장음표시 사용
231쪽
obseruatio XXV. Familiare est sacris scriptoribus, impiorum res an scriptura explicare, quam piorum: quod maxime fieri solet xς impio in comparationibus, ubi facta piorum atque impio xum inter se conseruntur, Genes . . prius disseritur de solat qua sacrificio Cain,deinde de sacrificio Abel. Pr terea po- piorum. steritas Cain priore loco recensetur qua sequitur posteritas Adae.Lu.16. ante habetur sermo de diuite,qua
de Lazaro. Obseruare decet,quid de bonis reseratur Vt benesa uo indactum,quidue ut male factum,atque E diuerso,quid desedebo malis ut male factum, quidue ut bene factum. No sta- nis referatim omnia bene fiunt,quae a bonis fiunt, vicissimque tur ut be non protinus ceu male factum damnabitur,quicquid n a d νς
Quocirca scriptura aequissimi iudicis iungens Oss- dictum es omnium ex equintam bonorum,quam malorum solet de rectE & iniquξ facta commemorare. De Saule multa impiE facta narrantur: atqui hoc praeclaruna de eo scriptura non tacuit, quod pythones atque di uinaculos omnes sustulerit. I. Samuelis et s. Pius nucquam non celebratur David: sed quae in eodem re David. praehendit propheta Nathan, scriptura noluit ab ho minibus ignorari. 2.Samuelis iet. A Pilato audiuimus Pilatus. Christusti excusari, nec non pro liberatione Christi nihil relinqui intentatum, sed paulo pbst audimus eundem serentem iniquam sententiam,qua iubet a duci Christum,&cruci affigi. Ioan. i9. od vero de factis admonemus, idem de dictis quoq; intellige. Petrus recte loquitur,ubi confitetur Christum filiu Dei vivi,quambbrem tunc audiuit, Beatus es Simon, Giona,quia caro & sanguis non reuelauit tibi. At qua-do conatur impedire,neChristus eat Hiero ly mam,moxtem pro salute humani generis subiturus, non recte loquitur, ideoque audit,Abi post me Sathana, obstaculo es mihi, quia non sapis ea, quae sunt DE Obseruatio XXVI.
232쪽
Matth. I 6. Sanctos veris homines interdum quaedam pronunciare in perina sua, quaedam in aliena, supra retulimus, ubi de circumstantiis agebamus. Obseruatio XXVII. protinus ad mores pertrahendum, imitam more, dui ique,quod a bonis etiam bene factu legitur. Samtrahendes sen sibi ipsi accersivit mortem, idque spiritu sancto quod abo suggerente, de ad rem ardua in adiuuante. Abraham ' rum stringit mactaturus filium, offeredum in s situ ificio. A tqui,aut se occidere, aut filium immolare, damson. ideo alius cogitabit nemo. Quod enim viri illi sancti Abraham periecerunt iussi nouo & singulari mandato Dei, id aliis,quibus praeter ordinem non est praeceptum,nul la licet ratione imitari. Vbi enim illi fidem sua atque obedientiam illa perficiendo declararunt: nos si paria in causa non pari auderemus, incredulitatis, perfidix, atque inobedientiae de nobis praeberemus argu
Similiter, etsi Iacob inclitus est apud patrem; facto ber
asseverans se Esau, cum non esset, eoq; rnedia ἡ, ἡ Gione ius patriarchatus obtinuit: obstetrices item bitorum. ς' x in apud Pharaone vietes mendacio, mercedem a Deo accipiunt: non tamen nobis ideo indulgςbiimus metiendi vita in re facultatem. Sed de tota RQ rc ipsurn Auguilinum audiamus. Sic enim coua ςςMndam Gaudenti j epistolam lib. r. cap. 23. scribens ir- Non debemus, quicquid in scripturis, etiam Dei l. d. itos homines secisse legerimus, conm. i' 'inrido approbare, sed considerado discernere, ad
vntes iudicium, non sane nostrae auctoritatis, sed . xi Pturarum diuinarum atque sanctarum, quo: no illorum hominum, quibus illic bonum atq; prae-ὐ testimonium perhibetur, omnia vel imitarito dare facta permittit, si quae no recte ab eis f vel huiciani tempori non conueniunt. Qui- August. verbis addamus nos: aliud esse, quodaςtis sit,siistulari quadam Dei dispensatione, alii Q '' , ε ὶgulari quadam Dei dispensatione, aliudiit iuxta ordinaria praecepta. Certe oroinari PV. ceptorum opera ad omnes ex aequo pertinet, sing
233쪽
τHEOLOGICI LIBER-II. . I 83snoularis aute dispensationis opera, no nisi ad paucissimos. Ex his igitur recte colligimus no esse tutu quq tiis sequi exempla. Hinc apud multos usitatum est diactum: Actiones bonorum non facere legem uniue salem.
Obseruatio XXVIII. In parabolis dc similitudinib., quibus scriptura abutis
dat, non est necessum res comparatas per omnia inter se conuenire. Nullae enim conferri res possctunt, in qui- reparabo bus non inueniatur aliqua dissimilitudo. Vnde in dia li, non est lecticorum scholis decantata est regula. Omnis simi necessum litudo claudicat. Quamobrem astruxit infirmas ex si 'cuparamilitudinibus duci argumentationes quamuis ad docendum rudes mire i loneas. Sciamus igitur in similitudinibus istud tantum requiri, Ut res comparat* in simili eo potissimum conueniant, ad quod approbandum tu dinibit. assumuntur. Exempla sunto, Matth. 2 o. parabola ecquid p tat de laborantibus invinea,quorum singulis post ex rissimum. actum opus impenditur denarius. Ibi autem quidam odiose obmurmurat,expostulantq; cu patres amilias. Luc. is. filius qui semper patri fuerat morigerus, indi gne fert,& quiritatur, in alterius prodigi reducis gr. iatiam mactari vitulum se inatum,. ac lautum institui couiuium . Atqui quis nescit, in regno caelorum no es se murmurationi,inuidiae,odio, indignationi, quaere Ii locum. Omnium Vero minime cum Deo, qua sit
iuste aliquid agat, quenquam posse disceptarei Sed sa tis est, in paraboliis illis ea inueniri, quae dilucide exponut gratuitam Dei erga nos peccatores misericordia. Quocirca recte Chry sostomus, ubi priorem illam p rasolam enarrat, Homilia in Evangelium Matth. 6s. Quid, inquit,dicemusὶ nemo talia in regno caelorii fa cit, nemo de iure disputat, aut alios cri minatur. Et sub ijcit. Paraboladixit. In parabolis aut no oportet nimia in singulis verbis cura perangi. Sed cum quid per parabolam inundat didicerimus, index tilitate collecta,
234쪽
satij, , t da sine circuntiat ijs esse edita. Cu circuntiant ijs e lata. sine circu
aequo proposita cognosciitur. Sunt alia praecepta, luxta tum ad magiitraturiad eos,qui praesunt ecclesiis, ite ad senes, ad iuuet es, ad vidua ad coniuges videtur la ta. In epitholis ad Timothaeum,&ad Titum, item Pea . tri,& Ioannis xempla continentiu nonobsciua,postilla in veteri testamento passim obuia. Obseruatio XIX. Ad h. aec edita sunt a Deo alia praecepta cum circumstantii alia sine circunstanti js. Circuncisio praecepta erat, perficienda in solis masculis, item certo membro& ad diem a natiuitate octauum. Pascha celebrare de
bebant Iuda i semel in anno, dc ad i . diem mensis primu Exod. ir. Augustinus in QDstionibus super Exo dum, quaest. 3. ad illa verba Exod .ia. Erit vobis dies ille in memoriam,& celebrabitis eum pro festo Domini in generationes vestras, ita tuto seculi celebrabitis eum: sive ut Augustinus legit, ex lxx. interpretibus, te gitimum senipiternu ita i cribit: Aliud est quod praecipitur quousq; fiat, sicut praeceptum est, Vt septies mi
ros Iericho circumiret arca aliud, cum praecipitur sic obseruari aliquid,ut nullus terminus praefiniaturo seruationis, siue quotidie, siue per menses, siue pex an nos solenniter, siue per multor uni, vel aliquorum an norum certa intcrualla, aut ergo sic appelliat scriptu ra aeternum, Mod non sua sponte audeant desinere celebrare: aut, licut dixi, ut non ipsa ligna rerum, sea res, quae iis sisnificantur,aeternae intelligantur. Caete rum illud adiicere libet, praecepta quae absque ulla citac instantia esteruntur, qualia sunt decalogo,generalia esse,& ad omnes, in lite omne tempus pertinere: e di uerib autem, quae circunstantiam aliquam habent annexam, tant m ad certas personas, vel certum po pulum, vel ad statutum tempus. inuis de illisis' iis in decalogo compraeheniis usitata minimeque ac pernanda est dilfinctio: cavi delicet,quae cum negatione esse riuatur, nunquam ullam admittere exceptione, sed obstringere omnes, dc in omne tempus: ea vero,
235쪽
cet enim obligent onanes, haud tamen in omne teni pus Sunt autem duo absque negatione enunciata,Materum de sanctificando Sabbato alterum de honorare disparentibus. Ingruente ergo necellitate quapiam,
vel insigni & pia utilitate, inte3rum est Sabbato ope rari. Licet namque uile Caristo, bouem in foveam
collapsum,extrahere: licet facerdotibus machare pe cudem ad sacrificium, licet aegrum curare: licet deni que Machabaeis contra hostes armis se defendere. PH
terea xbi parentes quippiam iubent, quod nos a Deo obducere vel per quod de gloria Dei aliquid detrahe cietur,tunc licet non obedire. Oportet diligere& audire Deum prς parentibus & quibuscunque hominibus. Neque hoc praetereundum, in illis quoque praeceptis. quibus negatiaa adhaeret particula, exceptioni tunc ste locum quando Dominus legislatox nouo mandaro praecipit contrarisi. Cum iubet ille, inquit Augusti . 'us super Leviticum,quaest. 16. qui legem constituit,
aliquid fieri quod in lege prohibuit, iussio illa pro te
ν habetur: quoniam aut nor est legis. Itaque licet di cium sit in lege, Non occides, tamen Abraham no peccat, serrum stringens ad interficiendum filium suum Isaac: sicut nec peccat magistratus, ius gladi j exercenα adiici sus sontes. Rursus ἴc si dictum sit, Non surab ris, tamen Israelitae non peccant, dum vasis aureis det in argenteis, ac Vestitui recto si bitant AEgyptios. Si ' militer nequeoaeas reus fit,adiungens sibi meretrice: quatumuis lex dicat, non moechaberis. Si mod quod . de Oaea scribitur, res gesta est,quemadmodum arbi ltratur Augustinus, te doctrina Christ. lib. 3. cap. ia.&- non potius simplex visio. FortasA huic loco oppor tuia adhuc adscribemus,quod annotauit Augustinus de doctrina Christiana, libro tertio, capite decim O .ctauo: Nimirum considerandum, quo tempore quid
licitum sit. Fuit aliquando tempus, quo san ripa tres sine crimine sibi plures adiunxere yxores: atqui idem,t rore nQuunctorum integrR , siti ...
236쪽
Obseruatio XX. Tromissio alit le
nii aliae I. Coditionales. 2. Gratui.
Promissiones a Deo ad homines, dc propter homi nes factas, ope precium est , ubicunque in libris sacris incidunt, prudenter distinguere. Sunt autem promicsiones aliae appellatae legis,aliae euangelij: quas ita cognosci docet Augustinus. Legales, sonant de bonis te poralibus& terrenis: euangelics,de spiritualibus Mlestibus: libro quaest . super Exodum, quaest. 92. Super Numeros autem quaestio. 3 3. dc in enarratione Psalmi 3 . ait: Illa bona temporalia, praefigurare ac praemomstrare ista spiritualia: atque in lege promissiones comtineri obumbratas ac praefiguratas, in euangelio Vero reuelatas 5c manifestas. Caeterum quando etiam lex exhibet promissiones rerum spiritualium multaA, Aufide Christo,&beneficijs per Christum adseremes similiter euangelium complectitur promissiones de rebus temporalibus veluti ubi Christus promittit Patrem liberaliter daturum vitae neces Caria, quae or tionibus stud ierimus impetrare notandum est aliud inter utrasque promissiones discrimen magis euides. Itaque differunt promissiones: quod legales sint con ditionales, tanquam si perficiendae forent propter te gis obseruantiam: euangelicae vero quaedam sunt cor ditionales quales sint promissio de vita aeterna, promisso de liberatione ab aeterno igne si mandata seruemus. Aliae sunt gratuita quoniam adserunt bona gratis propter solum Christum,quales sunt remissiope catorum,& perseuerantia usque in finem. Ac promictiones legales quidem deterrent nos a peccatis, tacit que arguunt,si non perficiuntur, fieri id propter no stra peccata: promissiones vero euangelicae inuitant, ut ad shristum usque intueamur cuius Virtute legem impleamus. De illis Leuit. is Custodietis statuta mea dc iudicia mea,quae si fecerit homo,Viuet in eis. Leuit.ά6. Si in statutis meis ambulaueritis, dc praecepta mea
custodieriti, seceritisque ea, da pluui- vestras in
237쪽
eempore suo, & terra dabit prouentu suum. Similes promissiones extant Deu te. 6. 7. io. 28. De his vero, id promissio est, Euangelicis, Mat. io. Si vis ad vitam ingredi, serua num aliae mandata. Sunt item teste Apost. t. ad Timo. ., pro pretientis. missiones, aliae praesentis vitae, id est de bonis, quae in hac vita contingui: aliae suturae, id est, de caelesti aeter x νις naci; gloria. Tales videmus coniunctas, ubi Christus ait Matth i . Omnis, qui reliquerit domum, aut scita
tres,aut soror aut patrem,aut matrem,aut uxore nicut filios, aut agros, propter nomen meu, centuplum
accipiet, civitae aeternae sortietur haereditatem. Et in hac quide vita contingunt nobis beneficio Dei dona, tam spiritualia,qua temporalia: post hanc vitam vero, spiritualia maxime, etiamsi corpus quoque gliriam multb amplissimam tunc adipiscetur. Obseruatio XXI. Promissionibus editis de rebus temporalibus, ple- promi froraque interdum admiscetur de rebus spiritualibus: ita nibus temvt promissiona veritas & certitudo haud possit per poralibuscipi, nisi earum pars de bonis temporalibus, pars de spiritualibus explicetur . Enimuerb solet Deus, ubi
promittit res temporales, adiungere nonnulla, quae non consis tanti nisi intelligantur de rebus spirituali tur.
bus, potissimumque de bene riciis per verum Messiam Iesum Christum adferendis. Q d idcirco videtur
Deus voluisse, Ut mentes piorum a rebus terrenis caducis ad contemplationem ac desideriti rerum cae testium atq; aeternarum, ceu multo praestantillima rum eriperentur. Sunt corporalia bona in h. ac coni
muni vita necessaria atque in ijsdem cum adsunt, de benius Dei erga nos beneuolentiam singulare agno stare: sed qui cura ulla salutis, animae, ac melioris vitae spe tanguntur, ii non sic in hasce res fluxas animis sunt intenti, quin multo ardetius adspirent ad arte nas caelestes. Hac igitur de causa promissiones mixtas apparet editas. Exempla subiiciemus, tam de rebus,
quam de personis: nam de utrisq; promissiones non si taceiminua. Abrahae promissus est filius furit . M rus lim
238쪽
inis cordia Dei non recedat ab eo, quemadmodum cesserat a Saule. Palamenim est, potentiam Sol monis valde fuisse, etiam cum Viueret, imminutam,
atque ipsum propemodum Saulis more deiectum. quando regna plura ab ipso defecerunt, dc filio eiu
inihil praeter unam tribum,relictum.Eroo, opera preeium est ad aliam personam illa transferamus. Cum
rautem non possit aeternum agnosci, nisi quod spiri tuale est siquidem corporalia non subsistunt, sed ibia spiritualia aeterna manent) de regno Christi, quod sprituale est aeternum,aptissimE omnia illa exponet tur. Atque id quidem eb iustius; quo manifestius est, quod Solomon in aedificanda domo Domini, alijsq; multis typu Christi tantam gesseritiquandoquidem solus Christus veram dc stabilem domum, id est, D clesia Domino patri extruxit, cuius suit fidelissimus administrator,ad Heb. 3. Quid ' quod de solo Christo naturali Dei filio proprie illud dictum est. Ego ero ei in patrem, &ipse erit mihi in filium : monstrante ianobis Apostolo, qui ea verba de Christo, ad Hebr. r.
germane interpretatur. Ad eundem insuper modum Augustinus enarrans Psal. supputatione Hebraeorum a. cuius initium est, Deus iudicia tua regi da, apertExit, multa esse in eo posita, quae nullo modo queunt Solomoni aptari, sed potius conueniunt Vero Sol inoni,authori pacis Christo. Iterum super Psalm. 8.qui sic incipit . Auscultamini popule legeni mea x binarrantur Aegyptijs mala inflicta, paulo tamen ali ter, quam in libro Exodi describuntur, in hunc imo uciit. od in Exodo dictu non est, non frustra in Psal ino ditam esse certi sumus, neq; id interpretari nisi figuratEpossumus, ut intelligamus etiam eqtera, qu facta esse constar,ob aliquam figuratam significatio scriptiirinem ficta,atque cons Tipta. Facit enim hoc scriptura taph ali- in multis locis propheticorum eloquiorum, dicit ali quid diritquid quod in illa regesta,quam Videtur commemorare, non inuenitur, immo & aliter esse inuenitur, ut his:
tunc intelligatur, non hoc dicere quod potest putari, nitur.
239쪽
sed alma potius quod ma s debet aduerti. Sicut est
illud: Dominabitur a mari usq; ad mare, oca flumine usq; ad terminos orbis terrarum, quod in illius So. lomonis regno constat non esse completum, de quo
putari posset iste Psalmus loqui, cum de Christo Do
mino loqueretur tantum August. Ad haec, Psal. 8 de Davide no pauca praedicantur, at maior interim pars necessarib de Christo vult exponi. Iam addamus e
empla de rebus promissis. Promissa est Abrahae alij cque sanctis Patriarchis terra Canaan, promissi su tfructus terrae, agri, aliaque amplissima bona tempora lia, sed in ijsdem promtilionibus aspersuntur, quae simpliciter de spiritualibus bonis intelligi necessitas postulat. Nisi enim de istiusmodi bonis accedat in terpretatio, non poterit promissionum depraehendi
veritas: ac Deus, qui non fallit, videbitur alicui, memdacij notam incurrere. Quatum enim terrarum tractum possedit Abraham t Videlicet exiguuagellum,
in quo uxorem Saram sepeliret, precio numerato de buit comparare. -n etiam multa magnifica pro missa suerunt facta de regno Iudaeorum terreno, de insigni ciuitate dc regia Ierusalem: quae tamen non inuenientur completa, si ad interpretationem de bonis spiritualibus, quae conspecta uant in spirituali re gno Christi, id est, Ecclesia, non configiatur. Hier nymus ad Dardanum scribes, manifeste docet, Daui dem,cuius regnii fuerat multo florentissimum, numquam possedisse eas ditiones, quae Numerorum. 34. promissae suerant. Quamobrem recte D. Augustinus de ciuitate Dei libr. 17. cap. io. definit, multa non esse in regno ludaico perfect a, uti promissa fuerant,ut in telligcretur, promissionis veritas ad alterius regis, ne-pe Cnristi de alterius regni,quod est Ecclesia,gloriam pertinere. Valde igitur necessarius est, huius regula ad rectam interpretationem scripturarum, Usus Iudaei, quia nolunt eam admittere, semper haerent in densillimis errorum tenebris, nec possunt ad Veritatis lucem attollerecaput: nostri vero per eam multa a
240쪽
strusa eruunt, atq; in fide promissionum de Christo inirifici confirmantur. Obseruatio XXII Multa dicuntur in scripturis, tanqua iam pr*ssita secly u .
di persina reipsa essent, quae interim promissa potius saepe deiesunt, expectandaque adhuc in spe. Apud D. Auesti- ut i, prae num, epistola. s .ad Dardanum,obseruationem hanc stita tog- inuenies, ubi ait ex Apostoli verbis sumptam,ad Rota', q-ma. 8.Spe salui facti sumus . . Exempla subi jcit huiusmodi ad Tit.3. dicitur, Salvos nos fecit per lauacrum regenerationis. Clim hic dicat Apostolus, saluos nos secit, tanqua salus ipsa iam data iit, quemadmodum intelligendum sit, illic exponit,ubi ait,Spe salui facti sumus. Item Ioannis iue. Dominus ad discipulos,ondinia quae audiui a patre meo,nota seci vobis: quod viaque adeo secundum spem dictum est, inquit, suturorum, ut eis postmodum dicat Ioannis. i6. Multa ha beo vobis dicere, sed non potestis portare modo. dem rati5e interpretatur dici, spiritum sanctu qim dam inhabitare mortales, non quod in hac vita, sed quod in alia post hanc vitam, sit eosdem inhabitatu rus. Prieterea, Christus suo sanguine parat sibi Eccle
sim oloriosam, non habetem maculam aut ru am:
non quod talis existere in terris possis, sed quod talis
primum sutura sit in coctis. Conuenit igitur, docente Augustino, huius generis locos potius de rebus promi s dc exhibendis, quam de exhibitis interpret xi, quantumlibet ipso verborum ductu significatum videatur,res iam este persectas. Atq; hac iane de causa placuit hoc loco de promissionibus praeientis o seruationis meminisse. obseruatio XXIII. . Saepe dicuntur quaeda praetcrita exactaque, in qui cxl xv
bus tamen latet promissio rerum futurarum, & postero tempore perficienda notantur. Prophet* plox -pitisma hoc pacto esserunt, liti verbis uti praeteriti tem- iiii, Io-poris, quamuis vaticinentur sutura. Mai. 3. non pa quitur.