장음표시 사용
391쪽
De audiendis legendisque libris,in quibus incipui
uniuersae Theologiae loci explicantur. Caput I.
V O de omnibus, quae legis vel audis reii. tandem possis iudicare, quis ac suescas singula quae in sacris libris: 'I occurrunt, prudenter distin
guere, necnon ad certa doctrinae retiagionis capita apte reducere, quo insu. per interrogatus de fide tua, aut de quibuscunque Theologicis argumentis, semper in promptu habeas accommodas sententias, quibus in respondendo utaris,qub denique de omnibus ecclesiae dogmatibus, verbo Dei,aut diuina traditione, vel c5ciliorum autoritate aperte confirmatis, perspicuam ratione &sine erroris offensionisque periculo, quo- , . . tiescunque opus fuerit, disi ras: perquam est necessa itabinum lega saepe relegas libros, in quibus prFnes uni cipua capita, siue loci communes uniuerse Theolo uersae The giae, e scripturarum limpidissimis fontibusvel diutiologiqiλ- nis traditionibus tui sacrorum conciliorum decretis pq pςxiς-- hausti, interdum etiam patrum disputatioibus&sens*μ lenti jsillustrati, dilucide ac certa methodo explicam tur.Verum antea quam tyroni ad sacras lectioes aspi ranti praescribamus, quos libros sit amplexurus,ut qui' nostrae fidei certam & infallibilem doctrinam conti neant,operael rectum me facturum existimavi, si pla. num sa rem , qui sint & dicaatur loci communes
392쪽
Vocantur autem loci communes, Ut hoc obiter ad ij ciamus, indices, generalia capita atque themata, siue losimplicia, siue composita, ad que quam plurima deducuntu &a quibus permulta mutuo accipi & varijsar hJψ gumentis accommodari queunt. Cuius generis locos videmus in omni prope disciplinarum genere, disci puKs initio tradi solere. Habet nam qui; quosdam lo cos communes Phisice, habet quosdam similiter Ethi' ce, quosdam denique pars illa philosophiae, quam ampellat Logiceia,suos praeterea habet Medicina, sitos Iurisprudentia. Itaq; nec Theologia,disciplinarum om- initi sine cotrouersia parens foecundissima,locis comunib. ij denique admodum late patentibus destituta est. sunt aut loci huiusmodi: Sacra scriptura Deus,Trini
tas, Creatura, Angelus, Angelus bonus, Angel'maliiqHomo, Ecclesia,Lapsus hominis , Peccatum originale; Arbitrium, luntas hominis, Lex, Peccatum, Mor Damnati terna, Euangelium, Christi incarnuto, Passio, Mor Resurrectio, Poenit Ilia, Fides, Iustifica tio, Charitas,Bona opera, Spes,sacramenta,Sacrificia,
Circuncisio, Agnus paschalis, Baptismus, Lucharistia. Caeremoniae,Traditiones diuina: Leges Ecclesiastic , Functiones Ecclesiasticae, Magistratu, Resurrectio via iniuersalis, Iudicium extremum, Vita aeterna, aliisque quos postea luculentius receris ebimus. Sunt autem hi loci tanquam elementa & communia quaedam prim ii ripiaTheologisti ne quibus qgre possis ad altiora pro- . .gredi, dc sine quorum aliquanta cognitione. nihil vii Parii institquam certi de quaestionibus in Theologia propositis di Q Theoconstitues: usque eo nihil laude dignum vel in scho lastico vel Ecclesiasticoccoetu praestabit qui in locis co Thi. ''munibus excutiendis sese non aliquandiu,dc diligenia eis eoinu ter exercuerit. Hinc vero factum, quod omnibus re nibyse alitro i iis sancti quidam patres facile inter eruditos quandia triarissimi de profectu piorum solliciti, in id stibi elabo
indum existimauerunt, ut praecipuos locos cominu
ho uniueri edoctrinae Christianar, in breues libellos
suti in falciculos digererent; legendosque in publi
393쪽
nus oust cum proponerent. .nquam non hae modo causarixi liquos quas ante commemoraui verum etiam aliae quaedam ilictivo p lxς ad hunc labore impuleriit. Etenim lo nem loco animaduerterunt,in sacris utriusque testameti ium eoru libris tantum carptim hinc inde, dc breuitate mira bique perstringi.Deinde, qui eosdem libros ex prsses. so interpretantur, admodum succincte locos inciden tes percurrere, & vix unquam ad fusioresti dcscendere explanationem: ad haec neri haud posse, ut quiuis,quae de unoquoque loco communi, aut in libris sacrὶ aut ineruditorum interpretum commentariis perlegit, si tim dc quoties libuerit,reducat in memoriam, emum
eteque quod veritati diuinae est consentaneum, des
Quandoniat. Ergo arbitrati sunt pleriq; se facturos operae pre uectum, necnon multorum piorum partim simplicita ti de imperitiae, partim memoriae consulturos, si sanati mam doctri ae Christianae in unum quasi corpus co- traherent, atque quicquid de singulis locis, tum in ii. bris sacristum in diuinis traditionibus,tum etiam in excellentituri hominum probatis enarrationibus ad notassent,distinctis capitibus apposte complecteren-ς tur. Itaque primus fere aggressiis est id facere circiter quis pii annum a Christo nato ccntesimum octogesimum,mum io- Clemens Alexandrin. qui in celeberrima schola Theologica Alexandrina edidit libros , ρωματε ax octo,de 'totidem υποτυπωσEtav. In quorum priore opere cum sacris conscrt etiam philo phic. a, aci docendos ninitarum conuincendosque gentiles. In posteriore, ex solisfacris literis depromit uniuersa, refcrente Eusebio hi storiae ecclesiasticae ibro sexi', p. ii. Post quem nysius quidam, incertum Corinthius ne, an Alexandrinus, similiter υποτυπω D. x Thcologicarum emi sit volumen. Origenes, quem discipulum Clementis olueue,. nonnulli credunt, Alexandri Seueri Imperatoris aeta te, id est, ad annum ducentesimum triccsimum, exbi.
394쪽
dem authoris omnia. Ad annum ducennesimum quinquagesimum floruit Caecilius Cyprianuhqui e uulgauit expositionem Symboli, quod vocant Ap stolicum. Praeferea libros tres aduersus Iudaeos, quos non abs re huic ordini accenseamus. inuis prius illud opusculum Cypriani esse, plerique omnes petanegant, atque Rufino malunt tribuere. Gregorium Naganaenum circiter annum trecentesimum octua vesim ira, libros quatuor de Theologia conditos re liquisse cernimus sed qui toti contra Eunomium &contemporaneos haereticos in causa diuinae trinita . tis consumuntur. Plures autem locos communes tunc in ecclesia frequenter tractato . idem enumerat,
ec nihil aliud quam enumerat, in Apologetico. Anno quadringentesimo aut paulo pbst,beatus pater Augustinus diuersos concinnavit libro ad hac classem de ducendo De vera religioe librum unum. Enchiridio ad Laurentium, librum unum. De ecclesiasticis dog anatibu librum unum. Eiusdem farraginis est liberia fide, ad Petrum Draconum. De doctrina Christia ita librum unum condidit idem pater Augustinus. Clterum dignissimi lectu sunt libri eiusdem, ut reliquos praeteream de spiritu de litera,de natura di gratia, de peccatorum meritis &remissione, deside re operi. Dus, de perfectione iustitiae contra Coelestinum , i. quibus praecipuos & grauissimos Theologiae locos a curate a scuti,omnes velint nolint fateri debent. His iure adiungatur libellus titulum ostentans Senten- tiarum Prinper quas ex Augustini operibus esse coa ceruatas nemo dubitat. Vixit autem Prosper, si mo do idem hic est cuius meminit Gennadiu; post Augu' stini aetatem alino sexa simo. Pqst septingentos & inta sere annos ab humana natura per Christum assumpta magno in precio habitus csst apud Graecosioannes Damastenus, qui non pauca scitu necessaria
digestit in libros lia: r τὰ cr
395쪽
Patres lo-I. Omnes isti patres superius commemorati, quoicis comu- ex suis sanctissimis constat lucubrationibus, dum i tib- ς. sexi communes, qui capita nostrae s dei complecti iusisbias colligerent, non tantiim sacras consulebat scriptura plura sed verum dc diuinas traditiψnes: has tanti facientes, atq; α patrum ipsas Apostolicas scripturas, utpote quas ex Apostoli traditi oes cis illis pectoribus productas esse sciebant etiam peta consuiue- scrutabantur. In quibus si aliquid depraebendebant quod sacrum aliquod assereret dogma, Vltro pari reuerentia atque ipsum Iaci verbum ad mirabantur,ies . . que in fundamentum diuinarum sacrarumque docili narum iacere non dubitabant, cui nitentes cicras fidelium animabus necessarias doctrinas erigerent atque stabilirent.Iudicabant pij patres diuinas illas traditiones, non minorem,sed parem atq; ipsas sacras script 1 . ras apud se obtinere debere authoritatem. Eodemque in loco, in scholis&ecclesijs omnibus piis atque eruditis sore habendas atque ipsissimu Dei verbum. Quod cum praesetitis instituti non sit latius tractare, coital tb praeterimus, remittentes candidatum Theologi qui avet rem istam altius inuestigare, dc plenius cog- noscere, ad librum illum laudatissimis lucubrationi tioni uc, Martini de Aiala episcopi Paccensis. Haeti bai cruditione sit gulari sit rcscrtu abunde in Martiitu, & locupletatum sitibundum accedentis diade Mala. mittet pectus. Eius libri titulus est de Diuinis tradi tionibus. Vel si huic rebellis haereticus fidem non si 4 , Mat, adeat ipsorum sanctissimorum patrum sanctii sima monumera,& persitastis de optime eruditus,aut ipsorum sacris seriptis discedet contumaciae di ab
retrus Lo II. Sequutus cst vir illustris Petrus hombardus cir , bardus loca arinum millesimum ducentesimum vigesimum,h., a b scribendi rationem, quam patres superiori, loήleo, se px. cipue Ioannem Damascenum obseruasse liciter eo. depraehenderat. Nam pro domatibus nostr fidei ac scrip t. serendis, opus Ioannis Damasceni exemplo, in qua
tuoi libroi disparinum composuit,in quo multa quε
396쪽
Nelesiae catholicae iudicauit necessaria,congessit. Me tantum induxit scripturae sacrq testimonia, Vcrum ex traditionibus diuinis, ex Concilijs & Pontificum de Getis, patri inq; scriptis magna de firmissima desum psit sulcimen ta quibus nostrae religio is catholicae sul ciret ac corroboraret doctrinas Huius viri definitio ne cum vehementer illius temporis pii viri probarer,
occurxerent tamen nonnulla, quae in exercitatis dissi
ciliora & magis ardua videbantur, nonulla item,quae doctorum, hominum iudicium ecclesiae sequentiu in sum agiis publicarumque scholarum censuris, expimia damnataque depraenenderent, ab eius doctoris deterrebantur lectione Emerserunt tamen viri, tam pie ate,quam eruditione insignes, a quibus huic incona
modo praesentissimo, remedio itum est obviam. edideri ni commentarios laudatissimos in ipsiu4 P -Lεsistri Lombardi Theologicam doctrinam, quibus admissi iuustiarabili felicitate ipsius doctr nascunci is legentibus cla rint. xas& perspicuas secerunt. Qui tames si pleriqueexti Alexa decierint qui id laboris sibi vindicauerint, nempe Alexa de Hales.
der de Halli doctorTheoloqui acutissimus Albertus Alberxv Magnus pxaesul Ratisbonentis, Petrus Tarantasiensis 'μ, istostea Innocentius q intus) Vdatricus Argentinen- ratasidiis. iis eiusdem Magni Alberti discipulus, dc alij qui pa . udatricu, lis pbst inde insecuti stant unum tamen floruisse legi- Arget e
mus circa annum irri quem dociet ina, sanctitate atq; λ-xeligione nacrito reliquis omnibus pr serendum om Thomas nes eluditi s m per iudicarunt. Is suit S ille Thoma hq - - .mon' .hus praeci catorum, cognomento Aquinas diactus. Qui co processit eruditionis indefessa cura &im senis magnitudine, ut facile suo tempore principatu obtinuerit in gymnasio Parisiensi. Hic vir sanctissi inus ac docti stimus Theologicam summam quatuor libris distinct uat or etiam Petri Lombardi libros decla rantem edidit, qua totius nostrae fidei doctrina admirabili eruditione oc laudatissimo con lexus est.
ordine No ita multo pbst,nempe circa annum ia8O- s. Bonaua
soruit S. v onauentura Minorita, qui Christiano sui. tui
397쪽
dio eosdem Petri Lombardi libros sententiam, tenuporis iniuria iamiam vacillantes restaurauiti Claruit. etiam circa annum a Christo nato ia oo.Ioannes Scotus disputator adeb acris ac vehemens, ut propter sin gularem suam disputadi vivacitatem,subtilis cognomentum omnium eruditorum suffragijs,magnis suis meritis, consequutus fuerit. Is etiam non poeniteam
dos labores adhibuit in huius disciplinae genere ill . strando, quatuor siquidem composuit libros, quibus Lombardi summam rheologicam sul aetatis studio sis declarauit. Fuit & Durandii cuius labores & hac Py -β nostra aetate plerisque viris doctis hac rem literaria probe callentibus maxime probantur. consultumque. fore existimant, si huius do horis summam sedulus ae diligens percurrat ac discat, qui amat Theologicam disciplinam scholasticam vulgo dictam) citius &Ve . fi
rius cognoscere. Plures possem recensere,at satis isti do abunde satis, atque adeo etiam, ut si quis integru d Oring corpus desideret, is neq; persectius aliquid, si veta ' e ritatem expectet, ncque concinnius, si methodum x quirat, re icci; diuendi formam, merito possit a in quam mortalium desiderari III. Porro autem committere non possum, Vim iitissimis laudibus defraudatum relinquam marty-.Ioanes e- rem illum Christi episcopum Roffensem Ioannein pisς0pμ' nominatus. Qui omnium Catholicorum primus in 'μμε bestiam illam infernalem Martinum Luterum haer ticae prauitatis authorem tela sua contorsit. Is edidi fidei nostrae catholicae consessionem,qua simul dono
stra asserit catholica dogmata & haeretici resistat c5- menta. Quo non sine masno fructu perleget pius. Theologiq candidatus. Laudatissima est cliam di ob id na,quam liber ille nuper in lucem emissus,per R. Cardinalem Stantilaum Hosium episcopum Varmiet si, hiar sena,cuius titulus est, Consessio Polodica, contineti
Hunc poterit candidatus Theologiae sedulus magna cum attentione euoluere. Est enim resertus solidis M.
catholicis ςruditissimisque doctrinis quas si fideli q
398쪽
tinaci memoria possit candidatus Theologiae retine. re,quandoque res postulauerit,rogatus de maria fide,d que eius dogmatis , testimonia inde exhausta in m duim protulerit, sciet pro certo se catholich dc doctEie nsurum. Huiusmodi proinde libros in tempore ι conquirat aliquot, praecipue verbab Augustino comicriptos.Deinde opus Lombardi, non neglectis volviminibus quorundam aliorum, & in his etiam recenariorum In quibus omnibus quomodo cum fructi resne periculo versari possis doctor, cui te erudiendum tradideri latius te inibimabit, denos non pigritabi mur paucisci concisis obseruationibus,consilium no . uri explicare. Obseruatio LPrincipio u pluribus locoru communium scripto 'ri' loc ribus, unum aliquem caeteris praestantem,cosilio prae ceptorum vel confodalium adhibito, deliges, eum- ν:6igeae que maxim cuius intelligis amplissimam esse in eo tetis eli clesiis velacholis autoritatem, & cuius dictis niti alia tendus de deas. Hunc de manibus depones nunquam, hanc una continuo leges diutissimE,hunc audies & sequeris tanquam si dum & probatum magistrum, adeoq; quantum m do salua verbi Deidc diuinarum traditio um ecclesia asticarumque doctrinarum dignitate fas est fieri in huius verba iurabis. Etenim si initio modo hunc, modo illum,aut multos simul eodem temporcitibi atting dos,raptimiae percurrendos arbitraris, praeterquam
quod ledes ingenium,etiam paucula certo dilucideque percipies. Obseruatio II. Nd si autho quem delegisti, nequaquam in pu- - blico praelegitur, nam aliquos sibinde Iibros ex calxioso propoli impraesertim D. August. aut alterius cm comunes iqipiam pret lati doctoris, in gratiam studiosorum M statis ho- dolescentum in scholis enarrari consultum foret sata ris repex pienter feceris,si adiungas tibi quosdam e familiarib. xii lini commilitonibus,cum quibus quotidie statis horis et 'locos communes repeta ci pth, candidem de ijsdem
399쪽
dissertes, ita tamen,ut repetitiones sint,& non dissilii utilitanta tione. quae in hujusmodi rellationibus tractata suta lis repeti rint. Haec repetitio ceu dissertatio essiciet, primum ut ipsi, singula maiore cura solertiaque introspicias aeri meris: Deinde, t quae non assequeris, ab alijs avide petas planari. Fieri autem non potest, quin ubi pii i es si in ut consultant,tandem Vnus aliquis quod veru, rectum,Vtileque est prouideat,sicut ubi multi iaciuntatur tali, tandem di Venus iacitur. Quo ordi Obscruatio III.
ne loci Siue porrb solus, siue cum alijs priuatim lega; vel
comunes publice audias enarrari locorii c5munium Q iptore, obserua etiam methodum, qua is in tradenda coctri
dum Vtitur,& non tantum quos locos,velum etiaquo ordine, quaque coherentia ungulos explicet. Vbi in initio certam authoris methodum semel depraeli deris,expedita erit via, sine impeditione Ut pergas. lius alio docet tum magis perspicue populariteri, tu fidelius & purius. Qvib, io- Obseruatio IIII. cis excu- In iis locis excutiendis, xcctcque percipiendis,pl' in taxiqdis pi pendes temporis atq; opcrae, quos animaduertis pro xςporis di aetates requentius ac diligentius in ecclesia tractari,si modo eiusmodi sunt, ex quorum explanatisie debeat. pWblica haud turbatur,atq; infirmorum fratrum conscientiae non letduntur. Nam diligentia, ex quas quitur dissidium vel offendiculum, diligetiae laudem& nomen amittit, ac acta stabilis curiolitas appellari potius,quam diligentia meretur. t Obsciuatio V. '. qvid sa -Quod si intricata quaedam, i sapra captum posita oedum si ta obueniunt, ne in his eruendis diu teipsum cxcrum intricata cies, sed in aliud tempus inquisitionem disserto, vel
d. - - eos ad extremum consulito, qui quod abstrusum M
nostium clauium videbatur res rado molc ijs te possunt libe excedunt. Iaxe. Crebro Vel libri aliorum scriptorum, 'et collega obueniit. rum amica colloquia, vel denique viva proe pioris
vox,vice sunt commentarii, atque nodos omnes nul
400쪽
se ne otio dii luunt. Aliquoties praeterea incidunt.
apud scriptores locorum communium nonnulla, re ,
te quidem proposita,& aliquo usque deducta, sed de quibus ad extremum nihil certo desinitur,perinde a que si consultb dataci, opera iii medio relinquere,atq; lectores dubios dimittere,visum illis suisset. Hoc igitur ubi sit, ne matures pro tuo arbitrio ces de rei certa ferre sententiam: verum tardes potis roci stine alijs id muneris concedes. Aut cert quiracnum apud scriptorem quempiam, qui in caeteros Vincat autoritat constitutum inuenias,quod ad ca sani pertinet, atque eruditis facit satis, semper tamen aduerteris omnium sacram doctrinarum intelligentias veras ex selo ecclesiae catholicae iudicio pentire, minime vero ex libito priuati stametsi eruditissinii)viri alicuius. obseruatio VI. - idiando vero continget, te in consilium adhibere scripta aliorum, atque eorum maximh, qui in eXp nendis locis communibus sudarunt,diligeter quidem perleges omnia, sed ita,ut memineris te in scriptis versari humanis,id est errori obnoxiis. mobre men-.tis aciem defigere semper oportet ad expressum in s a. cris utriusque Testamenti libris verbum Domini, dc ad diuinas traditiones,& ecclesiasticas doctrinas, siue conciliorum sint,sive Pontificum, quorum sententia reuera est norma, siue amussis, ad quam debet omnes hominum sentetiae exigi, quaque λla discerni potes num 'uid a recta veritatis linea dimotum hiet,protuberetue. Quicquid fundamento scripturie sanctae, aut diuinarum traditionum, vel ecclesiasticarum doctrianarum non incumbit, necessum est breui corruat. innis plant*,quam non plantauit pater caelestis,hxticipabitur. Matth. is. Est hominum quidem errare ac labi in multis,at verbum Domini solum erroris expers,ta incorruptum manet, cui neque addere, neque dem
re quicquam fas est, quodq; intelligere recte sola ecclesia Romana: eius fili j possunt. Stellae quaedam nom u i X s nunquam