupet, at ii vi centum militum ductor fiat, si quando id ei faciendum videbitur. Qui toti Reipub. dominatur, potest, si vclit, causam infimi cuiusq; cQuibus ita praelibatis, adaia iam supremit alicuius Ecclesiae caput aut Gubernatore esse supremu eius Reipub. Magistratu, quod nemo sanus negauerit . Si ergo Rex poterit iure ac merito dici supremit illius Ecclesiae, in qua degit, caput & Gubernator, ut in Anglia ia diust 3 neces Iarib idem Rex habebit facultate illa omnia obesidi , quae ab illo Magistratu eius de Ecclesiae obici possunt. Alioqui eius Eccleii , quatenus Ecclesiae: t sumnius Gubernator non erit. In Regno autem quolibet Cliristiano permulti Sc si int,3c essedobent qui verbum Milth ii. Dei fidelibus praediccnt, qui gentes conuellas in nomine Patris &Filii Ie Spiritus sancti ba- :ptizent, ui remittant peccata, qui Eucharistiam consciant ac distribuant. Qui ergo est su
l; cognoscere , dc non solum Principis omnium, verum etiam Praecoris sui, aut etiam ludicum minorum vices sustiner ac munere
defuit i. Qui est Episcopus,habet potestatem Sc baptizandi,&claudedioma, de thesauros
Eccleii aedilicibuendi quanquam ea soleant fieri ab inferioribus munitiis. Verum enim est, uod D. Ambrosius dixit, Epso sprimus est: ut omnis set opus Pres γtersit, no omis Pre byter Epi opus. Deniq; quaelibet potestas, lux certis limitibus non coerce: ur, scd sumina δί .maxima est, aliam quamlibet inferiore ita si ab se continet: ut qui sumina potestate sit praeditus,etia inseriorem Magistratum gererc, nec ullo iure prohiberi possit, quo minus illum administret. Non dico cum,qui sumina potestate sit pr ditus, habere statim peritia minoris cuiuslibet officia: hoc quippe tacti est, non uiris. nec etiam dico, semper decoris esse, ut inse rius illud ossicium ipse per se cxequatur: sed dico, ius no obstare, potestatem j; non deficere, quo minus Magistratus iii minus ea faciat quae inferiores in eadem Repub. facere solent. nus ubernator alicuius Ecclesiae. debet etia tali potcstate praeditus esse, ut nullum ius obitet,quo minus itaec omnia implere ac praestare queat. Rex au te ibcularis,etiali Christianus fuerit no potest ista praestare ex vi Regiae suae potestatis. Alioqui ctia mulier poli et tum in Ecclesia docere tum peccata remittere, & Bapti litium ordinari eae ibienniter conferre, Eucharistiam ii ad inimi rare. Cum enim & iure gentiu sit receptu ut mulicr ad Regni gubernacula possit admitti, de in lege Moysis scriptum si t, Vomo cum mortuus fuerit ab 'filio, Num. tr. ad illam eius tritu ibit haeredit in laxreditatis vero appellarione, cita Regnum apud plerasq; Gentes vcmat: Cuinq; De ora Prophetu iudicauerit populum Vrael, dctum Athalia, tum Alexandra in ludaea regnauerint: plane appareat, ius regium non minus ad feminas, quana ad viros spectare. Quod idem de pueris etia dicendum cst: quia siccundum Apostolum haeres cis .
etiamsi paraulussis,tamen domiuus est omnium. Et Ioas rernare capit anno heptimo. Iosias autem s aeto Duoatam suae. Puer autem propter iudicii defcctu n. semina vero propter sexus im- 'becillitate, ad verbi Dei praedicatior em . aut ad ibi ennem Sacramentorum administrati ne in non admittitur. Doceret inquit Apostolus mutier: non permuto. Turpes enim multeri loqui in Ecae . Atq: idem ait, haeredem paruulum nihil disse re a sieris. Non est autem Eccle
itastici moris, ut qui seruus adhiic manet, minister Ecclesiae fiat. Cium igitur eade sit causa in Regni iure, viri, seminae, ac pueri; de paribus aute cautis parat l. ldena iudiciu cxistat: constet ucro nec puerum, nec semina, cXeoq; etiam nec viris squi
nihil nisi Rcx sit posse illa prae ore in Regno suo quae ab ali)s Ecclesiae Dei ministris necessario praeitanda sunt: efficitur, ut nec idc Rex iure dici queat su remus Ecclesiae in qua degit. Gubernator & caput. Quomodo enim summus erit Ecclcsiae Gubernator qui alui sit pia se in Ecclesiastico ministerio habet 3 aut quomodo non habet alium stupra se,qui ' er ius diuinu ab eo munere ac ministerio implendo arcetur,quod prorsus spirituale&saeleste est 'Auttiliquid nod et homo Apostolos es eoia successsores sic exi' ire, ut ministros Christi, ct i. ces. . illan rores m steriorum eius r Hoc ergo ministeriucui creditu non est: aut ideo creditum non est quia ta vile sit,ut ab eo geri non debeat, quod quis dixerit de ministerio Christi de Apostolorucius inaut certe maius ac diuinius est, suam ut Reges seculi, ex vi Regiet potesta. ης. i iis ad illud aspirari queant, idq: quoniam ad hoc sanctificati, de velut Aaron, legitime vocati non sunt, secundum illi id Azarias Ponti sex ad Ozia Regem dixit: Non e tu ',s i. t,at i rii .is. oleret mensum Domino, e Sacerdo: ,hoc est horum Aaron qua c3stero sunt a hut modi mi- mst m. Egre credesanctuario.Cumq; OZias nihilominus adoleret incestum fatim orta est
69쪽
1 nt visi siti MONAncu. rcctus. LII. it. lepra in fronte eius, se Sacerdotes itinato expulerant eum. Si aute Ecclesiae ministerici Regio ministerio minus atq; inserius citet: profecto potius gratiae citent Regibus agedae,si quando
se ad humile in mille inu Ecclesiae demittere dignarcimi r quam ut ob eam rem c Sanctuario expellendi,aut instar OZiae lepra seriendi essent. Nunc vcro quanto sublimius cit,Christia- nuc se quam esse iis minem: tanto etiam maiuscis, ministruesse Christianae, quam hum nae Reipub.Si ergo minister Eccletiae Christi maius ac diuinuis ministerium exercet, quam Rex,aut quilibet alius Princeps: quomodo Rex illius Ecclesiae supremum caput est, in qua quoida ministros Christi maiores seipso videt Maiores, inquam, non qui hi nunc, iunt, scd qua dispensa:ores m umoru Chriuilunt. Ac ni inirii illud meo iure mihi sumpturus videor, risi elle Christiani cuius qua Regis maiorem auctoritate in sibo regno Christiano quam sue
rit oti m auctoritas Iudaici alicuius Regis in populo Iudaico. Si enim Dei Ciuitas, cui Christus nomen noua exitio nomine imposuit, dignior qui locise i , test, inscrior aure Synagoga Iu daeoru esse non potest: prosecto sequitur, ut Rex Christianus in regnii suum Christianii plus potestatis obtinere no pollit, tuam Rex Hebraici generis in Hebraeos olim obtinc bat ut oenim magis subest aliqua Rei p. suo Regi terreno, eo minor est eius Reipublicae auctoritas. Non pote t aut e minor eile Ecclesiae Cliri iii,quana Synagogae lud rum auctoritas,quia in Ecclesia Cliristi. 18: adipsam rerum inraemem complentur, lux in Synagoga ludiorum rernudas fere umbras figurabantur. Eil sane ut veritas imagine,itabc imago, umbra sua, maior
Constat vcrd minore olim fuisse solius Regis Iuda mihi, quam vel totius populi Iudaici, vel summorum Sacerdotia auctoritatem: minor est igitur etiam Christiani Regis, quam regni sui Christiani aut Episcoporu litorii auctoritas. Quod ita si est Rex Chinitianus,qui Se E cletia te Episcopis regni sui minor est, supremum ciuidem Ecclesiae caput immediate sub Christo esse non potes . Nam inter Christum dc Regem populus ipse Claristianus,ac rursus inter populum & Chri ibim,Episcopi oc Presbyteri interiaciuntur, velut inferiores Christo Rege omnium, maiores autem populo & Rege Christiano. Restit ergo, ut Rege Hcbraicae
sentis probemus,lcgete sua,& suo Pontifice minorem extitisse. Quis melios in hac causa iudex erit quam ipse Deus 3 Iseisina de sacrifici s pro peccato per ignorantiam c0mmisso a gens, quatuor genera hominii distinguit. Aut cium uncius Sacerdos, aut populus, aut Princeps, aut priuata persona peccat. Ex nis quatuor gencribus primas te iacbat Sacerdos et B ctus, secundas Populus Israe tertias Princeps, ultimaspriuatus. Si sacerdos, qui unctio est ycccauerit.
delinquere facient populum, ob seret 'opeccato si vitulum immacularum Domino. duo si innis
turba filiorum Israel per imperitia ecerat quo contra mandatum Domini est, G postea tot g Grit peccatum obferet pro peccato sero dilutum. Si eccaueris Princeps,ctfrcerit unum E luribus rignorantiam quod Domini lege prohibetur, o posea inusi erit peccatu si me ret ιιι iam Domino hircum de capro immaculatum. uo peccaueris anima per ignorantiam depopulo terrae, feret capram immaculata. Ecce quatuor Sacrificia:ex quibus dignissimum clitum ut qui tam pro Sacerdote, quam pro toto populo immolatur. Proximae aute dignitatis cithiscus, que in Rex offerebat: ultimae sortis est capra, quam priuati offerebant Quemadmodu igitur Princeps priuatis, ita Principi omnis turba: his aute utrisq; unctus mio in sb. Sacerdos praesertur. Vnde Philo,qui harum rerum utpote Iudaeus) necessario peritissimus fuit: De inquiti Principem priuio homini praeferri vel in Sacrificio 'cui Princi quandoquide totum est sua arte maius Pontificem vero aevi rari opulo in expiarione, Murem rigue peccatorum venia. Habetur tu Ven is honor Ponti ci, non propter ιν uni ed quia m mst erect populi, urce vota ciens soluenda totius gento nomine. Quod vero Poti ficem aequiparari populo dicit: hoc quidem intelligendum cstita euenisse in re immolata. Nam vici ci vitulum' offerebat C terum cum personae onerentes ibi comemorentur secundum dignitate suam: ex eo quod Sacerdos primo loco nominatur, eum aliqua de causa digniore populo cilic perspicitur. At dices: Philonem addere qu)dis honor halatur Inuitiora, non ropteri sum, se quia minister est puti. Fateor ita esse: nec in eo deceptus cst Pluto quod Pontificem populi mi Distrum este iudicauit. Vertam quod Philoni adhuc ludaeo reuelatum non erat, tu nos Chri stiani ignorare non debemus, Pontificem videlicet fuisse ministrum non populi latium, sed etiam De .ac praeterea figura Christi. Nam de hoc ipsum ligni licatur,quando non simpliciter Cacer sed vi , .hoc est Sacerdo unctus appellatur. Christus enim ab unctione deii minatus, ministros suos voluit dici unctos. Vnde illud Dauidis : Noliterari re Christos meos.
Nam si Moyses tanquam famulus in domo Dei, hoc est in populo Iudaico fidelis fuit in D,
monti m eorum quae dicenda erant: utiq: cum caeteri Pontifices ex genere Aaronis descendentes, Moysis legem obseruarint, etiam ipsi sucini t tanquam Onuli in domo Dei de Christi veea quae dicenda crant testata facerent. Famuli autem fuerunt non latum populi, sed multo
magis Christi. Vnde apud Moysen Deus ait: Levitae mei . t ego Dominus de apud Ieremia: - ulli cubasimen Davi perui mei, O Leuiti ministros mcos.
70쪽
Quemadmodum i itur Pontilices, ex eo quod errant ministri Synagogae,minores populo, at inmistrabatit, sui . debeba t ite ex eo quod erat ministri Christi, at i ab illo Synagog
praefecti, tia mali res erat cado Synagoga. Na cum Christus tuerit verus Dominus ta Syriagogae,quam Ecclesiae. licuit ei facere de suo, quod ipsi bonii videbatur onstitue est isse 'de eis repra folliam stram. Neq: vero Dontinus tantum, sed retraeterea, luent Dominus iu- mu -- per tamiliam csilii tuit eadem familia maior et L Quapropter Sace bisectus tanqua Christim uulter,in loco primo ante ii sit in populu costituiti ir, cum interim Rex tertio demum loco iubii fiat, nec multum a priuato in ratione sacrificandi absit. Vnde Iosephus de talide re bus ita scriptum reliquit: Principesqtroq; cii myra'ccas ac cant, eadem quae' se, o serant, i s sexu de hae tantum differentia, quἡd vim D adducor lauru G masculum. Quibus verbis Io septius significat, priuatos vaccam non taurum, capramq: ω non haedu obtulit se. Theodo- retus vero de hac eade re his utitur verbis: Decet quant it Saserit' ignitas, qu.im et uerse populo par facit. Principe .lutem, qui praetergressus surrit legem aliquam no et tutum, sed hiscum, aut capru anniculum oferre iubet. Tam procul abest a Sacerdotali dignitate re, cui corporeum Impe- Nota
rium commisim eni. Postremo Procopius Gazaeus in eundem locum irascribit: Hinc co Se ri,is his i , re tiret, Sacerdorem est honorariorem Prauesse: it tam opulum maiore Cnstate, quam Principem, i --
splendere. .eu propter scis teporibus qui avi R es Sacerdotali aegnitate heuxit nos ornauerunt. Si ergo Princeps tam populo quam Sacerdote inferior est, uti te liti post ut reiq; , in tertio de nati loco reces et ur,ac debilius animal, & minus dignum oneri: tui modo summu Eccle- si caput immediate sub Christo existunatur qui inter se&Clari flum, talia populum Christianum, quam Episcopos Chri iti ministros habet Praeterea sine et paconrna ctione linquit
Apollotus) quod minus est i meliore senescitur. Aaron vero extendeNs manum ad populum , t uelis f. mixit ei: maior igitur crat Aaron quam populus & ideo ut populus ante Regem sic Sacer
dos unctus ante populum collocatur. Quod ii dicas, ctiam Salomonem benedixi se Syna et Israe atq; ideo maiorem Synagoga fui itu sine ulla contradictio e in ea re maior fuit Salo moti, quam Synagoga. Solui enim Scriptura non test Pae dicis, minus .i me ore tenedior. Verium Salomon duplicem personam suilinuit: vi am Regis,alteram Prophetae. Vt Propheta vero erat inlignior initimer Chrilli, quam ob rei iam dignitatem: & hac ratione maior illis fuit, quibus prophe tabat: de ira non ex Regio sed ex Prophetico munere benedixit populo. Verii in sacerdotes non ex alieno munere, sed ex officio Sacerdotali benedicunt tum uniuerso populo, tum multi, tua is Regi, qui populo toto inserior est. Ac sanὰ cum Deus malui stet populit suum a Sacerdotibus Levitici generis & Prophetis benedici, quam a Rege gubernari: tame populus contra Imnepl. acitum Dei petijt Regem: quam petitione Deus permisit qui de impleri, cum tamen ean ad sui nominas cotemptum ferri videret. Vnde ad Samuelem dicebat: Non te abiecerut sed , ne regnem super eos. Quan- i λης quani enim Deus super populia regnabat etia quando Reges illi praeerant: tamen multo significantius & apertius rcgnare visus esset ii populus alicui Prophetae Sacerdoti aut Levitet obedisset. Nec enim quisquas anc mentis unqua dubitauit, quin Sacerdos Dei magis Deum situ cuius Sacerdos dicitur, in gubernado exprimat repr sentet, quam Rex,cuius nomen ad populum potius quo regit, quam ad Deli cui subest, refertur. Regnante igitur aliquo Sacerdotc aut Propheta, Deus pala regnasset. Abiecto autem Sacerdote aut Propheta: etiam 'Dei ipsius Imperiti cui is Propheta M Sacerdos obediebat,abiectu intelligitur. Quid quod i R Rex ad Idololatria abducturus erat populum 8 At sumitu Sacerdotes 5 Pr ophetae in solo Salomonis tepto rite sacrificabant Domino Deo. Vnde Gregorius de hac Regis postulatione
agens: Mento linquit si allecta Dominus conqueritur . Merito Regia digni diem conciait, iud gnatus. Tantagide erat inmurtaN 'Hulani tu, ut cum ista peterent, per quo a Deo recederent, ex
Dei iussicio remuti posset, prohiberi sorte rectius legeretur, probari seu approbari non fit.Et iterum: uis aure, qui in an tritati regimine, Rege petere qui est, quam eandem θ, ritale prae uionem insecularciminationem transferre estire' Quapropter cum Sacerdotum . institutio a Dei beneplacito, dc a gratuita i psius misericordia tu prosecta, Regis aure digni tatem Deus non nisi ad populi petitione iratus csicesserit: merito Regis quam populi minor ratio habetur, tu quia Rex populi tantum causa, tum quia ad populi latum petitione coli tutus est. Verum Sacerdotes etsi populi causa constituti sunt, tamen nec tantum illiuscau-1 i, verum multo magis ob Christi honorem: nec omnino ad petitionem populi. sed potius ex gratuita Dei misericordia constituti sunt, idq; ob illam aeternam Dei praedet mationena, quae circa nostram calutem ordinata fuerat,ad enectum suo tempore perducendam.
Cum igiti Episcopi Ecclesiae Christi no sint hodie minoris dignitatis quam Levitici Sa
cerdotes olim fuerunt: imo cium Apostolus deministris noui Testamenti agens, atque illoscii veteribus Levitis coserens, dicat illas ministras morteor latera quae occidebat, set νὴ mini-
rarespiritu ovi visis cur, O iustitia; at l, ideo ministros noui Testameti d igniores ateribus