장음표시 사용
601쪽
vel Dania de quibus etiam dubium est. an eiusmodi canonibus unquam consenserint. Q si vero concilium unius prouinciae, praescribere possit uniuersaree clesiae,quamuis sit verum, quod posset quidem si ali quid authoritate Pontificisco firmatum illis statue retur,quod ad fidem pertineret. Verisimile est adhiberi quidem opportune exterarunt ecclesiarum canones,ad suadendum,&amanter exhortandum: vG de quibus rum ad impellendum,non aeque. Caeterum de pers canones na vi dicamus: certum est,aetas, institutio, quaeq; eius
laxi, quo sunt generis,ocbibes Sciunt,ut ad canonem alique 'a' adijciatur exceptio. Cautum est tam Apostolicis lite r iris quam authoritate synodi Nicaens Neophytuno debere eligi episcopum. i.Tim 3. dist. 63. Q niam sui esur inulta. Et tamen nemo nescit, Ambrosium Mediola esuriit, h5 ni, Nectarium Constantinopoli, nondum baptiza dum bap ecclesiarum gubernacula et rizati,ad Elos,quemadmodum scriptum reliquit Rustinus e Ecclesia- cle. hist.li. ii. c. ii. dc ai.& de Ambrosio dist 6i. statui-mςi sun- mus. Item canon habet,vivente episcopo, alius non ordinetur episcopus. Atqui Auouilinus vivente Va-' lerio episcopo Hipponensi, epistopus Hipponesis est . creatus.7.q. I. Noautem. Rursum Eradius supersti te Augustino populi acclamationibus episcopus est salutatus,quod testantur acta inter epist. Augustini exposita epist. lio. Quomodo deinde efiiciat nego- tii qualitas, ut aequabiles adhiberi interpretati5 ad acanones necessum sit, solis luce clarius esse videtur. .
o talis aliquando est in cocilio Gangrensi, nequis quod ieiuniu
non existat quouisdie liberum, & commendari etia, mereatur:sed quod Manichaei soliti sunt eum diem cum superstitione ieiunantes transigere. Itaque simul, quo vitaretur omnis superstitio,simul ne quis Manichaeorum sectae se adiungere crederetur, ecclesia in rito censuit ieiunium eius diei prohibendum. Plura eius generis exempla congerit Gratianus. distin. 3o
602쪽
cessitatem conditi sunt canones: quis negatiSed ita c5 Necessita diti sunt, ut propter necessitatem identidem liceat vigete transgredi vel penitus remouere. Notum est illud o mnium ore tritum. Necessitas nonhabet legem. Ne cessitas cogit etiam sabbathum violare, atq; educere Neeessita pecudem de puteo,armis ciuitate defendere, hostili tis quanta profundere sanguineminecessitas permittit, ut Da
uid vescatur panibus sacris,qui solis parati erant mi
nimis tabernaculi. Matthae. I 2. i. Machabae. 2. Luc. 6.
Haec visum fuit hoc pacto delibare. Nunc si quis in disputationibus vel deliberationibus de arduis negotiis argumenta & probationes proferre ex decreto voluerit prouide circunspiciet, ubi, quando, dc quantupondus canones singuli habeant ad id perficiendum quod pei licere decretum est. Opus est ingenita, & re rum mediocri usu confirmata prudentia, ut de quibus uis negoti js ecclesiasticis mature & exacte quis iu
Obseruatio VIII. Ex his autem liquere potest,canonibus, quos epi. Canoesb. scopi particulares condidcrunt, neque omnes homi quo pat-nes, neque ubiq;, neque sena per obstringi. Ac ne intelligi quidem potest aliquos omni tabcanones, hoc animo. vel ad hunc finem ab illis esse conditos, ut obli- iuti ionen gentur in via uersum cuncti mortales Sed illi tantum omne, hoquos sibi spiri tus sanctus gubernandos comisit, quo- mines, nerum conscientis obligantur ad obseruationem cano q; ubique num, qui ab episcopo statuuntur. Nam diuina sente 0ς litia aduersus horum canonum contemptores, ad qua omnes non abs re exhorrescant pronunciatur. chii tui. 'vos spernitime sperni inqui vos audit, me audit, quod Canona
peccatum esset grauius propter scadalum,teste Mati. contemp
is Qui ostendetit unum ex pusillis istis , qui in me xores diui credo expedit ut suspendatur mola asinaria ad collum eius,& demergatur in profundum maris. Et Ro man. 1 . Ne post hac alius alium iudicemus, ver imillud iudica te magis, ne offendiculum ponatur fratri aut lapsus occasio. Rursus ide. Omnia quidem pura LI 3 sed ma.
603쪽
sed malum est homini,qui per offendiculum vesci - tur:Sed n0stri instituti non est,causam hanc in praesenti plenius prosequi.' . Obseruatio IX. .
Alis x νψ Est porro adhuc alia quadam ex parte lectio G -
' tiani admodum fructuosa. Non extant canones, qui ctio ad A aptari queant generatim omnibus eccleuis,vel nego- modum tiis oblatis: iec potest fieri,ut in uno voltimine ona-
sit Auctus nes 'uaestiones cluas quotidie nouas nasci contingit, in , explicentur. Atqui ex Gratianoςommunem quanda. formulam discere possumus apposite respodendi de varijs quaestionibus quas ipse non attigit. Etenime quotiescunque causa siue quaestio aliqua proponitur a Gratiano praetermicta consilium est, statim inquiramus,utrum ipse alicubi excutiat aliquam, quae cum praesenti similitudinem in circumstantiis vel vlliso mnino membris habeat. Vix autem potest fieri, quin talis aliqua tandem inueniatur, in tanta quaestionu & capitum si equentia. .emadmodum igitur aduertis, hanc ab illo explanatam,ad eundem ferE mo-
dum scias tibi quoque esse discutiendam quaestione recens propositam. Vbi diligens fit negotiorum collatio expedite poterit certa & apta responsio excogi- tari.Addamus breue&perspicuum exemplum. Minister quidam ecclesiae compertum habet, sibi strui a quibusdam aduersarijs insidias: quaerit igitur, utrum possit rem deserre ad magistratu politicum, atq; bo-
nes suos accusareZArbitraretur aute aliquis, non pos se eum accusatoris personam suscipere, tum quia ec- .clesis mini ster est,quem decebat prae citeris iniuriam dissimulare, atque a vindicta expetenda abhorrere . tu quia periculum est, ne accusati durius a magistratum uiuentui ac forsitan luant corpore,unde accusator, tunc etiam sanguinis reus effici videretur Cinerum quando varias hinc inde quaestiones in decreto euol u tande incidit in manus.23. qu st. 3. Canon ex A
gustino transcriptus,qui sic habet. Maximianus Epi. Norus vagienus auxiliu petijt ab Imperatore Chri-
604쪽
sano contra hostes ecclesiae,non tam sui ulciscendi causa, ruam tuendae ecclesiae sibi creditae. Qiyod si termisisset, non eius suisset laudanda patientia, sed negligentia merito culpanda. Neq; enim Apostolus
vitae inae transitoriae,sed ecclesiae Dei cosuluit, quando contra illos, qui eum occidere conspirauerant, costium eorum ut Tribuno prodereiu Gessecitiunde factum est,ut eum ad locum,quo fuerat perducendus,
deduceret miles armatus, ne it lorum pa teret insidiis. In quo Canone atque Pauli Apostoli facto, cum diligenter exploro & consero si lagula, magnam aduertos militudinem cum quaestione oblata. Quamobrem nullum dubitarim pronunciare,obesse nihil,quo minus minister ecclesiae magistratui denunciet,esse qui vitae suae insidiantur itaque petere se,ut magistratus pro ossicio & sapientia sua tantum periculum in tepore avertat. Et quamuis magistratus illos postea se ueriter puniae tamen ministro ecclesiastico id crimi, ni dari non posset. Excutitura utem quaestio haec instassa ad eundem canon Patrocinatur insuper alius canon 23.q. s. de occidendis. Verum quidem est:
negotia ad singulas prope horas incidui noua & infinita,canones vero sunt finiti, sed interim tales hi existunt i semper quaedam communia principia sanae doctrinae,utiliumque consiliorum in eis eluceali ex quibus certas rationes infinitis negotiis congruentes elicere, emunctae naris &ium aequim sitiens ii
quisitor queat. Et quid obsecro, facerent Iurisconsulati,si non esset ipsis via haec patesacta,qua ex finitis legibus uniuersalibus in iure ciuili congestis, consilia atque sententias de infinitis nmotijs particularibus
conquirerent. Caeterum siue of ndas apud Gratianum quaestionem oblatae quaestioni ex parte similem,sive non ossendas,semel constitutum sitiquei
admodum in dogmatibus dijudicandis secundum
normam fidei,ita in hi quae pertinentad ordinatim nes ecclesiastica'secudum norma charitatis definire:
605쪽
voluntatem ante oculos ponere, ne iustam repribensionem incurramus. Timorem atq; reuerentiam Dei cum timore & reuerentia legum & canonum hum norum coniungi oportet.
Obseruatio X In decre- Non pauca sunt iii decreto Gratiani relata,quora si quando de e ' cleliastica ἔYταξiti. farcienda ageretur,non abs re r quotum uocare atque ad praesentem ecclesiarum statum cor nunc vix rigendum aptare studeremus. Multa quoque praeci- iv. svo pue in causis tertiae partis extant, quae ad consilia de QxMx rebus inuolutis de ambiguis danda,inomentum non mediocre afferunt. Quaedam, in primis vero illa, in , quibus imago vetet is ecclesiae di pingitur, adiumento erunt volentibus sanctorum Patrum comment rios euoluere. Aliqua denique comparata ad docendum publice in ecclesia, vel in schola crui queant. Quaecunq; igitur ad hos fines conducibilia in Gratia' nolegis huc cogitatio & cura omnis tendat, nota quadam ut insignias atque vel chartis vel memoriae thesauro commendes, unde possis, quandocunq; po stulabit necessitas,une mora ad ecclesiarum publicii aedificationem,uel ad priuatum piorum fratrum ii structionem,&consolationem educere & exhibere.
sed opus est hanc ad rem tum diligentia,tum iudicior illa quidem ne laboris unquam pertedeat: hoc ver i ne quis citra discrimen insiugifera pro frugiferis im
ὶ Thboso tiani placita sunt a scholis, a Theologis atque caii ris&cano nistis insequutis palam confutata & explosar quodnistis, ex- ab Antonio Florentino episcopo,summae parte. 4.tiriose, tul0. ii. cap. s. dissuse expositum, licet videre. Neq; jibet aut vacat nobis in praesenti hoc ulcus ad viuii r secare. Certe hae causae nos permovent, Vt non alios censeamus ad librorum,in quibus comprεhendutur ecclesiares phraso, lectionem admittendo),quam qui. ue in sacra Gratiani multa sat
606쪽
tan sacra So , piuia ta locis communibus Theologiae fuerunt prius aliquamdiu exercitati.Atq; haec quide hactenus de Gratiani decreto. Diuiditur uniuersum opus Decretalium in libros quinq; rupi uin primus non pauca exhibet de autoritate respontrum Pontificalium : deforma et stendi Ecclesiarum moderatores . de potestate atque omcio electorum &quorundam ordinum ecclesiasticorum, inprimis,archidiaconorum archipresbyterorum, primiceiij custodis, vicaris, iudicia delegati,iudicis ordinarij. Secundus omnem causarum ac iudiciorum describit ordincm utpote in quo hi tituli. De maiorita re dc obedientia: de treuga & pace: de pactis, de transactionib. de postula linde procuratoribus: de syn dico: de ijs quae vi metusve causa fiu nt: de in in tegrum re stitutione: de alienatione mutandi iudicii causa facta de arbitris: de iudicijs de soro competenti: delibelli oblatione delitis contestatione: de iuramento calumniae de dilationibus: descriis forensibus: deo dine cognitionum: de plus peti tionibus: de causa possessionis & proprietatis: de restitutione spoliatorum: de dolo dc contumacia: ut lite pendente nihil in nouetur: de sequestratione possiestionum ci fructuum: de confessis: de probationibus de testibus & attestationibus:de testibus cogendis:de fide instrumen torum: deri sumptionibus: de iureiurando: de exceptionibus: depraescriptionibus de sententia & re iudicata: de appellationibus: de confirmatione utili vel inutili. Tertias liber proscri initio quidem titulos quosdam de vita clericorum,de coelibatu & eiusmodi quae vexo sequuntur omnia, loquuntur de praebendis, parochi, monasterii censibus,decimis possessionibus, α id genua de quibus homines quadam tantum ratione contendere solen t qui sacris ordinibus sunt initiari, propter aliquam litem quae Ecclesiastica mune ra concernit. non ita bene inter ipsos conuenit. Ad finem paucula subiecta sunt, sed tanquam παρέργα, de quibusdam caeremoniis. Quartus liber versatur m
libros distribuitur Arsumentum libri primi secundi
607쪽
Sexti Decretalium de Clemetinarum
partitio An Theologiae candidatus pdictis studium impendere
causis matrimonialibus. Qvinto libro demostratur. quomodo qui deliquerunt, accusari di puniri iudicio μEcclesiae debeant: liue indicta certa poenitentiae sor ma, ac satisfactione externa, siue excommunicatione siue modis aliis. Deniq; quo nouum istud ius Can nicum, ius ciuile equet vel superet annectuntur non 'nulla de verborum significatione de regulis imis. Haec summa est omnium quae in Decretalibus ordi ne sunt compraehensa. Vtrumq; porro opus sequenti
id est, tam quod inscribitur sexta decretalium, quam quod circumfertur titulo Clementina ruin, simili ratione in s. lib. distribuitur: quorum singulis non alia tractantur algumenta,quam quae iam diximus s. lib Decretalium explicari: utpote quae superaddita iunt, vel quia in prioribus decretalibus fuerant oscitanter praetermissa, vel quod ampliato iam soro Pontificio, usus ipse forensis digna comprobarit, quae appendicis vice attexerentur. Liquet igitur iam, in quarum reruexplicatione ista librorum congeries oc moles maxime insumatur. His autem cognitis, haud difficile rit edicere,an Theologiae candidatis incumbat in iii dem volumi nibus, temporis aliquam portionem cosumere. Non credo equidem quod corda tus aliquis id ut faciant sit suasurus quamuis Theologo, qui ad publicam aliquam stinctionem suerit vocatus, hara . omnium rerum cognitio magno usuist futura. EL. ,setque lauda tissimus eius conatu si postTheologica studia absoluta horas aliquot ijs etiam materijs cognosce a dis permitteret. Qi d legi oporteat scripta de Episcoporum, pres tero- rum,diaconorum,alioruntque ministrorum Eccletiae ossi-eib. ubi etiam de libelli qui tradunt ritus occaere-
l monias in Ecclesiis vittatas. Caput. v.
Polliciti fuimus etiam de his libris aliquid dice
re, qui mi nistrorum ecclesiae, episcoporum videlicet seu pastorum, presbyterorum, diaconoruvaria ossicia, separatim atque aliquanto diffusius exponunt: itemq; de illit,in quib. ratio dispensandi sacra-
608쪽
menta, tum ritus ac caeremon ide ecclesiis usitatae traduntur. Ad quos libros cum ab hi florijs ecclesiasticis,
a conciliis & responsis Pontificum, denique a decreto Gratiani. adeoq; toto iure Canonico descedimus: noaliter proscctb videmur adfecti, quam qui postquam
emensi sunt vastu ac procellosuin pelagus, necno syrtes scopulosque aliquot feliciter praeternauigarunt, OPtata nunc legunt littora, atq; in portum appellat, Vn-dd si libet, deducunt navim in lautum ac laetum stumen, ubi tu ibremigabitur. Iam enim arbitramur, inos ad desideratum finem laborum cito peruent aratio ros. Neque reuera opus est, de hisce libris, qui restant, ne imul-
multa adnotari. Eadem vero occasione nos adduci mur ad dicendum de iis separatim, qua constat, is anctos Patres permotos ad eosdem separatim conden- rseiunt. dos &cuulgandos. Etenim in libris, de quibus superioribus aliquot capitibus sermo est habitus, nequaquam continua serie,omnia quorumuis ministroruosssicia per singulas eundo partes explicantur: sed tantum hinc inde sparsim .diuersis loci de certis quibusdam officiis aliqua admiscentur, atq; ita quidem ad-iniscetur, ut quomodo selent omnes leges generales, pleniore egeant exposition quae demoliret, quom do ad usum seu praxin debeant accommodari. Huic
gitur incommodo pii&eruditi quidam viri cupientes mederi,duxerunt se rem gratam, & perutilem facturos ecclesiis, si seorsum commentariolos aliquos digererent,in quibus omnia quq ad singulorum minini orum Ecclesiae ossicia pertinent, accurate & dilucid partim ex sacris literis, partim ex historiis, conciliis, dc Canonibus compraehenderentur. Ac tales sanE haud paucos nunc extare passim cernimus, alios quidem a veteribus, alios vero 'a recentioribus do Aissimis viris conscriptos. Ergo quemadmodum docendi forma nonnihil a praecedentibus libris discre pant,ac dignissimi plane sunt,qui attentE legantur, Pernecessarii insuper cunctis, qui de rebus Ecclesiasticis cupiunt i iudicare: ita merith de iisdem separatim
609쪽
3 ratim verba facimus. d igitur ad hos attinet commentarios. qui ministrorum ossicia, in ecclesia Dei ex planant. quam sit necessarium legi eos,&cognosci ab
bib uniuersis Theologiae candidatis,vel hinc abund Eli sit eandi quod in Concilijs aliquot prouide aediti sunt
dato ne- Canones, quibus omnes qui Ecclesiis praesunt,adnam cestari uiti nentur, ut tales libros curae habeant, diligenter euoleo pςrie- uant, Jc in actionibus ecclesiasticis sequantur. Siqui-d- in is , conciliis Turonensi, & Cabillonensi, de Re osti. i. ' mensi, quae habita sunt Caroli Magni aetate, persan
seripiet ut imand Munt Patres, Unicuique episcopo& pasto Ti, praeter Canones, etiam nominatim perlegendos sequendos duos libros Gregorii Papae decura pastorali inscriptos. In quorum postremo concilio de aliis quoque libris, qui non disti milia complectuntur
argumenta, legendis dc repetendis, nonnulla salubritcr proponuntur, quorum merito nunc quoq; habe retur ratio in omnibus ecclesiasticis sy nodis&colle giis. Videmus certe in libris sacris, in primis concionibus Prophetarum .in Epist. Pau. maxime in utraq; ad Cori ni. v traq; ad Ti motheum, illa ad Titum: pr te ea in Actis Apost deniq; in plerisq; parabolis & prae- .ceptis Christi, diuersa ossicia eorum qui in munere . clesiastico sunt positi, scite admodum, nec minus grauiter describi. Quae igitur spiritus S. sic exhibuit &
inde ex illis ipsis libris sacris, vel certE iisdem undiq; consentanea viri sancti studiosὸ collegerunt, piacu- , tum suerit, ab hominibus negligi, iis praesertim, ad quos proprie illa spectant, & propter quos speciatim
sunt edita. Ac turpe seret, accedere aliquem ad Ecclesiasticam functionem, qui quae se decet facere, nEDE diui ex libris quidem, taceo de rerum usu experientiaqueni, ossicii, didicerit. Sed tempus est paucula de ratione legen- diuersi- did iudicandique huiusmodi scripta suggeramus. φde xra Illud libet primum admonere, varios esse huius o ii .iar dinis libros, ideoque alios aliis maiore attentione nimi euolui debere. Alii namque in genere, uniuς sum, c
610쪽
sum, ac de praecipuis ossiciis ministrorum Ecclesiae r. . disserunt: alii vero certas tantum partes Ecclesiasticet tς functionis seorsum enarrant. Prioris formae sunt. Chrysostonii libri sex de sacerdotali dignitate. sitiem Opus Gregorii Papae decura pastorali, - partes traasernardi libri quinq; de conrideratione ad Euge ctarunt. nium:alii praeterea similes,sive a priscis Doctoribus, siue a iunioribus claborati. Posterioris formae sunt inscripti nominatim: De ossicio episcopi. De ossicio presbyteri seu senioris. De officio diaconorum. De ossicio catechistae,iectoris,exorcistae, &c. De senatu siue consessu Ecclesiastico vocat alias consistorium qualem episcopi,dcinde singulae Ecclesiae habere aliquem debent. Dc synodoqyottannis semel, aut potius bis habenda.
Devisitatione Ecclesiarum,& quae in ea facie
De administratione facultatum ecclesiasticarum
De prochodochiis, xenodochiis, noseco in iis, oni niq; ratione iuvandorum paulierum: item, De scholis Ecclesiasticis,& fouendis libciali inge
nio clericis,&c. De vocatione,electione praesentatione,Vt loquu-tur,examine, approbatione vel reiectione, ordinatione, ministrorum.
Dedit lici iurisdictione Ecclesiastica.
De ossicio ac ratione docendi, concionandiq;. Redargutioncs exhortationes, o lectiones pro reducendis in viam ijs quisue indoctrina siue in iumribus lapsi sunt P bConsolationes aderigendos confirmandosq; eos, qui quibuscunq; ex causis inses. antur a satana,a que . ad jesperationem solicitantur: qui graui morbo de cumbunt, qui ea ircino adficiendi sunt supplicio: velati s