장음표시 사용
281쪽
e oculos mors erat mercatorum Romanorum, qui ad Genabum immeriti illi quidem sola Gallorum crudelitate perierant. Eius caedis recordatio supra Romanum morem acerbabat animos,' ut nec aetati nec sexui parcoretur. Ex omnibus itaque, qui in oppido sunt inventi, quorum numerus ad quadraginta milia capitum ascendit, vix octingenti' , qui ad primum
41 ei lis obsidio hunc ) habuit finem. Vercingetorix vero Avaricenses reliquias nocturna fuga in sua castra delapsas q) clementer excepit ac veritus, ne qua eorum permillione ') tumultuandi occaso praeberetur, segregandos curavit, ut, cum castra essent secundum numerum populorum ' distributa, ad suos quisque deduceretur D. Ipse vero neque hoc fractus aut φὶ dei Motus eventu ita consolatus est suos, ut diceret: Non virtute, sed arto quadam muros oppugnandi Victoriam hanc Romanis contigisse ); stultum esse in bellis prospera omnia sperare; temperanda dulcibus Τ) amara, laetis tristia; nunquam sui consilii fuisse, ut defenderetur Avaricum '); fecisse hoc Biturigum improvidam Pietatem et facilem nimis indulgentiam ceterorum; Permittendum fortunae suo iure uti, quod illi cum ubique magnum, lum in bello maximum atque inexu-43 pexabile sit; quod ad lo attineret, summo studio eui-1uruin I, ut incommodum nunc illatum multis et magnis commodis resarciat ) ot compe ut, atque in Pri-1ὶ Romanorum2ὶ cod. octingenti 33 cod. om. praeripuerant - L. Pr ripuoranι. G. - Lem. vitiosum servavit.
τὶ ex eorum - et ex cod. am. r. int. veri'. habet.
282쪽
mis civitates, quae a consensu publico discessissent 3, in ceterorum Rutentiam traducturum φ), ut unum sit omnis Galliae consilium ' , unum corpus, una mens, eui terrarum orbis impar haud dubie sit futurus; id se iacturum non sperare tantummodo, sed pene iam effectum reputare; quod necessitas praesens poscat, castra saluti omnium profutura labore omnium ac st dio munienda esse, quibus subiti incursus hostium si arceantur. Grata omnibus haec fuit oratio, quod non Manimo desecisset, sed, ubi duees alii magnis cladibus acceptis sese abdere 7 soleant vultusque militum resu
gere, hic in publicum prodierit et novum salutis iter ostenderit '); eoque plus fidei illi erat, quo Avar
cum incendendum deserendumque censuerat q), clarum Providentiae eius indicium. Sic, cum ceterorum minui soleat, adversis creverat ducis huius auctoritas. Ne-45que aut in castris communiendis, quae prima φὶ Romano moro in Gallia communita 1unt, quicquam a
militibus est omisIum, quamvis impatientissima gens laborum sit, aut a duco in conciliandis reliquis, ut promiserat, urbibus ulla in parto cessatum. Cogit hat aestuabatque animo, diebus ac noctibus laborabat, sollicitabat universos ), ad res novas omnem Galliam excitabat; inque hoc opus quos mitteret, Viros eleg Tat ' , qui vel noti in populis acceptiquo vel blanda oratione atque ingenio vel priucipum familiaritato pollentes ac 'ὶ gratia idonei visi erant. Eos Vero, qui ad eum seminlidi et inermes capto oppido confugerant, vestibus atque armis instruxit inque gradum pristiuum militiae ε) restituit. Ad haec diversis ex urbibus sagit-κ1 eod. discentarent 2 eod. traditurum 3 cod. concilium 4 id se non facturum om. sp Tare
5 haee tria eod. Om. - ed pro iuturo I. o. - F. profuι-G.G. si hostium incurru 7 cod. adere sa m. s. altera dint. vers. praeposita
123 universas 13 eod. elligeret 14in cod. hau
15ὶ militiae pristinum Diuili od by Cooste
283쪽
tarios et omnis generis contraxit auxilia, quibus acceptum Avarici detrimentum suppleret γ. Accosiit ΟΙ
cuius patrem Romanus senatus amicum appellaverat; sed, ut saepe siti derelictis parentum semitis novas qua runt, iste contra Romanos ad Vercingetorigem cum 47 multo se contulit equitatu. Caesar ad Avaricum complusculos dios egit et frumenti ibi larga D copia atque omnium commeatuum inventa sessum atque esurie rem exercitum recreavit, inde, quod vernum bellis aptum tempus instaret, ad hostem ire tota mente di spolitus, ut inventum vel taedio q) in aperium eliceret 48 et in pugnam cogeret vel obsidione eo coret. Dum ad hoc iter accingitur, legationibus Aeduorum exhortatus ad componendas eorum lites et controversias intestinas ante omnia proficisci habuit ' , quae inter duos Primores populi de summo magistratu ortae totam urbem alterius' suffragiis agitabant, non D ignarus qui dem, quanta praesertim in bello iactura sit temporis, quantum in dilationo periculum; sed amicam urbem destituero populo Romano sequo indignum arbitrabatur, quam iam in armis esse hanc I ob causam et peno iam consigere sama erat. Neque inhonestum modo, sed periculosum providebat eam rem negligere, noauxilium fortassis ab hostibus pars insorior postularet. Nequo vero Iogi amico tam ulla in parte derogaresas ducebat, qua cautum erat, ne is, qui summo pra esset imagistratui, sines patrios ulla ratione transcenderet, quem sibi gradum pars utraque vindicaret, rebus omnibus regno parem, nisi aetato; crat cuim annuus
6ὶ eod. praelium Urael e corr. 7ὶ exorat 8 haec quatuor om. h. L9ὶ eod. om. - Lem. HLernia sane necessitate.
Io) ante omnia eo proseisei statuit, non
284쪽
magistratus η, Quamobrem neque ad so partes evocare sustinuit neque indignum censuit negotium, ad quod componendum ipso proficisceretur. In Aeduos Mergo ' cum venisset, Decetiam ε) oppidum et parites et senatum omnem convenire iussit et praesens de iure partium cognovit motusque omnes sua a ctoritate compescuit. Cotum enim, virum nobili limum et totius gentis potentissimum, cum creatum contra leges certis testimoniis deprehendisset, cedoro R), Convictolitanem ' vero, rite per sacerdotes more patrio institutum, praeesse magistratui φὶ imperavit; o temperatumque Praecepto est lino ullo murmuro aut querela. Hortatus dehinc Aeduos. ut civilibus disco sodiis abstinerent, quae pestiferae semper magnis urbibus ac funestae sunt ), utque in praesens bellum a
a se praemia Percepturi, equitatus ab his omnis et decem milia peditum ut sibi mitterentur ' , obtinuit. Tuno exercitum duas distribuit in partes: quatuor Ι giones et partem non exiguum equitatus sub Labieno in Senones atque Par illos direxit, ipse cum sex I gionibus et reliquo equitatu in Alvemos rediit perrexi quo Gergoniam q). Verciugetorix adventu Caelaris prae-51 cognito, qua transeundum illi noverat, omnes fluvii pontes fregit, cui Laber '), alicubi Claver, nomen i venio. Itaque Perveniens et praeclusos aditus et advese
I sas duc. qua ut Ia ratIone qui sibi gradum pars utraque Ve
dicaret rebus omnibus regno P rem ; nili aetate. erat enim animus ingratus. - Mendosus Iocua et mutilus. G. - fas duc. quum nulla ratione si hi gradum pars uir que vindicaret, rebus omnibus regno par, nisi aetate: erat enim animus ingratus. Lem.
8 credere - L. cedere. G. 9 cod. Convictolitavem 10ὶ magistratu - L. pro inag striatu. G. - magistratu Lem.
12ὶ eod. de vIcta 13ὶ omnea omnis Lem. 14ὶ eod. mitterent 15 Peri os - L. Parisios. G. 16 eod. Gorgoniam in Elaver caesari dicitur. G.
285쪽
D in ripa obambulantem liostem reperit. Hoc in statu
Caesar o pontibus reliceret, metuebat, Caesar Vero, ne suminis alveo praepcditus, quod vadari auto aut mnum non soleat, otiolum agere cogeretur aeItatem. Omne tamen incommodum vicit ducis λὶ ingenium. Sia quidem praemissis e regione omnibus impedim cutis et quatuor legionibus additis auo cohortibus aliquot, ut constare numerus videretur omnium legionum et spe-
Iocis abditis cum duabus tantum, quae supererant, legi ovibus se tenuit suisque, ut quam longissimo procederent atquo ita a se hostein distrahorciat, imperavit. 62 Tunc holio digresso et Romani exercitus iter observa te, ut ubicunque transire volentibus obviaret, locum vacuum relictum Caesar occupat atque e Pontibus unum, cuius pars' ima visa est tutactior minoris quo ego operae, conlcstim rosicit et traductis legionibus castra communit q) praemissas suo legiones ad se e vestigio re-53 vorti' iubct. Intelligens se delusum Vercingetorix, amoto ') obice, quo ab holio scparabat , ne inTitus ad pugnam cogi posset, ex eo ipso loco, ubi erat, dum reditum logi otium et proprium. Vidit errorem, magnis cursibus in anteriora 'ὶ conteudit. Quom nou segnius sua per vestigia Cacsar insequitur quintoque die Gorgoniam ' pervcnit, et primo statiin adveutu Iove proelium equeliro commissum, sed nil in eo memor bile gelium est. Caesar urbem altisIimo in monte silam et accessu ab omni parto difficilem speculatus et agnoscens non exigui temporis opus csse oppugnationem disserendam statuit, donec curam rei frumcnta
286쪽
riae et commeatibus impendisset x . Vercingetorix Msingulos populos in singulis collibus Gorgoniae circumfusis explicuerat ) ostentatione terrifica, quas hostes
fuissent et ducem Cactarem habuissent. Erat ex plurimis collis unus, quem si Romani occupassent, pote rant hostes et aquali ono et pabulo impediri. Ιs co Iis, quod ceteris omnibus dissicilior erat atque praer . ptior, negligentius servabatur. Sed virtuti nil usquam dissicile, nil praeruptum. Loci huius opportunita-5stcm conspicatus Caesar non misit, qui eum caperent, sed per se ipsum nocte intempesta prosectus e castris ascensum luco mediaqὶ vix accessibilem superavit et repentinus adveniens depulso ') indo praesidio hostili occupavit collem et castra ibi minora constituit, quibus duas legiones asIignavit. Tum duplicem fossam duodenos pedes seu altitudinis seu latitudinis habentem a minoribus castris ad maiora perpetuam duxit, quo nulla vis hostium vetare posset, quin inter se libera commigrarent '). Sic ad victoriam prona omnia vid
Nulla est autem in terris inconcussa felicitas. N scio quomodo ') in procursu rerum ad vota fluentium Prosperis adversa so inserunt. Caesare ad Gorgoniam Tea agente nilque, nisi de hostibus, sollicito q) perie
3) explicuerat; eircumstas Cod. circumfusos explicuerat 4 eod. Io int. vers. a m. s. habet.
83 L. eommearent. G. - Vulgatam seres posse agnovit Lem. quamquam paullo aliter X , 20.et Ep. rer. sen. L. I. ep. 4. p. 74s verbo commigrare ultis est noster.
287쪽
Iosa desectio, unde minime timebatur, erupit. Civitas Aeduorum, prima amica populi Romani et sui dueis et senatus saepe decretis honestata interque omnes, imo prae omnibus Gallicis urbibus summo semper iuhonore habita, de rebelli Ono quis hoc unquam credo-
illo, quem CaeIar ante paucos dies in civilium seditio-
tis animis magnorum licet atquc recentium honesciorum surrepitq) oblivio. Illo siquidem ' benescio Caesaris obstrictum se εὶ fassus, quod sibi ivliis lima tamen savisset in causa, Omissa mentione Pecuniae, quam, ut Romanis fidem frangeret, ab Alvernis acceperat, cum nulla sit turpior perfidia '), quam cui avaritia causam dedit, sociloque proposito volum causae q) honestioris obtendens et plus se libertati patriaequo asserens debere, quam Caesari, nonnullis adolescentibus nobilibus ac superbis sacile persuasit, ut Romanae amicitiae vinculum leve ὶ discuterent sequo non solum libertati 3nalos, scd imperio, memiuissent. Unicam osse urbem Aeduorum, quao lotius Galliae Victoriam remoretur; eius exemplum sequi alias; hac ad commune bonum redeunto celeras secuturas ), nec Romanis, ubi deinceps pedem ponant, in Gallia superesse; nequo ucro praeter ignaviam Aoduorum quicquam causae esse, cur Romanos magis Aedui, quam Romani Aeduos, do suis quaestionibus adeant; non haec amplius toleranda esse, sed Caesari ac Romanis ostendendum ci liberos so ct 4 viros et Gallicos. Et corum quidem adolescentium princeps orat Lita itus 3 quidam ciusque germani, qui
6 subrepit ) eod. quidem - se quidem
288쪽
cito omnes non consitum, sed φὶ auctorem confilii extimantes senioris atque potentioris et magistratu 'ὶ summo praediti in sententiam transierunt; sed quo-
nec sperabant nec credibile videbatur, alia ad id via fraudulentior est inventa q), stulta tamen inventio et inventoribus suis digna. Ea vero fuit huiusmodi: auxi-5lia, quae ab Aeduis ad Caesarem mittenda monstra vimus, ut Lilavito ') ducenda committerentur. Id
missis ad Caesarem fratribus. quid de reliquo Ilut actu- Ti, cum eisdem ordinat. Cum ergo Romanis castris eum oXercitu appropinquasset φὶ nequo iam amplius, quam triginta milibus passuum, abesset, substitit et repente quasi trilii nuncio accepto vorsus ad suos otlacrimans in Quo pergimus, inquit, et quid agimus, samici 3 omnis nostra nobilitas, omnis noster equitatus, qui cum Romanis erat, absumptus φὶ est. Eporedorix et Viridomarus' ), Principcs ') gentis nostrae, falso proditionis crimine circumventi, quod cum Alvernis clandestina colloquia habuissent, praerepta facultate d sentionis occisi sunt. De fratribus meis ac propinquis loqui laerimis impedior. Omnium similis rei fortuna. Si mihi nota credite, hos audite, quos eX ea caede non Romanorum misericordia, sed ipsorum fuga subtraxit. Ad laetendam verbis fidem subornuli testes prodeunt do conficta historia nil mutantes. His auditis territi et omnes exclamant, Litavitum orant, ut saluti omnium
consulat. Quasi non facti, inquit, sed consilii tempus
10 propinquaret 11ὶ illacrymana
12ὶ assumptus - L. absumtu G. Lem. non obtemper aevit.
289쪽
fit. Non est de rebus certisssmis consultandum. Quinimus igitur in Gergoniam et Alvernorum signis nostra signa coniungimus 3 Cui enim dubium esse potest, quin Roma ut tuuio scoloro polluti non hic peccandisnem facturi, sed in nostram necem illico, ut ') nos
8 et, qua datur in praesens, ulciscamur occisos. Erant in comitatu Romani cives magnam vim frumcnti cicona incaluum reliquorum ad castra Caesaris deserentes,
qui, ut tutius Proficiscerentur so mons hominum caeca et futuri inscia) sese illis adiunxerant: eos Litavitus ostendens digito occidamus, inquit, hos latrones. Ρaretur statim impiis praeceptis. Vixdum verba finierat, concursuque militum crudeliter intersecti sunt ci dir pta, quae serebant, omnia. Neque hoc contentus flagitio Litavitus per omnes Aeduorum q) fines hunc rumorem spargit suadetque omnibus idem facere, quod ipso fecerit 7ὶ, ut scelere implicitos vel errore impio as Romana disiungat amicilia. Erant cum Caesare duo Aedui adolescontes egregii, quorum supra ') mcntio est habita, Eporedorix '), prosapia ortus illultri magnaeque intor suos potentiae, et Viridomarus, Par gratia atque aetate, sed genero longo impar. Huno Caesar sibi a Divitiaco commendatum ex imo in altum valde proVe-xcrat ita, ut cum Eporedorige φὶ ipso de prioritato contendorci; do quorum caedo Litavitus apud eXercitum mentitus erat, ut diximus. Ad hunc Eporedorigem )circa modium noctis huiusco δ') rei fama pcrvenerat: et, quid Litavitus dixisset, quid egisset, audivit et, quid animo volveret λ), cogitaviti Statim ergo nulla mora
5) eod. Lietavitus E Corr. t inter a et a aliquid deletum est. -- L. Lilatiretis. G. - Lem. ubique Lucia testis. 6ὶ eod. Aeduorum omnean secit
290쪽
interposita Caesarem adit et proditionem aperit suturus ipso mox proditori Rc, ut erat, eXposita d locem orat, Itia sapientia tomerariis et iniquis iuvenum consiliis ut occurrat nec permittat Iibi populoque R viano φὶ amicissimam civitatem paucorum, imo unius hominis, mendacio alienam seri; praevidere enim saanimo suturum, si tot milia Aeduorum civium se ad Iiosi es ducis licet fraudo contulerint, ut vix civitas rumcontemnat. Abscessit hoc nuncio somnus Caesari, cura autem gravis accestii, quod Aeduorum res semper ei cordi fuerat, ct periculum providcbat. Et quo- IIniam culcritatem crimiam res poscere visa est, statim eum toto equitatu et quatuor expeditissimis legionibus
exiguum nonnisi duarum scilicet logionum sub legato DFuhio dimisit. Ante omnia tamon Iata viti 7 fra res capi iusserati Illi autem, ut cum fratre conVenerant, ad liostes paulo ante profugerant. Ita fraudem omni 12 ex parte constautem Caesar intelligens tanto intentius coepto procedit itinere in quo ipso caltrorum exitu hortatus suos, ne nocturno laboro turbentur, esse enim, ut i Deptum tempus ad candum' , sic φὶ necessarium pium quo iter, et debere pietatem viso daritiem si perare, omnibusque alacritatem multam atquc euudi cupiditatem gestu ac voce signantibus φὶ proficiscitur et viginti quinque milibus passuum exactis videt ab adve so venientem aciem Aeduorum praemittitque illis obviam equitatum, qui illos impediat ac retardet, gravi omnibus inhibitione proposita, ne quom prorsus Oec
gnara idem est. Sic EP. r. iam L. I. ep. 6. p. 579: dialectica signat veri viam. Ep. s. tit. 8. P. 620: fila perplexum iter incita OPOsgnantia.