장음표시 사용
191쪽
vibus illi obviam eXiere. Eratquo Romanae pugnas ratio difficillima, quod ot sortiorcs essent et maiores barbarorum naVea et turribus altioribus pracemiu
proelium in locis ageretur. Vola quoquo et mali otantennae immensa moto praestabant, qui ' se Romanas naves facito oppressaros confidobant, et Reissent, Ii 13 naves navibus concurrissent. Sed omnia vincit ingenium et virtus. Erant Romanis falces inauditae in guitudinis, quas cum ' artificioso quodam impulsu rudentibus hostium iniecissent, navigio in adverson remis ὶ acto et rudentes velut cultri aeto tonsorti' scindebantur et antennae lanul ac superba ruebant armamenta fiebantque suarum impedimonia navium, quarum fuerant ornamenta ac praesidia; restabatqtio non navium '), scd virorum pugna I, in qua longo superior orat acies Romana; et virtutem insitam in Ctator eXimius raccitabat Cuncta enim in coula ctu Caesaris agebantur et exercitus circumsus, qui Ii-loribus prorimos occuparat ') colles, in quo bellicarum rerum multi magnique erant iudices, noli omnes bellantium et amici, quorum sub oculis nec virtus ' nec ignavia osse posset occulta. Et suapto ' igitur natura n viri sortes et his acti stimulis strenuissimo rom gerebant, sic ut brevi fracta hostes pertinacia spem salutis fugae ventisque committerent. Quibus eum Vela
credidissent, quali Romanos veriti subito siluerant,
stiperior eras acies Romana, al
192쪽
ot stagnanto Deto destitutis, quas Vchebant, navibus iners ) cocti marisque tranquillitas consecuta est, sic ut immobiles languentibus vadis starent. Assecuti Romani, cum hora dici quarta esset, usque ad occasum solis inccndcro ac ferire nunquam vel ) momento temporis destiterunt, omnibusque sero vel exustis vel oppressis
lio non modo flos iuvenum Venetorum, sed provectae etiam aetatis consilium ac virtus intercidit. Ρerditis ergo Viris ac navibus et omni q) insuper spe amissa se suaque Romanorum potestali atque arbitrio commisere. Hos Caesar contra suum 'in morem tractavit immitius ), ut barbaros a violandis legatis exemplo supplicii d terreret: senatum 'ὶ morte, populum D servitute, po na honis animis graviore, multavit. Sic cum Venetis debellatum; qua victoria non ipsi tantummodo subacti, sed maritima ora omnis ad obsequium redacta erat. Ecce autem alia ex aliis bella consurgunt. Titurius 15 Sabinus iussu Caesaris in ) Ulnellorum ) sines introierat '), apud φὶ quos tunc summac rerum praecrat Viridon 'q). Multae in circuitu civitatos a Romanis defccerant . quarum aliquae senatum suum I), quod neque desectioni η) ncque bello consentiebat '), intors Cerant. Latronum quoque manus ingens partim bollo, partim praeda elicionio φ) dimisso agriculturae studio sese istis adiunxerant, e quibus omuibus magnus exercitus iam in armis erat. Sabinus, locum castris aptissimum nactus ), inlisa vallum suos lacessitus sacpc1ὶ mira
ari consentiebant2in illieientes ij Om. 22j cod. tractus in m. ab Hia
193쪽
licet ab hostibus continebat, ut iam non hostium modo, sed suormia in contemptum paulatim incidisset.
sento Caesare tanta cum multitudine congredi, qui squis exitus sequeretur, no temeritali tribui posset potius, quam Virtuti, anXius suspensusque erat animo. Ubi so sperni autem intellexit, pugnaro tandem, sed inprimis contemplum liuiuscemodi, quantum posset,
perfamiliarem versutumque hominem, noctu hOstium q) in castra transfugere iubet et, quid ' fiori velit, edocet. Paret ille ct origine in dictis altipulante'
sdem meritus coepit hostibus suadere, et animis credulis D facile persuasit, primo quidem, Venetorum insnibus Caesarem extremis periculis circumventum, deinde, in Romanis castris hine fama ducis, hinc hostium praesentia tantum esse sormidinis, ut de nocturna agitent fuga, qua et Caesarem adeant duci quo indigo 17 opem serant et instantibus sese malis eripiant . Id cum publice croditum esset est enim 'δὶ non vanis modo, scd omnibus, iustum, ut, quod valde cupiunt, sacilectiam credant), lolis passim castris una omnium vox audiri, providendum modis omnibus, ne tam felix occasio per ignaviam dilabatur. Exercitus iustantia victi duces furori publico manus dant. Discurritur hac illa et consensu ducum sarmentis variaque materia eX agris collecta ad implendas sossas et in castra penetrandum onusti et cursu et sarcinis defessi ''ὶ omnes redeuntes grave opus supraque suas vires Romana castra ad Iaboris cumulum tu alto imposita iuvadunt, haud du-1ὶ motu
8 eod. originem - m punctis deleta
194쪽
bii, Romanos praetor fugam aut deditionem nihil ausuros. Sed sesellit gentem credulam vana spes. Nam Sahinus sitis militibus valida exhortatione firmatis et pugnam vehementer optantibus erumpendi signum dedit. Qui cum subito praeter spem liostium er 18pissent idquo duabus stinui portis, et virtute atque cxperientia bellandi et natura loci et Iasii tudine liostium adiuti, integri ipsi virium et quieto recreati, fundunt illos iacito prosternunt luc. Quo motu non modo, qui evaserant ex proelio, sed vicini etiam, so Romanis d didere λ); sunt enim Galli iucundis bellis promptiores, quam adversitatibus tolerandis. Et sorte ita accia
sis Sabini victoriam audiret. Por hos ipsos dies Pu-19blius Crassus in Aquitaniam missus a Caesare, quamVis adolescens, sciatibus animum exercebat curis et secum cogitans in liis terris multa illis annis adversu Romanis aecidisse multa sibi utendum prudentia sentiebat. Assumpta igitur primam sollicitudine rei frumentariae atque equitatus comparandi, quod mo gentos plurimum eo genere virium pollere dicebantur, multis equilibusq) et sortibus' viris expressim Tho-IOsa ac Narbona, amicis urbibus, accerlitis, cum iam virium satis osset, Sonliatum fines ingreditur. Illi autem, non coulenti hostem eXpectasse, progressi obviam et Romanos ' , hinc eorum paucitatem, hinc ducis ae-
aulem tu coulrarium Versa equitatus eorum, cui unice
silebant, Romano funditur equitatu, cacfisque qua n- plurimis eodem impetu Crassus oppidum hostium 'γinvadit multamque post resillotitiam datis ad exucinum
3 cod. dedire 4ὶ una et eadem 53 cod. quod egentes 6ὶ eod. equitatibuan eod. Om483 sortioribus 9 F. eum Romania. G. 10ὶ congressi 11 Saepe - L. Spe. G. 12 cod. quampluribus
195쪽
20 armis et obsidibus per deditionem cepit. Erant tune in Gallia, qui nunc neque ibi nequo alibi usquam sunt,
homines tantae in amiciliis fidei tantaeque constantiari ut cum iis, quorum se amicitiac devovissent ), omnem subito fortunam et ) ad ultimum otiam Inori vellent neque post illos vitam ullam pali possint, quin, si mori aliter non daretur, morici sibi ipsi manu Pr Pria consciscerent mirum genus, multum his modo nis, amicitias utilitate metientibus ' , adversitan; u que quisquam ex eo numero inventus a seculis ser batur, qui hoc sacere renuisset. Vulgo Sol durios )2i vocitabant. Ex Isis sibi sexcentos Adiutarius ' , pri ceps gentis, beneficiis et fido paraV ut, cum quibas tuter ipsam deditionem, quae illi utique non placebat. eruptionem in Romanos iacit, ita ut improvidos repentina specio pene ' turbaverit: sic devoti Oinuos morti in proelium ruebant. Reversis 'ὶ tamin ad se miliatibus Romanis, cum aliquamdiu graviter pro holitum' νPaucitato pugnatum essuli suo δ) cum duce victi ora tesque cum populo deditionem ') dux Soldurura sunt recepti. Dehinc Crassus in ulteriora progrediens vicinarum gentium conspirationibus magnis excipitur, ita ut etiam ab Hispanis oris I, quao protaimiores hosso erant, per legatos auxilia peterentur et duces eligerentur iis, qui sub Quinto Sertorio 7 , rebelli 'i quidem, sed Romano duce, longo 'ὶ usu militaris scio tiae magisterium adepti bella gerere prorsus Romano nore didicerant, loca idonea capiendo φ', castra com-
196쪽
municndo, commeatus hostium impediendo, acies instruendo, praesidia disponendo, proelio ac receptui ca
nendo omniaque ) stiis horis suisquo ordinibus sa-
ciendo. Quae Crassus cuncta conspiciens cogitansque, raquod erat, se propter suorum paucitatem non Posso diutius hostium consiliis atquo artibus obstare, pugnae fortunam experiri statuit. Quam rem cum ad consutium reiecisset idquo ipsum omnibus visum esset, m ne proximo in aciem eduxit, expectans, ut in
proelium hostes egrederentur. Illi vero, etsi de victoria non dissili ), tutius tameu rati sunt sino proelio vinccre, quod per frumenti penuriam eventurum sporabant, propter quam si Romani Ioeo cederent ), Ω-Iorum qὶ tergis inllaro decreverant. Hac D spo castrisse tenebant neque pro victoria obsidionis infamiam rectitabant ε . Romani hostium tarditatem non consi-24lio imputantes, scd pavori, et hortante duco et militibus pugnae signum una voco poscentibus signo dato castranggrediiintur. Quo in actu auxiliares, in quibus ad pro
Ilum') modicum spei erat, missilibus suggerendis. so
sis implendis atquc φὶ aggeribus convectandis multiplici opere occupati speciem maioris exercitus exhia hobant; addebatque error hic auimos Romanis atque holithus minuebat. Utrimque tamen pugnabatur aspe rimo, dum cccc equites quidam Crasso nunciant castra hostium ab ) adversa parto negligentius custodiri. Is ' Praesectos equitum eo mittit T. Illi autem Ius collo
infelici luce su errorem corrigensa qui notam Graevii corrupit. Graevius haud dubio verum viderat: eert 8 IIII, 23. et XV, 36. non om
sendit in verbo convectare, quo noster praeterea usus est Ep. rer.
15 eo. committit - L. eo mitin sit. G.
197쪽
Rus, quae castrorum praesidio subsederant δὶ, a vulneribus et labore integris, Ionge ) a ) conspectu hostium circumductis partem illam castrorum improvissi adeunt, et ante, quam sentirentur, Vallo disiecto in diis castris cum caede clamor exoritur. Territi hostes repentinis malis obmiissaq; partis alterius desensiono diffugiunt. Romanus illos equitatus locis campestribus') assecutus obtruncat, ita ut 'j cx quinquaginta milibus Aquitania Cantabriaquo φὶ collectis vix quarta pars proelio superesset J. Quo motu dissula pars minima populorum circumstantium ad deditionem venit, fecissentque idem omnes, nisi instantis bru-25 mae spes negotium distulisset. Haec Caesar Por Ic-gatos suos agebat in Galliis φ); ipso autem a Venetis in Menapios processerat φλὶ extremosque hominum Morinos, ut ait Maro, quod hae ') duae gentes nec legatos ε) ad se miserant et in armis erant. Et quamvis hicms δ' adventaret, sperans tamen modici temporis opus esse rem aggreditur. Erat autem longe alia, quam credoretur, helli ratio 7 . Audientes enim ηὶ
maximas atque creberrimas victorias Romanorum non
armis, sed latebris, decreverant se tueri. Itaquo se ')suaque ' omnia in paludibus ac silvis abdidcrant, iuxta quas dum castra eXercitus Romanus attolleret, illi subito quasi ab inseris emergentes erutas atque iuoperibus impeditos divorsis viis dissonisque clamoribus 26 invadunt. Romaui impigre opere intermisso ct armis δὲ
15 haec duo om. - Deest --nime. Mittera autem est legatos mittere. G.
18 etiam - et ita cod. , quod serendum non videbatur.
198쪽
dcgero )ν paucis inter vepres perditis, multis hostium interfectis. Εxyὶ tunc Caesar silvestri materiae caede dao et in morem valli ad tutelam suorum circumducendae operam dabat, ne clandestinis eruptionibus premerentur. Sed iam hiems adorat et' ingentibus ac porpetuis imbrilius impedita res est votiti quo milites sub pollibus agore. Victor ergo hominum, sod lurac cedens ), incensis ac vallatis finibus hostium
cum exercitu in Aulerciosq) Lexoviosque 7ὶ in hiberna
His temporibus Germanorum turhae ingentos Rhenum metu pellente traiecerant' , fessae bellis assiduis atque importunitati hiis et iniuriis Suevorum, quae gens maxima belloque potentissima omnium Germanorum et olim fuisse legitur et nunc esse dicitur. Quorum de moribus multa quidem a scriptoribus rerum memorata Praetereo, quoniam') apud eos ot apud omnes φ) 1ero hominos mutati sunt mores, quaeque iacturarum Pessima est, propc semper in deterius. Horum, ut sileam reliquos, illum saltem morem vidco mutatum Inempe vinum aetate Iulii Caesaris abhorrctant, quod ,
ni fallor, hodie non abhorrent '). Hi vicinitatis a quo adco ') humanitatis impatientes omnes sinitimos
5ὶ cedent - L. cedens. G. 63 cod. Aulercios - ci ptineus deleta et a m. s. n superscripta. 7ὶ eod. Lexioniolque - L. in Aulercoa Laxoviosque. G. 8 traiecerent - L. traiecerunt. G. 9ὶ memorata. praeterea quum 103 haec tria cod. Om.
199쪽
populos aut tributarios sibi effecerant aut prorsus expulerant. Itaque ad unam partem finium Suevorum fuisse traditur ingens atque incredibilis solitudo ), isque sibi lane magnae gloriao ascribebanti Nunc etiam per eorum fines et suspectae multis in locis solitudi-2n expertus loquor et ambiguum iter est. Hos igitur Germanorum populos a Suevis pullos cum ia Galliis consedisse Caesar audiret, Gallorum veritus levitatem, qui more frondium vento quolibet agitantur et merca Ores et cursores more patrio j manu prehendunt d tinentque et, unde veniant et quo pergant et quid
quorum mox Poeniteat, haec in . inquam, veritus Caesar, no famae cuiuspiam salibus moverentur et a in Romana sdo desisterent, aestate non expectata ad exercitum venit et invenit vera se timuisset missos I gatos a Gallis ad Germanos, invitantes hortantesque, ut
a laeva Rheni, ubi substiterant, abscederent seque inse xant in intima Galliarum; nihil eis diluturum omnium, B quae ) petissent. Motus his Caasar, sed dissimulans, Gallorum principibus ad colloquium evocalis benignis orationibus leniit' firmavitque ') animos atque edixit, equitatum quom ex debito tenerenturφ'), ut Paratum in armis haberent; osse enim sibi animum ad lihorai das Gallias ab incursu 3) Germanico proficisci. Qui quid illo praeceperat, adimpictum rest non obedientero modo, sed libenter: ea est facilitas animorum. Dum instructis ergo paratisque omnibus iter arripuisset iam-
' τὶ om. - F. eι a R. f. defciscerent. G. - Lenis quidem mutatio ; sed tamen ita noster eo ignor. rvi p. 103Tt se a suo desistunt seu deerrant duce. 8 om. - Ad te quias. G.
200쪽
quo ad castra hosti tun paucorum dierum itincre propinquaret, legatos barbarorum Obrios habuit, qu tum primus in hanc sententiam verba fecit: Neque Germani, inquit, o Caesar, bellum inserunt Romanis neque, eis si Romani bellum inserant, recusant. Mosest noster a maioribus per manus nobis traditus bella movevtibus obstare, nullum ob hanc causam precari. Suovis solis nos imparos confitemur, quibus no ipsi quidem coelites pares') sint ). De reliquo mortales omnes Vincere posse confidimus. Unum non humile ),sces ut iustior causa nostra sit, dicimus, venisse nos in Gallias non sponte, sed coactos; profugos, domo Pullos, aliquo porgere necesse q) suisse. Si Romani velint, posse eis D amicos raso non inutiles. Ad id satae duorum alicro opus esse, ut aut terras eis, quas inhabitant'), largiantur aut Possidere, quas armis quoesierint, patiuntur. Ad haec Caesar inter multas res pondens nullam cis' posse secum amicitiam ait so I, nisi quamprimum Galliae finibus emigrarent, Doque satis se mirari posse, quaenam esset ista ratio, ut, qui sua defendere non valerent, iuvaderent aliena, quasi ad iniuriam inserendam, quam ad defendendum iustitiam, sortior , cum sortioribus viris vires addere soleat animo uo defensio suscepta iustitiae. Noque vero osso agros ullos in Gallia, qui tantae hominum multitudini assgnari possint sino iniuria posscssorum. Esso autem apud se aliarum gentium legatos, inprimis Ubiorum ηὶ, amicorum populi Romani λ), do Su vorum violentia conquerentes opemque poscontes et Pobis .cos cum illis habitare, donec utrisquo consultum sit. So Suovis 'ὶ impuraturum, ut ab eorum Osteusionibus