장음표시 사용
741쪽
vineam Domini.Si igitur vult conesonator quod D minus eius dissoluat os,excitet ac dirigat linguam, L. psiarnque impleat spiritu sepientiae Zc intellectus, do
rahh. CRxholici Ecclesiae,non alibi. David dicePat I sal. ai. Narrabo nomen tuum fratribus meis.
Sed ubi Z in medio ecclesiae laudabo te. Apud te laus mea,sed in ecclesia magna. Idem diruinus vates PsaL3 .etiam dixit: Confitebor tibi Domine in ecclesia Fuerui, magna, in populo graui laudabo te. Idem rerum sacraporib, Da rum propheta eximius,cum Christianos siti seculi ad ι .Q- 2 ς'nranda. exhortaretur dixit Psal. 6 . Pre
uisi eie ς*niuncti psallentibus in medio
debibi. iuuenCinarum dc Tympanistriarum. In ecclesiis bene dicite Domino Deo de fontibus Israel. Multo aperiatius dc emcacius instat David Psel. io 6.apud Christianos pios, quibus Dei laudes sunt cordi, ubi debeant Deum laudare,quibus dicit: Exastent eum in ecclesia plebis,& in cathedra,id est,in cogregatione leniorum laudent eum. Idem etiam Spiritus sancti electissimuorganum clim Psalm. t 9. Deo ob peccatorum remis sionem dignas pei lueret gratias, reliquosque Iu
daeos ad eandem gratiarum actionem inuitaret, dixit: Cantate Domino canticum nouum, laus eius in
ecclesia sanctorum , dignissimum est obseruatione quod Dauid nunquam populum ad laudes diuinas prouocet,qum mox subiiciat ubi sit laudandus, in ec, clesia scilicet. Ut plane innuat nullas laudes, quantii uis ferirentes, illi esse gratas, praeter illas, quas sitire . & VetustissimaRomanorum ec, h pς seluunt. Vult laudari,sed in magna ec clesia. cclesia magna est Romanorum ecclesia, quia 'bique terrarumvariis temporibus fuit stabilita. Est et iam scite vetusta,& antiqua,quia mille & quingenti annis telapsi, quod fuit a Christo erecta, & e caelis Ees.st, ministerio Apostolorum fabrica Romina x . Utcunque igitur sacras doctrinas, Apostolicas, de
inon, iii ant quas amat, siue Ut conciones paret, vel lectiones
742쪽
exerceat, ecclesiam accedat, quia teste ipQ spiritu san eeelesiasticto, per David, Psalm. 88. Confitebuntur caeli mirabi 'consulia tua Domine, etenim veritatem tuam in ecclesia , Elt 'sanctorum,sancti, id est, sanctificati per baptismii sunt omnes, quotquot sunt in ecclesia Romana, & ipsi soli habent veritatem scilicet eius Euangelium. Non ha bent spiritum sanctum, sed diabolicum Geneuenses, No babet VUirtembergenses, de alij haeretici, qui sunt in Europa, quia sunt extra veram Christi ecclesiam Roma nam, in qua sola iuxta diis nitionem Iesus Syrach. ca diabolieapit. ai.os prudentis queritur. Cum igitur spiri tus fan- Eccle.Σr.ctus in hac resideat ecclesia, & scripturarum veritas, Petat conper ipsum spiritum sanctum ipsi ecclesiae suggeratur, ci nator iure optimo ad ipsam ecclesitam, &eius spiritum re ' ς ix ς'
mittimus concionatorem, qui orationibus Impetret
sapientiam quam sibi populoque quem erudiendum eeelesia in lege Domini suscepit, persenserit opportunam. Est Romana conlatium sapientissimum Iacobi Apostoli dicentis. &ei, spiriSi quis indiget sapiuntia postulet a Deo, qui dat om o se ei nibus affluenter,& non improperat. Quod vero hic Pςψd Iacobus de sapientia dicit, non solum de i ita tantum
virtute venit intelligendum, veru rode cunctis alijs virtutibus Vitae aeternae comparandae, aut sacris fumctionibus digne laudabiliter atque strenue obeundis. necessariis est intelligendum. Ita ut tantundem V leat illa vox, ac si dixisset Iacobus. Si quis indiget sapientia, prudentia, scientia, fide, spe, charitate, humilitate,aut castitate, vel aliqua alia virtute, postulet a De qui dat omnibus affluenter, apud quem sunt omnes thesauri sapientiae & scientiae diuinae. Quia om ne datum optimum, dc omne donum bonum &pe sectum de sursum est descendens a patre luminum, pud quem non esst transmutatio, necvicissitudinis ob
umbratio. QDrta eausa, quare sit necessaria eoncio natori spiritus sancti gratia. Cap. Vi M.
E x nx quam plurima testimonia scripturam se
cxaru m,quae nobis euidenter testantur Ecclesia Probat
743쪽
eratu seri- stem indigere varijs donis, ut strenue suo satisfacia Plura in te officio, ut verbum crucis ita proclamet, quod Christiatin Uni j verum & fidum esse praeconem,uox & sacramet xi gratiam an nunci uerit,manis estentiquam plurima in spitiis fati ipsis requiruntur,quae nisi habeat, consequetur faciles Hi necessa Si quando illi dicendum fuerit, petat instanter ut spiaritus sanctus eius os aperiat,&apertum impleat oc i struat. David prophetarum eximius,nunquam ausunest de rebus sacris quicquam tractare, nisi praeuia illa petitione & oratione, quod ex Polmo illo quinqua- τε it D. Vςxum esse cognoscimus, bi dixit:Domine lauido, suu apς ira, re os meum annunciabit laudem. Domino tuam . Innuens os suum non alia ratione laudes aperiri, ut Dei annunciaturum, nisi Domino prius aperiente. Deum ri- Verum nequis existimet, ubi Dominus ora laxaverit
te laudare nihil amplius a Deo fore petendum, nec sperandum, γ' in idem etiam spiritus perDauid nobis manifestat,quid ultra sit ab ipso nobis ex sua promissione,Vbi os aperuerit,expectandum, Psalm .so.ait. Aperi os tuum de
ego implebo illud. inasi dicat,ubi ego gratiam praestitero qua possis os aperire, liberum habes aperiendi , arbitriii,sed aperi, di quod tibi deesse videtur, adijcia, implebo scilicet illud, id est, dabo notitiam veram occanam rerum ad populum dicendarum, dabo veram scientiam,caelestem,atque diuinam,non humana, philosophicam atq; terrestrem. Psal ,3 i. Eandem amplis. simam promissione peccatorib' pro impietate sua α
antibus factam esse depraehendimus. Intellectum, inquit Spiritus sanctus tibi dabo, dc instruam te invia' hacqua gradieris. Perinde ac si dixisset. Ego dabo tibi consilium,ac consulam id quod tibi utile sit,& ad be ,ς beateque vivendum de informandum populum necessarium. Auditis his promissionibus diuinis, de quod ea gratia spiritus sancti ipsi David, dc omnibus
Catholicis concionatoribus necessaria. D.uid . Petebat Psal. ii 8. instanter a Deo non tantum aperculorii re Prib,Verum reuelationem oculorum dc intel
elatione lectu. in'uctionem. Reuela oculos meo' inqui de
744쪽
FORMANDIS, LIBER Ι. ε 31 considerabo mirabilia de lege tua. si dicat velamen detrahe oculis meis, ut inspiciam & contempleradmirabilem sapientiam & doctrinam, quae recondita est in lege tua, g, nisi abstuleris, nihil prorsus reru sacram videre potero. Manus tu fecerut me, dc plata uerunt me,da mihi intellectu ut disca mandata.Bene- idicis es Domine,doce me iustificatiora tuas, hic Vocat Petit &i l e & cuncta Dei mandata iustificationes, quia suos tellectu ut obseruatores iustificant. Incredibili anxietate postu Dei madalat David in hoc Psalm .dc in aliis quam plurimis sibi
claustrum oris amoueri ac reserari. Dari ea, quae innei laudem & proximorum utilitatem sint dicenda, oculos sibi repurgari, ut diuinas admirabilesque vi aeat doctrinas, mentem erudiri & informari, ut ea, quae loquutus fuerit,quae viderit, quae audiuerit, ita percipiat de intelligat, ut in Christianorum viam de commodum adaptari possit ac sciat, ut qui diuino Propheticoque spiritu illustratus in domo Domini sacrum agebat concionatorem. Hinc doctus Paulus, de ex alijs facris legis dc prophetarum scripturis inso matus, diuinitusque eruditus, clim hac de re Corinthios informaret. i. episto. cap. ia. dixit Nemo potesti. Cor.1. dicere Dominus Iesus, nisi in spiritu sancto. &idem Apostolus d Rom. scribens ait. Non accepistis spiti tum seruitutis in timore,sed accepistis spiritum ad Itionis, in quo clamamus Abba Pater). Testantur haecripturae manifeste neminem quantumuis summo sit ingenio praeditus, naturaeque maxima felicitate donatus,posse proserre vocem hanc,Dominus Iesu cum spiritu, neque clamare Abba pater, nisi in spiritu sancto t. adiutus spiritus sancti diuina gratia. Vt hanc igitur conssequatur concinnator, opus habet spiritum famctum habere propitium, qui ipsum sua diuina schola dignum faciat discipulum talem, qui dona, que in ipsum contulerit, in animarum usum. Si quidem in e Tum commodum dat teste Paulo. i.ad Cor. 9. qui ait: Unicuique autem datur manifestatio spiritus ad utilia possit apte di apposite convcrtere.
745쪽
tici docet. Beati dicutura spiritus facto docti.
Diligenter aduertat concio nator, quod si ut olim Ioseph in Aegypto gratia fuit data, ipsaque tanta,ut teste David Psal. io . Eloquium Domini eum inflamma uerit,& explorauerit, adeo ut propter sdam singularem sapientiam,qua eximie decoratum experientia ipsum esse manifestauit. Rex Pharao ipsum, domi. num domus suae constituerat, & principe omnis pocsessionis suae, idq; non ut tantis abuteretur beneficijs, Verum V t erudiret principes eius, sicut semetipsum,oc senes eius prudentiam doceret, ita ecclesiastes Catho licus, nobilissimis Dei donis, sciat se auctum, nempE scientia, sapientia, author a te, illuminatione, &alijs innumeris,quibus se abundare norunt aliqui utina humiliter noscant non ut inde propria Venantes gloriam, Christo sitam eripiant, quod faciunt haeretici nostri temporis Caluinus Jc Brentius& alij inferna les conclamatores. Verum dc senes,&principes, qua lant in ecclesia Catholica in fanis ac veris instruant doctrinis,ut omnes tandem pios dc Catholicos cuius
cunque sint conditionis aut sexus, ita praemuniant contra pestilentes doctrinas haereticorum, ut non mi nus eis ubi iniuria aliqua, tales doctrinas audire contigerit eas abiiciant,& explodant, quam venenata ab diabolis in ip rum animas proiecta spicula. Minto cr delius atque acerbius horum hereticorum Brenti j & Caluini falsae atque vitiosae doctrinae feriunt a nimas aeternum miserabilirer perituras,quam acuti sima queque alia tela vel ab inimicissimis nobis vibra. ta. beat insit David homo,que tu erudieris Domine.& de lege tua docueris eum. Porro si doctus, a Deo est beatus, maledictus erit is,que diabolus erudierit. Er diuit aute Brenti hi, Caluinum, & alias furias infern les,quas fouent ac nutriunt, regna illa,ac ciuitates, Ut tandem ipsis perpetuit si non teporalium rerum, certe animarum pariat interitu. Possumus nos catholici
istis Lutheranis vel Caluinistis magno quide iure diacere, id quod olim Augustinus de Circuncellionib. di
ς baticos scilicet quia Misa Pdicant. ac docent sangui.
746쪽
his spiritualis esse effusores, nam ipsi, inquit August. S/nguinε vere singuine non sellini corporaIiter per furias Cir cuncellionum nos dicimus Lutheranorum & Calui nistam sed etiam spiritualiter fundunt, qui orbe ter ibi it rarum si possunt rebaptizare conantur. stae quare. Aut si selus ille sanguinem fundit, qui carne mor- .mlem vel vulnerat, vel vulneratum perimit. Ille autenon fundit, qui seductas animas facrilegi schismatis, occidit sitis concionibus in damnationem perducunt
Nec satis est omnia ista, quae superius diximus. con cionatorem iam esse consequutu, debet etiam prudes meminisse illius antiquissimae petitionis, quam inter . ardentissimas suas preces sapientissima illa foemina Hester a Deo obtinere contendebat, de qua Spiritus Ox'xi sanctus hoc reddit testimonium, quod dum lachry V Uς 'inabunda & deuotissi ina orarer, dixit. Da mihi fiduciam Domine rex Deorum,& uniuerso potestatis, tribue sermone compositu in ore meo in conspecta leo pis& transfer cor illius in oditi hostis nostri,& c. V cat hic Deus &potestates, iudices atq; principes quoru Deorii, id est,iudicu Deus rex est, per que reges regnatici principes discernunt iustitiam, leonem vero Vocat ipsum regem,cuius indignatio eo furoris venerat, Vt leo videretur. Ita concionator habiturus concionem sciat se non posse compositum, gratiosum, nCcorn tum habere sermonem, nisi Dominus dederit ornamentum,gratiam,& ordinem. Quod si regina Hester ex se habere potuisset, nunqua quando lata premebabatur teporis angustia a Deo petiuisset. Instituta fuit illa petitio turivi nobis in praesentiarii discedo exemptu viuidu esset. Vt inde informatus Ecclesiastes ante suid concionem dicat. Domine qui omnium iudicii, regii, bcipe ter. α principum es rex,da,te rogo, oro,ac supplico sermo ecclesia necopositum, gratu& acceptabile in ore meo, Vt Veri stes aDeq.bu filii tui, suaeq; crucis cu gratia & fructu in pr sentia huius Christiani vel impij conuentus possim hodie irroclamare. Est haec gratia sermonis usque adeo con .cion
747쪽
cio natoribus necessaria, ut bona pars fructus excori. cione speranda ab illa videatur dependere. Quod sen. Colos. .. Paulu ,dum Colossenses ad studium virtutis paraenesi inuitaret, ipsis aperiens qua ratione in suis sanctis stud ijs, maiores progressus facere possent,dixit Sermo vester semper in gratia sale sit conditus, ut sciatis quomodo vos oporteat unicuique respondere. Est hebraismus, qui Latine tantunde valet,ac si dixisset: Sermo vester e abeat gratia, q utilitate auditoribus adserat, facile fiet, si cle diseretionis di acrimoniet Auffust. 1; ivς ix HVς dc alia quam plurima abude con d. sid. exi si uitu ianctus, modo humiliter dc religiose ipsi ad p. e. s. supplicem semper te offeras. Huius munificentia certatos nos facit Aug. li. de fide ad Petrum ca. s. ait, spiritus sanctus fidelibus se deprecantibus copiosiim sutars Iob propheta dicit, Prope est
Dominus omnibus inuocantibus eum in veritate, V luntatem timentium se faciet,&preces eorum exa diei, dc salvos faciet eos. Quinto gratia spiritus sancti in concionibus requiritur,ut
intus audientium corda aperiat ac molliat, de inobedientiam di amorem legis Dei inclinet. Caput IX.
AVgustinus libro de fide ad Petrum cap. 3. ita
diffinis bonae quoq; voluntatis & cogitati nis initium non homini ex seipso nasci, sed di Pςtru cap. uinitus & Praeparari& tribui, in eo Deus euidenter ostendit,quia neque diabolus, neque aliquis A ngelorum eius, ex quo ruini illius, merito in hanc inferiore sunt detrusi caliginem,bonam potuit,aut poterit resumere voluntatem. Quod si possibile esset, ut huma na natura, postquam a Deo auersa, bonitatem per- didit voluntatis, ex seipsa rursus eam habere potui siet, multo possibilius hoc natura h beret Angelica quae quanto minus grauatur terreni corporis ponde- 'tola ad re, tanto magis hac esset praedita facultate. Prosper ad vers. Cas- uersus Casilanum ita inquit, loques de Pelagianis: illi Mnum. ait,in omnibus iugis hominum om ibus, ii re V
748쪽
iuntatis tuetur exordia, nos bonarum cogitationum ex Deo semper credimus prodire principia.
Et paulo inseri' subiicit, in quo superfluu, imb impiuest sic velle meritis ante gratia existetibus, locu facere, ut no ex toto verit sit,quod ait Dominus. Nemo venit ad me nisi pater meus, qui misit me, attraxerit eu.Si cuiusquam hominis, sine Dei illuminatione: esset credenda conuersio, aut ullo modo se voluntas hominis ad Dcum sine Deo posset exledere, qui eum vocatum
ad filium trahit, resistentem inuitumque compelliti& ex invito volentem facit,& quibuslibet modis in si delitatem resistentis inclinat, ut cor audientis, obed Lendi in se delectatione generata ibi surgat, ubi preme. batur, ibi discat, ubi ignorat. Est multus Augustinus in asserenda hac dissicultate hominis, dc ignorantia. vel caecitate probanda, ad gratiam fidei inueni edam, quaerendam, aut sequenJam,Vel amplectenda. detiam facit Prosper contra Colactorem, Cassanum, Fulgentius in libris ad Monimii,&alibi. Oesii Patres sequentes decreta cosilii Arausicani & Mileuitani, dc
apertas scripturam fac raru sententias, inducti sunt in Homo hanc metem,ut docuerint & affirmauerint hominem iis naturς
per se solum sola naturae facultate fidem habere non θ' posse, loca primaria scripturae sacrae, quae hanc dissini et ζtionem statuunt, sunt illa. Ioannes qui ca. 11. ait quod test. Christus instruens suos Discipulos dixit. Sine me ni hil potestis facere. Idem etiam Ioan . cap. 6. testatur Ioan. is. Christum dixisse eisdem. Nemo potest venire ad me, Ioan.ε. nisi pater meus traxerit eum.& ca .i . Nemo sinquit Christus) venit ad patrem, nisi per me. Lucas resertCH R IS T V M dixisse: Nemo scit quis sit filius, nisi
Pater,&quis sit pater, nisi filius, & cui voluerit filius reuelare. Paulus fidelissimus interpres sui magistri, ab ipso hac de re in caelis plenissime edoctus dixit. a. Co rinth. 3. Non quod sufficientes simus cogitare aliquid ' a nobis quasi ex nobis. sed susscientia nostra ex Deo xii. itam etiam. I. Corinth. ia. dixit: Nemo potest di x. Co
749쪽
cere Dominus Iesus nisi in spiritu sancto. Εt. i. Cor. . x Cor. . iterum inquit. d habes quod non accepisti Z Si a tem accepisti, qui oloriaris quasi non acceperis 3 Da uid plane diuino illustiatus spiritu, hac de re cum si am auditoribus sui temporis manifestaret mentem, diceretque quid ipse sentiret circa hanc materiam, α sentiendum iudicaret dixit. In Deo faciemus Virtuaris i 67- tem, sed non in nobis solis, Psal. ues. Iterat in Psal. 67.in voluntariam segregabis Domine, turi al. 77. vero perfecisti eam,& Psal. 7.Dum quid sentiret desola virtute humana, id est, de viribus naturae hum nae siue gratia,dixit homo est spiritus vadens, &non
rediens, perinde ac sii dixisset homo per se solus ipse cadere potest a gratia, non tamen per se potest ad ipsam
redire. ita locos hos intelligendos A ugustinus docet, ut statuat necessariam esse gratiam intus operantem, ut auditores verbis credere doctrinis facris possint. A deo, ut nisi Christus qui omnem hominem Venietiatem in hunc mundum illuminat, imus illustret cor da, aperiatque ostium Verbo, ut ad ipsum infirmam.
dum possit penetrare, nihil efficiatur prorsus. Sunt ad do iοῦ hominum in Voluntate Dei, magis quam in im& tialia.. hQmynum Voluntate. Quod eleganter satis conuineap. i. . cit Augustinus. lib. de correctione & gratia. cap.r .
ubi sic ait. Cum autem homines per correctionem, in viam iustitiae reuertuntur, quis operatur in cordibus eorum ad salutem, nisi ille, qui quolibet pia tante, atque rigante, dc quolibet in agris atque arbu stulis operante dat incrementum Deus3 cui volentis aluum facere nullum hominum ressistet arbitrium Sic enim velle vel nolle in volentis aut nolentis est potestate,ut diuinam potestatem non impediat, nec L peret potestatem. Et in fine eiusdem capituli, ubi ele ganter satis variis scripturarum testimoniis conuice rit,corda 'ominum in Deici se potestate, tande con
cludens ait. Et ambulabat David proficiens,& magnificabatur, dc Dominus omnipotens erat cum illo.
750쪽
Ae per hoc Dominus omnipotens, qui erat cum illo adduxit istos principes scilicet Israel dc Iuda vicum regem constituerent. Et quomodo adduxit 3 Nuia quid corporalibus vllis vinculis alligauitὶ intus egit, corda tenuit,corda mouet, eosque voluntatibus eo rum, quos ipse in illis operatus est traxit. Si ergo climVoluerit reges in terra Deus constituere, magis habet
in potestate volutates hominum, e ipsi sitas, quis alius facit, ut salubris sit correctio, & tiat in correeli corde correctio, utcslesti csistituatur in regnoὶ posset&alia qua plurima proferri testimonia Augustini, dc aliorusacroruna doctorum, quibus manifeste conuincitura lentinem adhibituria concio natori sidem, nisi is,cuius Dominus cor aperuerit, neminemque Venturum ad
Patrem, nisi is, quem Christus traxerit, neminem habiturum cor carneum & aue, nisi is, cui ipse dederit, fac tandem neminem laturum docilem, nisi is, quemunitio docuerit, ac neminem crediturii, nisi is quem Cluistus illuminauerit. Didicit Augustinus hanc sen tent i a in tum ex Christi doctrinis, tum etiam exapo stolicis exemplis. Actor. 16. legimus factum quodno stram assertionem mirifice probat Philippis, procla Act.: in ante verbum Dci Paulo, inquit Lucas, neminem credidisse, praeter quandam mulierem nomine Lydiam purpurariam ciuitatis I hyathieronum colentem Deum cuius Dominus aperuit cor intendere his quae dicebantur a Paulo. Porro nunquam mulier illa credidisset, nisi Dominus intus illam docuisset, ac te nebratum Scerroru claustris reseratis,ostium Verita. ti ingredienti cor aperiret ac praepararet. Quod cum .ntilla sola humana virtute fieri possit, nisi diuina, ne ti
cellaria est. illa oratio, quam populus simul cum con- esse popuciona tore sundit ad Christum. Paulus hanc oratione locu con
pro ipso fieri, ab illis petebat Christiani qui erat Co cio nato QIossis, quibus cu ad ipsos scriberet dixit. ca. . Orationi py-xζ- instate vigilantes in ea gratiarum actione, orantes si 64ς mul& pro nobis, ut Deus aperiat nobis ostium sermo