장음표시 사용
121쪽
fixa. lib. duodecim, O alia dona multa largitur en . HADRIANUς I. ante Ianuar argenteas Basilicae B. PETRI feeit eanistros argenteor duodeeim peU. lib. triginta sex. Erant autem hiijusmodi caninra, seu eanistri, CANGIointerprete, disti lampadibus substrati, seu verius Lampadaria instar canistri. Ex his alia Enanti, sive Enna fodia , Ennasoria, novem luminum, ab Eπεα
novem, & φως lumen ANAST. in PASCHALI T. II. p. Is . ; alia etiam Excedet otia , seu potius Exedeeasotia sexdecim luminum cibid. in LEONE
CANNA. Inter saera vasa, quae ei rea A. D. DCCC. in Ecelesiis Coenobii centialensis adservabantur, ab HARI ULFO enumeratur eanna argentea una, eburnea una, fistula ad hauriendum sanguinem . Vide C Α-
CANOLA, CANOLUM, CANNOLUM, brevis eanna, in modum
arundinis elaborata ex auro, argento, vel alio metallo, in quo includebantur illae Reliquiae, quas Summus Pontifex dono dabat principibus personis. Sed cum ejus famam lucidiymam, vitamque saηctibsimam veram reperisset , exm in tantum honoravit, ut G cano iam saηcti PETRI Apostolorum Principis in signum amoris praecipui tribuere dignaretur. In Vita S. CHRI SOLOI Mart. Hac in Canota in modum elavis facta, limatura vinculorum S. PETRI inclusa debebat necessario esse juxta temporum illorum usum . Haec autem capta-Ia vocabatur Benedictio Sancti PETRI, cujus frequens mentio in s. GREGORII epistolis. Canatum quoque genere neutro r ponitur in nonnullis Vaticani scripturis, in quibus sermo habetur de donariis a Summis Pontificibus factis: & de NICOLΑΟ III. si e scribi et Canolum argenteum ad obsertandum corpus christi a Summo Tontifice: quo nomine CEORGIUS fistulam intelligit ad hauriendum Christi sanguinem. CANON , quem GREG. M. ep. 6 . lib. 7. Preeem , alii Actionem vomeant , incipit ab oratione et Te igitur, usque ad orationem Dominicam , quae absoluto Canone alta voce recitatur. Hunc, ut ait UIGILIUS in epist. ad PROFUT IR. Braccar. , ex apostolisa traditione fuscepimus; quamvis Romani
Pontifices ad GREGORIUM M. paueula quaedam illi subinde adjunxerint, immo & oratio intra illum addita suerit a Scholastico quodam composita , ut idem CR ORIUS innuit cit. lib. 7. ep. 6 . orationem tamen: Hanc igitur oblatioηem, pro solemnitatum varietate diversimode interpolatam fuisse ostendit BONA lib. II. cap. I x. S. q. Canon porro in Concilio Eboracensi sub CAELESTINO III. Secretum Missae nuneupatur: quia secretum Misiae
frequenter invenitur , aut Scriptoram falsitate, aut Librorum vetustate eorruptum ita ut Oe. Canon quoque appellatur psalmorum in Choro dieendorum nutam erus , seu Regula. Exia venerabilis Patram Soatur intelligeηs Angeli magia neris congregationibus Fratrum geηeralem canonem non sine dispensatidiae Domini constitutum, decrevit huηe na merum tam in Hespertisis, quam in Nocturnis eo vehiteusis etiRodiri. CASSIANUS. canones quoque dicuntur Deereta illa,
quae in Conciliis fiunt, sive ea spectent ad fidem, sive ad mores, vel ad disciplinam i agendorum enim , seu fugiendorum sunt regula . CANONIA, Praebenda Canonie alis, seu Beneficium Canonieale . Dο- minus Papa venro interNentu privilegium suum Ecclesiae nostrae indulsit, in quo specia
122쪽
heeialiter exprest canonias. PETRUS cellan. lib. 8. ep. I s. CANONARCHA , ille apud veteres Monachos dicebatur, cui eura in
eum bebat alios ad opus Dei convocandi. cum quadam nocte surrexissem, ut pubarem se um , ea quippe eura mihi, ut canonarchae injuηcta fuerat, ut exciata rem fratres ad collectam . MOSCHUS in vit. PP. lib. Io. cap. yO.
CANONICAE litterae, ut scribit ATTICUS post Cone ilium chalce
doxense , aedem sunt, quae communicatoriae , vel Formatae.
CANONIZATIO, in seriptio est alicujus Canoni , seu Catalogo Sanctorum . Potuere olim Primates , Archiepiscopi , Episcopi sua in Provincia , aut Dioeee si Beatificationes jure suo peragere 3 sed sine aut expressis, aut saltem tacito Romani Pontis eis assensu Eeelesiasti eum de piorum hominum virtutibus, miraculisque judicium, ea non iratio diei non poterat. Atque ab antiquissimis certe temporibus saepe in ejusmodi eaussis Summorum Pontificum intervenit auctoritas, ut selectis exemplis ostendit eruditissimus L ΑMBERTINIUS lib. I. cap. . O8. Edita deinde ab ALEXANDRO III. Deere tali Audivimus 'ad ΑRNULPHUM Episcopum Lexoviensem, jus saltem canonizandi soli et Romano Ponti iei reservatum fuit ex iis sane gravissimis rationibus, quas idem LAMBERT. ibid. eap. II. congerit, & illustrat.' Dixi autem ius saltem eanonirandit THOMAS enim VALDENSIS etiam post ALEXANDRI Deere talem saeuitatem indulgendi in Dioecesi Beati fleationis honores Episeopis adjudicavit, illique suffragantur exempla nonnulla apud eumdem LAMBERT. ibid. e. ro. 4od ipsum tamen jus postea soli Romante Sedi URBANUS VIII. reservavit. Hi ne in antiqua Eeelesia ad ALEXANDRUM III. inter Beati fleati
nem , di Canonia a tionem hoc intererat, quod illa in Episcopi praecepto sita erat de cultu ad propriam Dioeee sim coarctatos haec in ejusdem eultus extensione ad universam Eeclesiam , aecedente, ut supra dixi, tacito, aut expresib Romani Pontificis assensu. Ex quo vero etiam jus Beatificandi ad solos transiit Summos Ponti fiees, disse ilius statui posse videtur inter Beatificationem, & Canoni Eationem discrimen; magnum tamen est. Beatificatio enim regulariter est cultus permissio, & si quando praeceptus, limitatus ta men , & directus ad futuram definitivam sententiam; item cultus Beatorum regulariter restrictus est ad determinatum locum, vel si ad universam existensus Eec Iesiam , mere tamen permissiue ἐν Canoni ratio contra est ultimo definitiva Summi Pontificis sententia, qua cultus in universa Ecclesia praeeipitur. Porro, quemadmodum de Beatificatione diximus, duplex est Canon Iraatio, aequipollens altera, altera formalis. Aequi pollens dicitur ea, per quam Pontifex omissis judicialibus proeessibus , caeterisque consuetis caer montis, omissa quoque formali definitiva sententia, jubet, aliquem Dei serinvura, qui in antiqua eultus possessione est, & de cujus heroi eis virtutibus, aut martyrio, de miraculis constans est gravium historicorum assertio , aceeinde a te etiam continuata miraculorum fama , iubet, inquam , illum in universa Ecclesia per offieii, & Missae celebrationem coli . Ita Canonizati sunt
Sancti ROM UALDUS, NORBERTUS, BRUNΟ, aliique , de quibus eonfer
123쪽
definitiva sententia, qui post seriem Actotum, quae ab Apostoliea sede in'rς tam gravi praescripta sunt, aliquis jam Beatorum Catalogo inscriptus in
Caconizationum, quas in Urbe apud Vaticanam Basilicam celebrari anti ova fert constret eo a BENEDICTO XIV. sua Constitutione firmata, magna solumnstas est , quam late descriptam habes ab eodem BENEDICTO XIV. seu LAMBERTINIO lib. I. cap. 36. CANONIZo, vox barbara, qua quempiam in ordinem, albumve Sath. norum redigi indicamus. Bullas Canoni rationum , quas Romani Pontifices hactenus ediderunt, collegit, vulgavi quem FONTANINIUS. CANTARE Missam, id est Iegere occurrit in s. U ILHELMI Constitutionibus Hirsaugiensibus lib. I., cap. 86. cujus hic titulus: De privata Mim , quomodo sit cantanda , idest Iegenda. CANTARIA, en , inquit Guillelmus SOMNE RUS in suo GIosiario, aedest sacra , ideo insituta, in dotata praediis, ut Missa ibidem eaηtaretur pro anima fundatoris , O propinquorum ejus. Occurrit haec vox in edicto ann. 139 IoRICHARDI II. Angliae Regis.
CANTATORIUM, idem, quod Antiphonarium, & Gradale, ut discimus ex ANALARII prologo de ordine Antiphonariit Hotandum est , inquit,
Cotymeη , quod ros Vocamus Antiphonarium, tria habere nι mina apud Romanos: quod dicimus Cret date , illi Coeant Cantatorium et qui adhuc juxta morem antiquam apud illes in aliquibus Ecclesis in uno volumiae contiηetur: sequentem partem dividunt in duobus volaminibus: pars quae continet Resporsorior, voeatur Responsoriale , er pars, quae continet .antiphoηas, vocatur Antiphonarius. Exstat enimvero de cantatorio luculentum ordinis Romani I. testimonium IPinquam c Subdiaconus legerit, castor tvm Cantatorio ascendit, O dicit Responsum .
CANTHARUS vati a fgni eat . primo enim disti, vasis, & lucerna σgenus est , in qua thus, aut oleum infundebatur, & saepe in Eeelesiis suspendebaturo Idcirco ouendimuς in charta corηutiana A. D. CCCCLXXI. inter sacra donaria eantharum argentetim eum catenis , ct de bini cantharos aereos majores sex, minores XII. σ lilia aerea II. O stantaria aerea XIII. Habes autem de cantharis σ pharis aureis, argenteis aereis exempla frequentissima apud ANASTASIUM, a BULEN GERO, & a C ANGIoeongesta. Est & alia canthari significatio veteribus Christianis Scriptoribus familiaris, nempe ad receptacula aquarum in Templorum vestibulis loetioni manuum destinata designanda. ΡΛULLINUS ep. ad SEVER. Sancta nitens famulis interluit atria lymphis
Cantharus, intrantumque manus lavat amne minUro
cantharum item vocat sontem in atrio Basili eae Vaticanae ad ALETHIUM A. D. CCCXCVII. scribens ep. XXXIII. Fave , inquit, praetento nitensairio , fusa vesibulo est , ubi Cantharum minisera manibus , O oribus nostris fluenta ructantem , factigiatur solido aere tholua ornat , o inumbrat , non sine nostica specie quatuor columnis fallentes aquas ambiens. Elegans est etiam vetus epigramma de sonte cum cantharo a S. LEONE M. ad Basilicam Ostien-
124쪽
iusmodi sontes describuntur iterum a S. PAULLINO in Natalibus S. FE LICIs Nolani, ubi eos adposite eoncham vocat, quod nimirum vas aquis capiendis aptum, instar xonehae fabrefactum esset. ANASTASIUS holae fontes modo canibarum, modo Nymphaeum appellat. Plura vide apud RO-s EI DUM in Not. ad PAULLI NIM p. 8is. seqq. Phialas autem Graeei vocant f qua de re C ANGIUS ia descriptione Sinthae SOPHIAE.
CANTICA antiquitate temporis Psalmas omnes antecellunt. Nam NOSES ante omnem Psalmorum usum primus omatum cecinisse Canticum narratur. Ecclesia autem e veteri Te istamento septem adeepit eantica,
quae septem Hebdomadae diebus pro Mitutinis Laudibus adsignavit et e Novo, nempe ex Evaogelio, unde in Regula S. BENEDICTI cantieum de Eυangelio, tria dumtaxat, Benedictus Drauinur Deur Israel ad Laudes , Magnia ficat ad Vesperas, Nunc dimittit ad Completorium. CANTICUM Uerebiepiseopi, vel saeerdotis dignioris In Liturgia iacmbrosiana, vocatur Responsorium illud, ineipiens: Tenebrae factae fuat Oe. quod cantatur post secundam lectionem ante Passionem feria sexta in Pari
CANTIONES. Reclamationes sunt in ostensione, seu elevatione Evcliaristiae a populo pluribus in loeis usitatae. Verba apud Graecos solemnia haec erant : Unus Sanctus Deus , Sanctar Dominur eum Patre, Saη
Spiritu in fempiterna saecula Amen . Id MAL DONATUS seite eolligit Bibl.ωtuat. T. III. p. rss. ex DAMASCENI epistola de Tringis, .confirmant que BASILII , & GREGORII Liturgiae, in quibus haec eadem ad hostiae
elevationem acclamare jubetur. In Gallia ex more , quem LUDOVICUS XII. a sui Regni Episcopis .induci postulavit ad Dei opem in bellis , quibus premebatur, implorandam, mos est populo eanere. O salutaris Hostias e. Alibi aliis eantiones in hostiae elevatione .canebantur. More ROMANO tacite adoratur Hostia; quem morem Provinciale Conei lium Co LONIENS E a. MDXXXXVI. p. II. eon. r . servandum praescripsit, permittens tamen, ut eantiones illae contra mώrtalitatem , seu cladem, aut pro pace pon finitam Μisiam cantarentur . CANTOR. Ex eantu alterno in Ecclesia reeepto consequebatur , Cantores ad eum dirigendum esse iustituendost quod praestitere Laodisenum Concilium can. Iy. ,& carthaginense IV., Cantorcius , qui Psalmistae etiam, atque consessores dicebantur, quartum locum later ordiues minores adseriis bentia. Subinde quum populus Gleri vocibus suas eonjungere solitus, saepe vocum inaequalitate, atque cautus ignoratione confusionem parer e, cantu in Concilio Ladidiceno Can. x s. interdictus est; solique Cantores id muneris sibi adsumpserunt. Nonnumquam tamen Presbyteris, R Diaeonis demandatum fuit: verum S 1actus GREGORIUS vetuit, eos in posterum Cantorum ossicio vaeare, qui soli Antiphonas, & Responsoria canebant, ceteris omnibus norum cantum audientibus. Apud Graecor Cantores eodem, quo Lectores ritu ordinantur ι nec tamen diversum a Lectore ordinem Cantor
constituit, nisi quod ille reeitat, hie eone initi unde illi in ordinatione liber Apostolicus, huic Pialterium praebetur. Maronitis vero diversa est Lectoris
125쪽
ctoris, de CantorIs ordinatio; apud Illos Cantoratus gradus ad Lectoratum . Apud Latinos nomen officii semper fuit, non ordinis, ut recte tradit DURANDUS Ration. lib. a. eap. 1. Quare Martinus BRACC RENSIS in sua Collectione Canonum eap. s. statuerat, ut non liceret inpiapito psallere , aut legere , as qui ab Episcopo Lector esset ordinatus. Vide
CANTULLA, MACRIO, & VIGNOLIo est thuris naitieula s sed nulla id late itur auctoritate. Forte in libro Pontifieali , ubi cantulla oeeurrit In LEONE IV. dc in STEPHANO V., legendum cannula, ut CANGIUS
suspicatur. CANTUS Eeelesias iens a primis Eeelesiae temporibus in divinis persolvendis officiis obtinuit . Αe primum quidem totus simul Chorus eomis muniter canebat , uno veluti ore, unoque concentur quod innuit CHRYSOSTOMUS hom. 36. in primam ad cor. Hune vero Cantum directum, vel directaneum vocabant. Vide PsALMus Di REcrus. Alter deinde eanendi modus invectus est, qui Antiphonus dicitur, quum scilieet Chorus veluti iaduas elasses divisus alternis canit. Vide ANTipii ON.s c ANTus. Duo praeterea canendi modi sunt, alter quidem, quum unus Cantor praecinit, Chorusque totus illi respondendo succinit, isque cantus Responsorias appellatur 3 alter vero, quem Tractum antiqui nominarunt, quum unus solus canit, nullo sucincinente , vel respondente . CAPISTERIUM. In Responsoriali, oe Antipbonario Romanae Ecelesiae , quod THOMASIUS edidit T. IH p. 16o. , haec de S. BENEDICTO legum turr Proees fudit ad Dominum, oe revinxit capisterium , vas scilicet, quo pristi ruricolae frumenta olim purgabant, fortassis ex argilla cocta compactum. Vide S. GREGORIUM M. Dialog. lib. II. cap. r. , CANGIUM, aliosque ab eo indieatos Scriptores. CAPITAL, amictus sie dictus, quod eapiti imponatur. CAPITELLUM. Lectio brevis ex veteri, sive novo Testamento , quae singulis horis Canonicis post decantatos Psalmos reeitatur . Al eQur tumuelum Beatus MAXIMUS, cum ad orationem vexisset, post effar preces, dicto etiam capitello σe. S. GREGORIUS Turon. de botis Sy. cap. q. Vide CA
CAPITERGIUM , linteum , quo caput Episeopi ligatur, dum in eoaseeratione oleo saero inungitur. Ita MACER; sed de cu)us interpretatio nis veritate ut dubitem , facie ipsum nomen , quod non a ligando, sed a te gendo derivatur. CAPITI LAVIUM, Dominiea PaImarum a Gotho is Hispanis vocabatur, quia moris eraι eapita Infantium , qui ungendi sunt, lavandi, ne forte observatione uadragesimae sordidata, ad unctionem aceederent, inquit S. ISIDORUS Q. I. I. e. 17. , & hine vides Poenitentes, quorum e numero erant Catechumem ni , a balneo abstinuisse. CAPITIUM, pilei genus erat ad tegendum eaput, qui usus quum desierit, super humeros desertur. Vide etiam C Apsu M. CAPITULARE, Evangeliorum indiculus Breviarium interdum in Mis. Codieibus dicitur in quo scilicet pro singulis anni diebus exordia , & ver
126쪽
ba extrema Evangelii eo die ad Missam recitandi designabantur. Raro quidem ab ipso textu haec Capitularia sejungebantur, quo facilius & promptius diei cu; usque Evangelia invenirentur. Codici Evangeliorum Palatia ο- Vaticano n. y . per vetusto ad ealce in Capitulare adjectum est , litteris quidem auro scriptis, sed minutioribus, quum litterae textus litteris quadratis, & aureis scriptae sint. Exordium est hujusmodi: Ine it Capitulare Evaetelioram anni Gνculi. Nonnumquam tamen Capitularia Evangeliorum ab ipso Evangelii textu seiuncta reperiuntur; cujusmodi BAL UZIUS se vetustissima sex exemplaria vidiste perhibet in No t. ad rib. CapituI. T. II. p.ris 6. Paris. edit. Apud Graecor Capitulare Evangeliorum d eitur Evangelistarium . Erat & Capitulare Epistolarum. Vide comitis Iιber, Ze Bibli thecam nostram Ritualem, ubi tria quoque ejusmodi Capitularia protulimus , T. I. p. o. or 39. CAPITULATA , vasis genus: capitulatam, O lucernam argenteam. D. AUG. epist. a 61. BARONIUS tamen in Notis ad Mart rol. & in .Annal. an. 38. n. 7s. fuisse Lucernarium , seu candelabrum mu rorum Capitum ceu sei. Vide BUTTO .
CAPITULUM , brevis illa lectio e divinis libris deprompta, quae in singulis officiis recitatur; dicta autem capitulum est, quia lectiones illae ut plurimum brevia ea pita sunt Epistolarum , quae in Missa leguntur. Saepe in Festorum ossieto idem est Capitulum ad du is Vesperas, ad Laudes, &ad Tertiam , uti ex ossicio Romano, cui mos iste peculiaris est , satis constat. Secus autem in Monasti eis Breviariis, pluriumque aliarum Ecclesia inrum , in quibus ea Capitula singulis Horis mutantur a quod quidem discrimen inde repetitur, quod Romae sestis diebus nihil aliud pro Capitulo adis hiberi soleat, quam Missae epistola , quae saepe Capitula pro omnibus illis Horis suppeditare non potest. Capitulum vero Tertiae in Festis idem plerumque est , quod Capitulum Laudum & Uesperarum ι quia Vesperae , Laudes, & Tertia sunt Horae nobiliores. Ad Tertiam enim celebratur Mis sa de Festo solemnis, & per Tertiam sit ad Missam aditus. Verum tem pore Ad Ventus, ct Quis dr; gesimae , necnon Feriali , atque Dominicae ossicio propria singulis Horis habentur Capitula. Ad Canonem Missae, non, ut BURlUS putavit, ad Horas Canoni eas spectat , quod VIGILI IS ad PROFUTURUM Braecarensem scripsit: Quot ι es et ero Pas balis , Pentecones , Epipbaniae, Sanctorumque Dei fuelit ageηda festivitas , si gula capitula diebus apta Iuhiemus, quibus commemorationem sanctae Solemnitatis , aut eorum faciis mus , quorum natalitia celebramus. Ubi Capitulorum nomine VIGILIUS peculiaria quaedam commata, quae infra aisionem illis diebus addebantur, denotavit.
CAPITULUM post Primam ossicium est, quod dicta prima in Capitula persolvebatur . Hoc autem Capitulum locus erat claustro contiguus; at que plerumque ad eius Orientalem plagam: ad Orieη talem, ait Petrus BLE- SENSIS Jerm. 23. in capitulo eorrectio Matutinalis o subeuntibus ex adverso crux obvia erat, quam Uenerabunturi concersi ad orientem salutent crucem d statur L ANFRANCUS eap. r. ad signum Campanulae , quae per spatium recitationis Psalmi Miferere pulsabatur, Monae hos, ut ad Capitulum veni-τom. I rent,
127쪽
rent, admonitos fuisse. Quid ibi ageretur doeet CHRODOGANDus .
Prima expleta veniant ad capitulum, in eo aliquod capitulum c Regulae , unde illi loco Capituli nomen θ relegant, pin lectionem recitetur aetas, mosis, e Lunae , O nomina Sanctorum , quorum Festa erastixur recipiet dies, postea dicant Pretiosa in eonspectu . quem sequetur oratio a Priore itar, , Ipsi omnes,, Sancti intercedant pro nobis peccatoribus ad Dominum: ut mereamuris possidere v I tam aeternam. , , Legebatur quoque in Capitulo Neerologium, eorum videlicet nomina, qui ex hac vita migraverant, ducto initio ab itis fgnioribus viris, quos sequebantur Episcopi , de Ecclesia bene meriti, amici, aliique nominatim appellati, quorum merita in Ecclesiam enarrabantur, precibusque sublevabantur animae . Liceat nobis , aiunt Monachi Faldenses in
supplici libello CAROLO Magno oblato, orationum, Psalmodiae, o vigilia-Υum modum tenere , quem Patres nostri habuerant pro amicis nostris viventibus
er defunctis , idest quotidianam precem pro te, Domiae Auguste , O pro liberis
ruit , O pro omni populo christiano fundere , qaando mane in unum eonverimur ἀρο Capiιuium de Regula coram Fratribus legitur. Demum plura alia in Capitulo peragebantur: precum recitatio, quae incipiebat a versu Deus in adia Iutorium ter repetito, atque in oratiouem dirigere desinebat: operis singulis Monachis distributio : nam juxta regulam S. PACHOMII Capitulum habebatur ad operis jussa accipienda, initiumque ab oratione fiebat. Sit splendor Domini super nos , in opera manuum nostrarum dirige super nos , oe opus
manuum nostrarum dirige . Ibi etiam suorum peccatorum palam se aceusabant Nonachi juxta veterem morem, quem apud S. BASILIUM sem. de In Rit. Monach. legimus. completo die, O absoluto opere eonvenit, xt tin qui que aη te requiem , conscientiam in corde Iudicet , O si quid fecerit, quod non oportet, vel cogitaverit, vel loquutus fixerit extra id , quod decet , vel . non abscondat delictum , sed in communi annuntiet, ut per communem orationem sane tur morbus illius, cui tale malum eoηι sterit. Atque inde profecta est formula di confiteor Deo, O tibi, Pater, O vobis, Fratres .
CAPPA nunc sumitur pro eueulla Monachali; quo sensu GAUFRIDUS
Abbas in vita S. PETRI Turantasien. e. 17. tolle, inquit, tibi eappam bane manicatam: saepe pro indumento , quo in choro utuntur Episcopi , & Canonici. Significat etiam, quod saeculo X. appellari coepit pluviale . Denique pro purpureis vestibus, quibus olim simul ac quis in Rom. Ponti fle. electus erat, induebatur. S. Petrus DAMIANI ιib. r. ep. 1 o. ad CADOLAUM
Antipapam : habes juxta morem Rom. Pontisic. rubeam cappam . Pluviale rube-tim vocat CENCIUS in caeremoη. & chlamydem eoecineam PANDULPHUS Pisanus in vita PASCHALIS II. Alii mantum dicunt. CAPPELLA fuit apud antiquos pia domus itineraria ex ea pratum pellibus fabricata, & a pellibus his Capellas vocabant. Vide Johannem Paeo bum CHIFFLETIUM in Lilio Francies eap. I s. de filium ejus JULIUM in Aula saera eap. I. Capella etiam ponitur pro ornamentis Missae celebrandae necessariis, ut habetur in Vita S. NORBERTI eap. Is .: quod in exequutione praedicandi neque peram, neque ealceamenta, neque duas tunieax portaret, nisi Virgam , , capellam ad Missam eelebrandam. Tandem oratorium significat seu parvam Ecclesiam , vel quod veteres cubiculum appellabant s
128쪽
bant, & nune Saeellum dicimus. HINC MARUS RhemeVir in Capitulis e ditis anno XII. sui Episcopatus sic sanetvit. Si necessῖtar poposcerit, donee Ecclesiae , vel Altaria consecrentur , est in eappellis etiam, quae eo Grationem non meremur Adi BARONIUM in Notis ad Martyr. die XI. Iun. CAPPELLANI. Ηaee vox non a Capellis, sed a s. MARTINI Cappa, quam Reges Galliae in exercitu portare solebant, originem habuit. Sacerdotes enim , qui hane servabant, dicti sunt primitur cappellani a cappa B. MARTINI , quam Reges Francorum ob adjutorium lictoriae in praeliis Ibin labant Deum haberes quam ferenter, O eunodientes eum eeteriι Sanctorum Relia quiis clerici cappellani eoeperunt vocari. VALAFRID. de reb. Eceles c. II.&ΗΟNORIVS in sermone S. MARTINI: Canodes illius cappae usque hodie cappelloηi voeantar. Cappellani quoque ii olim suere, qui cubicularii , seu Martirarii. Hie porro titulus ampliorem nune habet significationem 3 adciis . pitur enim pro sacerdote, cui incumbit onus in certa Ecclesia , vel Altari celebrandi. De Cappellanis Romani Pontificis, ex quibus XII. saeculo B Α-TO Apostolieis diplomatibus dandis praepositus suit, consule GEORGIUM
CAPSAE , areulae, in quibus Reliquiae. LEO IV. in admonit. de cura Pastorali r super altare nihil ponatur, nisi ea a , σ reIiquiae aut forte quatuor Evaetelia: quod etiam RATHERIUS Veron. Epila. repetit in synodiea oratione. Erant & eapsae caliis ea ulae) Evangeliorum, in quibus stilicet sacer Evangeliorum Codex condebatur. Hoc sensu intelliges quae in gestis Regum Francorum eap. XXIII. & apud ADONEM in chronico de C HILDE-BERTO Francoram Rege leguntur, eum ex Hispaniis evexisse viginti eanar
Evangeliorum ex auro purissimo, gemmario opere eae latas. De thesauro
quoque S. RICHARII A. D. DCCCXXXI. refert FIARIULFus in Chronico Centulensi. In eo thesauro adservabatur Evangelium auro seriptum unum eum eapsa argentea , gemmis , O lapidibus fabricata . Aliae ea ae Evangeliorum duae , ex auro , O argento paratae , Didone c idest operculi specie addito ex argento fabricato ad opus ipsarum. Erat quoque eapta vas, in quo Calix, atque patena cum Eucharistia adservabatur. Extat ea de re pero sturus ARAUSICANI I. Cone illi Canon XVII. , de quo eonsule eruditi iasimos Viros MABILLONIUM de Lituet. Gallie. p. & VEZZOSIUM Tom. IV. Thomas. Oper. p. LVI. Praeterea Capsa cappam significat apud GREGORIUM Turon. in lib. de Mitis Patrum eap. 8. ut idem MABILLONI Us docet pag. 62. capsa tandem eum inee o occurrit in ordine Rom. XI. p. I 26. nempe arcula, in qua thus deserri consuevit. CAPSELA, Tabernaculum, seu ciborium, in quo sanctissimum Christi eorpus adservatur. Ordinarium Nιrsfeldense apud MARTE NIUM. Abisbat adscendit ad loeum, in quo reconditum adservatur hoe Venerabile sacramentum , ae praemissa venia monRrantiam extrahebat de eapsella. Et infra r Data benedictione eum Sacramento, ipsum includat intra eapsellam suam. CAPSUM . GREGOR. Turon. DR. lib II. cap. II. Fenenras in altaris triginta duas, in eapso viginti; columnas quadraginta unam et in toto aedificio fenestras quinquaginta duas, eolum ηas reatum viginti e estia octo , tria in altaris,
quinque in capso. Hoc loco GREGORIUS totam Ecelesiam dividit in par-
129쪽
tes duas quarum una dieitur aItarium, altera ea um. Quid sit ea am;
non promptum est definire. Hae voce navim, quam vocamus Ecclesiae , vel eaput seu absidam cum choro adjuncto designari constat. At quo mianus id de absida interpreter, inquit M AB ILLO N. de Lituet. Gallic. lib. I. cap. 8., illud facit, quod ostia quinque eapso adsignentur . Quod non absidae , sed navi conveηire potest. Sic dicitur ea a navis in Actis Martyrum Africano νιιm apud BARONIUM ad annum CCCII. num. III. ad designandam imam verae navis partem. Postea tamen eapsum etiam , & capitium appellata est illa Ecclesiae pars, in qua altare locatum, Presbyterium vulgo appellata, ut CANGIUS observat.
CAPTIVORUM Litterae nominantur in Cone illo rugdonensi II. cap. II. quae ab Episcopis dabantur pro lapsis. Fit earum mentio in Conciliis Eliaberitano , & Arelatensi Primo .
CAPUT jejunii nuncuparunt veteres quatuor dies hebdomadae Quadragesimam praecedentis, quibus ieiunabatur, ut ad ineundam Quadragesimam, quae a seria II. post Domini eam primam tantummodo inchoabatur, Christiani se veluti compararent. Quare feria IV . in eapite jejuηii perperam a minus peritis adcipitur tamquam Feria IV. in caρite Quadragesimae. Haec enim duo maxime inter se se discrepant. Vide THOMASIUM in sententia eirea lanitutioηem Feriae IV. in eapite jejunii, quam GREGORlO M. antiquiorem ostendit Sacramentarium Gelasiaηum, ubi ea Feria inscribitur: In jejaaio
prima statior Feria IV. V. QUADRAGESIMA.CAPUT Processionis r Initium Proeessionis , seu illi, a quibus Processio
inchoatur r Praeeedant ad eaput processionis Ministri cum cruce, abso a , tbur bulo, O aqua beηedicta. Lib. Quam cicteretem CARDINALES. Is Cardinalis dieitur presbyter, vel Diaeonus, qui certae alicui Ecclesiae, vel Diaeoniae proprius, & ad eerti alleujus tituli , sue Ecelesiae ministerium ordinatus, insertus, adnexus, & ut S. GREGORI Us loquitur ineardinatus est. Nam S. GREGORIO idem est, Cardinalem constituere in aliquo titulo, vel Eeelesia, quod incardinare alicui Ecclesiae, vel in aliqua Ecelesia eardinaret Idem etiam de Episcopis dicit; eos enim, qnos de sua Ecclesia ad aliam neeessitatis eaussa transferri contigerit, Episcopos quidem Ecclesiae suae; illius vero ad quam translati sunt,
Sacerdotes sive Pontifices cardinales voeat; quae vox non solum Romanae ,
sed omnibus aliis Ecclesiis per Provincias eommunis est. At quoniam Epita copus, Presbyter, vel Diaconus ita eardinatus, & constitutus principem locum in ea Ecclesia, cui incardinatus erat , tenebat: hine factum est , ut Cardinalis vocabulum pro praecipuo, sive principali adciperetur , in quam significationem SERVIUS ad I. Aeneidos ventos quatuor cardinales principa Ier interpretatur. Is ergo dicitur Presbyter, vel Diaconus Cardinalis alicujus tituli, vel Diaconiae, qui ejusdem praecipuam curam gerit, omnesque alios earumdem Ecclesiarum ministros gubernat, & moderat ut . Hoe porro nomen omnibus Ecelesiis commune multis diu haesit, ut Rauranati, Pisanae , Mediola eUι, compostellanae, Zc aliis c vide MAZZOCH. de cathedralis Eeelef.
2 eap. semper ualeae vicibus, de GALLETTUM de Primicerio par. 77. , sed
130쪽
unius tandem Rinarae proprium evasit; quia sient Romaxur pontifex omnia um Epitaeoporum Princeps est, ita & Sacerdotes Romanae Ecclesiae omnium Eeelestarum Clericos dignitate, & honore antecelluner hine Cardinales hodieii tantum appellantur. Olim non nisi Presbyteri, & Diaconi S. B. E. Ca dinales erant . Episcopi enim suburbicarii, quos inter saeeulo X. etiam La- visaηensis Episcopus censebatur, nunc primum Cardinalibus adnumerati sunt, quum hebdomadarii Lateranensis Basilieae eonstituti fuerunt. Prima eorum mentio oeeurrere dicitur apud ANASTASlUM , ubi hoe STEPHANI III. decretum reseri r ut omni die Dominies a septem Episcopis Cardinalibus hebdomadariis, qui in Ecclesia salvatoris observant, Missarum solemnia super Altare S. PETRI eelebrarentur, γ' Gloria in Excelsis Deo diseretur. Adi tamen CL. BORGIAM in Vatieana confisone B. PETRl eruditissime illustrata p. XLVII. CENNI Us in notis ad Muratorianas Antiquitates negat , Subdi conos inter Cardinales S. R. E. usquam legi I sed fallitur . Aliquot Su diaeonos S. R. E. Cardinales GEORGIUS profert ri II. p. XLVIII. Unussu Meiae HILDEBRANDUS cardinalis Sabdiaeonus , qui diplomati UICTORIS II. a. MLVII. dando eo ensit, o subscripsit. CARENA , CARENTENA , tempus determinatum pro injuncta poenitentia , quae proprie auarantena a quadraginta dierum spatio appellatur, & de qua saepe in Indulgentiis fit mentio. Et XL dies in pane σaqua quod Carenam vocant eum septem sequentibus annis quibus semel singulis hebdomadibus ieiunandum erat poeηitear. Cap. adcepesi illam, de Sponsa duorum . Carenam sunt qui velint sie dictam quasi earentiam cibariorum , vel hominum , a quibus poenitentes segregabantur . Verum malim ego cum Franciseo MACRO, corruptum id nomen dicere a quadragena .
CARNIS PRIVIUM. Hoe nomine appellabatur Dominica Quinquagesimae s sequenti enim die multis in locis, & praesertim apud Monachos jejunium Quadragesimale initium sumebat. Morarabes voeant Dominisam ante carnes tollendas. Graeeis porro Dominica Carnis Privii est Dominiea Sex gesimae .
CARPSUM, Davsum , Libellus, In quo preces, Psalmi , Antiphonae
ceteraque ad Missae, ac divinorum ossiciorum ordinem pertinentia recensebantur. Vide Biblioth. Rituat. nostram T. I. p. 1 I.
CARTULARIUS, Arehivorum custos. Maurini Patres in notis ad s. GREGORII M. epistolas aiunt, idem in Romana Eeelesia suisse Cartularii, & Notarii ossietum; sed illis repugnat ei. GALLETTVS de Primie. p.
x s. Januar et in celebratione Missarum ea subulam, qua induebatur, lacrymis bain
CASSIBILA , idem quod CASUBULA . CASULA sumitur aliquando pro eueulla Monaehali. THEODEMARUS
Abbas in epist. ad CAROLUM M. : eueullam nor esse disimus, quam alio M. mine easulam meamus. Erat etiam Casula quotidianum Ecclesiastieorum in. dumentum. Nam in Liptinensi Concilio a. DCCXLIII. cap. 7. decretum