장음표시 사용
661쪽
iosophiae nomine compraehenduntur, praeclara Dei dona,quibus Philosophi plerique omnes, aut ad Dei contumeliam, aut frequenter ad hominum, quandoque etiam ad suam ipsorum pernicie turpi ter sunt abusi: quorum alterum quidem effectum est, quando Deum,qui se manifestaui t ipsis, non coluerunt, qu admodum decebat,sed spreto eo alios sibi Deos, beatitudinis laigitores commenti sunt:alterum verb,quado tradendo falsas dcidololatricas opiniones, vel dando pestifera consilia,innumerabiles homines in dic crimen pertraxeruntataque quoniam Gentiles Ph
losophia nesciuerunt reciEvti,iusto Dei iudicio ipsi. tanquam indigni possies res, ea spoliantur per Christianos: quorum officium est, deinceps illa decentecuti: atque quicquid in ea boni inuenerint: hinc ad famctificandum celebrandumque Dei nomen, indE ad
procurandam humani generis communem utilitatem expendere. in re non minus gratum Deo praestant obsequium,atque olim Hebraei,qui diuino iussui morem gerentes,exuerunt Aegyptum auro,ac pento & preciosii vestibus, dc non multo post haec ipis alacri animo contulerunt, ad extruendum tabe naculum, in quo Deus maiestatem suam, notam i
statamque facere, necnon religiose ab uniuersis ad rari dccoli voluit. Quam rationem D. Augustinus de doctrina Christiana, libro secundo,cap. 6 o. & Hi ronymus in epistola ad Magnum oratorem,doctissimc exponunt, multisque argumentis comprobant. ac nisi deterruisset prolixitas,maluissem eam ipsoru Verbis,quam meis referre. Q dam insuper i ii ranas dem adnotantur sententiam,dist. 37. Debebant autem scriptores his duabus causis iam expositis non . ita facile permoveri,atq; aut parcissimEdogmata phi Iosophica expromere,aut semper cautionem seu OP portula in interpretationem statim adhibere.
n5 Etenim quicunque Philosephiam nimis familia praestet ex riter intromittit in conclaue, ubi amplissima ne rbilos-- gotia spiritualia pertractantur: atl audita eius sententia
662쪽
pentia ac consilio, non continuo adijcit ex penu Verubi Dei temperamentum, hic non modo improuidis ' ' et
lectoribus dubitandi errandique existit author, Vm brationi xum etiam tacite de se suspicionem omnium animis bus aspe inlicitiqubd philosophiae diuturno commercio,ac te gere. nociniis seductus, perperam ipse senserit,&meliora ignorarit.Quod haud scio,an ipsi Augustino episco podi seni ac per omnia laudatissimo, quandoq; usu venerit. Is nanque enchiridii ad Laurentium capite quinquagesimo octauo.disputans de natura anget rum,cum dixisset se ambigere, nu recte aliqui consti- tuant ordines angelorii, inquib.alios vocat archag los,alios dominationes,alios potestate aliosvirtutes die. mox ita subijci: Sed nec illud quide certii ha beo. utru ad eande icietate pertineat sol & luna,&cuc abdera: qua uis nonnullis lucida corpora esse, no cum 1ensu vel intelligentia, videantur. Haec dabitatio ex flatonicorum affertionibus animo Augustini in haerentibus: dc forsitan tunc apud philosophantium conuenticula iactatis, nata est: apertEautem hoc do- ma Platonicorum verbo Dei repugnare depr henitur. Neque enim definit scriptura, solem, lunam. stelia esse animalia ratione ac sensibus more nostro ut illi voleban , praedita , multo miniis desinit esse .
creaturas angelis pares Vel angelorum coetui annumerandas: sed perspicuhait,corpora esse per se a deo condita quae eminea ut 3c t uceant in firmamento caeli,atque lucem impartiendo omnibus hisce inferiori biis, discrimen faciant dici a nocte,quin etiam sint insigna ac stata tempora, in dies atque in annos, Ut Dimiriam ann j partes omniumque temporum vices ordinent acinc derentur, Genesis i. Psal. Io Φ.I36. Neque etiam stellae decernuntur esse spiritus, quemadmoduangeli. Psal. tua Hebrae i.Sed alii melius de tota hac re iudicabunt. I. lcirco autem adscripsi haec de beati csimo patre Auri: stino, qud omnes aduertentes. quid tanto vire acci citrit,certius intelligant, attentione
663쪽
lucubrationibus neophyiorum, atque aliorum qum rumcunque qui philosophorum lacunis & c ope tori sunt immersit Allegoria est venusti Isima, qua . admonet Hieronymus: si philosophorum placitis αquibuscunq; dictis vii libuerit. operet 'rectum esse aia radamu N praecidamus in i ,, quae superuacanea vel noxia conspici viatur, dum apta fiant omnia nostrae religionis argumentis,quc habemus in manibus. Domi ira vocem Deuteronomio praecipitur, inquit, mulieris captiuae cum qua philos phiam vult conferrura dendum caput, supercilia, omnes pilos corporis amputandos, di sic eam habendam in coniugio.Quid exso mirum, si dc ego sapicntiam secularem propter loquii venustatem & membrorum pulchritudinem. de ancilla atque captiua Israelitiden facere cupio Z de si quicquid in ea mortuum est, idololatriae, Voluptatis, erroris, libidinum vel praecido, vel radoλN mixtos purillimo corpori vernaculos ex ea genero, Domino
Sabaoth Labor meus in familiam Christi proficit:
stuprum in alienum auget numerum conscruorum.
Sed haec de secunda causa fatis. Tortio coacti sunt sau3 patres saepenum so ad Philosophicas res descendere propter aduersarios, si ucGentiles, siue hqreticos. di quandoc nim nostris hominibus negotium fuit cuGentilibus, apud quos sacra scriptura in nulla aut modica erat ex illimatione: necesse habebant nostri ex philoibphis. poetis, historicis omnique gentilium bil)liotheca , quam solam illi recipiebant ac venerabantur, conquirere, quod pro se & veritate tueda faceret, a tque ita Gentiles suo ipso. gladio consodcre. Quod Apostolum quoque secisse videmus, qui non dubita uti,disputans apud Athenienses, pr terea scribens ad Corinthios & ad Titum,testimonia, de poetis su nupta usurpare. Ha in re ad eb deinceps prosecerus nostri,& plera q; inuictae,aeternaeq; religionis nostrae capita certa esseram euidenter ex ipsorum gentilium monumentis demonstrarunt: ut tibia pauca Gentiles
664쪽
Am adducti sint, ut Adrianus Imperator delinitus libro, quem ei obtulitQuadratus episcopus Atheniensis persequi nostros destiterit. vi Iulianus, tantam iuuidens nostris gloriam, ratus sit publico edicto cauendum,ne literis philosophicis dare operam Christianorum liberi amplius permitterentur. Aduersus hae reticos autem nostri depugnantes, arma philosophica arripere, seque iis munire sunt coacti: qubd cerne
rent eos, quamus scripturas admitterent, tamen errorum suoru venena ex philosophorum & poetaru Circeis poculis primu hausi illa, deinde ex ijsde praesidiuomne petere solitos. Qua ob causam no minus lepidE qua vere dixit Tertullianus: Plailosophos esse haereti corii patriarchas. Haeretici namq; ingeniosissimi sere phisemper homines,dialecticoruco tortis& aculeatis sci hae eiteo. phismatib. atq; omni instrumento philosophico pul- ru pMriarchre instruchi magna & firma sibi spe iniiciebant de chae. religionis nostrae doctrina per se simplici,& omni b. exili is externis orba ta,citd ac facile euertenda. A tqui nostri, maxim Equi antea in philosophorii castris mi
litassent, nec no eminus & cominus,& quouis telorugenere certare essent periti ac parati, viriliter restite runt: dc iacula philosophica in ecclesia vibrata,celeriter admirabili agilitate ac virib. retorserunt in aduersarios qui emiserat. De qua hqreti corii versutia, ac vicissilii nostroru heroica virtute, exTertulliani, Irensi
Epiphanii, August. aliorumq; scriptis cotra hqreticos paratis, plura licet cognoscere. Quartis&postrem b. vi εfunturii ledori rerii theologicarii implicata dcco mi
sta nonnulla de philosophia humana,AEpter qu stiones quas da ab ipsis Christia nis in ecclesia propositas. Disputatum est Hieronymi de Augustini s culo de
origine ani in q,&virum anima sit ex traduce. Et an 'te ea tempora, tru Deus sit incorporeus, an vero &anima incorporea existatὶ Pr terea de arbitrio & volu tate humana,& plurib. huiusmodi.Vt non dicam, in principio Genes. in Psal. in Iob, in Ecclesiaste, tanqua
665쪽
tas. ex quibus interpretes,si modich saltε amaueritio suscitare cito queant disputationum philosophicaria ingentes stammas. Hoc aute genusquistionum cuna non possit reuera expediri sine Philosophiae, praesertim naturalis, adminiculis, quid esseeissent erudiati Theologi,si a commorantibus in vicinia philos
phis nihil quicquam supellectilis mutuo accepissent Quidi quod nonnulla a Philosbphis olim discussa.
masnam habent cum doctrina Christiana affinit temisatagunt verb Theologi ostendere,quomodo a eipi eadem debeant,& distinguunt qua in parte veritati eos entanea locuti illi fuerint,quaue in parte halia lucinati.Tale est, cum quaeritur : an peccata omnia snt,ut Stoici opinabantur, paria Zan probari possit eorundem Stoicorum ἀπάθεια pan virtutes Gentilia aequant virtutes Christianorum Z ati quorum uis hominum etiamq; impiorum,benefactis repedat Deus pr iaZVtiam mudus ex nihilo extiterit, an ex pri. iacente materia 'an idem sit sempiternus. aut sinem habiturusὶ utrum gubernetur numinis prouidentia, aut casu fortuitoque serantur omniaὶ an sit fatu & necessitate fatali cuncta eueniani3 An stella:&corpora caelastia aliquid valeant in dirigendis hominum vosuntatibusὶ Non possunt sanE effugere Theologr. quin de his, & smilibus quaestioninus interdum disserant:non possunt autem quantum erit disserere philosophia penitus eliminata & exclusa. Εκ his onianibus i. tur promptum est despicere. quas ob causaxscriptores I heologi locos philosophicos aliquoties obiter attingant, vel excutiant diffusiux Iramplictoris ossicium est.diligenter aduertere in authori quibus euoluendis distinetur,quo de negotio potis timum hi disputent: quod ubi proMintellexerit, α facile agnotaesiqua occasione, di quem ad finem philosophica sint adhibita,idest,an propter studium diu multumq; in iis ante collocatu. an ut verus usus phialosophiae ostendatur,at ea Christianoru res ornet
itu: . propter aduersari seu Gemiles . seu haereti
666쪽
-Mandeniq, ob quaestiones aliquas in ecclesia agi tatas. In eam vero partem accipiat & interpretetur oportet omnia,in quam deprethendit ab ipsis scripto xibus esse in medium prolata. Iam vero, quod ad po sterius attinet de quo initio diximus,quod nimirum cauendum summopere sit, nequis cotagione ex phic quis phialolophorum thesibus dc pronunciatis contaminetur losophod insidiose fallaturqitispiam blandis, at artifi rapi rixisi, riosis subtilium hominum persitasiunculis, Deilh ς0x mino, dum ipsi voluerimus, in tempore succurritur. Quisto quis,tum ex sacris libris canonicis, tum ex lucubra, tionibus,inm iptis de locis communibus Theologiae l. vel de ecclesiasticis dogmatibus,sanam doctrinam rea ligionis Christianae semel imbibit, ac Droinde expe-
dite potest vera dogmata discernere a falsis: praetereai l assueuit, quotiescunq; obscurum vel dubium quid, i Ubuenerit,ad ecclesiam Romanam esse recurredum, a i ut quae scripturarum sacrarum habeat clauem dc spi- ritum,tanquam ad lydium lapidem probandu,huiet , integrum erit, sine ossensione ac detrimento , inii monumentis non tantum Theologorum, qui nihili aliud, quam hinc inde philosophica quaedam tenui-ι ter aspergunt, sed ipsorum quoque philosopho a rum, ex quibus eadem omnia sunt deprompta,veris
, Obseruatio XII. i l sunt non pauca in inperioribus libristam elim de
scripturis canonici quam cum de locis communi di multotai ' ac deinde voluminibus explicantibus gubernatione praecept 1 ecclesiarum agerem ,a nobis exposita, quae cu quis
euoluit sanctorum patrum commentarios , decet ις μ ηε , t Rccurate adnotare, dum in votis habet. simul pruden η 'i ter assequi singula. simul quaecunq; assecutus fuerit, , ad frugem spiritualem traducere.Sut autem riusno i l di: Spectanda esse inprimis antecedentia de sequentai tia,tum circunstantias,hinc causas, deinde omne ara, tisicium.seu dialecticum,seu rethoricum: ire debere intentum esse amanu, inaduertni,qua ad mentem
667쪽
scriptorum praeterea si quq non potes in praesenti ac sequi,eorum inuestigationem pleniore in aliud tem pus proferendan .ad haec explorandum quid ut tem pori,loco, totiq; Ecclesiarum statui congruens dicta sit:deniq; alacri iudicio notandum, si quid de histo rijs,concilijs canonibus Ecclesiasticis memorabile ε- sertur. Satis sit haec in transcursu attigisse: quando
paucula ista tacite recordationem inducent quarundam aliarii obseruationu antecedentium, quas nunc
repetere, neq; necesse est,neq; sine taedio possemus. Obseruatio XIII. quid siei d si post haec omnia tentata, adhuc locus ali-εdusi om quis spinosus suspectusque restat, non protinus desi-nib. tenta nies dogma asseuerari cui nigrum O praefigi debeat: i' sed tantisper differes noui erroris vel haereseos crimebi,' i'stei auteti 1 alios ab eodem emistbs authore. perlegeris. Consilii nostri ratio haec est, Crebro, quod uno loco apparet durius vel intricatius dictum, id alio loco scriptores
tradunt euolutius, atq; ibi vel repetunt sententiani suam eadem prorsus forma, vel si corrigendam mutandamve duxerint,addunt commodiorem interpretationem: Idque si non in eodem libello at forte in alio quopiam faciunt, quem maturiore aetate euuugaxunt. Quemadmodum in sacra scriptura, ita in Giusdem i n terpret ibus, locos conferre cum locis,atque
ex perspicuis veram expositionem obscurorum erue-ψ . re,fan E quam necessarium est r neque antEconuenit
' definire, qu.am collatio hic fuerit diligeter absoluta. Velum quid fiet, inquis, quando author a sententia: suspecta nusquam discedit, sed pergit ubique eandem
canens cantilenam3Superest, inquam,aliorum quo que illustrium scriptorum, qui aut eadem aetate, aut
non longE post fama fuerunt super aethera noti, sus
fragia tanquam conuocato senatu roges, atque excipias: vel num in Synodo aliqua, aut certe in librisi locorum commu ni um,seu Ecclesia sticorum dogm
668쪽
Eit,vidit posterior,& multorum oculi circum lustrat
ac penetrant, quo unus visu pertingere haud potuit. Itaq; Vnius eruditi latentem errorem, alius sequens detexit,atq; remedium seu allevamentum adhibuit: di quod in uno concilio fuerat pro tempore illo saniacitum, in alio est tempestiue immutatum. Exempla in conspectu sunt non rara. Cypriano crrato de rebaptizandis his, qui ab haereticis baptismum receperatine quis deciperetur in pollerum, Augustinus, alijst; plures sententiam contrariam diligenter exponentea cauerunt : Ne I ertulliano dis pii tanti de monoga-mia,ac damnati cu Montano secundas nuptias, ali- qui pertinacius adhaererent,commonefecit Hieronymus. ubi in libro de scriptoribus ecclesiasticis ait, nominatim libros de monogamia, de pudicitia, de persecutione, de ieiuniis,de ectasi,aduersias Ecclesiam esse conditos. Quamuis, quod ad monogamiae causam attinet, Hieronymus ipse in eandem incurrit repraehensionem: lilippe, qui in epistola ad Gerunt iam viduam, a Tertulliano haud videtur dissentire.Vbi de inde idem Hieronymus aduersus Iovinianum, si eruetur dignitatem virginitatis, ut iniuria afficiat co- iugium. Augustinus ceu peritissimus medicus, offeri diculi im studuit prohibere, edito opere de bono conjugali, id quod non obscure ipse significat, in eius operis inlato. Tametsi Hieronymus suae causae neutiquam desiuit, parata in eam rem apologia ad Pammachium. Itaque diuersorum authorum iudicia ac vo lutates si quandoq; audias, cito niggnas dissicultates sustuleris,atque animum ab omni errore. seu dulitatione solutum ac liberum es habiturus. Sed, ut video, alius adhuc scrupus exoritur. Usu uenit interdum, Vt scriptores quos consulimus. aut non plei h explicent Qui 36- Iocum dubium controuersumque : aut tam impedi te , ut incertiores discedamus , quam accessimus; bi uilio aut pariter in eodem erroris luto haereant. Neque res o scaenim nouum est , eandem sententiam , quam ut, re ex Pa-
minus probatam,a pluribus magni nominis & p js ce M.
669쪽
viris defendi. quis enim nescit,quod Chiliastis multi praestantissimi doctissimiq; seriptores, oc longo temporum interuallo in uices emti, se adiunxerint Ca
fam beatissimi Cypriani martyris de rebaptizandis haereticis, post plures episcopos, qui in synodum conuenerant Carthaginensem, etiam Dionysius Alexa-drinus, quemadmodum semel diximus, diligento est editis aliquot epistolis prosequutus. Et Tertu Lliano de monogamia perlecto,siquis statim incidat
in Hieronymi scriptum de eadem,certe citius inseratur altius in eius animo falsa opinio, quam euellatur. Atqui ubi hune in modum ancipiti contentione in varias sententias distrahuntur eruditi,consultum est, ad sacram confugiamus anchoram,sacram videlicet scripturam, dc ad ecclesiae Romanae iudicium. S per enim, quando aut hores vel non consentiunt, Vel minus satisfaciunt, vel aperte errant ipsi, adcunda religiose est scriptura sacra quae in hoe negotiorum genererungitur supremi iudicis officio,cuius sententi εstare velint, nolint,omnes debent, & a qua non licet ad alium prouocare. dii enim scripturam audit MEcclesiam, is Deum scripturarum dc ecclesiae auth rem audit Zc veneratum. atque exaduersb, qui r bunal scripturarum,atq; iudicia in scriptutis perspicuElata nore ueretur, nec vult acquiescere, Deum ipsum assicit non dicenda contumelia. I taque, quae Verba D. Augustinus aduersus Cresconium Grammaticum libro 2. . 32. locutus est nominatim de scriptis Cypriani, eadem merito usurpabimus de quorumcunque
patrum operibus communiter,ac dicemus: Nos tanctorum patrum voluminavi canonica non habemus
'dea ex canonicis scripturis consideramus: &quod in eis diuinarum scripturarum authoritati congruit
eum laude eorum accipimus: quod autem non cor gruilicum pace eorum resipuimus. His autem rati
nibus,qui E spinis & vepribus dubitationum se quasi
manu arrepta in rectam viam educi no patitur . eum
n este est per loca anta in incertum vagari,ci perpetuo oberraret ' ' ' 'obis e
670쪽
Obseruatio XIIII. Paulatim vero diligens lector, uniuscuiusque scriptoris virtutes, & in quo quisque maxim E excellat, iusque vi quoad fieri potest, obseruando notare assuescet. Sunt tuto,& in nicuique suae dotes peculiares: atque alii in verborusplendore,alii in delectu ac maiestate rerum,quidam in Vtroque multum industrii atque scelices iunt. 'Et quamlibet multi in eodem versentur argumenti genere, tamen semper aliquid dissimile in illis repe
ritur,& unus alium facultate aliqua anteit. In ena Grandis libris sacris canonicis, quidam eo plurimum valent interpretandi genere, quod supra appellaui- naus Scholasticum, quippὶ quod scholis&literatis sodalitiis est accommodatu . Estque in eo inprimis lauridarus Hieronymus , praesertim ubi conciones Pr phetarum,& Paulinas aliquot epistolas explanat. Certe rationem conferendi diuersarum linguarum proprietates,& qu rendae elimatae versionis,ipse Larinis primus fidelim me monstrauit. Breuis vero de
dilucidiis est Ambrosius: Augustinus, ubi Prophetarum vel Apostolorum abstrusa sensa studet eruere. in reddcnda pure eorum sententia, cedit nemini. Alii vero dominantur in interpretatione populari, quae seruit instituendae mixtae multitudini. Quae laus proprie debetur Chrysostomo , qui ubique omnes post se reliquit. Succedunt tamen ei proxime Naganet enus,&Basilius:quamuis praestat etiam non parum
Diuus A uoustinus,& post eum quidam alii. Climautem singulari quadam facultate dicendi opus sit
mnibus,qui tum gratia concionabuntur ad omnia ordinum homines: tum fateri nos oportet, Graecos
utpote quorum plerique oc optimE instituti fuere a teneris,di bene dicendi artem habuise quasi ingenuram,sive cum placide hortantur siue cum increpantis uecum solantur. siue cum alia in causa student movere adfectus,palmam praeripere uniuersis. Aliqui pono in Utrumq; genus,id est, tam scholasticum, qua