장음표시 사용
41쪽
omnis dbctrina dubia ad amussim
mestica scriptione contentae sunt, meam dicam sine dissimulatione sententiam, atque salubres admoni tiones exhibebo. Quarto libro,cos,qui iam aliquod de doctrina religionis suerint iudicium adepti, commonefaciam,vt postremo loco, tanquam prope diem suarum virtutum edituri in Ecclesia quoddam spectumen,libros sumant in m anus,in quibus continentur, Ecclesiarum phrasim, atque ad gubernationem E clesiasticam animos informant, quales sunt historiae Ecclesiasticae, Consilia siue Synod decretum Grati ni, Libri de diuinis traditionibus. Item commenta rioli diuersi de ossicijs ministrorum Ecclesiae, de ritiabus ac caeremoniis, & caetera. Generatim insuper, quae opinemur animaduertenda in sanctorum Patrum,oluminibus, indicabimus Hoc autem pacto existimabimus sanE cuncta decenti ordine per nos fore ex
posita, quae ad pulcherrimam caelestis philosophiae,
cognitionem aspirantes, scire ac notare conueni ab initio inde,dum eo usque promoueant, ut ipsi iudica re dc ibi praescribere, quae facere, quaeue omittere n cesse sit, per sese, & absque monitore possint. Possint etiam iudicium facere,qui doctrina ut catholica,quae verb falsa: quae. item inflensiquae aut aedificent. omnia sacile iudicabulisi amussim Ecclesiae catholi Romanae animo semper insculptam conseruauerint. Ad quam tanquam ad lapidem Lydium, uniuersas alias depurandas afferent scripturas Sola enim E clesia Romana descripturarum veritate, earumquCrecto sensu infallibileth si litetiam serre potest. Qima nullo modo alicui mortalium, maxime docto, nunquam sitit, nec erit licituim. Caeterum cur in triabus hisce librorum generibus euoluendis, atque in diu uersis illis exercitiorum formis frequentandis, talen retineri debere ordinem sentiamus,inprogressit haud
Si quibus ista autem minus satis facient, lice bit sane petant & sequantur consilia aliorum, a qui saniora rwistri trosse credent. Equidem Veli
42쪽
nenter tarim, non modo adolescentibus, verum Opus pra-
misi ipsi quoque meliora & praestantiora ostendi, quippe qui non illibenter confiteor, Moad vivimus,
tam diu discipulos in schola Christi, id est, sancta Dei hci T.
Ecclesia Romana nos agnosci dc velle & debere. Quo ctum est. etiam res in causa est, Vt quicquid hoc operis est, pia cupiditate iuuandi studia Ecclesiastica a nobis con- .gestum,eidem Ecclesiae catholicae, & A postolica: Ro manae, qui nititur fundamento Apostolom dc Pro Phetarum,prser quod pon aliud nullum potest, nee non secundum Spiritum sanctum & verbum Dei incorrupte iudicat )cognoscendum, recognoscendum di damnandum vel probandum offerimu submitti musque. Persuasissimum namque habenaus, eam fi- .delem esse omnium nosti uni magistram, quam pii omne merito in dubiis negotijs audiant,propter caput eius Christ uim Qui antea quam in altum ascei deret, super Petrum & eius succei res hanc diuinam scholam admirabili dignitate fundatam nobis reli quin& ineffabili bonitate, usque ad coli summatione seculi suam assistentiam ei promisit. Illi praesertim, . qui Christi Jc Petri vicarias vices in terris legitima haberet successione obeundas. Cuius doctrinis dc obe xcclesiae dictitiae, quamdiu Christiani coqstanter adii serint, Ron nae non tantum per tuum consequentur decus, & o namentum, Verum comparabunt suis animis scien tiam infallibilem & indubitata de veritate doctrine, di de certitudine eius religionis, quam profitentur. mni h Nulloque pacto fluctuabundi cogitabunt, num Vera res. si a lia religio quam profitentur, atque doctrina, quam semel sunt amplexati. Haec sedes Petri,est rnedra huius schola: Christi, in qua Christus per suos vicarios nobis reddit, quod sit vera dc legitimu Dei verbum,quq etiam sit sana certaq; eius intelligentia. Nam haec schola Spiritus sancti virtute freta, ab - .nieri ore immunis seruatur. Sed hoc ipsi, spiritus an- ι cto opitulante, dc sancta Ecclesia bene fauetoia rem i
43쪽
Futurum Theologum diuinitus ad caelestis Doctrinae studium vocari: Tum qua ratione quis se vocatum depr*hendat. Cap. L
RE ipsa compertum est, ad eam unumquemque
artem esse deducendum, ad quam se ipse sentit iuuetuit, natura ferri. Quod cum de omni artium gene-eYamina 'quarum necessarius est in communi vita usustum da. de ijs maxime intelligi conuenit,quq ingenuis homi- nibus dignae sunt di ad quas percipiendas exercendas que quadam ingeni j dexteritate, atque animo solerti opus est Quocirca liberaliu in primis disciplinarum
praeceptores iubentur accurate obseruare, ac notare
Theolog, puerorum mores . studia, indolem, ut se ndum sui futurus a naturam & ingenii quemque instituere, nec non quo sponte tendere viderint, eo fideli opera sua adhibita de ' quantii licet pruinouere adnitantur. Sed hei. enim de poetis, receptissima est oeinio, non fingi eos aut formari, erum nasci. Naturam namque in ijs om-Docet.ar eiscere,quam institutionem. Quodque his stumenio praeclarius est, Plato, Aristoteles, Cicero, & ad unum sumpto , omnes recte de re literaria valentes iudicare, senseriit minori ad poetas ad scribendum arcano quodam mentis agitari MV impetu, adeoq; diuinitus adflari.Si autem dς poetis. qui Gentilium habiti sunt Theologi adeb honorifice . sensit antiquitas,quanto iustius nos religionis nostrae Christianae, quae ibia vera & persecta religio est pr . batos Theologos pronunciabimus, no quidem aὸ r
rum sacrarum cotemplationem nasse verum peculi xi quadam ratione a Deo vocari & praecaeteris lim
minibus delisi instituiqueZEt quidem ita se havre,si '
rem recta ratione libet expendere, oportet fateamur.
6 Neminem namque videa serio in sacris literis prosi cere, nisi cuius petius Deus primu cupiditate cogiam .scendorum piorum dogmatum ac iiderit: deindrillustra ad Ut consequi queat,spiritu siti, illustrarit. Saepe multi certu ali praestantes homines, addam eruditione & usu rerum quod sin celebres, ad Theologiae conscendere fastigium, atque diu quis gloriam ex rerum diuinarum cognitione sibi com- parare,
44쪽
rarare avide sunt conati, verum quantumlibet labo rarent, occulto quoda modo impediti sunt, quo mi nus voti fierent compotes. Exaduerso nos nonnullos nouimus, qui cum diuinitus essent uni huic studiorugeneri destinati scomprobauit autem id postea silc cessus maluerunt tamen,idque siue aliorum hortatu, siue priuata quadam ambitione adducti, animum ad aliam qu inpiain ad ij cere facultatem, eluti ad iuris prudentiam, aut medicinam, quas profecto eximias essedita plinas, negare nemo potest, quam eis pergere,quo se trahi aduertebant. Verum quid illis acciditὶ Cum existimarent, se sapienter, nec minus seliciter,
maximo in precio habita studia aggresses, ipsi praetex. mam expetationem, occasione aliqua subitis enata, coacti sunt ad Theologorii scholas se recipere, in quiabus solis aliquid laude dignu tandem adepti sunt. Hic autem si quis roget, unde ista hunc in modum eu niantZaliam proiecto adserre causam non possum ii qua quod Deo visum est,ad sacrarii literam tractati nem quόsdam vocare,quosda Vero minime. Atq; hoc illud est, qWod sibi vult Apostolus dicens: Ea que sunt
Dei, neminem nosse, nisi spiritum Dei, dc cui is pat facere dignatur. i. Corinth. 2. Eadem de causa crebro celebratur spiritus sanctus, varia dona hominibus c&fercns,atque alios quidem consti tuens pastores, alios vero doctores,alios prophetas, alios linguarum perutos, ad instat vationem sanctorum, in opus admini strationis:& cum lisc omnia, tamen non nisi ubi vult spirans, & no nisi certa mensura dona sua imparties
i. Corinth. ia. Ephes . In Euan elica historia, scriba quispia fieri Aposcitus, aut certe in collegi uni disci pulorum Christi cooptari ambistat: Praeceptor, i
qui sequM te,quocunque abieris. Alium vero quem Diam Christus ipse vocavit, qui tamen differre cupio..tat, dicens: Domine permitte mihi prius,ut abeam,re sepeliam patrem melim, Atqui Christus illum vitib se offerentem non recipit, hunc verb, quamuis ad M
45쪽
praecepit , necnon ad doctoris Euangelici munus uexit. Sequere me, inquit, sine ut mortui sepeliant mortuos sitos. Matthaei.8. Luc. o. Tortassis in altero aduertit Christus, vulpinum animum, detestabilem arrogantiam id namque his e verbis Christi, Vulpes habent cauernas, & volucres caeli nidos, filius autem hominis, non habet ubi caput situm reclinet, significatum,interpretatur.D. August. lib. de verbis Domunt,in Evangelio Mati. sermone δ.) quas ob res mid neum iudicauit. In altero vidit animii, ad pietatem
promptum, viditingentu docile & tractabile, ideoq; aptum esse voluit. Caput i tur illud est: Non fieri discipulos vel Apostolos Cluisti, no seri idoneos ad tractandas res diuinas, nisi quos Deus e multis eligit vocat ouosque impartiendo suum spiritum appositos ipse tacit. d cum ita si quisquis intelligit se ad Theologiam amplectendam diuinitus exeitari, is totis viribus ad propositum sibi a Deo scopum & fianem,labores, vigiliasq; omnes suas cduertat, is spem non dubiam concipia se cum laude dc emolumento versari in Thecilogia posse. Sed dicit aliquis. Quibus ex rebus cognoscam, siue diste alium, siue me vocari diuinitus, ut animum ad hocnendi, ad studioru genus appellamὶ Nam perdissicile omnino videtur,hac in parte de Dei voluntate statuere. V --.. perinde id arduum,inquam, est, atque pleriq; si sispicantur, modo inteli animis adessς voluerimus. HEilii: Siquidem Vel in ipsa pueritia, animaduerti in unodiistitim solent minimE fallacia eius vitae generis αvocatioi 'dudiorum,quae adultus se habitur, argumenta. Pu infallit,i- ri namque etiam in lusionibus fasquantum seri ra-M μγ' tionis ,qua praediti sunt, modulus, ducunt seria, nec x a natura,seu poWius naturq principe De inclinantur, ea celerrime Naestare sitagunt. Itaque . alios γideas, suapte spote & crebro per lusum vendentes,emetes; alios hortulos dc agros colentes: alios at .rigates,schaphas dc scalmos trahentes: alios aedificare quadrata mutantes rotundis, alios litiz.antes,
46쪽
rixantes, belligerantes: alios docentes, cane tes hymiano sacrum facientes,&quid non Ex his aut coniectu Doeet xam sagaces parentes nonnunquam faciunt, quid de exem2M. liberis sibi polliceri debeant,l dc quod vitae genus o lini adituros credant Qui Cyrum puerum inter puta Cyrtiros videbant,mirabili prudentia,pro aetatula fungentatem dignitate iudicis live regis, iam tum Venerari in . eo incipiebant heroicum & excelsum illum animum,
qui poliet in ipso reghum Persarum moderante emi- - cvit Cassiius Romanus, quo post interfectus Caesar, , in pueritia Fausto filiolo Syllae gloriati de patris Mo narchia,impegit colaphum, quo quidem facto, satis in tempore declarauit, se publicae libertatis amatore, tyrannidis verb insensissimum hoste semper sore. L
mantur eius generis exempla non paru multa. Ad huc igitur modum varia signa,quae studiu rerum diuina rum,atq; coelestis philosophiae amore certimine pra monstrant, probE oculati homines possunt in puerisci adolescentibus obseruare, . Nonulla eius generis usitata inquam Sc orditraria QEo post nam de extraordinarijs sermo nobis nunc non est-5 memorabo,idq; eo libentius, qub clarius demonstrat, quomodo vitam moresq; componere nSipei pueri Sadolescentes debeant. sdam igitur copi piLimuβ voealita, pueros ma naalacritate ire templa, summa atten- siana. tione concierare,quae ibi fiunt omnia, domum autereuersos facias meditari cantiones, caeremonias Ici' a', ionis nostrae repraesentare, & sorte doctoris aut episcopi inter pares personam gerere. Ijdem si imparenos alios e de elementis doctrinae pietatis diuerentes libenter audiunt, quae saepius inculcantur, memoria '. studet comendare, minus intellecta repeti explicariq;
sibi postulant.Vbi ia scholas frequentare incipiut,pulchru ducunt optimis es mίdestissimis quibusque se ad-
augere,& quas cernut in his comendari virtutes,ea et, eroso animo exprimere laborat. Caueaute experio . . siitum frugi theologii,cui in prima etate O improbis
47쪽
Ad haec elucet omni tempore in illis quaedam quasi
ingenita grauita iuncta admirandae suauitati,quam. etiam ignoti suspiciunt ac reuerentur. Vt autem per' aetatem crescit iudicium,ita crescit quoque pietatis Minor circa in studiorum curriculo plusculii pro- Eressi,sermones sacros, tam in templo, quam in sch Ia,sic excipiunt,sic menti infigunt, intelligere ut quia iis possit,cupere eos doctrinam auditam vitae formadae accommodare, atque orationis vim velle ad morta transferre. Nam vitam quotidie rectius ac scinctius instituere,actionesque omnes ad pietatis normam dirigere conspiciuntur. Non dissimulant insuper se adfectare,ut de reb' diuinis expedite lori possint. Quidi quod significationem aliquam interdum dant,sibi in
animo est ubi ad eruditionem atque aetatem iustam reruenerint,munus docendi sacra in teplo,aut in scho
fiasuscipere.' Postremb cum soleat Deus tales adolescentes ex DE, Gihi in η quibusdam donis, ut ingenii acumine, suavilo na etia ad quentia,mansuetudine,mbrum candore,& similibus
minicula exornare,tu Verbexterna adminicula omnia, inqui suppedi- bus ponimus amicos,patronos,pecuniam, libros, loci opportunitatem,praeceptores,monitores,condiscipitilos commodos& si quid aliud huc conducit, ijsdem prospicit,& quod satis,suppeditat. Vsque adeo pijs G. dolescentibus dcesse nequaquam possini,quq ad illud doctrinae,& vitae genus sunt necessaria,ad quod dominus ipsos semel destinauit. Sunt hiF igitur ordinaria, usitata,ac legitima vocationis diuinae argumenta, Equibus certum atque indubitatum iudicium de sui' io Theologo peti potest. Ac ne quis temere citraque varii, εχ delectu hqc congcsta esse autumet,ac proinde vilipen emplis do da equidem haud Maiiabor demonstrare, in quibus cet, voca- illustribus viris, qui Theologorum principes evasere, tiois indi- eadem cum pueri adhuc essent dc adolescentes, sint a-x -i' ipse nimaduersa atque ceu digna cognitia,literis etiam mansucteo id Nςς pigebit Opinor quemquam ea de nobis au αiuid di . circ. scb. iustoriae clastas ali. io. .i . refert de A- 1. nosci, thanasio,
48쪽
thanasio,quod puer cum pueris lusitans,episcopi invia D. Alli 'nus obtuerit, fidei consessionem a reliquis exigendo, 'PR reddere valentibus impartiendo de ecclesiae more,a quae baptissimum, caeterasque caeremonias peragendo. Q d resciscPsciuitatis episcopus,illum ministris ecclesia sacris imbuedum literis commisit, ceu diui nans ecclesis utilem futurum ntistitem,cui sane pr*fagitioni, euentus pulchre resipondit. Apud eundem o . Eusebium. Lib. 6. . a. ac 3. legimusOrigenem Adma Πῖς tium paruulum, non tam parentum exhortatione, quam propria voluntate solitum quotidie sacra i gere,quotidie aliquid memoriter recitare, frequenter a ipatre petiisse sibi enodari, quae perplexa intricataue occurrebat Timotheum a teneris inde Vnguiculis in- Timothei stitutum in literis religionis,&apud piam matre Eu- inicam,&alitiam Loiden pie sancteque educatum, Apostolus Paulus testis est a. Timoth. i. 3. Sed quin re- .1picimus Seruatorem nostrum Christum: I inos na'
tus duodecim quamuis in hoc omnia ita uina na sitnt sorte posita Hiero lymae in temP in cete
berrimorum doctorum consessu, ita de rebus diuinis. Sinterrogauit illos,&ipse disseruit, ut stuporem iii cusserit omnibus, necnon aestimandum reliquerit, quantus postea caelestis philo phiae doctor esset in pu . blicum proditurus. Luc. et Memorat D. Hieronymus, 'ς qu se bonarum artium elementa imbibetem, admodum suisse familiarem sit simillimi hoc est,pijs,&adstu dia Theologica aspirantibus. Nominat Bonosum Pa machici, & Heliodorum,quorum duo posteriores,eta Basilii iam ad episcopi dignitatem evecti sinit . A Gregorio Maani. N anaeno egregia suturi theologi indoles, in Basi , si magni educatione institutione, prosectu, in literis ac moribus scite depingitur, potissimumque ubi nar rat quomodo Caesarearmizantij,Atheni quibus locis tunc publicae florebant scholae , sese gesserit. Temporis angustia no patitur singula explicari. Crebro me Augini minita . Augustinus,in primis Consessionibus. I i. s. cisi se diu antequam Rethorica doceret, atque religi . -
49쪽
illi nostrae sacris initiaretur,occulta& indepraebensia ibili quadam visuisse ad sacrorum libroru lectionem mirifice inflammatum,assidue cum illis egisse,qui de rebus diuinis sermones miscere gaudebat,quales praecipui Nebridius & Alipius, libentissimh deniq; erudi tos theologos,Vt HelpidiumCartharini,Ambrosium . Mediolani,publice docentes audiuisse, necnon Menumero priuatim consuluisse. Pene praeterieramus, quae - apostolus Paulus de se,ipse praedicat.Se namque a prLPS Ru doctrinae sacrae studio flagrasse, se educata&institutu in scholis Hierosolymitanisauditoremq; fuisse sapientissimi doctoris Gamalielis, se prosecis prae caeteris aequalibus, se amplexatum sectam Phari seorsi,qui iudicabatur imis diuitis sincertissimi intera Otistent, pretes,se denique vixisse inculyatune irrepraehensibi hoc em lemq; Act. 22. Gal. i. Philip. 3. Origenes,de quo pauibila ad ante,aianis aetatis decimo leptimo,ut patre, ita patria Hone ς- monio oemq; orbatus,ctitrema premebatur inopia,Vei spς'Rx fumo e causa sanctis studijs, in quibus haud in
'obhi felicit rundamentum iecerat, nuncium remitteret, za neees Deus locupletis ac nobilis cuiusdam mulieris permo sarriexter ivir animum,quae boni spei adole entem Quit liberana sun liter,atque plenius inibrinari,in literis curauit. Quo Q x- tempore diuer is iudicijs Origenes testatu fecit, sesa dogmata olim magno animo auersaturum,solam
que puram doctrinam eua iij Iesu Christi amplecti
velle quemadmodum Eusebius scriptu reliquit Ecclesiasticae historia lib. 6.ca. 2.Verum quid diu moror in . his reserendis,de quibus extat apud probatae fidei scri ptores locupletissima & frequentissimae testimoniat Vides igitur nunc satis, quaenam argumenta expecta-ς dae eruditionis: tque prosectus in doctrina pietatis ,in viris sanctis praeluxerat. Reliquii vero est,Vt nos quo- mie interpretari audeamus, nostros pueros & adole- scentulos ad sacrae theologiae studium diuinitul vocartoppum quibus eadem, aut aria signa depraehendi com ψ ψης ligerit. Sane quisquis de vocatione sua ambigit,suum
μ' 'μ' se uigenium, dc in es scruelim exploret Propiu, H animi
50쪽
imi sui propositum, atq; in ipsa pueritia susceptas examin
tum cogitationes, tum meditationes,conserat O san ydςb tictorum patrum,quos recensuimus,sanctis conatibuK inec dubium est,quin ubi expenderit, qu'usq; ad hos accedat,aut quam longe abnt,facile adhibito alicuius boni & catholici viri iudicio queat decernere, ad hocnci,an ad aliud studiorum genus se Deus vocarit. Potarbautem,quicunque se vocari intelligunt,ij spemco cipiant,se cum fructu datur Theologiae operam, nec non ornamentum alicui ecclesiae, ii pergant, allat dros. Et quidem his potissimum, qui ad hunc modum diuinitus sunt vocati, noster omnis desudat labor. Quanquam non his solis,sed omnibus adeo commuta :.niter Clixistianum nomen profitentibus. Cum enim s. scriptiGDeus velit omnes homines ad veritatis adduci cogni a lectiotionem,& salvos fieri,par sane est,omnes legendis at que intelligendis sacris libris, quibus veritas conclu-citur, inuisitare. Si non interest omnium usque eo vacare Theologiae, dum doceant in ecclesia: At inullus est, cui non incumbit, nosse praecipua caelestis philosophiae capita, quo fidei suae reddat 'rationem poscentibus, quo locorum quocunque enerit comtingit autem nonnunquam eo migrare, Vbi docentiu '. in ecclesia linguam non assequimur tum se excitare, ' ἴ' confirmare,solari,tum sitos liberos domesticos,familiares,instituere in doctrina religionis valeat, Qu3de re non est nunc plenius dicendi locus. bd nostra quoque interst,animum ad sacras literas
discendas diligenter praeparare. Cap. II.
T si vero futurum Theologii necesse est in primis a Deo vocari atq; numinis impelli motu,tame no- tio diuinastra quoque diligentia tantii in hoc negotio momenti nisi dili habet,ut si ea adsit,pr clara Dei dona,bonitas naturae tia nostra inquam ingenij vis, &quae eius sunt generis incre coli/b0mentum non paruit in nobis copiant: si 'ero non ad y b