장음표시 사용
381쪽
Consola- fuerint. Consolatio congerit praesidiu ad muniendo, io. eo pui in conflictibus spiritualibus deserti, aderigendos qui iam lapsi,aut rebus aduersis pressi, comperi tur. De quibus omnibus semel diximus.
Grauior s. Post haec omnia ordine pertractata, prodest inter aliqua Pi dum explicare grauiorem aliquam quaestionem latisio inter- tuito,ut fieri solet,oblata, vel locum commune tem-du GHui- pori neetotiis conuenientem. Enimueris aliae aliis pietatidi xcmporibuS in eccletia qu itiones agitantur.Itaque has' decet no in transcursu & captim,sed magna cum dili gentia,omnibusque rite aestimatis,euoluere atque ecplanare. Qu9 pacto in epist.ad Ro.cap. I 4. tractat apo
stolus locum de usu rerum indisseretium, ubi de dei ehu ciborum,obseruatione diecti, grauis in primis e tat disputatio. Et in priore ad Coc multi loci pro st tu ecclesie Corinthiorum oblati, dilucide excutititur. Item et ad Thes 3. de labore manuario. Ad Hebr. r3. de vitandis variis & peregrinis doctrinis. Verum quomodo huius gener. loci communes tractari debeat,pa
id post indicabimus. His igitur partib. scholastic' interpres suu absoluieosῆctu, atq; auditorib. veritatis cognoscedae auidis, Mi bude satisfecit. - aut breuius, argutius,& aperitu'haec exequitur omnia, eo plus apud auditores gratio: promeretur, quorum animos doceri & erudiri qui Hrilptii de par est,adfectuS Vero moueri,aut deliniri, no perindoctolii de necessariu. Praecipua doctoris virtus in perspicuit virtus. te & facilitate eminet. Ex Flixitate aut obrepit i diu Vtilitas interea etia breuiori comentandi ratione paratur. Sunt aut scholastico interpretadi genere coscri-Gal. tum illa ad Ilcbraeos,hinc commentaria Hieron.
in prophetas, di A ligustinus in quo iam Pial. succin
Elius enarratos. Addere licet Ambrosj commentaria in D. Pauli epistolas. Nemo aute suspicabitur haec ita a nobis esse com morata,quasi vel necessaria existimemus, vel scripto 1 res vlli
382쪽
vlli soleant, in singulorum locorum explanatione alae via semper ingredi. atque omnia tali trutina ex minare. Quis hoc velitZEnimueris initio diximus nos adnotaturos, non quae in uno aliquo, sed quae in variis scriptoribus partim Veteribus, p. vlim recentibus, vel etiam pii licaru scholarum profestaribus, obseruaui mus. Et nemo nescit superstitiosum, nonnunqua etiaxidiculum fore, si quis perpetuo Vnam eandemque retia neat docendi formulam, veluti eadem, quod proue biodicitur, semper oberrans chorda. Multa quoque eo pacto cogesta,supra modum dura,distorta,& obliqua necessario existereat, permulta Verbsuperuacanea, ocare pueris quide digna,Vt non dicam, quod cum multis Hidoribus constaret anxia diligentia, tu vero haudita insignem ea pareret auditoribus utilitatem. Igitur velim laiant studiosi adolescentes, nos ista omnia idcirco recesuisse, quibus ubi audire publicum interpretem contigerit,cum fieri no possit quin is aut aliqua, aut quam plurima eorum, quae dixi mus, in sua inter. Iretandi ratione ad misceat, notare adsuescant, quarunam potissimum usurpet,& quando,qubue ordine n Miuersa excutiati Certum vero est, quisquis nouit dimplicem es e rationem interpretandi scripturas, alto ram scholasticam, popularem alteram, discernere potalest,quae Unicuique sint propria, ubi semel deproelie derit . utram a duabus publicus interpres si quatur,
iit auditor in omnibus lectionibus, cum animo, tum auribus atque oculis, ad praeceptorem magis intEn-tus,quam alias suturus erat, multo etiam citius facialiusque omnia huius dicta percipiet,quam caeteri. SL quidem partes a partibus prudenter separabit, quo ordine cuncta dicantur perspiciet,sinό molestia, quae
ad rerum, quae ad Verborum interpretationem peritineant, nullo negotio discernet,quo insiper conullo
alia succinctius,alia fusius enarrentur,utcunq; intelli t. Imbuero priusquar. in sacram cholam veni Gs iet qualia sint sibi ex doctore expectanda. Pr terra si cipere aliqua, atque in mebranas referre gessiat sqd
383쪽
de se velit spem praebere non alia res magis profuerit, quam semel nouisse qua ratione, quoue ordine onunia a praeceptore in medium producantur. Quid multaripsi quidem interpreti magnum adfert leuamen, certa docendi methodus praefixa: at vero si hanc ipsa aliqua ratione perspectam habeat discipulus, dici non potest: quantopere & is in audiendo percipiendoquet adiuvabitur. distati edi praeterieram sermulam discutiendi locottoeo, e5 commune'seu quaestiones prauiores,de qua tamen Minune, liquid dicere sumus polliciti. Perdissicite autem om seu qilio- nino est certam sormam paucis compraehendere. Puenes dissici rite sanE soret , pergere ubique ad praestriptum dial ςβ vel ctices, & tantum spectare quaestiones, an sit, quod sit, A quale sit, quotuplex,sive quot species,quae causae, qui effectus,seu ossicia,quq adsinia,qui contraria. Ne Ari stoteles quidem ipse hanc rationem a se praescriptam
ubique obseruat. Nam natura locorum non semper patitur. Saeph occurru in quibus diuisio in partes,aut species,locum non habet, quaeq; ad caeteras quaestioes nullo modo licet redigere. Saepe etiam oriuntur c0ntrouersiae, de quibus ex sola causarum&circWnsta tiarum consideratione statuitur,cum in his totius ne-. gotii cardo vertatur. Dcinde non tantum offeruntur excutienda themata simplicia, ut fides,charitas, lex, peccatum,&c.Vcrum etiam composita,quibus explicandis i liae qu stiones non perinde seruiunt. Igitur co sultissimum est, pro ipsorum loco una siue quaestionu tractandarum natura, in initio complecti animo ceruta quaedam capita,siue partitiones, quas tanquam de lineatas in tabula opportune ac tute sequaris Quis autem consulamus tyionibus, quomodo loci ta thema- tum simplicium,quam compositorum tractati, partim quaestionum dialecticarum,partim causarum ataque circunstantiarum ductu soleant, quatum in prae Definitio
nominis i. Itaque interpres, qui themat i simplicia explicanais danisci. -
384쪽
da su*pit, inuestigat ante omnia definitionem no di rei priarninis,& non in Latina modo lingua, verum etiam Graeca, Hebraicaque,simul quam varie vox ipsa acci piatur,expendens. Pergit mox ad definitionem rei. quam ex sacris scripturae sontibus, vel ex diuinis tradi . rionibus,aut sacris conciliis ex patrum riuulis, ex scho lasticorum & Canonistarum scriptis, si res ita ferat, .mit,addens,quam praestare, amplectendaraque existi met. Hinc idoneae definitioi aliquas subiicit compro bationes, easdemque ex scriptura,ex patribub congestas. Ita namque quae huc adferuntur, ceryo ac solido niti fundamento necesse est. Confutat deinde eos, qui in definiendo aberrarunt. Nec dissimulat, quid pr Irium vel commune inter se diuersae definitiones ha irant. Postrem si quae de ipsa definitione controuersa aut disputati apud eruditos exorta aliquado fuerit,eam percurrit. a. Sequitur secudo loco diuisio siue partitio,si natura ioci admittit,dc ea ipsa vel exscripturis, Vel ex patrii eunduoe ςomentariis, vel ex scholasticorii rapsodiis consarcina eupabit xa. Rursumq; Vt ante, ex ijsdem authoribus probatio locum nes subijciuntur,necnon qui in diuid edo errarunt,co- futantur.Si quid proprium vel comune in diuersis sentetiis incidit,breuiter attingitur: denique controuersia, si quae in causa diuisionis extiterit,dirimitur.3. Considerantur tertio loco causae,nimii ii essiciens, Causae ter materia,sorma,finis,sive essecta: atq; in singulis pro bantur, ne dicta,confutantur inscite dicta:& haec milia,quoad licet,ex literis sacris, atque optimis quia busque authoribus.
mioi aliquado in ecclesijs,vel in scholis proposita, ea 'quinto loco,omni supellectileatque apparatu dispu
tantium adhibito,pertractatur. vos
ς stat riuu capitum repetitionciquae maxime Ob
385쪽
rractatio seruanda,atq; memoriae commendanda iudicantur nis utili- Postrenab subiicere conuenit,quantus smictusspia et s. ritualis tam publice ad ecclesiam, quam priuatim ad . conscientias, ex loci communis tractatione dimanet.'Tractatio Atque ita quidem frequenter, i res postulat tra thematu in themata simplicia. Caetem inexplicatione com- idque pluribus de causi esse debet. Aliquando namque proponitur quaesti quam conuenit in utramque partem excutere, ac postea veram immutabilemque sententiam selidistitationibus confirmare. Nonnunquam recte illustraturres, discussione causamn &circunstantiarum. Saepe
nume' post allatas scripturas vel diuinas traditiones,sententiam , quam ratam habere cupimus coma probantes, non pauca ex historijs ecclesiasticis, & comsiliis ex diuinis traditionibus&sacris canonibus peti debentiatque ex collatione rerum gestarum atq; tem rorum iudicium omne colligi Interdit quaestici otiis modi est,quae a patribus agitata frequenter, necnon
dilucidE sit,ideoque satis suerit,praeeuntium sequi ve stigia. Aliquoties quaestio noua est,de qua, aut nihil. aut parum apud maiores legitur, atque hic sane qua uis permittendum sit,ut professores discutiant omnia i illa,quae ad eius quaestionis dilucidatione facere pocsunt, no tame illis permittitur aliquid dissinire, quodescripturae aut diuinarum traditionum vel ecclesiaevon od, B Onaanae decreto,& testimonio no sit confirmarunt. doctore, quibusdam satis est paucis & breuiter responde eunde lo- re,congestis duabus, aut tribus thesibus, ijsdemq; car cum eade ptim stabilitis scripturarum authoritate. Qui am ς α' eius generis sunt,ut necessarium omnino sit fusius de ipsis disserere, prout aliquando controuersiae plures de uno eodemque argumento fuerint obortae. Quid multat Cum operae precium sit inspicere cuiusque arigumenti oblati naturam,ac proprietatem,neminem, inuenias descriptoribus, qui quemvis locum,eadem methodo enarrandum existimarit. Certe Paulus A. postolu multis interuallis anteferendus quibuscuim
386쪽
τΠgo LOGICI LIBER II. 313 que philosephis dc philosophastri idemque summus
cis tiro in tractandissacris, utpote institutus neque in umbris Academicis, neque tantum ad pedes Gamalie lis, sed in clara luce scholae caelestis, in qua archidida solus est ipse Spiritus sanctus, vix duos locos eode a tificio explanasiquemadmodum in epistola ad Rom. in priore ad Corint. in qua multiplices loci discutit tur) in illa ad Galat. passimque in caeteris licet videre. Ad cuius imitationem patres quoq; saepenumero de Propositis thematibus & qu stionibus admodum va-xia ratione disseruerunt. Exempla sunt in conspectu posita praecipueque in epistolis D. Augustini, Hieron mi,Bauli, alijsque non tam eorundem, quam aliorum opusculis. Q irca minimh admirari de bet auditores,si qua do animaduertunt doctorem deflectere ab ea metho do, quam antea est sequutus, quamque sibi ipse vide tur prςfixisse. Cogitare debent, id fieri propter eas cau. sis, quas iam recensui: etiamsi subinde alijs quoq; ra tionibus,qui scholas gubernant,mouentur, ut instit tam atque consuetam docedi formam praetermittant. Aliquando enim loci,qui in manibus est, perspicuitas exactam illam enarrandi rationem haud requirit, in terdum non serunt auditorum imbecilla ingenia,quet ipsa congruum est quandoque variatione aliqua recreari. Nonniiquam vetat attingere suspecta quorundam curiositas, iubet aliquado temporum ratio qua dam parcius perstringi, quaedam dicta sunt prius, nee possunt citra fastidium docentis & discentium repeti, quaedam in alium locum seruantur commodius. De nique alia multa obueniunt,ob quae fidelis doctor,so litus alioquin diligenter versari in suo munere, nosmnihil immutat, A nequaquam pari cura tractit
Nec vero me latet, quod Dialecticorum rati' con tendit omnem docedi rationem ad triplicem metho.
dum abi ipsis Proditam, reuocare, nempe
Rationes ob quas doctores. a cosueta docendi i methodo
387쪽
rationem xesolutφriam σαυθετικὴν compositivam: -
ad rripi - definitivam. In quarum prima, a fine ad causas deda ἡ ' descenditur, dum Videlicet finis resoluitur, ruri . Vsqueduin ad Vnum aliquod pluraue, quae ad eum si
1. Analyti nem conducunt peruentum sit, Secunda autem prorum, siue re- sus contraria est, utpote in qua, retrograda progres solutoria. sione a principijs& c usis ad finem ascenditur.Tertia ex Vtraque nata a definitione omnes partes contia
, Desiiiii ς pli ndas partes singulas, quas de
inde, si opWs siti ruisiis secat, donec exponantur omnia artis membra. Itaque 'causatur nunc forsitan Dialecticus aliquis nos nihil dum exhibuisse, in quo certa aliqua methodi formula de tribus histe vu)go recenseri solitis,appareat. Neque enim per nos pat factum , virum Theologi in enarratione seriptur rum Utantur methodo resolutoria , an definitiva, vel compositiva. Atqui procliue est respondere nihil sane esse cur quispiam nobis insaliet,quasi non satis aperte ostenderimus, quousque docendi ratio a Theologis frequentata consentiat cum methodi serimis, quas Dialectici praescripsere. Principio enim haud grauat e eruditi omnes concedunt, methodicas illas rationes magis conuenire tradendis artibus liberalibus, ribendisque philosophico more libris. in quibiis, disciplinae aliquae humaniores exponum tur: qua ha d is citriendis locis aut thematibus simplici bii compositisue,qui Theologia producit. Omnium vero minime seruiunt perpetuae enarrationi scriptu rarum. Dcinde liberiori gere volui scriptores condi tione,praesertim qui in sublimioribus disciplinis ver santur, quam ut patiantur constringi sese ad seque dos ubiq; Dialecticorum canonesi Cuius rei exempla iAristoteles ipse,quem methodi magistrum solent as pellare, non pauςa in philosophia naturali & morali reliquit. amvis si quibus consideratiotiem libet in ea quae exposuimus utcunqqe intedere,qua parte Verba fecimus de ipsius seripturae continua interpret tione depraehendct methodum mni datam reso lutoriam
388쪽
lutoriam: qua autem parte egimus de locis comm alibus&quaestionibus seorsim explicandis, animaduerti potest locum habens modo methodus definiti ua, modo copositiva, Certe qui b, in libris loci csim nes Theologici ordinatim describuntur, declarant Theologi se multo solertissina os esse methodi o semiatores, ac nullo prorsus apposite docendi instru mento,praesidi6ue orbatos. Ad h c, habet unaqusque '
disciplina quaedam sibi propria, quibus disiungitur a
caeteris. Est insuper ea multorum locorum communium in Theo legia indoles seu natura,qitar exactam ii lina tractationem methodicam hau admittit. Qio etiam ob causam initio recepi, me monstraturum coamunem quandam methodum, non philosophicam, sed Theologicam,& apud eximios diuinarum rerum interpretes obseruatam. ut me praestitisse coriasido, ita ingeniis non morosis secisse satis arbitror.
De auditarum rerum memorabit sum repetitionibus. Caput. x xl II.
FRustra frequentes praelectiones audies, neque V
quam aduertes utrum audita recte intelligas, nisi domum reuersus, eadem subinde memoria repetas, & quae maxime insignia memoratuque di gnassent, sidelissimis rerum optimarum cus fodibusu ris commendes. re & multa repetere,& non pauca describere eum oportet,qui volet prae citeris in Theologia proficere. Repetat autem studiosius, vel so lus, idque aut statim a lectione aut peracto prandio, coenave ambulans, aut denique vesperi iturus cubi tum quo quidem tempore par erat etiam uniuersa animo semel complecti, quae toto die addidicit vel, limagis frugi serum est,cum collegis, qui statis horis a liquot simul cos ueniant, partirique inter se alternis repetendi musius possunt. Neque vero pueriliter repetentur omnlia, quasi certamen soret de ostentatione artis memoris,sed ea praecipue, quq cximia,rar a Vuli opinione remota,aut certE scripturae germanam
ntentiam mira perspicuitate illuhratia.Dum enimiectissima
389쪽
. lectissima quaeq; commemorantur, caeterorum iteri imago tacite in mente obuersatur. Neminem autem Phpudere in repetitione debet,alterum rogare, ut famia
liarius explicet,quae Rurilis sublimiusve dicta vide prolaoψ bantur. Indubitatum namque est pii prosectus argum tum omni tempore paratu esse ex alio discere.Quo a- si omni nimo pr ditum in State quoque senili. D. Augustinum tepore ex accepimus, cum ipse non uno loco confiteatur, se veltilio disce aetate ingrauescente,& prope capularem,optasse ex Maee par in doloscetibus utilia discere. epistola ue. Ad auxilium Cis ς piscopum,& in enarratione Psal. io3. Neque displiceti inihi tyro,qui aliquando apud comilitones indubia, dii o eon VOcat,quae a praeceptore sunt in schola prolata. Prudefectus dis ter namq; examinari cuncta par est: Probare vero omcere ad- nia,tanqua e tertio celo pridem allata,& nusqua haesi huc cupie tare, nusqua audere hiscere, stupidorum est,& iudicio
carentium. Qimd fit in illustrissimis scholis Salmana .uta licensi Complutensi, absoluta enim lectione non1h dubi si statim se abdit prosesibx Theologus, vertim prae seri voeare uti bus sui gymnasi j tantisper stat,du auditores ingeniosite est. ipsum rogaturi & redarguturi accedunt,quos, Vbi i'. sis satisfecerit,hilares atque dimittit alacres. Ergo mo desth disquirere, cur hoc aut illo modo quid dictu sit. est veritatem indagantis,disceptatione Verb atque pia . cida quadam oppugnatione, qui studet essicere ut ab dita eruantur, implicata enodentur,ne is videtur prae. : reliquis omnibus ad intima velle penetrare, &remis velisque, quod aiunt, contenderci quo plenam veritatis intelligentiam consequatur. . Nonnunqua&ad mensam quaedam cum laude a gitabuntur, maxime ubi commodi,&celestis philos, ad mensa phiae amantes adsunt conuiciores. Nullus locus, nullu agitare c5 tempus inidoneum est ad conserendum de rebus uti uenit. libu praesertim sacris,ubi modo silentium publice nou Hugu' indicitur. D. Augustinus quo tempore viucbat, cii Lia i
centio,Trigetio, Nauigio, Alipio, Nebridio, alijsque suauissimis confodalibus, non modo ini prandio
390쪽
horto,in balneis,aliquando dc nocte intepesta, si quandri post horarum aliquot somnum expergisceretur, cum illis, deiebus auditis vel lectis disputabat, amam conferebat. Nihil praeterea Vetat,qub minus qui iam diu audiuit grauiores Theologos sacra enarran tes, tandem incipiat audita priuatim repetere,eadem Iunioris ipsa iunioribus explicando, sed paulo crassius,& minu audita dotiora tantum pro capac a te eorundem propones,qua cere vetuis de re iterum alibi. Nemo oratione consequatur, quantum emolumentum hoc genus repetitionis adserat.
Sentient η vera nos dicere, qui experiri aliquando adi resti suerint. Interia magnopere curare,quid alii de occonatu dc similibus sint dicturi, non est cordati a dolescentis. Certum namque est, non alios posse huiuc 'modi exercitia improbare,quam aut prorsus stolidos: aut ignauiae inscititiaeq; suae quaerentes inane patrocinium: a quibus profecto vituperari etiam pulchrum duces. Tantum de repetedis quas audiueris, praelecti nibus. Videmur autem hactenus satis diffuse prose quut γε de legendis priuatim propriaque industria libris sacris, praeterea de audiendis publicis eorundem interpretibus,dicenda erant. Restat, ut quae ad euolue dos libros,in quibus explicantur prFipui loci comunes uniuersae doctrinae Christianae, sunt necessaria,pro studiosorum captu dccomoditate colligere nonnista si