장음표시 사용
141쪽
Nune ad historiae seriem atquo Allobroges redeo. Hi quidem non multo anto Caesaris confulaturn Pacati et in fidem populi Romani recepti erant; ex Gallis vero trans Rhodanum habitantibus aliqui foederati Ro-
2 vivebant. Helvetiorum gcns virium fiducia maximarum simulque desiderio exaestuans Galliarum omnium imperio poticndi Orgetorige primum duco, mox φ), ubi illo associat ac tyrannidis suspectus in carcere siem obiit, coepto nihilominus insistentos per se ipsos nullo
itineri satis rela, quicquid reliqui crat stanta illos non audacia, sed rabies invaserat) una cum aedifieiis suis vicisquo et oppidis exurunt ), ut spe reditus praerepta obstinatiores in omnem pergerent fortunam; idquo ipsum sacerent si), finitimis quibusdam 7ὶ populis persu sero '). Sic in proximos lacilo serpit amoutia; sic stul-3torum sunt periculosa colloquia. Iunctis ergo copiis conspiratione acqrrima atque ardenti irrodituri 'in patrios fines egredi parant, quasi nihil peius patria, nilsit molius exilio. Sane digressuris φ) itor erat duplex, alterum sub montem Iuram φὶ in Sequanos, arctum ) quidem ac dissicile et hinc impendentium asperitate rupium, illinc rapidi vicinitate Τ) fluminis tanto suspectum exercitui, alterum per pontem Rhodani, cuius supra montionem feci, quod 'ὶ ab Allor quidem - I.. quidam . G. 2 cod. mos tot nonnunquam 3ὶ eod. carcerem 4ὶ quantum 5 eruerunt - Puto exuas
6ὶ sacere 7 quibus potueruui3 praeluaserunt
142쪽
brogum gento sacide so vel vi vel precibus impetraturos cotifidebant, indo se longe lateque, quo tulisset impetus, ellulari. Altero ergo itinero obmisIo ὶ ο dici statuunt, quo armati omnes ad Gobenam j adsint, qui dies erat ad v. Kal. ') Aprilis L. Pisono, Caesaris socero, atque Aulo Gabino in consulibus. Et
haec φὶ quidem ab Helvetiis maiore animo, quam consilio parabantur. Imperitabat tunc Germanis Ariovi-ssius yὶ quidam 'ὶ, vir bellicosus ac ferox, magnae quidem Potentiae maiorisque superbiae, qui tamen ante paucos monsos in ipsius Caesaris consulatu rex atque amicus a senatu appcllatus cum populo Romano amicitiam barbaricam contraxisseL' . Inciderat autem in hoc tempus in-6ter φ) Aeduos atque Alvernos de summa rerum grave bellum, quo gerendo Pars utraque stipendiarios de mora Germanos adhibuit. Et primo quidcin adventu non supra quindecim milia Germanorum in Gallias protio conducta transierant λ); at 'in mox capti suavioris coeli et uberioris Τὶ soli dulcedine, quod olim in Italia socerant faciuntque continue, ultro D alios a quo alios arcessendo ingenti multitudine cuncta compleveravi, erantque iam in Galliis ad centum viginti Germanorum milia. Quamobrem qui illos evocav r. xant Aedui auxiliorum nimietato perterriti, cum poenitero iam coepissent 7ὶ incepti finibusque illos expellere ') tentassent, multis fracti proeliis nobilitatem 1ὶ igitur
2ὶ omisso 33 Gebennam 4 ad quinto Kalendas- F. a. d. quinιiam. ut apud Iul. Cael
O L. Gabinio. G. 6 hie -F. haec. G. 7ὶ eod. Ario insitus - et ita iaseqq. saepius, vel ambigrae. 8ὶ quidem - L. quιdam. G.
et legendum inter Ae Oa algus Ari renos. Vid. Caes. de bello Gall. I. 31. G.
15ὶ suaviores coeli et uberrimo - L. fuar loris coeti ea Garrimi.
17 eoepisset- Lem. dedit coepissent.
143쪽
sero ) omnem senatum quo et equitatum miserandis aevariis amiserant ' casibus, ac statu volcri permutato ), quo prosperrimo uti in olim suanma intor omnes Gallos matellato floruerant, in extremas miserias delapsi
datis obsidibus et iureiurando in torpolito in illorum ditionem ac pene in servitulum veri crant. Neque illis aut ) virtus propria aut Romanus savor in tanta calamitato pro lucrat'), quam Vis pridem senatus decrevisset, ut, quisquis provinciam Galliam obtineret, quantum posset, amicos populi Romani, nominali in Aod uos, amgmorum ope φὶ Protegeret. Ceterum nihilo melior Sequanorum post Victoriam, quam Aeduorum post ruinam conditio facia erat, siquidem Ariovistus cum ingenti manu sines eorum ingressus lateque victor magnam natalis soli 'ὶ partem illis eripuerat sc tuo ct reliquam erepturum minabatur. Iam quo obsides nobilitatis cxlors crat et pro levi qualibet causa tutium an is in illos suppliciis atterebat. Quibus ita se habentibus iam tempus instabat, ut Germanis Rhcnum assiduo γ) transeuntibus Galli omnes aut cederont aut pcrii cnt. Hic in praesens Galliarum status orat; at ') in postorum timeri poterat, ne Galliis cXpugnatis Germani victorcs in provincias populi Romani transmisso Rhodani . gurgito penetrarent et proXima quaeque vastantcs, quod multis ante seculis socerant, in Italiam irrumpe-9rent. si . Horum tamen omnium motuum 7 nullus periculo proximior Romaeque vulgatior, quam Holuctiorum apparatus et dies ad Rhodaui transitum publieosin vero
144쪽
pracsxus odicto δ). Idque Iulium caesarem, ut ad rem redeam, celerare compulit reputantem, quanti discriminis esset quantulacunque cunctatio, atque id praecipuo recolentem, qualiter gous eadem quondam Lucio Cases o consule obtruncato Romanum sudisset exercitum misissetque sub iugum. Eapropter omnibus impige 1o Timo comparatis proscctus ab urbo atque in Gallium
periculi locum vovit statimquc provinciae, quanto maximum pati posset, militum numerum impcraVit. C gnito Caesaris advonlii Helvetiorum lcgatio cX primor hiis 'in gentis illico cum adit, orant iter per provinciam Ro-
sine cuiusquam damno, sin iniuria transituros spondent. Caesar etsi malo meritis placoro nollet et pollicitis nul- 1 Ilam fidem haberet atque ideo tarn responsi certus csset,no tamen exercitum illucro fatigatum sinuo cum ma-Nimo conquirondisq) militibus occupatum ropculina hostium turbaret incursio, deliberandi spatium popo- seit. Iussis legatis Idibus Aprilis ad se rodiro modio 12icin re suorum pariter ct incolarum sectus opora ab ipso lacu ud moulem Iurum ), quem praeditatinus, docem novem') milia*ὶ passuum murum altitudinis pcdum seducitu sossamque persecit, pracsidiis armatorum opportuno diripositis ') cattollisque et propugnaculis superimpositis ): opus mirum, vix credibile, nisi a Caesuro iactum esset ct u claris auctoribus scriptum mandatumque memoriae, qui rebus ipsis inte fuere , maguum δ) tamen uihilominus δ') animosae, sed
12 ipsis rebus 13 Graovἰns huic vocabulo ser-Iulam praeposuit. Mihi pro iuti
estim videtur indicium seribendiit sententia tamen ipsa prorsus ab hoc
145쪽
CAPUT VII. ineant sto geniis iudicium. Proinde Iegalis redeuntiabus ad praefixum diem negat aliquid de his ), quaa
Peterent, se facturum Caesar, neque sibi Romano more licitum dicit, per amicorum sines armatis eXπ- 13 citibus viam dare. Illi responsione habita se delusos ubi intellexerunt, moesti et irati per vada fluminis alia atque alia, ubi profunditas minor esset, nunc Pedibus, nune iunctis navigiis et saepe per tenebras ad tum tontaverunt. Is yὶ conatus tamen frustra fuit, B manis omni tempore ac loco ad resistentiam paratis.
ma damnaverant, rodiro compulsi sunt; quod quoniam Sequaniis nolentibus periculosissimum sciebant,
ad auxilium confugiunt, ut per illum, quod per sor nequeunt, assequantur. D, Aedui γ pollens, vir ma-
eupidino inflammatus et mediocribus') insuetus curis multarum δ' gentium gratiam studio quaerebat. Cupide ergo se pro Helvetiis apud Sequanos interponens transitum impetrat, ultro citroque datis obsidibus, indo ), ne transire prohibeant ), hinc. ne noceant ')I5 transeundo. Haec cum Caesari innotuissent, veritus hostium transitum multa gravia sociis illaturum neque sat paucitati suae fidens neque, quod intendebat, per inte nuncios ) seri posse sperans consilium capit ex tempore, dumque Helvetii in consiliis tempus trahunt, ipse di-
D F. in Aeduia. G. Minime. Vido ad XVII, 14.
8) nterque - L. utrique. G. 93 F. haut mediocribuo. G. Mi Uma. Is ιua est non Detua. V. XI, 8. XXI, 22.' Ep. rer. iam. L. III. ep. 23. p. 622 : regem harbarum atque, ut Livii verbis utar, Romanis moribus instietum. 10) multorum-L. multarum. G. 11 Cupidine - F. cvrda erga se. G. 12 om. .
13ὶ prohibebant 14 vocavit - F. prohibeant
146쪽
raptimque ibi eonscriptis duabus legionibus nec non tribus aliis, quao Aquileiae in hibernis erant, arcessitis quinque iam novis legionibus 'ὶ subnixus brevissima per medias Alpes via in ulteriorem Galliam pari celeritata revertitur, dumque per abrupta') montium conscendit, ab Alpinis gentibus iter ex alto prohibero volentibus multis locis excipitur multisque parvis quidem proeliis ubique victor nusquamque') vel proelio vel victoria retardatus int ea paucos dies in Allobroges perveniens mox eum toto Rhodanum transit exorcitu. Illio castra habe 16tem Ambarorum Aeduorumque legationes adeunti satam
edocent: Transisso per Sequanorum sinos Helvetiorum xabiem et in suos effusam fines omnia vastare, agros iam colonis vacuos, aegre oppida defendi, nihil spei esse, nisi in Caesaro. Si quid 'φὶ do populo Romano bena unquam meruissent, ut amictis opem serat, moesti orant. Idem et Allobroges a vicinia locorum trans Rhodanum terras habuerant )ὶ conqueruntur et ει-gitanti Quibus vocibus motus Caesar nil quo dissere 1 dum ratus citato δ' agmine hostes insequitur. It per Aeduorum ac Sequanorum sncs suvius tanta Ialleum segnitio, ut, quonam Pergat, vix dignosci queat, sic ')stagno similis ') quiescit, antiquo Arar nomino εὶ, novo autem Sona 'ὶ. Ilio per φ) Lugdunensem coloniam egressus ibi
1 eod. dimissis-F. II Labieno misso. vide Caes. Beli. Gau. I. 10. G. 23 Gebennam 3ὶ ad munitiones 4 Om. - eod. Prosecto
M haec quatuordecim nec non tribus etc. vulgo desunt. N arbuta - F. Per ardua. G. 8ὶ nusquam 9 suae fortunae-LJu-gu .G.
13 humerant-F. habitari . G. 14ὶ et queruntur
18 nomine Arar 19 L. Saona. G. Ilinime. Ep.
T r. iam. L. I. ep. 4. p. 577r duo hie noti amnes ta nostrum maris eurrentea Rhodanus ArarisquB eon veniunt: Sonam inculae appellant.
147쪽
ante civitatis muros Rhodano miscetur, tam veloci amni, quam ipse est lentus. Hunc ratibus Helvetii transbant; quos dum trant tu in ipso nox superveniens op- prcsIisset, tribus copiarum partibus transvectis quarta substiterat mano proximo transitura; atque ita sortuna disponente contigerat, ut haec esset illa pars Helvetio- Tum, quae multos auto annos consule, de quo dixismus, intersccto et ) exercitu sub iugum misso et dem populo Romano gravem atquo ignominiam infixerat ), in qua unus ex multis legatus cous lisy) L. Piso ceciderat, cius Pisonis avus, qui nunc 18 consul ac Caesaris socer crat. Eo laetior Caesar Oblata occasionc et privatus simul et publicas iniurias ulciscendi cum tribus tantum logionibus intempesta sub noclo castris ogreditur ut quo ad iratililum occupatos et nil talo metuculos aggressus insigni strage dei
vit, paucis silvas in proximas sugac praesidio dila-19psis' . His actis Caesar nihil substitit, sed confestim
properato ponto flumen transiit eodem torrcntc so tunae reliquas γ hOIlium copias oppressurus. Quo transitu turbati hostes eo maXime, quod ardorem auimi stupebant, qui uno dic transisset, in quo ipsi diebus viginti 1rustra desudaverant, illico legatos ad cum di rigunt, quorum princeps fuit Divico, ingentis apud
suos saviae vir ct qui clado illa Castiana dux contra Romanos belli fuerat. Is , credo, qui Caesarem nondum nosset, secit verba pacifica, sed commInationibus 20 intermista φ . in lianc sententiain: Si pacein cum H lvetiis Romani vollent, se ') paratos imperio parere' ;
si autem bellum mallent, ducere eum meminissu ct Romanao calamitatis et virtutis Helvcliac ois anto alios cognitae et caepertac, iterum atque iterum Praecaven-
148쪽
maioribus accidisset. Neque vero spem Romanis in eo magnam este debere, quod Helvetiorum partom unam' incautam et a suis indefensam noctu por insidias fudisset'); non fraudo etenim, sed operta vi solitos se pugnare. Proinde si collatis 3 Iignis tu aciem si ve
tum esset, videret, ne recenti ipso otium clade locum altorum insigniret et antiquae historiae novam adderet.
Caslii' memoriam, si sibi videatur, illis in sinibus fatis osse. Ad haec Caesar so et Romanos illius cla-21 dis mominisso respondit coquo'ὶ magis ingemiscere, quo nulla prorsus in Helvetios Romanorum iniuria praee sisset'). Facile declinandum, si ullias ollens ad sibi eonseti R) fuissent. Non timuisse quid om Cassium
nec cavisse, quod nullae caulue limendi cavendi quo essent, et limero fine causa nec viri sortis esset nec Romani. Securum orgo ct incautum opprimero nec operosum facitius suisso Dcc adeo gloriosum, ut eis forsitati ') videatur. Desinerent igitur gloriari, cogitantes longam sacpo mullis impii uitalem scelerit in deos dare, quo acrius post prospcritutis cXcurium torqueat δ' rorum inexpectata mutatio, et quo serior, eo amarior sit vindicia. Colorum ut veterum osseul Tum esse possit. Oblivio, recentium non posso, quibus nuper socios Romanorum affecerint 7 , niti nova ili-
dona satisfactione deleantur, pro quo 'in iis ') servandis oblides dent. Ad ea legatus Helvetios a maioribus suis Mobsides non dare, scd accipero didicisse respondit: eius
10ὶ eod. fbi eum sociis, deleta
13) no - F. ninc Operosum. G. 14ὶ eod. forsit tu 15ὶ eod. saepe longam Isiin torquerit - L. torqueat. G. 17ὶ eod. olleceri ut
18ὶ quodque 19ὶ eod. hiis 1 praecaveret
149쪽
pacis negotio digresfi die proximo utrinque castra promovent ). Caesar ad explorandas hostis vias quatuor milia equitum Gallicorum, quos ab Aeduis eorumquo auxiliaribus contraxerat, anteire iubet, forte quod itin rum peritiores essent. Illi autem inconsulto progressi
oribus victi sunt. Quo successu tumentes Helvetii eontemnere, insultare, velle quam Primum committererem fortunae, Caesar vero tempus trahere ac dissereo sist. Ita quindecim spatio dierum parva telluro separati' et peno semper in conspectu mutuo tamen proelio γabΙiiu uomini. At quocunquo hostis pedem protulisset, vestigiis Caesar instabat, contentus in praetens motura illos ' a populationibus ''ὶ arcuisse. In hoo rerum Itala quaerenti Caesari apud magiItratus ac principes Aeduorum, qui 1 e δὶ comitabantur, do eo, quod frumenta promissa non mitterent seque in illo bello delii tu rent Aedui, quod eorum maxime suscepisset hortatu, certis indiciis notum fit ) Domnorigem Aeduum, cuius et potentia et audacia par et apud suos gratia ingens crat, Omnibus consiliis atque omni studio et callidis orationibus Aeduorum animos a Romanis avortere, asserentem Romanos, si IIclvctios vi corint, non illio bellandi snem sucturos esse, nempe Galliae, imo Orbis ad imperium anhelantes ). Proinde si ponitus serviendum sit, multo aequius Aeduos suae iugum gentis laturos esse, quam eXternae. Ηis atque horum 7ὶ fimi
I cod. resp. Eiusdem 2ὶ Om. - L. utringus castra moνerat. G. Voluit mo-nι, quod dedit Leiri. M om. - cod. in margine habet. m. pr. 4 cod. piogr. in his quisque 5ὶ eod. timent m. Pra6ὶ eod. traheret ae diit erret a
7ὶ reparantur 8ὶ proelio tamen
10 praedonibus - F. praedando. G. II cod. qui a se a inter vers. . m. sec.
150쪽
libus, ne frumenta ) exercitui et necessaria quaelibet in tempore convectentur' , obstare. Quin etiam Helvetios illius precibus per fines Sequanorum negatum primo iter obtinuisse, clademque erus opera nuper a ceptam esse, quod ipso, qui Aeduorum praefuisset equitatui, simulato metu primus fugiens ceteros fugero docuisset. Is erat Domnorix iuuior frater Divi- 24tiaci I, qui tunc apud Aeduos collega Lisco summae rerum praeerat, cuiusve ) erga Romanos ae Caelarem spectatisfiina fides erat. At Domnorix multum a fratre diversus occulto Romanorum odio atque Helv liorum studio exaestuabat 7 . Nam et illorum de gento nobilissimo ortam loco coniugem habebat, ad haec magnas amisitias ct finitimarum gentium favorem, domi
quoquo de vectigalibus publicis, in quibus se illi licitando opponere nullus auderet, ad immensas divitias pronum iter; hisquo' omnibus spem fibi sui pserat ') non ad altum modo, sed ad summum gradum regniquo fastigium ascondondi ). Quae cuneta sibi Divola atque alio recasura Romano sub imperio provid bat. Super omnia Romanorum iudicio se fratri posthabitum iudignabatur ac dolebat. His adductus et vicinorum , quibus modis poterat, benivolentiam qua robat et Romanorum Laesarisquo praesentiam oderat atquo potentiam vehementer horrebat. Quibus rebus is Caelis cognitis iusta commotus iracundia primo qui-1 mentum 2 convectet 3ὶ praefuisset Eduorum4ὶ eod. Diviatici- et ita in seqq.
R eod. latitandos) his quoquo 1M sibi fum eras vulgo de-
laut. - cod. spem sumpserat non si ad compsera/ non int. vers. . m. Pr.