장음표시 사용
221쪽
cΑΡ UT XIII. pliciis, sed nunc minis, nunc blanditiis, nitoretur ab iniquissima illum inlcntione retraherc. Id cum frustra os sci, ad eam curam vertit unimum, ut omnia sibi illius conlilia nota Ient. Proinde cum iam propo mensem ventis navigatione dilata votiva demum tranquillitas a Irulsissct ' , cxercitum naves consceuduro
Domnorix imperium detrectaro ') ausus cum equitibus Aeduis clam in caltris egreditur et patriam versus siter arripit q). Quod cum Caesur audisset, navigatione rebusque omnibus posthabitis equilatus partem illun1 sequi ac 'γ redueere, sin ') resistat, occidore Praecipit. Illo, cum equitibus assecutis redire ad Ca sarciri iuberetur, contumaciter obliare et si dum comitum imploraro seque et liberum ci lihora ortum iupatria proclamare. Equites Romani, ut iusti erant, vociferantem sequo manu protegentem circumeunt otobtruncant, equites autem Aedui duce amisio ad Caesarem I an volentes an iuviti redeunt.
Post Domnorigis aequo amplius dilalam caedem ad navigationem intermissam Caesar animum refluXit et relicto in Galliis Labieno cum tribus legionibus olduobus milibus cquitum φὶ
2ὶ cod. affli stet 3ὶ imperavit M detracturo - Lem. drirectara scripsit, quod mihi quidem propter codicem recipiendum, sed
sue auctoritate non Praeserendum erat. Detractare consensu codicis
et editionis leaitur XX, 34. idem in codice est XIIII, 28. et X v, 5. nec aliter Ep. rer. seu. L. VII. ep.
1. p. 824. L. X v. ep. 5. P. 956. et alibi. Detractatores L. XIII. ep. 13. p. 929. 5ὶ classem - L. clam G. 6 arvipuit 7 om. - Addendum M. G. ε) sin autem s) haec duo cod. Om 1M militum 11 portis - L. Portu . G.
222쪽
ret ot exercitui opportuna transmitteret, et si quid ' novi' illis in terris cmergcrct, consilium tempori ac robus idoneum non deesset Τ), ipse occidonio solo funein solvit et prospero usque ad modiam uoctem vento usus Et tunc tandem desiitutus aestu impellento destinatum iter praetermiserat. Diu domum proximo ad illud ipsimi litus, ubi anno superiOro descenderat, sub moridiem q) est perventum noque ullus ibi h stis ηὶ inventus. Multi quidem fuerant, sed, ut ex
captivis est cognitum, tam numerosa tamque instructa classe conlpocta stupore ac motu perurgonte ' dis- fugerant atque in montana coniconderant. Quod Ca glar intolligens edoctusque' , ubi essent, castra melatus in litoro et praesidio castris ac navibus imposito ad quaerendum hostes rapit mercitum, quibus Per noctem appropinquans mane illos in conspectu habuiLIlli visis *ὶ hostibus occurrentes et ad ripam amnis autioro de loco impetum faciculea ab equitatu Caesareo fusi sunt in silvas tuo refugerunt Ibi locum natura validum truncis I ac uansversis arboribus validissimum est corant. Eo tamen septima legio penetravitot quasi seras Iustris seraeo expulit; at dum profugos Iongius sequi vellet, propto locorum imperitiam a duce prohibita est. Hic quoque tempestas altera clas-ssem Romanum sic vexavit, ut se coutemptum agente mediterranea penitus indignari atque irasci videretur oceanus, et coelestis ira terrestroin ' rursus Pervicaciam coercerol. Non enim tantummodo damni ηὶ alterius aequavit incommodum, sed transcen-issi vieissim
223쪽
Praefecerat, nunciatum est, illico legioncs, quas ad insequendum inquirendum quo in laostem miserat, ex ilinere rovocavit ') omissisque euris aliis ad instaurandam
pariter ac diurno militum laboro acccptac ) calamitati 4 sua iugis cura subvoniat. Et primo quidem in sub
diicondis navibus et cum castris uno ambitu concludendis docem dicrum lcmpus cxpendit, ne quid ' vel a inari in lori in vel ub lios libus palerentur. Dc- hinc in cisdem reparandis, quantum fieri posset, non fabros tantum, qui exorcitum sequebantur, sed accersitos ex Galliis, satigavit. Neque aut cura ducis aut opera ministrorum scri potuit, quin quadraginta naves irreparabiliter porissent φὶ. Sic victorem hominum natura vincebat. Scripsit practerea Labieno, quem cismaro dimiserat, ut legiones sibi commissas cxtruen-5dis') classibus excrecret. Rebus adversis utculiquo compositis dux quietis impatiens ad solitas curas redit φὶ et munitis castris et subductis intra vallum Da vibus relicto tuo illis, ut prius, praesidio ad hos es ire contendit. Sed cos miris ) auctos modis comperit, unum in locum confluentibus omnibus illorum copiis et duco electo, cui Calivolauo nomen fuit. Hic bellicosus crat vir semperque cum Pro X imis decertaro λὶ solitus; sed nunc maiore 'in externo bello territi Britanni, coli' ) discordes canos viso lupo, concorda-vorunt omissisque domosticis bellis in Romanos versi omnes huic uni viro, vol ut omnium sortisfinio, et insulae totius imperium et ducatum belli unanimi de-
224쪽
Iiberatione eontulerant. Multa quidem apud scriptores do Britannorum moribus Iocus hic continet, quae sciens eadem ratione praetereo, qua Praeterii Suevorum: mutata sunt omnia. Ecce enim exempli gratia ita de iis seri Ptum est: Leporem, gallinam atque anserem gustare fas non putant '); quorum certe hodio non gustum modo,
moribus: ad res gestas redeo. Est Tamesis, Britanniae Inuviorum primus, qui Trinouantum olim, nunc Londonias', insulae illius urbem regiam, alluit D. Amnis est autem uno tantum, ut aiunt, loco pedibus cum dim-
contraxisset, supervenit ad Iocum Caesar hostibusquo conspectis in adversa ripa Praemisso φὶ equitatu et Iegionibus sequi iussis vix credibili servore amnem transiit, cum ex aquis ' nonnisi capita peditum extarent' ). Quia bus emersis ad ripam inter siccos et madidos acta res est ita φὶ, ut, qui aquis madebant, sanguine siccos mad facerent atque in fugam verterent. Et ut multa paucis 3 expediam, circa haec loca plurima per id tempus variis quidem casibus gesta sunt proelia, lino tamen semper eventur ubique Romani victores, non sine periculis licet multis '' ao gravibus, quod se liostes silvarum praesidio tuerentur et arrepta occasione e Iatebris erumpentes sa pe Romanas invaderent legiones seque illaesos, uado v nerant, armorum levitate reciperent. Calivolanus ipse, I haee lLem. Ne
Il eod. estarent In Haee duodecim sQuibus meoia elo. Om. - In cod. Item duodecimisceos et usque ad Iamgui omisia sunt. Integrum I enm servavit eodex Gnarnerianua, de quo prooemii parte tertia di
13 tantum 14 F. Leas non sina pericutio
225쪽
Britanniei belli dux, aperti proelii spe amissa omnem in silvis atque insidiis sporn locarui φὶ ol dimissis equitibus atque peditibus Iblis essedariis utrorumque Oss-
dero ausus ex abdito Romanorum actus atque itinora observabat, cum in actum elici nullo possct ingonio; adiuvabatque ) eum natura ipsa locorum usquequa quo silvolirium. Atq) Cafivesani dimidentia mutari sta tus animorum coeperat, cogitautium aliquid magnum sesso, quod eorum sortissimus sic timeret. Itaque Trinovantes, quorum urbs totius insulae ea etiam tempestato firmissima serebatur, sese Caesari spontanca deditione commiserunt. Hi regem habuerant 7), quem Calivolanus occiderat. Hanc deditionem Caesar alacriter ueceptavit ' . oblidibus imperatis ac frumento, quae illi laeto ') ao '') 'celeritor complevere, nihil aliud p tentos ), quam ut occisi regis filium ab occisoris crudelitato protegeret. Qua in re Caesar precibus non egebat, quoniam 'φὶ adolescens ille iam indo sibi ab initio carus crat, nempe qui, ut mutius sui hostis ovaderet, ad eum adhuc in Gallia existcntem supplex accesserat susceptusquo erat ingratiam. Trinovantium 3ὶ exemplum seculac quinquo urbes aliao se consimili 1oior 'ὶ dodiderunt. Ab his edoctus Caesar, qua in si va Casuelanus locum munitissimum ci obiectu ca
sarum qin arborum ac paludum pene inaccessibilem yy haberet atque ubi se tutiorem, quam ullis in urbibus, extimaret, his ipsis ducibus ad eum porgit. Quem cum aliquantulum desundissent, qui ad custodiam e
7ὶ eod. habuerunt 8) aeeeptavit Caesar Haeriter
226쪽
CAPUT XIII. 101 putati erant, fuga tandem in praecipiti reliquero ); in
qua multi liostium comprehens occisiquo sunt; multumque ibi pecoris inventum; locus expugnatus cssractusque. Cas velutius ') liis permotus robus quatuor 1 Britanniae regulos, qui partus e X tremus insulae rege
iubet, ut Romanam classem ct castra ) per ducis absentiam indoscula, quantis possint viribus, invadant. Ρurcut illi, seu patriae caritas, scu iussus superioris
urgeret; cumque ad castra Venissent,. erumpentes Romani multis occilis et uno regum capto, cui Logoto-
rix q) fuit nomen ), intra vallum sospitus rediere. Quo eventu ct pracsertim deditione urbium magis ' irac magis Calivolanus ' animo concussus ac diffisus δ* bello pacum petiit, doditioncm Obtulit et pre Comium Atrebalem ), quom illo in amicis, Caesar inter sidos
numerabat, Veniam impetravit. Cum enim esset Caesaris intentio tu Gallia Ilibernare, et iam finis propo cssct acllatis, quue mulio ibi est brcvior, quam in DOltro orbe, mentionem pacis non invitus audivit, ne per hicinem intra insulam teneretur. Contentus reges vicisse ac copisse et 'ὶ tributariam secisse Britanniam tributum annuum imposuit, obsides imperavit. Num, ut Olcgantissimo ait Florus, non provinciae, sed nomini studebatur. In cunctis obtemperatum. Illud expressim 'γ dedito imperatum q), no qua in rc Trinovantibus aliisque dediticiis 7ὶ Romanorum, aute alios
227쪽
102 CAPUT XlIII. 13Maltilia bracio, occisi rogis stio, noceatur. His
explicitis ad litus ot ad classem rediit navesquo, ut iussurat, reparatas inveniens conscendit cum exercitu et ingenti captivorum turba proximis proeliis iu- tercepta. Cumque Britannico de litoro lacunda vigilia movisset, ad Gallicum litus omnibus cum sitis incolumis dio proximo illucescente 'in pervenit navigatione prosperrima, quali vel do ') discessa gauderet occanus, qui doluerat do adventu, vel, ut Florus idem ait, se imparem satoretur suo blandiens domitori.
Hic vero Ρ umper hacsit pro lacritatis impetus Caesarca 3. Erat eo sorte auno propter cocli ariditatem frumenti praeter solitum inopia. Ea res Caesari persuasit, ut legiones Por hiberna distraheret, ne coutunctae urbem unam aut ulteram praegravarent. Quae distractio rei publicao peno totius in perniciem vorsi ). Sio sapiuntissimorum quoquo hominum fortuna tuler-2 dum qὶ consilia versat ac dissipat. Erant quidem legionea praeter unam, quamvis ab invicem seiunctae, omnes tamen intra D coutum milia passuum, ut, si necessitas ingruerct, poSληὶ altera alteri opem ferre haud D sano difficile vidcrentur, ct praeerant Iiugu- Iis φ) legionibus singuli lcgati. Unam ex omnibus transpadanam logionem in Eburonus millens cum quinque cohortibus duos illi, quorum in praccedentibus meu-tio est habita, Quintum Titurium Sabinum et Lu-
1 occimo - L. Occisi. G. 2 cod. super hoc int. vers. . m. r. habet s Irinouantium
228쪽
ciu in Arunculeium Cottam legatos ut tribuit, sorte ideo,
sumque degentium; quibus tunc in 'in locis Ambiorix, vid quidam in callidissimus ac possimus, simulque
rix Otioso, ut saepe accidit, collega negotia publica volitabat. Ambo iamcn veuientibus Iogatis obvii processerunt et frumenta sit, quae usui legioni ossent φη, convehi curaverunt. Sed, ut sunt mobilia quorundam hominum ingevia, mox acceptis nunciis Indicio- mari Treveruntis ), qui Cactarem et Romanos oderat, ab obsequio ad rebellionem animos converterant. Ita-Squo popularibus initigalis et suum in Propositum adductis lain aperio tui micitias eXercore ausi Romanis calonibus ''ὶ circumventis quasi magno proelio victores Protinus ad castra prodeunt ) oppugnanda. Quibus Ur gio non dolantis modo, sed emissu cquitum victis hostibus ac repullis Ambiorix vincondi spe privatus ad fallendi lacni conversus exclamat, ut sibi aliqui ad colloquium mitterentur; osse enim, quae q) de rebus communihus loqui velint 7ὶr posse litem colloquio di siniri. Mittuntur duo, Romanus unus, ultor Ilispanus, a Caesaru ad ipsum Ambiorigem mitti solitus. Hos Ambiorix sic alloquitur: Ego, inquit, Caesari pro Φsuis in me meritis multum debere profiteor. Ipso nam memini) omni eo, quod vicinis meis pcndero soleo '), tributo mo annuo liberavit, ipso milii meum 'γsilium ac nepotem, quos illi obsidum sub nomine ha-
229쪽
c APUT XIIII. 104bebant in vinculis, remisit. Nunc ergo ) quod do
oppugnatione caltrorum accidit, non nico consilio, sed patriae imperio gestum est. Quicquid soci contra Caesarem, coactus feci. Ita enim sum dominus, ut non plus ego in populum '), quam in me populus meus possit. Neque vero haco ipsa ' civitas ox so iacit, sed coacta similiter. Quo cogento, si quacritur: conlilio certe omnium Galliarum; cui j quoniam sit obstaro non possit, invita consentiat. Est enim, no quid ignotum vobis patiar, quod vos tangat, consilium ') publicum hac in re, tanto Omnium consensu, ut ne unus quidem discropol. Summa rat, ut hiberna omnia Romanorum uno tempore oppugnentur, ut suis quisquo periculis oecupatus ') aliis opem ferre non possit. Ilio oppugnationibus φὶ praestitutus crat dios. Non potui cgo nec patria potuit mea consilio omnium, tam lioncsio pracscrtim, ut est φὶ libertatis, Obliare; idquo perlacilo creditu ) fuerit cogit ausi mo Caclari nequo noeendi causain, si posscm '), ncque, si velim, polentiam habuisse. Ut enim fingar ingratus, non tam demons tamque inscius rorum sum, ut tantulis viribus expugnari yὶ posse credam PoPulum 'ὶ Romanum. Nunc quoniam publicum dcbitum Patriae exolvi, volo pri vatim, quod Caesari εὶ debeo, persolvere. Moneo igitur ci obtestor omnes, nominatim Titurium Sabinum pro iuro hospitii, quod illi ost mecum, ut indomnitati suae tuorumquo provideat abeundo. Magna enim Germanorum manus pretio conducta Rhenum q) transit biduoque μ') adorit. Unum bona fido polliceor iu- Toque φη), tutum illius per meos fines iter sore. Ita
1ὶ ego Lem. ergo 2ὶ lue dod populo M vero ipsa hoc
230쪽
et patriae pro naturali iuro consuluero cam quo hibe norum gravi fasco levo cro et Caelari pro suis boneficiis vicena reddidore, legionem quo servaveaco, in con-
clis illo abiit, nuncii ad legatos redeunt et audita ro- nunciant. Subita re porculsis ca, quamvis ab hoste dicerentur, 1iaudquaquam spernenda videbantur, eo maximo, quod Eburonum civitas tam parva, nisi aliac conspirarent, nunquam tam magna contra Caesarem ausi a credcrctur. Res ad consili iun dcfertur 'in, ubi
Cotta et tri bimi militum ac ' centuriones plurimi socii in sentientes neutiquam φὶ discedendum Ox hibernis absque eius, qui ibi cos 'φὶ loeasset, imperio consul bani; castra enim osso valida et munitu, rom fru- 'menlariam abundo suppetere; quibus ita in hahonlibus et Eburones et Gormanos, si accesserint, facito sustineri posse; interim vel a Caelare vel a proximioribus hibernis auxilia ventura et postremo nihil stullius, quam in dubio de sua salille ab antiquo hos Io consilium accipere. Contra ista Tituri vis Sabinus metum verbis au-6gere et multa dicero: non consilii auctorona, sed cou-
dicat, altendendum; credero se Caesarein in Italiam ' Prosectum, quo praesente neque Eburones haec in ausuros, nequo Carnutes q) principem suum, quom ροὶ diebus illis oeciderant Τηὶ, occisuros; Galliam profecto odiis ingentibus si malam δ') et contumeliis irritatiam,