장음표시 사용
861쪽
posterioris exemplum extat MMth. ii. Sacerdotes dc seniores populi dixerunt ad Chi istum: Qua alit hori tate haec facis3 dc quis tibi dedit illam authoritatem ZRespondit Civistus: Interrogabo vos & ego quid da, quod si dixeritis mihi,&ego vobis dicam qua auto- ritate haec faciam, baptismus Ioannis, unde erat, e caelo,an ex hominibus ξ
tuntur ad hier Hiorum dicta , perficitur aurcin haec duobus modis primo reiectione, cum videlicet obie cito alterius seu leuis, oc perquam in 'arma, cum si P renificatione quadam conicin plus, Vel indignationis lectione. reiicitur, ut Roman. 3. cum quidam dicerent, facia mus mala ut eueniant bona, redarguit eos A postol nihil aliud dicens, quam eorundem damnationem iustam esse. verba ab animo commoto, ob rei indignita tem profecta sunt.Secundis fit per μίμησιν, qua VO-ces ac gestum aduersariorum exprimendo, aut simili pacto eos irridemus. Hac sorma utitur Apost. Col. a. ubi contra eos, qui adducere conabantur renatos in Christo ad obseruationem institutorum Iudaicoris, ait, ne tetigeris,n Egustaris, ne contractaris, quae omnia ipso perierunt ab usu.
a proposito fit excursus. Quamuis hac vix utetur co cio nator alibi, quam ubi facilis,& cuiuis exposita est factae obiectionis dilutio,aut sorsitan incommodum aliquod redundaret inauditores ex uberiore rei traia
futandum diluendumque conducibilia sunt prodita, ea sciet concio nator sibi communia cum inis esse de
las diluendi sormas stibi quodammodo proprias , dc multum frequentatas, quales hae sunt. I. Ab oppositione sententiae Dei, cetra sententiam homu
862쪽
hominum. siue superioris contra sententiam inferioris. quidem pacto Christus Matth. iue . infringit dogma ac traditionem Pharisaeorum, opponedo do gma & verbum ipsius Dei, quando crime impingit illis, qP propter traditiones suas, transgrediebantur praeceptum Dei. II. A vera ac germana interpretatione scripturae. quae ab aliis fuerat peruerse proposita.Matth. . Christus ad id, quod diabolus dicebat:Si filius Dei es, prae cipitate deorsum. scriptum est enim : Angelis suis mandaturus est de te, ac manibus tollent te,nE quan do impingas in lapidem pedem tuum. Respondit CH RISTUS, veram interpretationem adferendo. Scriptum est, inquit, Non tetabisDominu Deum
III. Ab abiectione vel oppositione eius quod praecipvh in re aliqua est considerandum. Cum dia bolus dixisset ad Christum.Si filius Dei es, dic ut la pides hi, panes fiant respondit Christus, non in solo pane vivit homo, sed in omni Verbo, quod egreditur per os Dei. Adiicit sci licet Christus id, ex quo vitae nostrae sustentatio, conseruatioque praecipue pendet, atque alimento corporali opponit,&praeponit spiria
I II I. A conciliatione locorum in speciem pudinantium, de qua copiose Augustinus libris de con sensu Evangelistarum,item contra Adimantum Manichaei discipulum. IX. Quin etiam usui esse possunt,crebroq; accommodatur ad redargutionem ijdem loci, quos ad astructionem veri dogmatis idoneos, capite praecedeti recensuimus diligens lectio exploratioq; confutatio num quae in libris sacris sparsim occurrui, plura huc pertinentia commonstrabunt. Quemadmodum autem dilutionibus argumento rum opportunE & perapte subiiciuntur, quae animos excitant ad assentiendum , ita ad finem uniuersae concionis,quae fuerit ad redarguendum comparata,
863쪽
bion inutiliter congeruntur rationes quaeda suasoriar, ut sibi dia seu potius dehortatoriae, quibus homines ab ample ligenterctendis falsis dogmatibus deterrentur, &ad studiose fouendum sibi a contagio hypocritarum praemonen tur. Tales sunt rationes ab inutili,ab iniusto,a pericu lose,dcc.Quibus damna incommodaque explicantur, quae ex dinensionibus atque erroribus. cum publici ad ecclesiam, tum priuatim ad singuloru hominum conscientias dimanant. in parte aspergereno nulla licet ad mouendos auoctus idonea. Caeterii sicut in praecedenti genere,ita in hoc quoque cautiones quaedam sunt pe necessariae.
rum sophisticen atque fraudes in lucem protrahere, nes.sed eo artificio, ut ne ipse sophistice uti vicissim cospiaciatur. Ueritatis oratio simplex esse debet. Etenim si nihil aliud quam sophistice retundis sophisticem, i xta suspecta dc inuisa erit tua oratio,atque illorii, quos impugnas, iudicabuntque auditores sibi spectaculo exhibitum nobile par sophistarum, tanquam si Proia 'thagoram de Euathlum die sibi dicta in contentioso
to affectu pronunciare existimetur, quod genus est si sibi vel sententiae siue sussragantibus immodice blan idiatur, plus iusto sua omnia commende aut si in ali quos aduersarios nimis acerbit inuehatur. qtia si odio personarum, magis quam studio propugnandae veritatis accensus foret. Perstringere quidem personas liacet, nonnunquam etiam acriter, quo pacto a Christo tractari videmus pharisaeos, sed non est praetermitteri da grauitas, cui coniunctum esse decet studium Dei, id iur,ut Apostolus loquitur,secundum scientiam. III. Toti verb concioni maximam inesse decet moget atton 'ex qua in telligere omnes clueant serio quε.ri eorum, qui a veritate aberrarunt, salutem ac resipi- scentiam, non damnationem,bonus pastor omne constium eis diri si ut errantem oviculam ad caulas re- λ
864쪽
ducat. Exempla concionum huius generis red/rg tiui multa extant.Isaiae. s. repr heduntur Iudaei,quod plus niterentur auxilio humano quam diuino,quam
abit,in id do foedus inibant cum idololatris Ae y ptijs. Iwem c
tio est ouῆ pite. as .contra eos concionatur, qui humanas tradi aerante tiones urgebant prae lege ipsius Dei. Rursus capit. 29. 3i. contra eos qui fiduciam collocabant in ope num na, Deum Vero inuocare negligebant. Item cap 46. 7. grauibus argumentis conlutatur idololatria.
cap. 66. Hypocrisis atque hypocritarum obseruatio. nes, ab euangelistis describuntiit plures conciones, quibus Christus exagitat pleraque falsa pharisaeorum dogmata Matth. s. 6. . illorum destruit Christus se tentiam,qui iustitiam Deo acceptam aestimari volvibant,ab externis tantum actionibus,de interna vero iustitia mentis quam Deus in primis requirit, silenti Praepostea um faciebant,ra atth. ia. reiicit praeposteram pharisata xu pharist orum interpretationem de sanctificatione fabbati devium iu- quibus in rebus haec sita sit declarat,cap. iue. euertit sal diri mdς sas persuasiones de ablutionibus, de ciborum delectu.
h: Ad disputat contra Sadducaeos negantes resuta
illitie rectionem mortuorum,capite a 3. Varia macita phari thit. seorum oppugnat, obiurgans illos ac dira intermi nans, contutatio in epistola ad Romanos cum plena sit artificio,exempli causa merito proponeretur, nisi ad scolasticam docendi rationem, ipta illa disputatio propi' qua ad popularem accederet. QEamquam ec hortationes ad singulas prope dilutiones adiectae po- .pulariter docentibus fiant cum primis accommodaei. Corinth. 8. 9. Io. redarguit Apostolus eos qui liber tate euangelica abutebantur, cum infirmorum fra trum offendiculo,cap. is. Validis argumentis eos pro- sternit, qui mortuorum negabant resurrectionem. Chrys. Tom .ue. Homilias dii. asclegantes reliquit. 6.M. ueo de his qui gehennalem l Genam non credunt. Eodem pertinet pars postrema Homil. 23. in qua con
tra eo. disserit qui , aucinia dc inc rationes scctatur Non
865쪽
Non dissimilis argumenti Homilia legitur To bio. 6. cui titulus,de praemijs sanctorum &de gehen ita. Ex his vero omnibus perspicuum sit, quae ab ora toribus adscribuntur generi iudiciali ad statum filii tiuum pertinentia,ea referri debere ad haec duo genera, hactenus exposita didascalicum inquam, &Elen chicum. ties enim cumque de dogmate ullo quisito incidit, sane ut dest hia, verum ne sit, an falsum. atque quod verum est fulcias, quod falsum subuertas, necesse habes,quae de duobus hisce generibus tradidi
mus inconsilium aduocare. De genere institutivo. Cap. IIII.
AP genui institutinuspectant in primis omnia
q Rhetores collocat ut in genere deliberativo. Etenim suasiones, exhortationes, admoniti nes, nullus no i intelligit ad vitam hominum rectEiustituendam in iustitia tendere, quemadmodum tu Pra quoque indicauimus. Quae praeterea generis sunt demonstrativi, atque en comi astici ad hanc classem vYtrii iii redigentur. Qu3ndo enim contingit in coetu ecclesia cocion a stico laudari vel personant, ut Abrahamum Iobum, t a facto ,el factum, ut inuictam sortitudinem& constantiam auditScin consessioneveritatis Machabaeorum, S: rempiam, ut beneficentiam erga pauperes, hQlpitalita- in εtem, concordiam, prophetiam, ieiuniuin, orationem tur. nemini dubium est, idcirco pr cipue ista fieri, quo ai ditores,aut ad imitationem in comimini vita, aut cer e,ad laudandum Deutri qui res pro claras per electa sua organa perfici voluerit prouocentur. Quinetiarn ad hunc transcribentur ordinem δοξ λογinu lic naniaque appellabant breues exhortationes,qu:bus oli in si leba fit presules in ecclesia excitare populu ad agendas Deo pro acceptis benefici j tam spiritualibus qua cori oralibus gratias. Itemque orationes sunebres, quibus audantur utcumque personi quibus vita sanctissimεkcta est, dc de quibus tcstimonium ferre Ecclesia i
866쪽
re potest,porro haud dissicile est locos, qui diuersis hisce concionum formis conueniunt numerato recentare. Si igitur animus est suadere auditoribus, ut assis Hie eo approbent,vel essiciant, veluti ut procurent ex conator Xenodochium peregre aduentantibus pauperi, vialisides vel collectas fieri diebus festis, ad liberandos captiuos sciant ab fratres, vel ut collaborent ad erigenda collapsam schohi quae se iam, ad restituendam censuram ecclesiasticam, quamqvv xvx is vocini excommunicationem, ut recipiat in gratiam ruentum' magnarum & publicarum ossensionum fite re authores, de caete. ab his locis argumenta duci pote.
Ab honesto, A iusto & quo, Λ pio, Ab utili, A ture,
A decoro dc laudabili, Α necessario, A facili seu positabili. V t autem aliquid demonstretur,iustum, pium, laudabile,& necessarium, plurima depromi firmameta possitiit ex resertissimo poenu arcanarum literaruci ex gestis martyrum & aliorum sanctorum, quae quo libuerisiordine disponetur,a praecepto Dei,apromissionibus Dei, a consilio sanctorum prophetarum vel Apostolorum, qui simile quiddam visi sunt suadere. Ab exemplis & factis ipsoru sanctorum, a mercede obedientiae legis praescripta. Ab utilitate, quae redibit ad piorum animos, vel ad uniuersam ecclesiam. Ab . illustratione amplitudinis de gloriae Dei, quando vi. delicet demonstramus ad celebrandam Dei gloriam, sanctificanduinq; eius nome in terris, id quod propo-' nimus mirifice cessurium.' Ab aedificatione aliolit,cum factum illud dicimus multis aliis profuturum, ut in pictate confirmentur. Nam hi dc umiles loci plures, theologiae sunt quasi do. . mestici&contubernales, oratoribus vero peregrini, si eadem inquam oratioe tractentur qua in libris sacris tractati conspiciuntur. Ia vero exhortari vel admonere si libet,habentur &hic certi loci ad manum. A laude rei de qua agitur Vel etiam personarum quas cupimus commonefacere, ita
omnia quεApostolus serenumeris laudando excitat.
867쪽
A spe successiis, Deus namque piorum conatibus lubeter aspirat,ab expectatione publica aliorum fratru,
vel etiam ecclesiarum. A gloria expectanda,ium apud Deum, tum apud homines. Nam veritatis testimonium ab honestis hominibus petere,honestum est. Et elaborare omnes in
id debent, quo ubique omnibus, bonus odor Christi sint. Omnes dccet pariter per bonam formam, dc per infamationem proficere,atque quae Iesu Christi sunt promouere. Atqui gloriolae captandae apud homine nemo pius vald. inhiabit, multo minus in illa parta acquiescet, idque ne dum gloriam temporariam refert ab hominibus, spolietur gloria ampliore. qua
frui debebar apud immorx lem D E V M immor- Α metu ignomini obiici namque posset eis. quod in Christo no proficiat, sed potius a Christo deficiar,
qua macula aspergi videm' abApostolo Galata quos non dubitat appellare stultos. A certitudine & magnitudini praemiorum, quae tam in praesenti,quam in sutura Vita nos manent. Nautriusque generis promissiones sunt pietati propositae. AtqWς nic iterum eisicaces sunt loci, quos pauibante recensui, nempe,a praecepto Dei, a promissionib. Dei, a comminationibus Dei, a consilio sanctorum. ab exemplis factisq; eorundem,a coparatis,&c. Qilid, quod a causis, a circumstantijs argumenta non leuia peti possunt quando in his crebro multa latent, quae ad excitandos animos momentum haud paruum adserunt. Nec praetermittetur hic artificium mouendorum affectuum. Etenim ad amorem virtutum, ad odium vitiorum ad misericordiam erga indigne oppresias,ad indignationem aduersus cotemptores Vi tutum,ad ardens alicuius rei studium, si cupis multitudinem inducere, ossicij tui fuerit admonere omnes
riis oc gratiae dicendi machinas. Huc denique perti
nent etiam communicationes,obsecrationes, cotest
tiones. α similes figurae, qualibus subinde videmus
868쪽
vsos Prophetas atq; Apostolos. Porro laudaturus mi personant, aut factum,aut rem, sciet paulo aliter insti latiterin sibi orationem in templo, quam Rhetorum 4stituit ora natio solet pro rostris,aut in scholis. Nam hi quidem tione ee- ad laudandam personam, hos oculis praesigunt loco
flesiastes, nationem,patriam, genu prodigia,vel miracula,qua: δ' iter natiuitatem antecesserunt, nomen,bona corporis, Ut 'ς 'I forma robur,dignitatem oris. Deinde educationem, studia,artes, tum bona animi, ut ingenium, docilit tem, sagacitatem, prudentiam, mansuetudinem, sc brietatem grauitatem, constantiam,sortitudincipi latcm,studium religionis, hinc vitae genua, conditi
nem. Item bona fortunae,ut opes,amicitias, haeredit
toris. tes, item res gcstas publice & priuatim, mox praemia
rerum gestuum,Vt honores, munera, titumpnos, d inique acta senili aetatrimortem,Vitae exitum, opini nem post mortam, prodigia siue signa, mortem ant cedentia aut consequentia. Hoc, inquam,pacto solent oratores. per omnes aetatis gradus decurrere. Interdavero distribuunt illos locos hoc ordine, ut dicant prL. ρ mis de bonis corporis, proxime de bonis sortunae, po- lstremo de bonis animi. Atqui concionator in toto sin hoc genere, multum dispari utitur consilio, Pximum
quidem ecclesia superstites & ad omnes casus tenta tionum atque peccatorum adhuc obiectos persequi lau dibus quemadmodum secere oratores, editis panegyricis 6cenc0miis non consueuit, iudicans scilicet id sile aut adulantium, aut triumphum apparantiu an te victoriam, quorum illos turpiter, hos vero stolidE 'agere palam est, sed eos tantum extollit & praedicat. ι qui iam in beato insedalitate commigrarunt. Deinde celebraturus concionator alicuius beati laud ' de
ἱllis quos enumei animus locis agit Xalde leo ulter, ita , mba bonis corporis fortunaeci , tantum abest, vita dationis sumat materiam,vi ea vix'ttingat,aut si attatingat, obiter tamen,ac non nisi, ut cursim doceat, les ie s tus ille bonis j ij nodi con fisus aut abusus nos
rit. Ad haec srcquctissimE caput aliquod de saccis scri
869쪽
pluris in coetu publico recitatum concionator enatarat, in quo & diutiuscule haeret, tandem vero sensim unum, aut duos, certe vix nunquam supra tres locos de vita eius, qui in diu6rum numerum est relatus,amgreditur, in his virtutes illius aliquas magis eonspicuas commendans,postremb maiori studio ad id con . tendit doctor ecclesiasticus, Ut ad corrigendos corruptos hominum mores, & ad informandas in animis auditorum Verae pietatis notiones, praeterea ad illii
frandam coelestis patris gloriam dirigat, quae docet Lomnia,quam ut admirandum suspiciendum, colem
dumite, beatum illum reddat. Etenim duplicem sco pum debet qui in laudatione alicuius diui occupatur. tibi pxaefigere. Dunlis Alterum, ut auditis sanctorum hominum sancti seis .iri atq; praeclaris actionibus prouocentur pij auditores laudando
ad laudandum & celebrandum Deum, qui dignatus frictosprrust, illos eligere ac vocare, magnasque res per eoiae per so dς ficeretquo ranctificaretur, & celebraretur in terris iam men. Alterum, ut multitudo ad praeclare factorum .imitationem I rmoueatur. Vterque hic scopus clare inscripturis proponitur, de prime Christus ait. Mati. s. Sic luceat lux vestra coram hominibus, ut videant V
stra bona opera, glorificentque patrem vestrum qui est in caelis,ad Galat. i. Apostolus. In me inquit, gloria ificabant Deum qui fidem praedicabam, quam ante fueram hostiliter persecutus , de posteriore itidem Christus Matthii.Discite a me quia mitis sum & hi
milis corde. I tem. i. Cor. ii. Paulus ait: I mitatores mei
estote sicut Jc ego Christi Hebr. i3. Memores estote eorum qui praesunt vobis,qui locuti sunt vobis se monem Dei, quorum imitemini fidem, considerantes qui suerit exitus ςonuersationis illorum...Hactenus depexsonarum siue diuorum laudibus. ' Caeterum pro concione laudare factum quisquis desiderat ut factum Iosiae regis confringentis idola, r, coelo- tq; instaurantis verum Dei cultum,aut Eliae sortiter nator
870쪽
decertantis aduersus sacerdotes Baal, aut Machabaeo. rum mortem oppetentium pro veritatis ac legum di uinarum digni taήaut eoru qui paulo ante haec tempora curarunt modis omnibus promoueri in ecclesiis
avd hQRς siticeiam doctrinam, subleuari pauperum inopiam, ut ἡ ' &c Delmonstrabit sane factum eiusmodi honestiuit,
laudibile Vtile, laudabile, Verbo ac voluntate Dei con Deo plac scntaneum,praetcrea ex causis&circunstantijs amplificare non negliget, sed praecipuus labor ponetur in exhortationibus ad imitandum, vel si eadem facere auditores utcunque suerint iam aggressi, ad persem dum in bene coeptis. Integra maneat sua benefactis laus, atqui prima cura suscipi debet de auditorum utilitate a tque proscctu. Quocirca ea in primis benefa- praedicari buccinarique expedit, ad quae maxime cupimus,habita temporis & status ecclesiae ratione. eo qui nobis concrediti sunt erudiendi,extimulare. Rerum laudandarum eadem prorsus est ratio quae laudandorum factorum,atque iidem utrique instituto loci aptati inueniuntur. Honesta autem ac iustitiae coniuncta res est,quae Deli habet autorem, quae a Deo est praecepta,quam idem cohonestat varijs promissionibus,ex qua cognitio quam de Deo habemus incre mentum capit vel adminiculum. Pia est,quae conducit ad excitandos animos ad studium pietatis, vel qua pietas,dcclaratur. Utilitas late deducitur, utile in priamis est,quod prodest ad illustrandum sanctificadum
que in terris Dei nomen.Deinde ex quo commodit tes etiam dimanant ad miserum genus mortalium.
Alia insuper conroditas toti communis est ecclesia'. alia singulis pxiuatim credentibus. Rursus quaedam posita est in bonis spiritualibus& internis, quaeda in
bonisxorporalibus di externis.Sed nequaquam necec se est locos omnes hunc in modum partiamur. Laudari autem in ecclesia solent, verbum Dei, assiduale ctio & meditatio eiusdem,varia vitae genera, minis Grium verbi, virginitas, coniugium,sacramen ia,Opera,