장음표시 사용
771쪽
atque iugo Christi serendo idonea. Docet etiam nos, quibus med ijs hanc virtutem & gratiam,& authore. eiusdem gratiae, siue diuinum artificem, qui intus in cordibus nostris mirabili quodammodo scit ac potest ista omnia operari, possimus nobis comparare, ut peccatum Vitemus,& eo, quod nos premit liberemur docet Euangelium, hunc diuinum artifice esse Christum, qui est fons Ecauthor totius boni,in cuius inciquid pst uitabili manu sunt omnium homi num corda, docet terea do- Euangelium media siue instrumenta .quibus illi di ceat Euan uini labores nostris insculpuntur cordibus, esse fide, gelium, charitatem, spem, timorem, humilitatem, gratiam, dc alias sacras virtutes, qui in ipso nouo testamento passim comemorata inuentu tur. Docet Euangelium, Omnia ista nobis contingere per Christum,& spiritum iudά; qui sanctum Qux nihil prorsus ostendebat lex. Quam si ii longe IudMi spirituales ex ipsa lege & prophetis, haec videbant quasi a longE contemplabantur, intuebanturque in Evang. quam plurimis locis ipsius legis,& vaticini js prophelium. tarum. Nam legebant in Ezech. cap. 36.dominum dixisse. Dabo vobis cor novum, Sc spiritum nouum prunam in medio vestri,&auferam cor lapideum de carne vestra,&dabo ubbis cor carneum. Et spiritum meu
ponam in medio vestri, dc faciam ut in pr ceptis meis ambuletis, & iudicia mea custodiatis & operemini. A nte aduentum Christi, hic spiri tus, quo erant obseruaturi mandata Dei,& iudicia, nondum erat positu an medio Iudaeorum, nec lex ipsum iudicabat. Et si sit verum selectis quibusdam viris, ut David, Simeoni, Zachariae, Elizabeth, Annae, Ioachimo, &alijssimilibus spiritum illum concessum fuisse. At qui noomnibus promiscue. Euangeli j vero tempore omni-h us hic spiritus, quo in mandatis Dei ambulentiquo Ndindi eiu statuta custodiant, ultro datur, ita ut non sithin lib. distinctio Iudaei neque Graeci, masculi neque scemigratia om nae, serui nec liberi, pauperis aut diuitis, dum indiis nibus of- renter omnibus volentibus ipsum accipere, Ut ei uisex μι- virtute benὸ operentur, est oblatus. Et hoc annum '
772쪽
riat Euangelium, quod lex nunquam fecit. Docet etiam Euangelium, ubi hic spiritus sit inueniendus, nempe in Ecclesia catholica Romana, in qua λla re
Item obseruandum venit aliud discrimen legis &-'Euangelij. Lex teste Paulo. 2.ad Corint. cap. I.erat scripta in tabulis terreis &lapideis. Euangelium Verb,est angelii. scriptum in tabulis cordis carnalibus, non atramen
to, sed spiritu Dei vivi. Dixit Paulus scribens ad Hebr os cap.quod lex nihil ad perfectum adducit. Alia vero uniueisa scriptura noui testamenti clamat,Euangelium, persectione continere,atque docere. Christus ipse hoc aperte dis crimen inter legem & euangelium annotatum dum esset in vivis nobis reliquit. Cum iuueni affirmanti se totam vitam uniuersa legis mandata custodiuisse, respondit, si vis perfectus esse, vade, & vende omnia, quae habes, dc da pauperibus,&sequereme. Hanc per Docet sectionem de ita sequendo Christo, lex nunquam do Christuscuit, nec de vendendis propriis rebus, ullam unquam ivuenem fecit mentionem, Christus vero, maxime . Ratio
vero quare lex nihil, id est, nullum hominem perse ctumessiciebat, ea est, quia cum apud Deum non sint alii iustificati, nisi ii qui legem seruant, non a tem, qui audiunt, teste Paulo ad Romanos secundo, qui ait: Non enim auditores legis iusti sunt apud Deum,sed factores. Lexque etsi auditores suos suae obseruantiae admonebat, quia tamen nemini virtutem,qua ipsam posset seruare praestabat, ided nemine iustificab t. neque ad persectionem legis adducebat Euangelium Verb,quia non tantum praecipit ac do
cet, quid sit faciendum, Verum promittit grati m miliis gra&virtutem,qua praecepta custodiamus, atque osten--δc vi
di unde virtus illa potentia sit nobis expectanda, tute,quaidebad persectionem cuncta, quae lege continentur, legem serct uniuersos seos obseruatores adducit. Virtutem RςmR 'hanc seu potentiam spiritus, iam olim ante Christu
773쪽
uentu Christi, quando capite secudo, personam Dei
agens dixit. Et dabo eis cor unum, oc spiritum nouutribuam in visceribus eorum, & auferam cor lapideum de carne eorum , & dabo eis cor carneum, Ut in praeceptis meis ambulent, dc iudicia mea custodiant, faciantque ea, & sint mihi in populum,&Grerem. 13. go eis in Deum. Haec omnia, nempe cor carneu,& virtus seu potentia, qua faciamus mandata, gratiamque qua custodiamus praecepta, erant necessaria
ad perfectionem consequendam, quaecum lex non praestaret, sed praedicaret futura tempore Euangeli, ideo neminem iustificabat, nec persectum faciebat. Atqui cum Euangelium omnia haec promittat, prata dicet, atque unde, & quomodo sint nobis comparanda doceat, ideo dicimus Euangelium omnia ad perso hionem adducere. Non litera ipsius Euangeli j, quα sola occidit, sed spiritus litera contentus, qui vivificat 'bseruatores legis perfectae libertatis,& etiam iustificat.1 ε illud S aliud non quidem vulgare discrimen inter diserime euangelium dc legem dignissimum, quod consideret
legis &eu omnes concio natores, si veram utriusque legis scit L nhelij. cet & Euangelii, naturam & conditionem perspest habere exoptant, lex non habet eam dignitatem nec Virtutem,ex sola sua natura, qua suos obseruato cidi gnos reddere possit aeterna retributione nec ex su sola natura poterat iustitiam alicui praestare, nGmeritum, aut ullam dignitatem, etsi maxime religione Obseruaretur. Ob id, inquit Paulus. Quod si data esset lex, quae posset iustificare, verhex lege essςς iustitia. Nimirum quia non fuit in hoc data, nec Deo praecepta, nec habebat, unde meritum illud, aut dignitatem sibi posset vendicare. Nam quamui gDeo fuerat in monte Sinai data, nihil tamen insec sola sua natura habebat diuinitatis, ut quae litera ci' set nuda, tabulis lapideis exarata. Et eam quam post: libat obedientia, non sua propria authoritate apud
ut iniciat, scd amplis a si ii autori
774쪽
comparabili maiestate, quae tanta est. Ut omnes crediturae, tum caelestes, tum terrestres ,omnimodam ipti
debeant reuerentiam dc Obedientiam, quod probat Bassilius fatis eleganter. Euangelium Vero, quamuis si ipsum solum quatenus litera est,etiam litera ut O cidens, sitque eiusdem conditionis atque lex, id tamehabet discrimini ,qubd siit conditum per filium Dei incarnatum ipse extiti t eius author. Et illud condidit, non ut solum ossicium legis praestaret, nec ut ea praetenderet finem,quem lex praetendebat. Sed quid. Instituit Christus 5c formauit Euangelium, primo ut annunciaret imp ijs dc peccatoribus se esse natum, se esse Messiam olim tot figuris adumbratu, ac tam multis prophetarum vaticini js praedictum,se esse Ve-
rum saluatorem, per Ioseph figuratum, qui sua mox bie intercedente pacem inter D E V M M hQmi β fi lius. esset compositurus, qui genus humanum Deo retreconciliaturus, quique an inadis omnium Christi norum suo sanguine esset expiaturus, qui iustificaturus erat iniustos,qui nobis impleturus erat legem, cui etiam hominibus daturus eratvirtutem legis implendae,& legi etiam daturus erat Virtutem,qua suos obseruatores iustificaret, dignosque sua odieruatione redderet aeterna caelestique mercede. Ossicium t oitur Euangelij est, a n nunciare Christum, cuius diuina virtute sint homines sancti, iusti, pii, spiritu es, boni, idciue per charitatem,quam spiritus sanctus diffundit in cordibus nostris. finis etiam Euangelii
est,' homines ad aeternam felicitatem promouere, diari ere,caelestibusque inferre choris , ubi vita fruun tur aeterna. Idcirco Paulus vocat Euangelium lege, spiritus vitae, &spiritus ministrationem. Annunciat Euangelium,per fidem in Christum remitti peccata in sacramentis, nobis dari spiritum lanctum, adoptari in filios, dc haeredes vitae aeternae fieri, e ius aeternae haereditatis ipse spiritus sanctus est arrabo dc' pionus. Perspecta igitur hac diuersiitate legis
dc Euangelij, cognoscet iacith
775쪽
quod discrimen legis & Euangeli j non est eius conditionis, quod diuersitatem aliquam constituat inter substantiam legis dc euangeli j. Siquidem eadem sunt Non dia diuersu male uersum Deu fuit author legis perlege piae i pruum Moysen, is idem est author euangelij, per viacipit euan inigenitum suum filium,dominum nostrum Iesum et tu, nee Christum Ollicia euangelii non sunt contraria, ne- econtra que aduersantia legi Sed cum sint eadem, sunt multo
iiiii 'iu m/i Oxia potentiae, virtutis,&praestan thotelme ossicia legis Moysi. Vnde e si, set ii 'ςg nxigi me legimus, dixisse Paulum. Nam quod
cet&Eua -legi, in quo infirmabatur per carne.
selij. Deus filium suum mittens in similitudinem carnis peccati , & de peccato damnauit peccatum in carne, ut iustificatio legis impleretur in nobis, qui non secundum carnem ambulamus, sed secundum spi. ritum. Non est huius loci totum hunc locum planum facere. Uerum illud annotandum censeo,quod proposito maximh congruit instituto, scilicet,quod impossibile erat legi facere, ut eius auditores non Obtemperarent & consentireint peccato, in quo, id ei, quatenus imbecillis & infirma erat, per partem
Ahrit,i. 'i' qVJ peccati fomentum,occultum re tio euan filium suum, factum ex geli j -pe Maria virgine, secit ut eccatoribus Vt scilicet lex,quae peccatum vincere nogratissi. poterat, in posterum Vincat ac superet. Id quod e ma. angelium nobis nunciat, quae an nunciatio tam est Eata peccatoribus & opportuna, ut incomparabilem laetitiam dc hilaritatem iis , qui sublestis iugo
grauisidio pressi tenebantur , adserat ac pariat. Ε dein difficultas atque impossibilitas naturae inerat. - nde Augustinus, qui selicius multo, quam retia omnes doctores sacri, in hac materia fuit exericitatus in libris de natura & gratia dixit, quod quemadmodum Pa it is ad Galatas decimo dixit. Si per
liuem, iustitias 'ergo gratis C H R IS T VS mo
776쪽
FORMANDIS, LIBER I. 6 puetuus est: ita si per naturam iustitia, ergo Christus gra tis mortuus est. Fuerunt quam plurimi ante legem quo duini iustificati, ut Abraham, Isaac, Iacob. Ioseeli, Melchi- tiante le-
sedech,Seth,& alii quam plurimi, Ut Iob, dcc. Item in gem iusti- lege fatemur,quam plurimos iustificatos fuisse, atque i
consequutos omnia haec beneficia, quae per Euange lium nobis an nunciantur. Vertim nullus unquam virtute legis, aut naturae humanae solis Viribus am- tute legis
piissima illa redemptionis generis humani beneficia nee virib, fuit consequutus, nisi per fidem in Christum ventu nature hurum,quod luculenter satis conuincit Paulus, in epi stola ad Roma nos. Et Petrus,qui in actis Apostolicis constantissime affirmauit, non esse aliud nomen da tum hominibus sub caelo, in quo oporteat nos saluos fieri, nisi in nomine Domini nostri Iesu Christi. Hanc vltimam Spiritus sancti sententiam, in huius icausae decisione,ab eodem Spiritu sancto latam, am
plexatus Augustinus in quam plurimis locis sui in
margine annotabimus) asseruit omnes illos sanctos, qui Christum pr cesserunt, siue lcgis tempore,vel naturae, no per aliam fidem fuisse saetos saluos, nisi per illam, quam nobis Euangelium an nunciat, quam tunc temporis, diuino modo, & admirabili prorsus
sapientia, ipse Deus,cuius magnitudo tanta est, ut Gius non sit finis,cuius sapientiatam est immensa, ut
nulla sit alia, in terra, nec in caelis,quq ipsi veniat c paranda,vel per Angelos,vel internas aliquot inspi-xationes praestabat,& per sanctum suum spiritum illorum cordibus infundebat- . Placet hic admonere lectorem cuiusdam impiae Nora. doctrinae,quam scioli effutire, dum nimium sapere gestiunt vel apud eruditos impudenter temere vel apud rudes & agrestes audacter praesumunt. Amrmant hi Christum legislatorem nouum fuisse. Et 'teorum impietas proiius insaniat,dum magno lςgi' sti,tatori
latores in certum numerum redigunt, relatis in pri- bus tedat- missolone, Licurgo,Moyse mox Christum,quasi no guitur. Dum legislatorem superiorib. annectere contenduti
777쪽
post quem Mahumetum legislatorem etiam celebraxe non dubitant, falluntur prorsus hi, dc non sapiuti& si maxime se sapere sibi ipsis videantur, percurrat uniuersam legem Mosaicam, Videant, explorentque Uniueisa eius praecepta, postea pari diligentia ,& maiori si velint,dimetiantur Christi doctrinam, & ubi exacte cuncta haec perlustrauerint, iudicium faciant.
num aliquid inueniat in lege Christi, quod legi Moysi aduersari videatur, vel in lege Moysi, quod Christi doctrinis opponi ulla possit ratione. loquor de praeceptis moralibus decalogi, caetera enim caeremonialia, atque iudicialia, non erant aeterna, nec per se data. Sed ita erant mandata, ut tempori seruirent,rerum msuturarum exemplaria nobis praesto facerent. Vbi ve ritas apparuit, euanuit umbra, dc quando accessit i
pus ab aeterno decretum sempiternum, futurum illi cessit, id quod ad tempus erat stabilitum. Nihil pror sus disparitatis,aut diuersitatis, neque discriminis usquam quis poterit depraehendere, aut expiscari, inter . praecepta legis moralia, dc Euangelii, Christimanda ta & Moysi. Verum si quis obiiciat illud, quod Matth. in . s. nar Matth.f. rat, Christum dixisse: Audistis, quia dictum est antiquis, diliges amicum tuum,dc odio habebis inimicutuum,&c. Ego autem dico vobis inquit Christus duligite inimicos vestros,benefacite his, qui oderiit vos,rilii vi py ςςptum a Christo datum, praecepto Moysi qui praece 'inium sit, fallitur prorsus. Nam Christus non stu Chii inquit,audistis quia dictum est antiquis a Moyse,di
sti praece- liges amicum tuum,& odio habebis inimicum tuli.
pio Moy- Nec inquit Christus in lege, quid est scriptum. Sed s ς nxx '. inquit audi stis quia dictum est antiquis, dccrat ChriRJξRxὴς - stianos admoneret cuiusdam antiquae legis deprauationis, di I udaeos ipsos confunderet,& insimularet legis temeratae. Quod idcirco dictum credimus, primo ut Iud os verum atq; germanum legis sensum doc ret.Secudb, ut errorem illius loci in legem falso qum
rundam antiqvorum Pharisaeorum aut scribarum commic
778쪽
H, inmissu na corii geret. Nam nusquam lcgimus, in lege unitieila, Dcum mandaste, nec Moysen docuit se, inimicos ullo odio prosequendos Sed ipsi falsi Ra bini, Scribae,aut Pharisaei., pro suo more, dum legem sine charita te interpretari piae sumebant, Vtcrant cannales, carnali enim mente omnia interpretabantur. Vnde cum locum illum legis interpretandum susci perent, legerentque diuino mandato sibi esse praece piam dilectionem proximi, peccabant grauiter inexplanatione ipsius legis. Nam primo dum inquirunt,quis esset illis habendus proximus, cui illam di lectionem essent exhibituri, docebant non alium ha bendum pro proximo, nisi amicum, peccabant grauiter in hac legis seu praecepti interpretatione. Cum omnium Doctorum constanti decreto affirmetur, quod proximus non solum sit amicus, vertim omnis
. Secundo peccabant multo grauius adhuc contra ipsam legem. Si quidem recepta illa expositione legis, quod proximus sit amicus & non alius, tanquam vera, Dei que menti admodum congruenti, iniere bant. Si igitur attacus est diligendus, ergo odiendus inimicus. Quam perniciosam ac pestilentem illa tionem, non satis fuit esse commentos. Verum dum populis illius praecepti substantiam traderent, illam esse secundam rationem implendi praeceptum docebant, ut primo diligerent amicum, ac deinceps odio prosequerentur inimicos. Hanc adulteratam legis di praecepti interpretationem , dum Christus, qui legis erat veritas, corrigere instituit, dixit. A udistis, quia dictum est antiquis. Diligite amicos vestros,&odio habete inimicos vestros. Ego autem dico vobis diligite inimicos vestros, & benefacite his, qui oderunt vos. Quasi dicat,vestri maiores vos docuerunt,amandum esse amicum tantum, odio tamen habcdus inimicus. Ego autem qui multo melius legem noui, qui voluntatem eius, qui legis est conditor, perspe..
hab , ut qui ςiusdem sim cum illo rubstantiae,
Pliaritaei de Scribae, falsi legis
Secundo peccabant grauiter in legen iesam.
779쪽
in qua est imago Dei Docebat lex si dili
dico vobis, non ita esse legem intelligendam, ut prusci vestri, maiores falso vos docuerunt, sed est diligeri .dus proximus. Est autem proximus, omnis homo, siue amicus sit, vel inimicus. Omnes homines sunt di ligendi, prophani, dc impii propter naturam. Christiani veris propter Christum, cuius est frater ac filius. propter redemptionem & sanguinem sacratissimum in sacramentis ipsis communicatum . Sunt vero ita homines diligendi, ut id quod est Dei, in ipsis amplectamur, magnoque prosequamur amore, id autem lest carnis, peccati, aut diaboli, abominantes deteste mur. Et ita fiet, ut in infidelibus amemus naturam. in qua squamuis corrupta, ac deprauata) Dei relucet diuina imago, dc in fidelibus Christianis amabimus etiam hanc Dei imaginem, diuina admirabilim retiatione per Christum reparatam. Nec ut ad primarium redeamus institutum ali qua erat sententia, in uniuersa veteri Scriptura, quae illis deprauandi huius praecepti. vllam potuisset occasionem praestare. Imb certa quedam & aperta Scriptura erat, ex qua paulo maturius & diligentius perpensa, poterant intelligere, quam gratiam inimicis Deus vellet ipsos praestare. Moyses enim Exodi 23. ipsis dixerat: Si occurreris bovi inimici tui,aut asino erranti, reduc ad eum.Si videris asinum odientis te, submnere iacere, non pertransibis, sed sublevabis cum eo. verba Chald us Paraphrastes, qui apud Iud os, summam est consecutus authoritatem, ita interpretatur. ndo videris asinum odientis te, iacentem sub onere suo, di desieris adiuuare eum, dimittens dimitates odium, quod erat in corde tuo aduexsus eum, de sublevabis ipsum cum eo. Si Iudaei, qui legis erant interpretes, sana mente locum ipsum intelligendum scrutati fuissent: multb opportunius, & multo certi'. &quod te aut conformius erat intulissent. Si Deus iubet, ut asinum oneri subiectum,ab ipsoque grauiter oppressum adiuuari, ita ut institutum iter remoran
te , non pxius ylterius simus pr gressuri, quam subsi-
780쪽
dium inimico praestemus, quo asinus non pedes sese . erigat, ergo multo magis illi placebit, si inimicum laborantem, aut calamitate aliqua grauatum, deponetes odium corde, omni officio iuvemus. Nam qui bruti tantam gerit curam, ut de subsidio illi praestat do legem condiderit, maiori gratia ipsum assici erga homines, quos formauit,ac unigeniti sui filii morte redemit,est credendum. Multoque acceptius & gratius erit ossicium, quod pristitum fuerit homini, qua bestiae. Sed excaecauit eos malitia eorum, ut videntes non viderent,&audientes non intelligerent. Iud O-rum praesertim, Plaarisaeorum,&Scribarum tanta e. so se i, rat mentis peruersitas,&cordis malignitas, Vt Vel ip errabant sani Dei legem,obliti magnae illius reuerentie quam Scriba: &Dei verbis debebant, impi E ac temerarie praesumpse ru Iasai. rint. Idque non tantum hoc loco, Verum alijs duo decim,quos in gratiam, S magnum beneficium, em . duorum concio natorum proximo annotabimus capitulo. N unc vero satis arbitror nos ostendisse, qua re sit necessiaria cognitio legis,& Euangeli j Catholico concio natori. diximus etiam nihil diuersitatis, 'quatenus ad substantiam legis attinet, Euangelium continere. Sed prorsus eadem praecepta Euangelium iustificandis imperare, simul cum poenitentia, & fide,atque imperabat lex. Quale sit discrimen,pla num perius fecimus. Opportunam forte arbitror concionatoribus hanc obseruationem, scilicet, quod cum Dominus Christ Iesus suos discipulos Apostolosque diuulgandi Eu angelium, in mundum uniuersum mandauit, non tantum intellexu sbias promissiones, de remissione peccatorum, Verum etiam in Evangelio compraehe-sam dedit doctrinam de mandatis, de comminationibus, de repraehensionibus&exhortationibus, quae o- mnes doci rinae ad falutem sunt necessariae. Quod vero ad Euangelium omnes aliae doctrinae, praetercam, quae de remissione est peccatorum etiam pertineant, sinique ad salutem nςcessariae, Paulus doctor gentila,