장음표시 사용
171쪽
Caesari ei sulpina in Gallia demoranti et famao vocibus et Labieni literis nunciatur BeIgas, quos GaIlorum praecipuos esse monstravimus φ), coniurasse Omnes adversus populum Romanum ), et iureiurando et ) obsidibus coniuratione firmala. Rei huius causatu se multiplicem: unam, quod timorent, ne statu sup rioris Galliae composito ad cos ex ordine veniretur νὶ alteram, quod ad hellum Gallorum reliquorum consilis urgerentur. Quibus urgendi quoque cau suo crant variae, quibusdam, ut nidificare Germanos in Galliis aegre tulerant, sic ibidem Romanos hibernare et perpetuas sedes eligero animo nihil aequioro serentibus; aliis causa inerat sola vanitas ct stultorum animis novandarum T cum sevi per innata cupiditas; orant, quibus abundo Ropes amucroni ad conducendos homines et hac via in
populis praceminentiam et quasi quaedam sibi regna conflarent, quod Romanis imperantibus acqua isque rebus omnibus se, ut soliti orant, Decro posse diffido- strent q). Sanc his rumoribus Caesar motus duas nuno aliam legiones citeriore scribit in Gallia eas quo porQuintum Pedium, legatum suum, ulteriorom in Galliam transmittit; ipso mox sequitur et Senonibus proximisque Belgarum curam inquirendi statum propositumque hostium imponit. Quibus haud ') dubio unanimi assertione reserentibus bellum gravo contra Caesarem parari, ire ad cos et periculis sese obvium serro dispo-3liiil. Confestim igitur') minis castris quintodecimo die Belgarin sinos attigit. Insperato adventu moti Remi'
172쪽
Iegatos ad cum principes civitatis duos mittunt, excusantes innocentiam: non se eum reliquis coniurasse, imo quidem Suessonos, fratres ac proximos suos a furore publico retrahere voluisse nequo ullo ingenio
ut frenari nequeat ); coniurasso autem Belgas omnes et cum his Germanos, qui cis Rhenum habitarent; se a belli consiliis alienos; itaque deditionem et obsides et oppida et frumentum et omne genus obsequii promptis Ost erro animis. Clunque ex his iam in fidem receptis 4 quaererct scrupuloso do viribus hostium, comperit eos antiquitus V a Germanis originem ducero Rhcnumque ι olim transgressos omnem saepe Galliam vexasse popu-
Cimbros et Tcutones', gentis auctores, suis finibus arcuisse '. Dum ) vero de numero deque excellentia 5 quaereret, deprehendit inter Belgas plurimum posse
cla I xaginta milia hominum, armasse belliquo totius primas sibi partes exposcere; proximos esse Suessiones, amplissimos atque uberrimos agros incolere '); eos It bere quinquaginta milia armatorum; totidom Nervios φ), omnium serissimos U); Atrebates φ) autem quindecim milia, Ambianos docem milia ), Morinos vigintiquinque milia, Menapios septem milia, Calles decem mistia ' , Catuanos docemnovem milia, reliquos alia quot populos, qui Germani essent cis Rhenum, quadraginta milia; horumque omnium et totius belli di eem consensu publico delectum Galbam q) quendam,
1 tanto - L. tantum. G. 2ὶ nequeant 3 eou. antiquam
173쪽
Suessionum rcgmn, prudentia clarum virnm ac ius stilia. Ilis compertis Cacf ir Remos honorifica oratione complexus senatiun eorum ad la vcniro imperat et prineipum filios obsides adducere; quae ad des hi natum diem obodientissimo adimpleta sunt. Numero autem motus Diviliacum Aeduum curiosius admonet, quantum rei publicae saluti quo omnium expediat vires hostium distrahi, ne tanta simul cum multitudine decertandum esset; id autem nullo modo seri posse melius γέ quam si Aodui summa vi Bellonatorum' sines irrumpant atque omnia populentur. Sic inllructum oratum quo illum in patriam niam D millit. Cotorum digresso illo Belgarum copias contractas appropinquar et a Romis ci a suis cXploratoribus intellexit. Ilieo φὶ igitur Axonam ) amnem per Remorum fines ultimos cloeurrent cm transit'ὶ ibique 'j tuto et opportuno Ioco castra communiit φ), flumine unum castrorum latus ambiente tutumque iter ci Remorum et urbium aliarum 8 venturis commeatibus exhibente ). Castris omni ta Leitudine ingenioquo ) srmatis et praesidio ponti '), qui fluminis ripas coniungebat, imposito et trans Pontem Titurio Sabino legato cum scae cohortibus ad c stodiam misso nova Caesaris animum serit cura. Nempe Bibraeem ' , oppidum Remorum nonnisi octo milibus passuum soniolum a Romanis castris, Belgas tantis viribus oppugnare nunciatum cst, ut prae anultitudine lapidos ac tela iactantium ncc dolandi oppidum nec in muris conssi possit ); denique iam natuum dirui, iam portas inccndi, ncc dubium, quin iam dudum oppu-1 Suessionem - Suessionum sic voeat Caesar. G. 2) Heduum - et ita in reqq. 3 melius fieri posse 4ὶ Bellovacorum 53 cod. a m. sec. int. Vers. 6 llico
Tin Maronem - L. Axonam. I. seat Vosn Matronam ut erret Cel sua. Oudi vis. - Matronam Lem.
M transit 9 Ique - F. ibique. G.
13 eod. pontis a a m. rem, ut videtur, addita ID Bracem - cod. Bibiacem L. Bibracem. G.
174쪽
gnatio consummata esset, nisi diremptrix proeliorum
festim laborantibus succurratur. Haec cum Iocius'), Rc-9 morum nobilissimus et populo acceptissinus, unus ex his
Venerant, tum vero oppidi Pracsectus, nocte denuntiasset, statim, quia moram necessitas ultima Don ferebat, per In
dias lenebras his eisdem, qui a Iocio ) missi crant, ducibus Numidas Caciar et Cretenses sagittarios et si inditores si Bel caricos intra oppidum destinavit; quorum adventus oppidanis spem defensionis attulit, Belgis expugnati nis abstulit. Manc igitur agris circa Oppidum vastatis atquc incenss aedificiis oppugnatione omissa in Caesarem tota belli mole vertuntur D; iamque ad duo milia passuum iuxta erant; quorum castra plus, quam octo milia, occupabant, quantum o sitammis sumoque intelligero erat. Itaque Caesar et numero motus, ut dixi, loet virtutis fama' , prudens') simul ac magnanimus φ), ct differro proclium decrevit et assiduis congressibus, quid hostibus virium, quid suis animorum esset, experiri. Postquam abundo esse perpendit, statuit sortianam proclii tentare, sossa tamen circumducta, no sorto ea, quam solam Verebatur, multitudinc circumiri raquiret, nec nisi in faciem pugnaretur. Et duas quidem legiones nuperrime scriptas, de quibus nondum exportis in acie sorte non fideret, ad castrorum posuit tutelam, ut lameu, si res posccret, auxilio egentibus subvenirent: ipse cum reliquis copiis aulo casstra aciem instruxit ). Idem hostes ab adverso iam fecerant. Unum erat, quod proclium moraretur, quod scilicet inter duos eXorcitus exigua palus erat. Hanc ut holi
1 direptrix- nec aliter eod. L. diremptrix. G.
M dedicatione- deditione G. 5 a lecto - ab Iceso Lem. M sundatore
175쪽
transirent, utraque partium eXpectabat, rit prius ingressos iniquis locis invaderent. Sed, quod utraque pars sp rabat, utraque disserebat, quo temeritas prius ab hostibus II inciperet. Dum tamen ) interea equites invicem miscerentur, esset quo illo in congrcssu superior equitatus Bo- manus, eum ) Caesar in castra proelio prosperiore roducere contentus fuit. Hostes, ubi intellexerunt frustra sopaludis transitum expectare, flumen vadere λ) nisi ' sunt, ut, si possent, castellum a Titurio insessum caperent Pontemque confringerent, Ii q) minus, vicina
arva Vastarent, Romanis utilia, eaque parte Vcnturos 12 interciperent commeatus. Cortior de eis in Cacsar a Titurio essectus equitatum levemque armaturam ad
praesidium loci ducit, ibique durissimo Marte concursum est, dum Romani primos holles in transilii suminis occupatos e ripa deicerent caederent quo et proximos animosius, quam consultius, per priorum cad vera transeuntes densa missilium nube comprimerent
arcerentque φὶ et, si qui φ) sorio transissent, in aperto inventos ac praeventos occiderent. Sic repulsi v dique et Dumenti insupor in inopia laborantes communi consilio decreverunt operae pretium sore, ut gens quaelibet patriam in suam rediret et, cui Romani Primum arma intulislant, eo omnes accurrerent sibique invicem opem ferrent et suis frugibus Merentur 13 et suis in finibus potissimum dimicarent. Accessit ad alias discedendi causas, quod Divitiacum, cui hoc Ca sarem imperasse supra retuli, Bollonatorum ) torris obequitare perceperant et ferre suis auxilium utilius
extiinabant, quam procul domo cum Romanis arma conserre. Abeuntes nocto nullo ordine magnisque es
10ὶ Om. 11 eod. pervento 12 Om. 13ὶ in suam patriam1D Bellovacorum
176쪽
c APUT VI. moribus Caesarem exciverunt; ibant autem non, ut ire, sed ut sugere viderentur; itaque veritus insidias, ut qui prosectionis causam idoneam non videret, suos in eastris nullo tenuit lumestu. Ubi rem omnem, sicut iε erat, exploratorum fides et lux superveniens patefeeit, equitatum Romanum hostium vestigiis instare et novissimos retardare imperat, tresque hinc legiones subs qui . Equitatui Quintum Pedium et Lucium Aruncu-
scit, qui impigerrime profecti et nocturna fuga sessos ac dispersos assecuti maximam ex his stragem edidere, dum resistunt ultimi cogente periculo, primi autem tumultu eminus audito, quasi res ad se minimo pertin ret, suga sibi quisque consuleret. Ita his urgentibvis, illis autem vel vano resistentibus Vel plano recedent bus sparsa' quidem, sed D, quam longa dies, tam longa fuit etiam hominum caedes; sero autem Romani in caltra sessi, ut auguror, et ieiuni sui ducis imperio rediere. Triduum illic egit Caesar. Ubi hostes fuga 15 evanuisse cognovit, Suessionum fines Remis proximos ingressus Noviodunum' oppidum aggreditur, quod indefensum fama vulgaverat. Et sic erat; sed noeto Suessiones introgressi desensionem apparant. At I dum
vineas admoveri muris cornerent, turres et machinas, quales nec viderant quidem unquam nec audierant,
stupefacti oppugnatione non tolerata in nuncios oppiadum seque et 'in sua dedentes ad Caesarem transmia serunt λὶ ae datis obsidibus nobilissimis gentis ' , inter quos duo filii rogis erant, traditisque armis omnia
coctam - L. Lucium --culatum Cottam. G.
stellulam praeposuit - Ie redden tibus Lem.
177쪽
in oppidum munitum ac Validum contulissent, cui
omnes publico de consilio maiores natu obviam egressi manibus tonsis ad Caesarom alta voce se in fidem eius )committere qὶ neque contra Romanos arma movendi animum habere testati sunt; cumque cXercitus oppidum propius acccsIlasci, idem de muris faciebant et anabantque mulieres ac Pucri. Molum Cactarem sp eiaculo Divitiacus Aeduus in hanc sententiam allocutus
Aeduorum; nunc salsis consiliis agi latos a suis primoribus , qui dicerent Aeduos turpi' servitio oppressos 'γa Caesaro digna ct indigna pati, eXccratos patientiam amicorum Romanumque recusantes imperium consurrexisse cum coloris') et surori publico subscripsisse φ); tandem fraude recognita et in Bollonatos ad misericordiam Caesaris confugere, et perfidos consultores recogitantes, quid mali suis civibus invexerint, meritum supplicium victuentes in Britanniam Profugisse; oraro non eos modo, qui erraveraut ), sed se quoquo suo simul atquc Acduorum nomine, ut eis indulgeat; id ')enim et ipsius Caesaris et Aeduorum ad glorium p tinero, si et cum tam mili esse animo, et apud eum 18 Aeduos tantum posse innotuerit. Annuit Caesar sequo et Divitiaci ci Aeduorum gratia Bellonatos rcciperaeosque se incolumes servaturum q) bona 1ide professus Esl, traditis tamen armis omnibus ac sexcentis obsidi-
178쪽
bus, quorum tantum munerum ut Peteret, urbis suadebat ac populi magnitudo. Indo Ambiani fines eo-
Nervii restabant, ferox genus et mercatoribus adversum, lais praesertim, qui dolicias aut vina conveho-rcnt, opinione insta, enervari robus mollibus animos et a belli studiis clanguore ac lentescere; viri acres, quibus ceteros a patria virtute degenerantes, qui se Ca sari tam facile tradidissent, irridero magis et arguere, quam imitari, mons Glat, aut legatos mittere aut ullam conditionem pacis vel summis auribus audire. Hi
trans fluvium Sabin q) coniunctis copiis Caesarem expcctabant. Aduatuci ) quoque sic enim scriptum invenio sive, ut reor, Aduaci , ut eis se coniungerent, properabant. Caesar exploratores ac deinde centurio-2 nos militiae peritos ad locum castris idoneum occupandum miserat. Erant tamen in Romano exercitu Galliquidam ex dediticiis'ὶ, qui contra fidem sacramentimores et consilia Romanorum Nerviis aperirent et seu rerum ignorantia seu R) naturali consuetudine mentiendi addendique semper rebus aliquid M) sperii facerent ' , si sortiter ) incompositos aggrederentur '), facile Roma-
13) forte 1εὶ aggredirentur Diuitiaco by Corale
179쪽
54 CAPUT VII. nas acies posse turbari. Et Nervii quidem in intra filvarum latebras se tenebant, nunc in apπtum erumpentes, nunc vicissim se in silvam retrahentes, Romanis propter imperitiam locorum insequi non audentias bus. Iam Romani exercitus pars marima ad meta dum castra Proeesserat ); proxima impedimenta m dium de more locum occupabant; duae legiones ad e Tum custodiam sequebantur. In hos Nervii omnes, ut a Proditoribus docti erant, praecipiti impetu irruerunt atque inde praetor spem repulli pari velocitate eo
Perturbationem Romanis iniecerunt ν), ita ut Caesar cura multiplici distractus, variarum rerum cui primum occurreret in tanta temporis brevitate, peuo ' parumper' haesitaverit φ . Uni enim fimul haec omnia equenda erant: explicandum vexillum, solemne
quoque dandum tuba signum, milites ab opere o suorum ad opus armorum retrahendi, qui petendi ' valli causa longiuscule abiissent, evocandi, ordinandae φὶ acies, firmandi oratione ducis animi; quibus nedum omnibus, sed nee singulis quidem hine temporis angustia, hinc hostium instantia spatium dabat. Sed experientia militum Romanorum, quibus novi nihil accidere poterat, per sti ipsam sine cuiusquam quoque ducis imperio pompta erat casibus cunctis occurrere. Praeterea Caesar ipse singulis 'ὶ legionibus singulos praefecerat legatos vetuerat ) vel minimum ' digr di , quorum quisque dux magnus haberetur, nisi sub
12ὶ eod. ordinanda - SM es. XXI, 26. 27. XXIlII, 13. 31. xxv, 14. et huius cap. g. 5.13ὶ eod. v v 14 cunctis
15 cod. vetuaratio nummum - stod. minium in marg. ab alia, red non minus
180쪽
maximo militasset. Horum et ducum virtus et mili- 4tum egregie primum hostium impetum sustinuit re pulitque. Caesar quoque pro temporo nulli rei d erat et milites hortabatur, praesertim praedilectae sibi legionis decimae. Sed exhortatio Caesarea 3ὶ brevis erat, virtutis ut pristinae meminissent neve insolita rerum specio turbarentur; et quoniam disserri res amplius non valebat, signum pugnae tuba dedit. Et tam nihil spatii 'ὶ fuit, ut ne dicam consuetae solemnitates proeliorum omittorentur, sed vix galeas induendi licentia superesset. Nullus fuit acierum ordo, nulla ars mili-5tiae: fortuna, quao primas solet, omnes sibi ) pugnactumultuariae palles usurpaverat. Qui ab opere ad pro lium redibant, quae casu quisque q) signa conspexerat, illis se confestim applicabat atque illa sequebatur, nonum proprium inquirendo consulis omnibus tempus amitteret ): omne, quod in hosscs iret '), suum signum extimabat'). Ancipiti ac ') terribili Marte pugnatum est ); sed per medias dissicultates atquo pericula Romana virtus erupit. Et quoniam 'φὶ per gentes divisus erat hostium exercitus, nona limul ac decima legio sessos labore victos tuo vestieribus fregit Alrobates ),
octava Vero et undecima Viromanduos cum duce
suo, Buduognato quodam, qui summi apud eos loci
erat. Cum Nerviis olestiuatius certamen fuit, usque sadco, ut pene in dubio fuerit Romana sortuna, ut Tr veri equitas, opinatissimac virtutis inter omnes Gallos, qui auxilio Romanis adve rant, dispersas legioncs ut
verussa manu: I minimum - F. legatos, quoa νetueras vel minimum digredi, aut sorte haec verba delenda sunt. G. 1 eod. oy l.