장음표시 사용
781쪽
cestariam. Indignatur Apost'.ql' Christiani inter se lites haberent. Doret ser
non uno tantum loco, verum uniuersa sua doctrina epistolis contenta inanifeste probat. liam Romanoyarguit, ipsisque doctri nam operum, a.& 3.& i3. ubi O bedientiam postulat, inculcat. Corinthios non tantatum docet, instruitque, verum etiam acriter increpat, atq; repraehendit cap. s. i. epistolae quod fornicarium illum famosum tulerint, eosdem grauiter admodupeccasse,ca. 6. conuincit, quando ait: Iam quidem o
mitin bdelicium est in vobis, quod iudicia habeatly
Indigne fert Paulus quod lites sibi inuicem inten tarent Christiani, idque ante tribunalia infidelium. quod magis eorum mutnam discordiam prodebat. Eodem 6. cap. scortationem insectatur,& sornicatio nem prorsus fugiendam docet, 7.ca. i. Corinthiorum maritatos de vita cum pietate, dc amore transii genda admonet. Seruos, ut obedien tes se praestent, docet. Seruus inquit vocatus es8 non sit tibi curae, sed &si potest fieri liber, magis utere. Idem docet, i. Timoth. 6. seruos instruens, quibus dicit: cunque sunt sub iugo serui, dominos suos omni honore dignos arbitremtur, ne nomen Domini,&doctrina blasphemetur. Idem cum ad Ephesios scriberet, capite nono, admo net seruos ne ad oculum, id est, ficto animo, dominis suis serviant, sed in simplicitate cordis. Et cap. it. I.ad Corinthios, ipsos acriter pungit, quod abutentes suae communione, quando in Ecclesiis comparebant, fa-cram sumpturi synaxim, non tam decenter se ger bant, perinde atque maiestas rei gerendae. postu labat, cap n. eiusdem epistolae, docet doctrinam charitatis tam esse necessariam ad salutem, ut si solam fidem habeant tam veram, ut Vel inaudita operentur, si charitate desti tuatur, nihil prorsus sibi sussicere ad falute Galatas ita repraehendit, ut insensatos eos Vocet, 2.ca.
discipulis suis Timothaeo & Tito districth praecipit.
Vt peccantes coram omnibus arguant, cum omni imperio, ut caeteri timorem habeant. Alia quam plurima depraehendet exempla,quibus nostra confirmari
782쪽
posset sententia, qui pauid attentius uniuersas Pauli. Percurrerit epistolas. At Vero non dedignatur has omnii a omnes doctrinas Paulus Euangelium Vocare: No- doeuit 'tum enim vobis facio Euangelium sinquit ad Gala. Paulus votas i. quod euangelizo vobis, non enim ab homini cat Euan-bus, neque per hominem, sed per reuelationem Do gςlium,
mini nostii Iesu Christi, accepi illud. doctrinam in epistolis ad Cori Athios comprehensam Euangelium vocat ipse Paulus, quando in prima epistola, capite quarto, dicit ipsis Corinthiis in Christo Iesu, per Eu
angelium ego um genui, doctrinam, a. epistolae et iam Euangelium esse affirma si capite quarto,&deci moquinto, I. Timoth. i. & a. Timoth. i. doctrinasi 'larum duarum epistolarum, Euangelium esse manifeste latetur. Actorum quinto legimus Ananiam &Saphiram, Petri imprecatione mortuos, tamen neminem futurum arbitror tam audacem, qui neget facta ει dicta Petri, & Actorum Apostolicorum historia contenta, pro Euangelio habeda nisi sit Manichazuβ. Manieli , muis haeretici nostri tempori s, Euangelium tali tum affirment illud esse,quod remissionem peccat rum proclamat. Nos vero expressum Dei verbum sequentes, cuius gratiam & veritatem impudentissi me Brentius & Caluinus deprauant, dicimus Euangelium esse doctrinam remissionis peccatorum, &doctrinam exhortationum, repraehensionum, Sacramentorum,afflictionum, poenitentiae, mortificatio nis, ac renouationis. Quis negabit Euangelium esse, quid si verbum illud Pauli ξMortificate membra vestra. Et it Eu. g Iud: Expurgate vetus fermentum, Ut sitis noua con
spersio sicut estis azymi Nemo sane,si bene sapit. Et allv d Romanos leptimo: Sicut enim exhibuistis membra vestra seruire immunditiae, & iniquitati, ita exhibete membra seruire tu stitiae in sanctifica
783쪽
Demonstratio quorundam locorum, quos ludaei in lege corruperant falsis interpretationibus, concionatoribus valuenecessaria.
Caput XIII. Rat lex illa, quam Deus optimus Iudaeis obseruandam, per Moysen dedit, trimembris. Cuius
prima pars moralis dicebatur. Altera caeremo- Lex tripar
nialis. Tertia vero vocabatur iudicialis. Pharisaei a Μotalis que Scribae, illique omnes, qui legem interpretabania lex, caere- tur,ad auaritiam conuersi,& honores, tametsi videm ni it - bant primas partes deberi illi inebi o legis, quod mo- iudicialis. continebat,atq; tractabat, Vt quq praecipuam nostrae religionis, dc primariam virtutem charitatem scilicet)complecteretur, qua Deo & proximo, debitum persoluimus amorem. V iden tes obseruatio' nem mandatorum caeremonialium, sibi maiori commodo, atq; usui fore, n egi ecta doctrina mandatorum legis moralis,atque relictaea etiam doctrina, quae iu dicialia mandata tradebat,sacientes quaestum ex pi tate lucrisque insatiabiliter inhiantes, instabant a pud populum, quatenus reliquis omnibus praete issis studiis, tantum legibus cfremonialibus obseruan dis reli iose intenderent,ut quae propter oblationes,&facriticia &decimas, quae lucrum, cuius ipsi si tibii di erant, adferebant, illis utilior erat. Adiuvabat ho rum Doctorum impium votum splendida quaedam ratio, qua suam insatiabilem auaritiam ornare atq;
contegere non incommode poterant. Dicebant
mm idcirco praecepta c remonialia, religiosus popuiarii iesidi lis obseruanda colendaq; fore, eo quo Deum ipsum, pretum. suumque cultum miri lice promouerent,& illi sacri ficia,& sacra illa officia gratiora essent.
Moralia vero, cum ad proximum tantum spem rent, non ita commendabant, quin docebant illa his esse praeferenda tanto magis, quanto maius erat obsequium & officium, quod Deo debemus, quam quod proximis praestamus. Hoc tam falso fundamento iacto,
784쪽
iacto corruperunt verum atq; genuinum spiritus sansensum legis moralis,tradentes populis,quam plurimas filias doctrina quae legis caeremonialis dignitatem amplificarent ingraue praeiudicium, &masnam obscuritatem legis moralis, quam mirandum in modum inferiorem caeremoniali legi esie praedicabant, qubdideb faciebant, ut populis persuaderenteultum &studium sacrificiorum,oblationum, decimarum,&aliorum commodorum. Et inter alios errores quibus legem sordida uerant duodecim ex Ra--edita binorum lectione colligimus,quibus miserrime lege Veritatem di prophetas deturbasieprobauimus. Prima corrup- legistio illata lint,aduersatur quarto mandato ipsius te phetarumgis, quo iubebatur omnes Iudaei, parentes honorare rh xis iac reuereri. reuerentia iuxta omnium sacrorum doctorum sententia m,non tantum externa ciuilit
te ipsis exhibenda constabat: verum requirebat subsidium atque subuentionem ipsis genitoribus si indi gentia premerentur praerundam, sub poena praeuaricati praecepti. Pharisaei verbatq; Scribae simul cum
sacerdotibus omnem suam curam in hoc unum con-
serebant,ut persuaderent filiis se maiori vinculo te- , neri Deo, quam propriis parentibus, ob idq; se magis esse constrictos ad overenda sacrificia, oblationes, aedecimas Deo, quam ad subueniendum parentibus quantumuis calamitosis,atque indigentia victus aut amictus attenuatis, vel aliis indigentibus,& si maxi-mEafflictis aliquid elargiendum. Exornabant f uam hanc impiam & crudelcm legis temeritatem hoc sine tam vano certe atq; falso.Dicebat homines magis
esse obligatos Deo,qui dedit cuncta bona,quae homino povidentiquam ipsi homi ni, & si maximE proxumo,ob idq; Deo magis esse retribuenda sacrificia,Oblationes ac decimas,quam aliquid pauperi, α si progenitor sit conserendum. Hanc legis temeritatem
CHRISTUS, qui Dominus est legi voluit refellere, uti falsam, impiam, M Deo maxin E indi- inani, quaado mum Matinaeus cap. ι .dixit Pha- ,
785쪽
risaeis&scribis Hieiosolymitanis, qui percunctabantur: a re discipuli tui transgrediuntur traditione
seniorum, non enim lauantiaranus cum panem mari ducant. Quare, inquit Christus, & vos transgredimini mandatu Dei, propter traditionem vestram 8 Nam Deus dixit: Honora patre dc matre,&c. Qui maledixerit patri vel matri, morte moriatur. Vos aut dicitis. Quicunq; dixerit patii vel matri: Munus quodcunq; cli ex me, tibi proderit, & non honorificauit patrem suum. aut matre sua,& irritum secistis mandatu Dei propter tradi tiones Vestras. Eande etiam scia ten tia in, aut verius falsum comen tu ,destruxit Christus, qualido, uti Marcus refert. 7. discipulis suis dixit, Cauendus si esse a ferme to pharisaeorii, in sermentata & corrupta doctrina Chri ui pharisaeorum figmentis,& inuetis. Est aduertendu totu illud. 7. cap. Marci. seeundu, ἴςςundo persuadebant populis pharis ei ac reliquietior. legi interpretes, solis filii Abralis, secundum carne praeparatam promis iamque esse aeternam illam beati
Tertio docebant falsb,quod filii Ista es secundum
carnem, absq; vlla poenitentia vel restitutione, si mo do oblationes,&lotiones quasdam adbiberent,essent adepturi vitam aeternam, Vt qui illi essent soli , qui bus vita aeterna promi in tantum esset, & non a lus. Has duas doctrinas non legales, sed Pharisaicas Ioannes ille baptista uti haereticas,& diuinae legi maxi me aduersantes execratus est. Neq; id tantum, veru seuerissima exprobratio eadhibita, improbauit, qua do, ut Matthaeus est author, capi te tertio, et Lucae ter . ito, scribis&pharisaeis venientibus ad baptismii di xit: Genimina viperarum, quis vos docuit fugere ab ira ventura ZFacite ergo fructus poeniten tiae, dc ne coepelitis dicere: Patre trabemus Abraha, dico enim v bis: Quia potens est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrah . Quibus verbis docuit Christus superi rem doctrina est falsam haereti canal,& legi Dei ina xime repugnantem,quia absque poenitentia,& rcstari. tutione
786쪽
tutione, nullus poterit unquam taluari. Item ostenditur,quod repromisso no fuerit sacta siliis Israel tantum secundum carnem sed filiis Inaelitis secundu na pilitum & fidem. Item ostenditur etiam, quo pacto Gentile, qui lapideta colebant idola, si err poterant filii Abrahae secundum spiritum,& fidcni. Uod Pali ius luculenter satis euincit in epist. ad Roman. Et in epist ad Galat. Quartus, Quarto docebant Iudaei legi speriti, ex seni bru traditionibus praecepta negativa secundae tabulae, quae quo doce incommoda proximis inferenda prohibent, homi bant affe-nes peccato obnoxios non reddere quamuis astectu ei vixansiue psa transgrediantur, nisi effectus intercedat . undeta melli, aliquis corde odium in proximum conce- nortum gereret, vel impudicam libidinem accensem te, nisi es. visceribus aleret, vel furti votum deliberata volunta feetu. te cordi inhaeresceret, nullo pacto reum alicuiuscul Acitu ran. vae esse dicebant, neq; legis pia uaricatorem pronun xi d mn
iciabant, ob idque nec peccatum commitisse. quoad usq; propositum irae in lesionem aut homicidi uni prodijsie. set, libidinis fomentum,adulterium vel fornicatione protulisset, furtiq; votum in rapinam euaderet. Cuius opinionis fuit etia losephus, prout constat ex ca. 3.li. ia. de antiquitatib Uerum ad hanc vanam & insulsam legiq; aduersantem & prophetis sententia re' ellendam via ius sa. pro phe ae testimoni ii in mediuproserre sustecerit,qui ca. ues. suoru Vaticinioru dixi is.., derelinquat impius via sua Ic vir iniquus cogitatibis es suas & reuerta tui a d a o in i nu & in i serebi tu r et u s. Segestetia Ieremias, qui O. 21. a it. Propter malitia co ritationii vestraru forsan egredietur ut ignis an dignatio mea,&succedetur, tanderir, qui extinguat. lde 1er. ca . . consulebat lud is, ut lauarent a malitia cota da sua. Ioel etia consulebat suis audi tori b. expersona Dei. Couertimini ad me in coto corde vestro, . a. dominus aut is a. i. valdὸ conqueritur, 'populus Israelitic' labioru verba tantii haberet speciosa&pulchra teru corda sord da dca se remotissima. Qi I testimo/ Υr a Dracon-
787쪽
conuincunt traditionem illam seniorum veheme ter propheticis vaticiniis aduersari. Proinde Christus. ipsam etiam perinde atque alias,ut filiam&haereti- cam consutatam nobis reliquit. Qui Vir ert Matthis li , cap. dixit discipulis suis: Nisi abundauerit iustitia
vestra,plusquam scribarum dc pharisaeorum, non imirabitis in regnum c lorum. Nam non solum qui huminem occiderit,est reus inferni,dc mortaliter peccae sed etia qui irasciturfratri suo, aut O ira odiove, vel . indignatione se trisuo dixerit, Racha,quo sinterpre latur,vanus&absque cerebro,ut beatus Hieronymus docet in a. lib. contra Pelagianos.
Vnde constat salsam atq; peruersam esse seniora ldominam,quae manum,externumq; opus.nὀn vero affectum,proscindebat.Christiana vero iustitia noa selum manum postulat modera tam, veru etiam in- ternum affectum. Quod Christi testimonio c8firma mus, qui non solum cocuntem vocavit moechum sed dixit.Quicunq; viderit mulierem,adcocupiscea dam eam,iam est moechatus in corde suo. Mati. timce .chum pronunciauit Christus eum , qui vel sola umluntate modo deliberata,mulierem concupivit. Pul cherrima similitudine inducta Baptista pbauit,Chri sium non tantum manib. illicitas proscindere actio nes,verumdc cordibus etiam δε velle omne alicuius
rei illicit obstirpatum desiderium, quando di it.Ii . enim securis ad radicem arboris posita est, non ad ramos Christus venit praecinctuspectore,baptista reni. bus. Quae quoniam doctis concionatoribus, quid buptista tropo illo significare voluerit, notum arbitra. . mur, consulto praetereunda censuimus. Quint, ei. Quinto,asserebant pharisaei,quod dicere mendacia
ror, docea non erat pecatum,nisi fieret cum periurio,putatura.
bant men do per Deum,aut per Hierusalem,aut per caelum,aut per templum. Hanc autem falsam doctrinam Chri stus saluator noster execratur,dicens: Non solii omne, iuramentum illicitu, est peccatu mortale. sed etiam
omne mendacium,quia nostra assirmare. dc negare.
788쪽
pondebet esse cum iuramento,nisi in causa necessaria,sed solu,est est,aut non non.quasi dixisset, quod n gando veritatem, aut affirmado mendacium esset peccatum. licet non fiat cum tur mςnxο- sextu, et sexto dicebant,quod habere odio inimicum,non erat peccatum,nec contra diuinum praeceptum,quia doeebant Deus non dicit:nisi, Diliges amicum tuum,sicut tei odia inia ipsum,Vel Leuit.cap.ls.Ergo no prohibet, quin odio mici non trabeas inimicum.& per consequens dicebat non esse 'p peccatum. Hanc falsam doctrina execratur Christus. - ' dicens Qubd non sollim tenemur diligere amicum,
sed etiam inimicu,orado,scilicet pro eo,Vt musconuertat eum ad viam salutis:quia licet peccatum, a
barrendu & destruendum sit in homine,tamen nam xa est diligenda, propter Deum, ad cuius imaginem facta est. vclfactus est homo. Septimo aiebant,quod absq; peccato, unusquisque
poterat vindicare sede inimico,&euellere ei dentem prodente:oculum pro oculo,&c. quia ad hoc omnis elisi se .l- obligatur reus, ut dicitur Levitica . a 4. Sed hanc falsa esset, de doctrinam eκecratur Christus.Mati cap. s. Quod li- par paricet illud praeceptum sit in soro iudiciali tamen nulli resereda, licet ultione particulariter vindicare, imbunusquicque tenetur remittere iniuria proximo. Et quod plus est, percussus in una maxilla, debet alteram propter Deum praebere. ' .l Octauis inquiunt,quod Deus no promittebat sibi, nis pretinio temporale in terra,pro suae legi obsiciua elior. delia, cideb ipsi ludeti no curabant, nec adhuc curant, promissio thesaurizare, nisi in teri , a doctrinam tanquarii nib. si sam execratur Christus, dicens: Nolite thesiuria rei vobis thesauros in terra.sed in caelo. Nonis,in omni&quae clibae&.Pharisaei faciebant, Nonus et .n quaeritant iustitiam,ac munditia conscientiae suae,sed tantum,ut apparerent boni coram hominib. bona sua facietant in adpauntia. expectantes prae mimo ab hominibus inno aeculo tantum, non cu
789쪽
Christus dicens: A itendite ne iustitiam vestram sacpαtis,coram hominibus.
- . Decimo. publich praedicabant, quod Messias
extot de .. exat Venturus ad iania dum lsrael. iiiii prius ve
.duentu niat Hc ias propheta, prout scribitur Malachiae.cap. i i iiii in o. scilicet. Mittam vobis Heliam Prophetan, ante carnem, quam veniat dies domini magnus & terribilis. Et id- . eo, quando Iudaei miserunt ab Hiero lymis facer dotes&leuitas ad Ioannem baptistam, inter caetera' interrogauerunt ipsum an esset Helias, ut Ioannes cap. l. item inter caetera Sopiniones, quas populus lix
bebat de Christo, quidam dicebat,ipnim esse Heliam
ut Matth. cap. 26 Et ideo scribae dc Pharisaei dicebant populo quod Christus non erat Meilias,cb quod no
dum venerat Helias, sed hoc ex eorum cecitate procedebat, nescientes distinguere inter primum de secundum aduent tim,imis putantes unum tantum fui
rum fui me Messiae Regis aduentum cum Helias ven turus esIet. visit in ultimo Christi aduentu. Ideis hae. ignorantiam di dubitali 0 neni ab Apostoloru mentibus remouit dominus, quando tres ipsoru Apostolo rum viderunt Moysen,& Heliam loquentescit Iesu transfigurato super monted habor.&c. Sed quoniam, duplex erat Christi aduentus, ε ad duplicem effectu, quia primo venturus erat ad redia' endum genus hi manum a peccato per mortem & pastionem. in qua aduentu. prevenit ei Ibannes Baptista in spiritu &virtute Heliae. Et hic aduentus iam diu praeteriit.Sed iterum in s ne mundi Christus venturus est ad iudi ciuna generale, in maiestate, dc gloria ad iudicandum anteque aduentu, venturus est Helia Ad conuertendum lud os pervicaces, dcc.Sed sexibae&pharisaei malitia&odio excaecati, hoc non cognoscentes, Christunegauerunt,&in hae insidelitate remanserunt, rei Moa ruda quentes morbo quodam haereditario. ha nc ipsam cae
in cir- citatem suis subsequentib. Qua de re ipsi Iudaei prius expectant Heliam,quam Messam. Unde quando cir
790쪽
niteram scilicet pro Helia,quem venire credunt, & i bi, dum circunciditur puer, adesse. Alteram vcro sede praeparant pro Rabino actum circuncisionis exerceri ite,& sic continue in ista manent cecitate, quam ex fermento scribarum & pharisaeorum, quasi haereditario
Undecim b, ipsi Iudas tenent.& asseru*t nullum Vnde Gineis esse precatum naturae, hoc est, peccatum origi
nate cum ipsi sint ex filiis Abrahae & lsrael sc idum fani se in
AEarnem, de id eis se esse liberos ab omni peccato natu. fectos pedrae credunt,&autumant,quia no putant circuncisio. cato otiPnem sibi data inisse, ad tollendu peccatum naturi, l .mnes traximus ab Adam. Sed tantum fuisse datam ad distinguendos filios Abrahae a populo Gentili, qaia sola populit gentilem putant naturaliter pecca Putant Iuxe propter idololatria,& sic per circuncisione non pu daei solos tant euadere peccatu populi gentilis, sed per sola fa gentiles .crificia,& oblationes,& purgationes,& lotiones, pii h-bςxς tant sufficienter Zc plene iustificari poss. homine ab κγmni peccato in propria virtute, & ex hoc inserebat, 'quod Messias in lege promissus, non erat liberaturus, nec redemptuius lirael a seruitute peccati, quia per opera lcgis sussicie ter ab omni peccato liberarentur. . Sed respondeant velle. Quomodo possunt a peccato Uundari per sacrificiu , cum ipsum facere non possint nisi in templo Hierosolymitano, quo priuati sunt iamille.&quasi quingentis annis. 3Duodecimo, inquiunt,quod Messias non erat da. turus bona spiritualia, sed tantum temporalia in illa quod die.
. terra. nec erat eos liberaturus a naturali seruitute pecbant se so, cati, sed solii a seruitute ec captiuitate teporali, & id. tu liberan. eo dicebant,' Messias non debebat esse Deus sed pu do , se rus homo. Et ideo Ioannes capite 8. quando Christus idscit Iudaeis: Si filius vos liberauerit, vere liberi eri tis. Responderunt: Nos semen Abrahae sumus,& ne. mini seruiuimus unquam , quomodo tu dicis, GloriabaliberieritisZquasi dicere voluissent: Nos naturaliter tur ludaei