장음표시 사용
121쪽
Canonieo mirum autoritate dubitare. Christus Matthaei rat xii librorsi ra. eosdem partitur in legem, prophetas,di psalmos, wBH0i0 vetustissima sane dc receptissima consuetudine. Nam Hebraei,quos secuti sunt deinceps Apostoli, ae sanni 1.Luςm- patre primos quinque libros legem appellarunt,alioquinarium pentateuchum M .Libros sequentes aaε.Proph psalterium usque dixerunt prophetas, & reliquoslios priores, nempe Iosue, Iudicum,Samuelis duoti Regum totidem. Alios vero posteriores, quos ipsissnoari in classes distribuunt Maiorum & minorum: Naiores. maiores quidem numerantes quatuor, Isaiam inqua. Minores.' Hieremiam, Ezechielem, Danielem. Minores veros. psalmo, duodecim sequentes. Reliquos autem,psalmorum vi
delicet librum cum subiectis quibus dc Daniel ab Hesvigioli, intexponitur solebant scriptos siue ἀμογραφα
pha quae nuncupare, quod seorsum a viris sanctis, &de rebus sancti conscripti appareant. Dicimus ecclesiam hos cognouisse,& pronunciasse, non secisse libros Catho lieos, quod maximὸ debet candidatus Theologiae ani maduertere,ut intelligat cavillationes,&falsas impos uras haereticorum nostri temporis,qui sugillare pret sumunt catholicos Theologos asserentes penes eccle sana esse authoritatem & iudicium scripturarum in unoscendarum. Non docent catholici Theologi,eccletiam eam habere authoritatem, qua scripturam ap crypham vel humanam Canonicam faciat atque di uinam. Nec dicimus Chrimim hanc potestatem & authoritatem ecclesiae dedisse,ut eos libros, quos modo ecclesia uti diuina oracula suscipit ac veneratur, ipsa ecclesia Canonicos fecerit. Verum quid, docent Ca- , tholici Theoloui diuinitum ipsi informati oc instru si.
Ehi penes ecclesiam Romanam Apostolita & Catho licam Spiritum sanctiun residere,qui ecclesiae,hoc est. Iatribus huius ecclesiae oc Mijs, caput suum legitim. .. omanum cognoscentibus inspirat atque infundit lucem internam, qua dignoscere possut libros spiritu Dei conscripto libro inquam, in quibus ins illibilia
ela sacra continetur dotata inter libro. ψiritu humae
122쪽
no compositos, in quibus non est constans doctrinai veritatem scriptam inter errores scriptos: veras & le- , gitimas doctrinas seripto mandatas inter apocryphas vel falsas aut spurias vel subreptilias. Η cent C . thollat Theologi. Ecclesia quae audiuit & vidit Chri stum loquentem, quae etiam habet eiusdem C H R LS TI spiritum,c noscit verba eiusdem Christi,siue scripta sint,si tradita,vel si scripto vel traditione ad L .psam ecclesiam dignoscenda atque iudicanda des rantur In principio igitur eius ecclesiae quam primi titiam appellare solemus, ubi primum spiritus sancti amanuesesea,quae a Christo & suis Apostolis fuerint gesta,literis prodere diuinitus inspirati statuissentie merserunt etiam quam plurimi pseudo Apostoli spi ritu Sathanae inflati, qui falsas atque malignas serru
pturas edere conabantur, quibus ut maiorem autho
ritatem conciliarent,sacrorum Apostolorum dc alim immuri . rum discipulorum CHRISTI nomina praefigebant, & splendidissimis inditis titulis ipsas exornatas euul gare temeritate magna praesumebant, unde passim se tuli, li rebantur omnium manibus Euangelium Petr Euan bris ean gelium Thom Euangelium Gamalielis, Euangeliu Andreae, Acta Ioannis, dc alia quamplurima scripta φ si ς' falsis ci pestiferis dogmatibus reserta. Unde Catholici simplices re incauti splendore tituli illecti & nomi nis dignitate atque religione securitatem sibi promittentes, illas arripiebant se elidas scripturas,ex earumque lectione hauriebant doctrinasut ipsi arbitraban tur, profuturas & ad vitae humanae actiones Christi es es religiose instituenda satis opportunas. Falle tur tamen Si quidem quam plurima inde esuxerinli uae animabus aeternum adserebant interitum,tanta est,ut Christo eiusque beatitudini promeredis essent 'congruentes. Cu inde grauissima suborirentur pioru ianimabus discrimina,patre quibus tunc temporis ' . nimarum,& rerum sacrarum prouincia incubebat in unu couenientes concordia suma, de grauissima priua
habita deliberatiae illustrare illumincto spiritu, san
123쪽
cto,secerunt iudicium sanctissimum & certissimum
de veritate scripturarum,di iudicarunt hos omnes lubros superius in certum ordinem redactos esse sacros, canonicos,deificos,apostolicos,& propheticos. aliquid humana mente,aut volutati scriptum inspe sumue aut appositum est orthodoxis nefas est existi mare. Est enim pro certo apud nos statuendii libros illos facros vera Dei ocexpressa esse verba,omniaque quq illis continentur, diuina no angelica nec caelestia,sea deifica esse oracula. Qua: pari reueretia, venerationciatq; timore sunt a nobis suscipienda,colenda atq, seruanda, rinde atque ipse Deus. His nefas est qui
quam addere,tollere, vel mutare. Vt qui,libri sint sancti,diuinis cancellis cir septi atq; muniti. No dicim', quod cum hi essent simul cum alijs apocryphi ecclesia has fecit ex apocryphis canonicos, & alios reliquit etia' pocryphos. Verum docemus quod clim hi libri sacri, malitia haereticorum, aliarumque falsarum scriptu rarum multitudine inuoluerentur,nec Christiani possent intelligere aut dignoscere a quibus deberent sese
arcere,quos item tanquam diuinos susci re atque re raeleta uerer deberent,ecclesia Catholica definiuit diuinitus iudicium. illustrata,hos solos superius enarratos, Canonicos echabox Mi' se ipsosque statuit tanquam legitima Dei oracula abies. ii ' omnibus Christianis toxe suscipiendos. In quo nego bro, eano nempe in asserenda dignitate sacrorum librorumnuoso a. dicimus authoritatem ecclesiae stiperiorem esse ipsis pocry- diuinis scripturis. QMd manifestius est,quam quod ulla probatione veniat comprobandum. Siquidem ecclesia iudicio facto de scripturis omnibus, reiecit scri plum Petri,euangelium Thoms, Matthis& aliorum apostoloru scripta, quq passim ab haereticis illius tepol ris,Euangelij amabili & splendido titulo,ut Christia norit manibus,qui huius lectionis amantissimi erans
obtruderent,dcut scripturis maiorem conciliaret avi thoritatem,exornabant. Horum librorum sacr0rum authoritas dc veritas,cum summa sit,nec humana ali
124쪽
io. THEOLOGICI LIBER II.,t, ab omnibus Christianis infallibilis, constantilli
ma,& inuincibilis est habenda. Aduellet etiam candidatus Theologia pr ter hos Aurierk sicros libros, reliquos omnes, qui aliorum Apostolo phi tibiixum nomine vel Prophetarum, Vel alicuius legis maia qui. glifri evulgati unquam fuerunt, apocru hos esset, atq; tales ab illis inde teporibus semper suisse habitos. Di cuntur asit apocryphi hoc est, absconditi atq; occulit, eo φ quando Christiani in publicii, &sacrii conueniatum confluebat,audituri fidei doctrinam, nullus illorum publicitus legendus proferebatur: sed priuatim domi pro suo cuiusq; animo legebantur. Nec licebat ex ipsis quicquam desumere, quod ad confirmatio nem alicuius dogmatis nostrae fidei facere videretur, quod eorum n5 usq; adeo firma esset authoritas. Etiam aduertet Theologus futurus, qui animum ad sacrorum librorum lectionem semel componer dum statuit, Hieronymum inter apocrypha retulisse olibrum, quem vulso sapientiam Salomonis appella- hymi des mus. Et librum Ieru filij Sirach, item libros Iudith,& quibus41 Thobias,& se duni librum Machabeorum. Versim libris ea tametsi in alijs huius sancti doctoris sentetia religio n0nicis, se sit obseruanda,atque maximi habenda , in hoc ta men planEab illo pius candidatus Theologiae disten λςd βM tiet, & uniuersalis Ecclesiae iudicium sequutus, hos '' etiam libros pari veneratione atque reuerentia an sectetur, ac Venerabitur perinde atque alios superius memoratos,Vtpote quos Ecclesia in tertio Cocilio Carthaginensi, quod sexta synodus generalis conficimauit. Et in Concilio Florentino Cathalogo sacroru librorum veteris Testamenti innexuit,& Canonicos ' sacrosque coet nouit ac pronunciauit. Vnde in Ecclesia catholica ab Apostolicis inde temporibus ubicunque Euangelium Christi proclamatum legimus, ex patrum dc Ecclesiarum certissimis monumentis, deprε-hendimus ipsos publicitus enarratos . quando Christiani audituri lectiones conueniebant diuinas, de
125쪽
oi Amplarima scripturarum sacrarum suffragia con nrment grauissima. Et in primis, diuinus ille Pauliis testis incomparabilis fidei, qui in a. epistola, quam ad Timotheu scripsit,c. a. ita comperimus Timotheum informasse. audisti a me permultos testes, hoe commenda fidelibus hominibus, qui idonei erunt &alios docere. Non dixit, quae scripsi, vel scripto tradidi, sed ad verba audita per multos testes remittit diascipulum seum Timolneum, ut inde acciperet ac di sceret, quid pectoribus Christianis suscipiendum at Iiue conteruandum esset, proclamaturus. Gravi comideratione extimabit pius tyro futurus Theolos locum illum Pauli superius inductum, ex quo duo depraehendet propositae statuendae maxime oportuna. Primum scilicet Paulus dixit Timothqo, quae au disti a me per multos testes. Non allique ex meis tam tum didicisti scriptis, vel quae continentur in legis A yrophetarii libris,& in meis epistolis illa tantum doceas. Veram quid ait, illa, quae a me Viva voce praedicata audisti,haec eadem commenda fidelibus. Hoc est doceas fideles homines, quos reliquis instituendis a pios, iudicaueris. Ex his nouissimis verbis secundum
colligamu videlicet, qubd Apostoli non praedicabat
diuinas illas doctrinas,ut literis tantum comendarentur, Verum ut cordibus piorum hominum sculpis alteque remanerent impressae. Non dixit Paulu quae a
me audisti,hoc latam literis prodes, sed fidelibus himinibus Dei viui piis cultoribus in continuam dc spi
rituale contemplatione conseruanda mandabis. Spi
ritus sancti propria me ana atque papyrus, non sunt animaliu pelles, nec papi racaeae chartae, sed ςorda hi mana, per Christum in noc praeparata. Vnde Paulus in a. Corint. epistola cap. 3. Christianis dixit, epistola estis Christi ministrata & scripta non atramento, spiritu Dei vivi, non in tabulis lapideissed in Vbuliscordis carnalibus. Sed cum ea sit humani cordis infirmitas, ut diuina facile patiatur memoria excidere,
tam ad humanahcarnalia retineda pineps feratur, E a voluit
126쪽
TREOLOGICI LIBER I. ssu,ssit ponere, pr er id quod positu est,quod est Chrisus IesusIpsi nobis manifeste testificatur,ubi sit inue niendus lapis ille angularis, Christius Iesus,in quo omnisaedificatio constructa crescit in habitaculum Dei in spiritu sancto. His in libris dogmata nostrae fidei, dieius amplissima dignitas & utilitas reconditat
tent. Hinc est quod eius sumus mentis,ut candidatus
Theologiae, suis studijs selida & nunquam ruitura
iacere si velit fundamenta, ab ipsoxum auspicaretur Iectione: Caeterum quia sacrorum librorum ,ria usque adeo sunt alta&sublimia, Vt Vel maxima si candi ingenia per sesela, nisi diuina virtute suffulta, ad alia dat, sine lorum inuestigationem minime admittantur, quod boni ma- si praesiimpserinlidatis suae temeritatis poenis, repul sam sint relatura, onsulendum duximus candidato Theologiori ne sine perito nauclero, tentet vastum illud nauigare pelagus, nec sine filo diuina illa pene. igitur do-tralia transcendere. Est enim illi primaria sutura sesctota vi licitudo,de filo habendo & catholico magistro, cuius roru prae Probitas,pietas, fides,atque doctrina usque adeo sunt
ipsi perisecta, ut nihil timeat suboriturum, ubi iam δη
in suorum discipulorum numerum sese cooptauerit, quod eius possit perturbare animum, neque ipsum ab eius possit diuellere reuerentia dc amore. Dicimus
candidato Theologiae opus esse magistro, quia dc si I
magno ingenio priuatis incumbat lectionibus, numquam tamen absolutus euadet Theologus. Vt enim . neque in pictura,neque in statuaria artifex renuncia- simile. 'bitur, qui tantum nouit primas aliquot ducere ii neas, aut sortassis ad Vnum exe lax rem quam ri in utcunque essingere : sed necesium est paulatim alias post alias imagines atque figuras exprimat, deinde aliquoties, apud peritos specimen sui edat prosectus: ita nequaquam Theologus formabitur, qui seli Bibliorum lectioni intra parietes incubuerit, sed requiritur varia & longi temporis exercitatio, quae idoneum faciat ad prodeundum in arenam, atque
aliquid laude dignum eaequendum. Fit modo ne-
127쪽
vem etia aliis vehemeter is nocet. Nam praeterqua qPvei optime dicta ei displicent,ideoq; memoriq c5mendare aut rectὰ uti auditis non satagit, tu vel o, de alios cupit mali sui contagio inficere, atq; ad contemnen dum praeceptorem mouere. Profecto si ex eo que ole Tis,ne manuariam quide arte recte disca quantb mi
nus sacra'Itaq; sectionem sacra adire ijs adfectibus debes,quibus sacrum epulit,ubi nimirum omnia que amronuntur,cum Veneratione quadam probas. Cibus,ta . mei oratio non prosunt,nisi grato animo accipienti. . η
II Q autem ad diligendum colendumque praece planEubii Ptorem toto animo propendeas, non displicet quod de eo optima quaeque tibi pollicearis, nempe quod sit rius & optimis moribus preditus & doctus. HSc enim & bonis i-
duo coniuncta,sicut magnum ei,in quo perfecta sitiat, psum mo- adserunt ornamentum, ita eximietharum omnibus ribus prae-honis reddunt. Optime sane ille docet, qui docet eti lix vitae integritate. Ac nescio qui fit, multo cupidius au ditur, atq; penitius infigit auditorum mentibus,qui quae egregie de virtute ac pietate commentatur, eadem vitae actionibus exprimit. Et non modo spectari velim an doctor a crassis,& quibus sex vulgi laborat, iiijs sit vacuus,vellati ab ebrietate,scortatione, & id Senus:Verum etiam,num mores quotidiani ciuili ho mine digni sint, ac tales,quos iuuentuti imitandos proponere iure debeat. Qimidam praeςeptores videre ilicet, semper aliquid, quo a caeteris discernuntur,et
iam si parum decorum in incesib,in vestiti in serna ne,in gestibus, in moribus,ad mensam, quasi studio iadsectare:statim vero discipuli pulchrum ducunt, in iisdem res erre magistrum. Atqui hac ratione nequaquam declarant se hunc venerari,sed potius produnt, imb ludibrio exponunt. Adniti igitur pro virili te de ce ut quae laudari palam,ides,ea feliciter consequataris: non autem e , quae tanquam naeuum in formo corpore animaduertis,reprichendi. Interea aute, si de si fortavita aliquis tibi scrupulus est, de doctrina tamen divi dς ς',
128쪽
eera de bitare nefas fuerit. Posse enim eum praestarci quae ad d0oxin professionem pertinent,persuasissimu tibi esse debet .dd'bii, nondumVales de doctrina ferre se . te debE,' tentiam, nu Catholica sit necne,certe ecclesia Catho lica,& publica de eo fama, aliorum doctorum homes nil commune iudicium te certiore facient. Par est, eruditorum iudicium priuatis tuis suspicionibus anteponas. Itaque iudicabis eum prosessioi suae esse abunde pa rem,quem maximi viri, si modo sint Catholici, ruis suffragiis ad honorem cathedrae subuectum volu runt. ibusdam vero insignes lucubrationes Catho. licis docti inis resertae nomen& veram laudem conci
Probatur etiam scientia conspicuus,quem princeps . i. i magistratus Catholicus prae caeteris honore a urbs. ciendum,atq; a contemptu Vindicadum decernit: pluriugisti; iunum Vero huc facit auditorum cateruatim ad scho dilio lana confluentium frequentia. - enim quisque do ne& do- ctior diligentiorque,eo solet numerosiorem in suo fio ctrina col tisterio habere turbam. Nonnullis insuper placet seli
s eruditionis esse argumentum,si cui ab alijs mulis
multum inuideatur.Vt namque Virenti, ita etiam e 1 colenti doctrinae inuidia comes est. i Sod enim aest eximiae literaturae indoles, non potest diu latercitandem alicude erumpit. Deprimi qui- ' dein pr stantes homines ad aliquantum temporis imicruallum posvit,atque variis impediri modi qubmianus emergant, suorrumque studiorum fructum vel alijs impertiant,vel ipsi consequantur, at procul dubio toe i rus aliquando venit,quo ferox mudus illorum opera indiget, necnon obnixe postulat, ut de bono thesauro suo amplas opes spirituales ad multorum salutem depromant
Fugiet ndidatus Theologiae eum doctorem, quedai, nub. I iderit scholis publicis Catholicis exulantem,& in an
praeee to gularibus clancularijsque latebris docentem. Obscuri res Risere ras loci doctrinam meritb suspectam tunc facit. Exdςbe t. his ver qui in claro aliquo consessu docent,illos etia
129쪽
rugiet, qui aliquid contra doctrinam Apostolicam
Romanae eeclesiae docent: falsosque scripturarum sa crarum illos habebit interpretes,qui sacra biblia dum interPretantur,illas peruertunt sententias,& destrusit sensus, quos Concilia,quos Pontifices, qui soli seriptu rarum habent claues Catholicos & veros,prodideriit: incipiet etia illos habere magistros suspectos,etsi ex imie eruditi videatur,qui sanctorum doctrinis detrahunt,dc sua placita illorum doctrinis praeferenda do cent. Haeretici sunt tales,& indigni quos ullus accedat
II l. Iuvabit considerare, quam in docendo viam Obseruanta rationem praeceptor teneat. Vt namque docenti, ita discenti quoque certa methodus praefixa,plurimuprodest,& laborem non partim adimit. Frequerer au d eis ' tem,ubi de eruditione fatis constat, tamen mussitatur aliquid de ratione docendi. Docet quidam, sed nulla, aut modica cum gratia, Vt sane perexiguam utilitate auditores reportent. Est sinputare Dei donum,ita pocsequae mente conceperis,adsectu,Verbis, Voce, stu pte eloqui,ut audietium animi celeriter & plene percipiant. Vide autem,ut auidh& benigne te audire o- . - ΟΣ 'mnia declares,nullamque fastidij unquam des signi- sine sesti ficationem. Cum enim Varia pro rerum, de quibus a. dio audie itur natura,&modo facilia, ii do difficilia, lisc qui dum&aaemii gratiam prouectiorum, illa vero propter eos scuit Π qui in classe versantur inseriore,necessum sit proferri, par sane est,ut grato animo excipias uniuersa, semper cogitans,illum etiam aliorum auditorii, non tui in do velle habere rationem. Inter inuit tos conuiuas, si quis improbat conuiuium quod quaedam sercula apiapo lux ipsius palato minus grata; fa pe autem vide mus, alios refugere caseum, alios aucuari certa obse & condimenta: nonne eum omnes oppido tinctui leni calumniatorem diligentiae hospitis clamarentrAtqui idem iudicium de eo ferri debet, qui asperia lux que proponuntur a pio priceptore,desiderante E mutuat
130쪽
ninium esurienti stomacho,quantum potest, inserui re. Cibos vulgares,salubres tamen,in mensa, simplice.& veram doctrinam in si hola contemnere, utrunque iuxt, dignum repraehensione est. Q nqi V. Permagni aut tua interest, ut quacunq; tandem ratioe doctorutatur,ex ea assuescas tua ipsius i .ehitea selertia & prudentia emolumentum percipere Spectadu tamen tur aliquado in doctoribus qusdam quasi vitia in do
vepropria cendo,per quae prosectus auditorum,u non usq; adeb ma rheo- disturbatur, at certe differtur: attamen auditor non
logix siv' omninb stupidus,& cui tantillum iudicii est ut depretὰε iiii hendere queat quid in docendo desideretur, incumbetem reici re in id poterit ac debebit,quo priuata dilisentia atq; piat. assiduitate sarciat, quod sentit sibi doctoris opera nopraestari. Est autem no postrema felicitatis pars, nosse quibus ex causis incommodu oriatur. N5 enim prius mederi potest,quam morbi genus noris. Quidam igitur in docent,magna id faciunt cu ostentatione,&cu' perpauca dicant, eademq; plebeia,tamen videri am
quidlaeie biunt res dixisse plurimas, scitu dignissimas. rudu s d sermonibus si ampullas verborum atq; laruam detra o0xς' ceris comperies nihil admiratione dignum superin: dis docendi ratio citius inflatos ac tumidos superbe&reddat,quam solide doctos. Itaq; talem indoctorem tumidό, si incideris,praebet hic tibi inter caetera occasionem, rv dub prudenter seligendo quae plus neruorum habent & roψςς taris ingenium exacuas. Deinde tibi curae ut sit, priuatim eorum euoluere commentarios, qui sitimpliciterde
id0ςiε aperte synceram doctrinam explanant. Nonnulli ostidii ii 2ςx perquam fiigide exequuntur, non semper bona cibi 'in aperientes,quae ad institutum pertinent, perinde humilib, ac si perpetuo pueros haberent discipulos. Qui sane Greb, deti- leni sui similes, i i est,segnes auditores reddere.. Quid Mearis. si igitur te hac ratione vides in humilibus argumentis iuno diutius detineritat nihil prohibet,quin o mi nandis aliorum scriptis grauioribus,dies noctesq; do crasi do salutariter'ccupcris. Alij rursus res sublimes atq; resis utilea discutiunt, sed ad ortum auditorum aege se de 'mittunt