장음표시 사용
271쪽
quo ordi- illos propter diuersas causas quae insequentibiis obser ne legen-uationibus attingentur,expectiet. obseruatio HI.
Osultat ' Id pxothetarii legere subit animii perii
histori E tilciuerit,priuS contulere historias eius temporisque i, teporis, Vaticinati sunt,praesertim sacras quae in libris Regunt quo εphe & Paralipomenis continentur: ut ex iis addiscas quantae vatici- tum fieri potest,tum ipsius Propheta qui in manibus D xx svRV est vitam, institutionem, & ingenium, tum ecclesimatque Reipublicae apud eum populum,de quo siue ad Intentio quem verba facit statum. Tum demum enim niuit' percipietur, quorsum tendant prophetae neutadi Q nci'nc quodue eius sit consilium, ubi perspectum habebitur, quomodo religio tune neglectit suerit vel exculta,quae item vitia in ecclesiam vel politiani irre
rieo ἰά li inq; lix nomina regum ac temporade brora legere ei tempogenter ex ri congruentes historias expediat. cutiendae. Quanquam argumenta quoq; sngulis praefixa cupitibus momenti aliquid adserenis loquor autem de argumentis qu cernimus digesta per quosdam eruditos recentiores. Nam a veteribus addita, vitare non contigit : dc qui p. aulo anteli c seculum coiiar uni colligere, parum feliciter id atterarunt. Quod si nuc lum venit sibsidium ab historijs proximum est, ut e ipse orationum propheticarum contextu, quae facies ecclesis aut reipublice suerit, lus vitia dominari, i vis
tutes ressorescere coeperint, dnotare assuescas.
Abima suertis fori a Propheta graui r repraeli di ebrietat m,aut avari tiam, veluti isaiae quinio vide mus fieri. Ex ea sine oratione cognosces, apud sol lum,ad quelii Propheta concionatur, vitia itu passim . inualuisse. Iteni audis damnari consilia de ciuitate munienda vallo disquis, demittendis legatis, quia imicitiam ac si etatem regum peterent exi noruni
272쪽
' stri umento haec san grauiter tuc periclitatam Renus ublicam atque bellum fuisse in soribus, necnon consultationes de repellenda vi hostili habitas. Asseque mur omnia multo plenius dc certius, si quae legimuMoim ijs rebus conseramus, quas nostra memoria aut paulo ant Ustas siue in ecclesia, siue in politi cognouerimus. : Obseruatio IIII. Seirect hoc decet Prophetarum conciones nequaquam extare integras, sed tantum fragmenta & rele- ό'b cta aliquot eorum capita, quae iudicata sunt ecclesiis non inis maxime profutura, α ex quibus reliqua possunt in-zrEextat.
tellio i. quidem pacto cernimus ab Euangelistis imimilatim tant in cqns iptos sermones atque es pestas seruatoris nostri CHRISTI. Quis enimaimbigat, longe. uberiores, instructiores: de ampliore 'uadam maiestat conciones omnes a Christ inite 'ue a Ioantia baptista esse habita , quam sunt literis nandataer seruatio V. - Sed neque sei, per digestae sunt prophetarum comesones eo ordine, quo suerunt habitae. Qux res in cau- ό est cur aliquando dissicilius perspicia tur quomodo ii 5 librorum partes cohaerearit & mutuo sese sequantur. dine dige Cuius rei comm6hefacit nos Origenes, uomitia pri- stoquo si 'nia in Canticulii Canticorium,dicens: Prophetica M. bi x ij non tςmporibus, sed ratione pci inda esse. Ac mu
tb clarius D. Hieronymus enarrans Ieremico. ai. N b tandum,inquit, iubdin prophetis, maximeque zechiele FcIeremia hequaquam regum & temporum
ordo senietur: sed praeposte . quod iuxta historia postra laci um sit, prius referri: A quod prius gesturi si postea. A liud est enim historiam aliud prophe tias inere. Exemplum ibidem luculentum Histopo - . . . 'tum. Nam illo ipso capitiai pulchre describitur quo- , Hiodo urbe iam obseua, i ex Led bias ad Ieremiam . in exit,cupiens de iii essu expinuo aliquid cogno
'sccte. At culte sequesiti,yr onus sequitur concio, b
273쪽
bita diu ante illa tepora nempe sub rege Ioahiachin, Plura exempla extant in Isita, ad quae Hieronymus animaduersiones non aspernandas adiecit. Obseruatio VI
vno pi oposito ad aliud transiliunt qua ex re saepenu sto ad, mero lector perturbatur. Omnis prophetia, sin quit alud tras- Hieronymus in cap. Isaiae decimo sexto.) aenigmatib.s
inuoluit x,&praecisis sentetit :dum de alio loquitur, transit ad aliud,nem ordinem scriptura conseruet,n sit vaticiniuim,scd narratio. Rursis idem enarrans in r. Nahum. Hinc vel maxim obs is i prophetae quod repente eum aliud agitur,ad alios pexsona m tatur. Cuius generis est, quod in eo ipso Pxopheta,a sinem capiti. prioris, dicuntur laeta ad Iudam: proti . nus vero capste secundo dicuntur tristia, sed in Nini uen rescunda in Obseruatio lx hq Qu circa omni midio laborare decet, ut partes si ς0ςi0 gulas in concinthus Prophetam recth distinguamus Huius rei maxim &contativa cura esse debet: quam. isti. i Si doalias in tot transitionibus,digressionibus, patheti GVedri cis orationibus imita vidςbuntur malE cohaerentia, quaedam etiam pugnantia coni gi. Ergo obseruet unusquisq; dum legit, ubi taxentur viti', aut comen rdentur virtutes: via praxepta, aut exhortationes, ubi pi omissiones,aut consolati es, aut omminatio λvbi de rebus ad rei gionem p xtthentibus aut de ciui libus negoti, ubi a magistratu , ut ad subditos ubi disputatione , t sententiae: ubi praedictiones xerunt suturarum aut narrationcs anteatarum: ubi de Christo in quem tanquam scopum, emel di tum est, Pro, iplietas sua omniatntendere aut de ecclesia, ubi de re lectione Iudaeorum, ut de vocationc gentium: ubi det,se,aut de euangelio: ubi orationes ad Deu, vel quae-xsiae:& quis in tanta rerum,de qWibus dis serunt pro rhetae, diuersitate enumexopi .ia: Nax igitur qRi
274쪽
ὰ em necessum est. Libet adscribere ex Epiphanii prophetarlibro de mensuris& ponderibus, priscos partito siem' p fiat Ophetias in ro. speculationes seu potius locos com y amines: nempe in doctrinas, speculationes, exhorta s. 'C. itiones minas, luctus, consolationes, preces, historias. i. s. praedictio . Praedictionum vero aliae sunt de reiectio ne lesis secund4m carnem: aliae de Nouo testamei exint ii accesturo. Iterum aliae de depositione prioris Populi,aliae de vocatione gentium. Quo dam item de rpromissionibus ad patres factis, quaedam peculiariter . . de Christo aliaeque laecclesia. Nonnullae contra s prouincias, & certas personas, aliae contra omnes in uniuersum impios. Quibus omnibus solebant, em . . dem Epiphailio testante, discriminis ergo quasdam Inotas appingere, quarum adspectu statim admonebantur lectores quid ouoquo loco tractaretur. Cuius Certis nodit entiae vetoum placuit mentionem facere, quo xi ςbsiuatoia iuueritus exemplis maiorum prouocata, ac ἔφθς' by
siperet occasionem, simili modo quaidam notas sis ni
characteres excogitandi, tu's in ii is suis ad tales lo- distinino eos in Propheta in concionibus, quid dico Propheia re. tarumlli ab vero Apostolorum & Euangelistarum, obuios appingerent. Porro quisquis hunc in m in partes Uncionum praecipuas semel distinxe- ' , iit, faciis adsequetur veram atque zermanam se O entiam,eanim praesci tim rcguuru aaminiculo quas supra de consuetudine s. ripturarum tradidimus: de
quibus nequaquam opusca aliquid hic loci cum latu
. obseruatio. VIII. Mos autem est prophetis quaedam sutura denuncia T pertis vecti quaedam latum visis siue signi: quata idani ad nibus. Irimi generis multa extant ν xic ii, Veis Hado Christo, de Ante isto, de falsis doctoribus, quaedam dς calamitatibus rursumque de felicitate ecclesiae. Se visis qu
275쪽
Prisiaio- praedicuntur signis sue figuris sed addita conuenien ouaue in- tiiserpretatione: quod videre licet in vaticiniis D xς p ςx ' mesi de quatuor monarchiis: alia vero sine interpro iuncta ha Ezechiel . . bEt aligke Apocalyps. Tertij generis est, quod Ionas demit ro minia titur in mare, ac deuoratus a pisce,ad diem tertiit rutim . siis elicitur: qua in re vaticinium de Christi morte ac. 3, resui ctione sitit reconditum. Item quod Hieremias. ' iubetur circunspicere,& videt baculum amygdalinu, ollam bullientem, quod conqueritur de conlpia inti- i bus in mortem suam viris Anathoth ubi Hicionym . diserth ai vaticiniunt de Christolatuisse quod curi te Pliastior sacerdote coiiij citur in carcerem, in mur i in. ctione similiter vaticinium de Christo abditum erat. ι . quod Ie echiel bibit aquae certam mensuram, conuit' placentam hordeaceam in stercoribus excrementi humiani: denique qubd in nouo testamento Agabus se vindi ciri cingulo mandat Pauli Apostoli. Et hae ipsae amo ne perinde ac visa,modo quidem habent adiuta Lim expositionςm, modo vero non habent. vero hic diximusactionibus prishetarum pleriinque Vaticiniuae opum de Christo iuberieridem decet intelligamus de acti inibus sanctorum heroum, quos scriptura G, hit laudibu
Ressitu- Etsi usitatum prophetis, vaticinia rerum suturarii ' explicare verbis praeteriti teniporis, tanquam si narra rent res transactas. subinde vexis sic narrant, quasi de
rhetae. ' praesentibus sermo esse . d spiritu sis i intro
. ductum apparet ad significandum maximana rerum . . . 'restandarum certitudinein Ps et a Circui dederiit me canes, & congregario malignantium obsedit me; . ' foderunt manus meas,& pedes meos. Vbi plura exem pia currunt; & in his quaedam etiam ' expressa veta bis praesentis temporis Ieremiae 3i Vox in caeso audi
. ta est, planctus & fletus amaritudinum: Rahel stes su ser filios suos, nec voluit cos uri super filios suos aium stat. Haec vatesde re futura,qme res ea de reperi
276쪽
a a profert Euangelista Mattia i capite secundo. Ad
notauit plura exempla,D. Augustinus,enarrans Psa mum tertium. Praeterea libro a. de sermone Domini
. Depraesensum quoque est futuro a prophetis prata Fimira, nunciari sorma optandi,seu imprecandi Neq; enim sorma meos, in videntur mala ii recari aliis, reuera sic im px' Precari,sed imprecationis figura,ea que ventura sunt, ''ς iserto praeuidere. itaq; cum dicitur, sit mensa eorum ante ipses in laqueum: tantundem sibi volunt ea ver b ac si disteretii pro certo erit mensa eorum ipsis in itaqueum,Testis August. in commentario ad Psal. s. su r verbis illis Decidant a cogitatioibus suis. Item a s
sal. 3 s. supputatione Augustini. Item in sermό '
Obseruatio XI. ' Prophetae si quando concionantur aduersus Baby Interdum ..iψnio*Ammonitas, Moabita Philistino aliasuena p .phei tiones extera inviore habent plerunque sermonibus ' linguae illorum abuti,atque seruare idiomata prouinciarum obseruauit Hieronimus,enarrans cap. i. oseon adici ideoque contendit, in Obadia Seph ad esse oonatur. vosphorum contra L qui verterunt Ephratam, abutu uti in rursus Iudaeorum quidam arbitrentur illam ene. Mispaniam. Sed quicqvid istud rei est, depraehendi in sermone Hebraeo,' non in peregrino potest. . Haec M. Prophetarum consuetudine,ireptiesenti a. Stai ci
tenti erimus. Assidua lectio plura & certiora commo sita est. - Obseruatio. Ni I. Conducet , hoc in primis ad explorandam pro
phetarum mentem,si ad Mosen siue ad legem termin dierin in eoi uim praecipuos reseras. Etenim prophetis fami ne ais Gliare est pleraque ex lege ac libris Mose quem in coi se est velut parentem se principem existere prophe rum Omnium repetere aut Gltem ad illius dicta ociones suas dirigere dc collimare Id autem, si His .
277쪽
ronynio in commentario ad Ezechielis caput cre a iiii mentibus hominum sent vel lege di negligentia, vel audiendi contemptu atq; obliuio ne deleta, viva voce innouentur. Nos vero addimus prophetis illud fieri, quo sua omnia efficacius confir ment: necnon euidenter doceant, se nihil diuersim a Mosaici li Moyse cuius unius summa esse debet authoritas 'hriante scrre, eam lue ob causam se ab omnibus religios au TR di' diendos.Sunt namque prophetae ipsius legis interpre-. 2C Q. , quomodo Apostoli dc Euangelistie interpretes cecidi. profitentur. t is & prophetarum, plurimum au. Prophet , rem habet momenti ad pertrahendos quo libuerit au se s sunt ditorii animos,consensus docetium. Quod cum ita lim Pr sit nemo prophetarum lectionem Miciter auspicabi iur,qui Mosaicos libro in primis aute leg hao pG:cepta non anthperlegerit.
'eta Vbi tandem sententiam ac mentem Prophetae sue in cociora iis utcunque assequutu reliquum ei, ut ad nostra te Rit η' pora, nostrasq; ecclesias di Respubli a deinde ad pri- Σὸestia. ua vim inititutionem atoue0mnis generis spiri quo ad xi tualem fructum, sacras Prophetarum conciones stim institu deas coaptare.Estent m generaliter statuendum: Omtionε se nia,quae scripta fiunt, a nostram dφctrinam, quemad modii Apostolus ait ad Romanos decim uinto scim pta esse. QPomodo autem multiplicem eiusmodi do g uinam ex quibuscunque scriptis colligas, aliquanto rbst plenius a nobis ea plicabitur. es . ,
-- potissimum expendenda in libris iustoricis. HCap. XIIII.
EO Gaon in libronim paraestinet perpetuas
historias. Caue autem amitreris has ita tibi le-- genda , quemadmodum perrumintur historiae eadae. prophanae. Nec enim satis fuerit videre in libris lacrimquomodo re quo ordine,re a quae narrentur oestae: . scd opera precium insiti res longe attentissi nil va-. xiam & multipli em doctrinam herum spiritualium
278쪽
ioititur,seepius vexo tectE latet recondita. Enimuerbaliud est, obseruare rem quampia hoc aut illo modo essse peractant,aliud ii estisare, quare siue quem ad sinem Deus ita perfici ordinarit: Deinde quid tibi
propositum, non cognitione modo, Verum etiam L . I
anitation dignum', idi voluerit. Qiranta igitur dilia sentia in lege lis historiis sacris requiratur,& quom do fructum ex illis non pqnitendum haurias, obser tionibus liquot, tanquam erectis Mercurialibus il tuthcommonstrabimus. - Obseruatio L ' . Lemuis sacras historia cognitio topographispue τοξον - Jert Palestinae tq; provinciarum adia lium, in phia, maximopere est necessaria. Eruditi hominesca ignors in op/is vel non recte costis uerata, sint interdum in iaciam literarum explanatione hallucinati. Obseruatio II.
. Disticerest tim ii initio φportet quousque narratio quaepiam protrahatur, atque Vm noua incipiat, storia a Tum,pum ea,quae sequitur,praecedenti sit aliqRO mo cedendo. do annexa dc a nisi aut potius alterius prorsus argu . . . menti. Neque vero considium est, seqyo hac in parte distuletionem capitum: sed a rebus ipsis atq- ne ': His iudicium petendum est. Nullus enim non nouitu librorum capita plerunque adm0dum inepte esse se
Dehine animo perlustrare decet omne serii cucum quae describuntur,cti ciuistantias:nec non costra, haniit c . n fine flaccestus Hinc namque non tum clarior pa' sidetis . abitur rerum gestami' cognitio, atque negociorum . pensabiti granitas, verum etiam quomodo nostris quoque rebus exempla in omnem egentum idonea
commodari queat, perspicuum fiet. Cert quid 'in omni Mnere scripti ex minado diligentia haec ' qiuritur a ac multo niax bin histori prata Mequo
279쪽
sanctora Operaepreesum verbes inlist,ris historicis are ara sanctorum patrum doctrin m ab eo eoiadem in monibu . Plurimum inquit Austustinii,
actibilib., bro de Verbis Domini, sermone D.)interest inter nar distingues irationes rerum gestarum, & inter ordinationes diui da. nas,seu dogmata de natura ac Dei voluntate. Nun
quam vero destituta fuit ecclesia idoneis doctoribus,, semperq; necessariu fuit piorum side doctrina aliqua ali atque corroborari. Hinc igitur fit, qubd in histo riis passim recitatur doctrina , quam sancti patres aut
. 1 toti ecclesiae de congregationi piorum aut suis dome sticis id est, uxoribu liberi vernaculis qui quamuis pauci, magnam tamen Ssere totam subinde reprae lentarunt ecclesiam exponere sunt liti. CreberrimE vero tractari & inculcariari imaduertas, haecreligi nis capita memph de promisi onibus de aduentu Mesu siue Christi,de poenitentia,desperanda miserico a dia. De demetuenda ira atque vindicta in te tiam de quartam generationem deinde de officiis verae piet tis de recto Dei cultu, de praeceptis diuinae legi de ationibus adseum,deque elis&pla tu pioxum. Ite contra superstitiones, contra propnanantes Dei no men .c0ntra falsos doctores contra impioruni fraudulenta consi lia,deque eorundem4nternecioe. Breuiter, DUlixi doctrinae cognitio ecclesiae Dei ad sal item ne ςςssaria est,quam sancti patres non multo dilioentis. Vrserunt concionibus. Ac primo quidem . loco insistere expedit intelligendae sanctorum doctri nae: proximum orbest, ut inquisitioiiat in eorudem
factorum Ili doctrina autem excutienda,quoties ea o urrit, xxv 40' attendere oportet, lus si doctrina perpetua, atque ad quo desa p xii O. ecclesiam: Et rursus, quo ad certum
minanda. ad certas pei nas proposita. Prioris. generis est, quod Genes . Enoscoricionatus est de ue ,
ro D EI cultu,restituitque sanam doctrinam de diui ni nonainis inuocatione: quam Caini rosteritas ian
280쪽
ium obscurauerat, peneque totam oppresserat. Not ' ior autem ibi haec doctrina paucissimis hisce verbis Tunc coeptum est ad iAuocandum in nomine Domi ni Item Noah concionatus est de Poenitetia:alii alios , locos praxiare tradiderunt. Pertinet 'erbliae concio,
nes omnes ad totius Ecclesis statum,suntq; omni tem pore S ubiq; in Ecclesia pernecessariae. Posterioris
neris est, quod Nathan concionatur nominatim a Dauidem addens de filio eiusdem Solomone: quamvis sermonem claudens de promisse semine benedi , cto id est Christo,non obscure verba facit. Cuius con ionis pars quidem ad reliquos quoque homines per 'inet, quatenus aliqui eorundem accersi crirninu poci sau
sunt, quorum reus suit David: pars rerbalijsaccon inodari non potest, nisi serte quando monstratur,ut benedictiones,ita minas quoque ad pόsteros derivari . . itemque promissiones de Christo, omnibus piis com amuniter ad consolationem p oponuntur. Caeterdui quae paulo anse diximus obseruanda inconcionibus - . Jprophetarum, dem omnia intelligi par est de cocio- Q. nibus quorumcunque sanctorum patrum, quae in lubris Historicis referri contingit.. Obseruatio VI. Actiones simili decet indust a dijudicare. Sunt Actiones namquc actiones quaedam. sanctorum patrum obse uandae, ut pςxtinentes ad publicam uniuersae etesiae institutionem: quaedam ad Nniuscuiusque informa
stionem priuatam acdomesticam,quemadmodii nonnulla quoque peragunt sancti patres, tanquam mini stri Ecclesiarum, aut tanquam prophetae, aut reges: quaedam tanquam priuati. Abraham concionatur depromissis semine, in quo benedicentur omnes gentes: aporii Dei voluntatem de noui, signo foederis circuit cisione,omnesque in sua iamilia circuncidit. Haec ait tem, ut minister Ecclesiae. Idem vero ut 'priuatus prudens paterfamilias,suumque a ens ne qtiun mittit seruum in Mesopotamiam, qui filio Iraac uxorem quaerat. Verum quisquis circumluptias rise obseri