장음표시 사용
161쪽
iione spee ali, propter eonditionem satur Absit . . . . Aut si non potuerunt se ipso Fumane natura. corruptae scit. & in- facere meliores, quam eos line fecerat , sectat. Ecce D. Thoniam perpetuum in qμο nemo metiar quidquam faris , pro asserenda necessitate divinae motionis, sectis oe bonam voluntatem , qua melio- non ex speciali ratione naturae corru- Hyrei essent, nisi operante adiutorio Crea ptς , sed ex generali naturae' creatae, torix εβbere non postsent . Inser fias auia quae se movere adhuc libere actu non tem adsignans rationem , cur, c. mpotest , nisi moveatur a Deo. Vel er- Omnes AnHeli in bona voluntate creaago S. Thomas ab Augustino recedit, it sint, aliqui ceciderunt , aliqui ve vel ab Augustino, & S. Thoma rece- rosteterunt; dicit secundo , cecidisse , dit Iinsenius. VII. Secundo probatur min. principalis direete ostendendo, S. Augustinum in omni statu voluisse gratiae per se e scacis necessitatem ad benὰ operandum , & perseverandum, ex variis S.
Augustini principiis. Primum est , quod si nobis liber
quadam voluntas ex Deo en , qua adhue potes esse , vel bona , vel manta :bona veris voluntas eκ nobis est, mellures id , quod a nobis , quὰm quod abilis es t ita tib. 1. de peceat. meritis, se remi'. eap. t 8. quo ruit illud Α- post. I. Cor. 4. 7. Quid autem habes quod non aecepisti Ex quo principio Ian- senius , eiusque assedis dicunt, i Sancto Augustino reiici gratiam versatilem pro statu naturae corruptae r si enim gratia, ut i Deo, esset indifferens ad bonum , & malum , a nobis autem determinaretur ad bonum, melius foret id , quod est a nobis , quam quod a Deo est. Sed hoc evincit, etiam ab homine innocente, & ab Angelis gratiam versatilem esse relicien m : a que enim inconveniens esset, in homi
nibus innocentibus , & Angelis aliquid esse , quod a Deo non accepissent , &melius fore id , quod ab ipsis esset , nempe bona, & constans in bono voluntas , quam id, quod esset a Deo, nempe volun as ad bonum , & malum flexibilis ; ergo &c. Quare prς satum principium Angelis viatoribus ipsemet
Sanctus Augustinus accommodat lib. . de Civit. Dei eap. V. dicit enitria
primo , quod si boni Angeli fuerunι
pNas sine bona voluntate, eamque in se ipsis Deo non operante fererunt , ergo me-lsores a se iam , quam ab illo facti sunt.
via , aut minorem aeeeperunt amorist
ivini gratiam , quam illi, qui in eadem persiterunt , aut si utrique boni aqualiter creat 3 funι , sis mala voluntate eadentibus , ilIi ampliks adjuιi , ad eam beatitudinis plenitudinem, tin- de se nunquam e uror eertissimi gerent , pervenerunt. Quibus non solum de prima bona voluntate , in qua a Deo conditi sunt loquitur Augustinus, ut eK- ponunt quidam , sed etiam de secunda , qua, aliis cadentibus a bono, in bono perstiterunt, & qua ad beatitudinem pervenerunt . Cum ergo dicat , hanc habuisse operante adstitorio Creatoris , & quia amplias adjuti suerunt , evidens est, praeter auxilium
lassiciens, in quo pares ab initio suerunt , in perseverantibus sateri Sanctum Augustinum ulterius, & amplius adiutorium , quo perseverarent ad suis
VIII. Secundum Sancti Augustini principium sumitur ex verbis Apostoli
I. Cor. 4. T. Quis enim te disternit ' Eκ quo cum eodem S. Doctore superius probavimus gratiae per se essicacis necessitatem in praesenti statu , alioquin homo consentiens a non consentiente se discerneret , non Deus. Unde sic discurro. In omni statu Deus esse debet , qui perseverantem in bono a non perseverante discernat , cum perseverantia donum Dei sit, & quidem maximum ; sed si in Angelis, & in homine innocente alia gratia non esset , quam versatilis, non esset Deus, qui perseverantem a non perseverante discerneret , sed Angelus, vel homo seipsum discerneret; ergo &c. Qua proin pter idem Sanctus Augustinus lib. II.
162쪽
M Civit. Dei e. r'. dicit: intor Sanctis
Angelos . ω immundor osse discretum , tibi dictum es , & divisit Deus inter
lucem , & tenebras fotur quippe illa is a diseernere potuit , qui potuιι etiam priusquam eaderent praescire ea -- ros ... ne autem quisquain reponeret,
sola praescientia eos di. crevisse, subdit:
Inter illam verb lucem .... ω ei eonintrarias tenebras... ipse dividere potuit, cui etiam futurum , non natura , sed vo-Iuntatis malum , see ultum , aut ineertum
esse non potuis. Quare prςscientiam supponit quidem , non tamen Ianquam causam lapius, alias discretionem illam Dei onus non diceret, . si eam Deus nude, ac simpliciter praescivisset . IX. Insuper, nec refert, quod xx.
de Civit. Dei eap. v. dicat: quod eatenus
funi si i id est boni I ab eorum Soeretate discreti , qu d illi nempe boni j iit
eadem voluntate bona mauferunt ; ι stis nempe mali l ab ea deficiendo mutari sunt , mala scilicet votunιate , hoc ipso , quod is bono defeeerunt. X. Nam respondeo , S. Doctorem illis verbis voluisse solum ostendere,& eos, qui steterunt libere stetisse in bono, & eos, qui mutati sunt, sua v luntate a bono desecilla : non vero aia signasse causam totalem , & principa Iem talis discretionis, quam Deum esse ibidem tradit, ut vidimus . Alio
quin, cum eodem lib. I x. e. 6. de duobus adolescentibus aequaliter affectis,& aequali tentatione pulsatis , quorum mutis ei cedat , alter idem quod fuerat persevere , dicat, quid aliud appares , nisi Nnum voluisse, alierum noluisse a eastrato demere Concludi deberet. etiam
in praesenti naturae corruptς statu sola gratia versatili, aliquem in bono perseverare, nec opus eise gratia per se essi caci ; quod Adversarii, quibuscum pugnamus, contra Molinianos negant.
ini principia , quorum aliqua superius expendimus, necesilatein Rialla: per se essicacis probantia in omni li1-
tu , ἰκ quibus scientiam mediatu semi- pelagianorum S. Doctor reiiciebat: Nimirum , quod ea possit 1 non salvare
tur in Deo cordium inclinandorum Omnipotentissima potestas . De volun talibus hominum facere quod vult rmagis Deum habere in sua potestate voluntates hominum , quam ipsi suas . Spem nostram unice in Deo reponendam i hominem innocentem aequE ac nos necet si, at m Deum Oiandi , ut illi donum perseverantiae concederet ,3ratias insuper Deo agendi habui sse , ipsique sese humiliandi : qu.E Omnia cum pellum irent, si in statu prς senti naturae corrupis scientia inedia cum grata a versatili poneretur , ut Advertaria ex Auguilino fatentur , non milius ruerent , si illa poneretur ii statu naturae innocentis , Se in Angelis viatoribus . Quare videmur mihi
hi , qui se Augustinianos jactant, quod
una manu aedificarunt, altera deliruere , Augustiniam esse, tu Moliniani ;seu verius nec veri Augustiniani , nec veri Moliniani . Sed ab his supersedeo , quae susE & erudite pertraelata, Docii illino noli ro P. Serry in suo Auguilino conciliato quisquis videre poterit. Nunc sundamenta Adversari rum ad trutinam vocanda sunt. 6. III.
XII. T Rimum, ac praecipuum suae mi pinionis sundamentum sumunt Advertarat eκ Sancto Augustino lib. Dcorrep. ω gratia , in quo alunt mentem suam expressi S. Doctor. Ibi enim
cap. IO. II. Θ ix. cum contra Pela
gianos quoddam genus gratiae ad pietatis opera necessarium praedicasset , quam Deus sine ullis meritis , cui velis
let concederet , cui vellet denegaret: statim obmurmurare cςperunt Monachi quid im Adiu metim Mona iter ii , inter alia dicentes : li ita est ; nemo eorripiendus est , ii sorte bonum non faciat, aut in bo io non per se Veret , cum nec bonum agere , nec in bono
163쪽
perseverare possit , nisi habeat talem
gratiam , quam nec dare , nec pr mereri ipse sibi potest , sed unice a libito Dei expectare debet. XIII. Hanc murmurationem sedare volens Sanctus Ausustinus, ad Uale tinum , qui de tali murmure ipsum certiorem secerat, & eosdem Monachos
librum dedit , cui idcirco titulum de
correptione , de gratia apposuit; In quo gratiae necessitatem correptioni locum non claudere Ostendit , nempe hanc querelam 1amdiu praevisam a D. Paulo Roman. v. illis verbis : dicis itaque m ibi . Quid adhue quaerituν ρ δε- Iuntati enim ebus quis resisti id est quid de nobis queritur Deus , si bene non agimus, cum ipse voluntate sua , cui nemo resistit, cui vult gratiam necessariam lamitur , cui vult negat cui Paulus respondet, murmurantem Obiurgando , is homo tu quis es , qui respondeas Deo & tandem ad Dei occulta iudicia totum negotium reducit. XIV. Uerum Monachis non quiescentibus , quin imo congestis sophi sinatibus postulantibus , ut camam aisgnaret saltem , quare Deus tuito suam retraheret gratiam , sine qua perseverare non potest; & tamen , cur non perseveret ei vitio vertat, respondit landem Sanct. Augustin. hanc eis lubtrahi ob peccatum primi Parentis ad nos usque carnali propagatione transfusum
XU. Responsio ista Monachorum nimos magis excitavit: putantes enim, se Augustinuin suismet armis vincere posse , aiebant e. ro. Uid ergo de primo Parente dicendum est , cui certi perseverant ne donum datum non fuit, alioquin si illud accepisset in iustitia perseverasset, & ab ea non desecisset Neque enim diei potes , ideo non Meepisse , quia non est discretus a massa
perditionis , gratia largitate : nondum qu ne erat illa in genere haemano per diιionis musa , antequam mecasset, mquo tractι est origo vitiata .
XVI. Cui obiectioni , ut satis saceret Sanctus Augulimus distinguens du-
plex adiutorium , unum sine quo alia qui ι non sit, quod fusciens a Theologis vocatur : eis aliud adiutorrum quo
ne alimentis non possumus vivere , nec tamen , cum adsurr/nt alimenta , eir sit , ut vivat, qui mori voluerit. Ergo a tutorium alimentorum est , sine quo non sit, non quo sit, ut vivamus . Primum
dat posse agere , si homo velit . Se cundum dat actu agere. Primum datum suit primo homini, non vero secundum . Pramo itaque homini , qui meo bono , quo factus fueraι rectus, aec perat posse non peccare, posse non moris posse ipsum bonum non deserere : datumes adsutorium perseverantia , non quo fieret us persedieraret , sed siue quo per
liberum arbitrium perseverare non poster. Haec S. Augustinus c. 21.
XVII. Verum, quia de hoc nulla dubitatio esse poterat, quis enim ne sciat Adamum non perseverasse , eumque adiutorium , quo perseveraret , non habuisse λ Nam nec hoc Monachi Adrumetini negabant . Controversa erat, quale edet hoc adiutorium quo suu efficax , an donum distinctum ab adiutorio sine quo , de dante posse perseverare, an vero donum ab eo indistinctum, ita ut gratia suffciens, qua donatus fuerat , seu adiutorium sine quo satis fuisset ad actu perseveramdum, si liberi arbitrii consensus eam reddidi siet effcacem. Quod Adversarii contra quos agimus , evidenter se
colligere contendunt. XUIII. Praemiserat enim c. II. S. Doctor . Tune ergo dederat homini Deus bonam voluntatem s in illa quippe eum feeerat , qui fererat rectum . Dederat adjutorium , sine quo in ea non posset permanere , se vellet , uι autem vellet in ejus reliquit arbitrio. Posset ergo per manere si vellet et quia non deerat adjuiatorium per quod posseι , ω sine quo non posset perseveranter bonum tenere , quod υε llet. Sed quia noluit permanere, profecto ejus eulpa es , eujus meritum fulseset , si permanere volue set , quod At gelorum exemplo confirmans , cMι. l
164쪽
quit , fecerunt Angeli Sanas , quι eadenistibus aliis per liberum arbitrium , per idem liberum arbitrium fleterunt i ι ωe.
Deinde addens , quod s tale adlut rium sine quo homini , vel Angelo de-suisset , non utique sua culpa cecidi sisent , subitingit e nune autem quibus deest tale adiutorium , jam pana peccati es : quibus autem datur , secundum gratiam datur , non ferundism debitum ;Er tanto amplius datur per Iesum Christum Dominum nostrum , quibus id dare Deo placuit , ut non solam adsit sine
quo permanere non possumus , etiamsi ve-
Iimus , verum etiam tantum , ae tal
sit, ut velimur. Fit quippe in nobis per
hane Dei gratiam in bono reeipiendo , Erpers veranter tenendo, non fotum posese, quod volumur , verum etiam velle
ne primo : unum enim horum in eo fuit, alterum non fuit. Namque tit reciperet bonum gratia non egebat, quia nondum perdiderat: ut autem in eo permaneret,
egebat adjutorio gratiae , sine quo id omnino non posset οῦ ω acceperat posse , si vellet , sed non habuit velle quod posset , nam si habuisset , perseverasset. Posset enim perseverare , si vellet: quod ut nollet, de libero deseendri arbitrio , quod tune itis liberum erat , ut bene velle posset , car male .
currunt. Α Monachis Adrumetinis rogatus Sanct. Augustinus , primum hominem innocentem ab homine lapso
hae ratione distinxit ; quod ille solo adiutorio sine quo non , hoc est suffcieme , quo pro suo arbitrio bene ,
aut male uti pol erat, & permanere ss vellet, & ut vellet in ejus arbitrio relinquendo, donatus suit: Hic autem, nempe homo originali vulnere saucius, ulterius ad perseverandum indigeat adjutorio quo , seu eis caci , quodque tale sit, ut velit , atque faciat, ut velit. Atqui hoc est in statu natura: Inis
uocentis ponere adiutorium solium versatile, & dependens quoad emcactam a libero arbitrio , & consequenter De- .um in eo statu per scientia in mediam
praescivisse , quid Adamus tali adiutorio instructus , & in ea circumstantia poli ius facturus esset ; ergo &e. Quare eodem capite I a. postquam dixerat, dignum suisse , ut cuius voluntas sine ullo fuerat instituta peccato,
perseverare, vel non perseverare id ejus relinqueretur arbitris . Subdit: Deo quia
dem praseiente quid esset facturus inju-sὸ , praesciente tamen , noni ad hoc coingente : sed simul sciente , quid de illo ipse faceret iusὸ.
XX. Haec tota Adversariae opini nis basis , quam eius Patroni totius Augustinianae doctrinae clavem iactitant. Nodus est iste apparenter solu- tu dissicilis. Si tamen ad ea, quae superius dicta sunt Lector respexerit , non adeo dissicilem solutionem , & S. Augustini cum se ipso conciliationem inveniet maxime s D. Thom. quem
Arauninum contractum ab Advertariis ocatum superius audivimus , attente consuluerit.
Discrimen ergo inter hominem Iapsum, & saucium, ac hominem integrum , & sanum , & Angelos, no I in eo situm est , quod homo saucius egeat adiutorio quo Dei ad perseverandum , homo autem sanus, & Angeli eo non indiguerint. Sed in hoc , quod
homo saucius egeat adjutorio sanante vulnus, homo autem sanus, & Angeli tali adiutorio non eguerint. Duplex porro per peccatum homo contraxit vulnus ; unum in mente , quae a
Deo sese avertit; alterum in carne , in qua appetitus sensitivus rebellis 1 ra-
Iione factus est. Utrumque vulnus, sanat gratia , seu adiutorium per Christum . Primum sanat gratia habitualis quae est ad; ui orium sine quo , & caetera dona ab ipsa fluentia , qtiae mentem sanant, eique ad bonum velle vires, ac suffcientiam praestant : quia velo actualem honam operationem carnis rebellio impedire conatur, ad hoc sanandum datur adiutorium quo , seu gratia effcax vincens carnis resistentiam. XXI. Totum hoc docet D. Thom. I. 1. qu. IO9. locis superius laudatis, S prae-
Quas. VI. De Scient. futur. condit.
165쪽
& praecipuE artis. s. in eom. Ubi postquam docuit , hominem ad recte vivendum dupliciter auxilio Dei indigere et uno quilem modo , quantum ad ali uod habit Male donum , per quod natura humana corrupta sanetur, ω etiam
fanata elevetur ad operandum opera me ritoria vita aserna , qua excedunt proportionem natura . alio modo induet bo-mo auxilio gratia , ut a Deo moDeatur
ad agendum: subiungit et Quantum is tur ad primum auxilii m0lum bomo ingratia existens non indiget alio auxilio gratia , quasi aliquo alio habitu infuso . Indiget tamen auxilia gratia fecundum alium motum , ut scilicet d Deo
moveatur ad recte agendum . Et boe propter duo . Primὸ gurdem ratione genera-D, propter hoc , quod sieut supra dictum es s art. r. l nulla res ereata potes in
quemcumque actum prodire , nisi virtute motionis divina . Seeundo ration Deriali propter eonditionem status humana natura et qua quidem Iieὸι per gratiam sanetur quantum ad mentcm, remanet tamen in ea eorruptio, tr infectro quantum ad carnem , per quam servit legν peccati μ. En quomodo adiutorium quo , seu essicax , ex duplici titulo requirit in natura corrupta- ,& titulo generali, quia creata est, &titulo speciali, ut sanaretur quantum ad carnem , quia corrupta est . Esto igitur natura integra eo non indigeret speciali titulo , ut sanaretur, indigeret tamen , quia creata, ut i Deo moveretur ad rectis agendum. XXII. Claridi etiam hoc idem expressit citata qu. Iov. artre. IO. ad 3.
ubi sicut inquit Augustiniar Iib. de natura , Θ gratia cap. 48. & apertius lib. de corrept. & gratia cap. ra.
Bomo in permo st itu aecepiι donum , per quoi perseverare posset , non autem accepit , ut perseveraret. Nune autem per gratiam Chrisi multi aeeipiunt . ω donum persedierant ιe , quo persevcrare possunt , ω ulterias eis datur , quo/ perseverent. Et sis donum Cbrisi es ma-jur , qu ιm de ictum ad Φ- Et tam vi facιlιus homo per ara ιι a donum perseverare poterat in flatu innoeentia, in qua nulla erat rebellio earnit ad spiritum , quam nune possimus , quando reparatio
gratia Cbest , et si sit inchoata quantum ad mentem, nondum tamen est consummata quantum ad earnem. Igra urnon perseveravit Adam , quia defuit adiutorium quo perseveraret. Cum quo adhuc stat di ferentia inter utrum que statum . quia in statu innocentiae non esset auxilium sarians quoad carinnem . sicut modo. XXIII. in apropter ad argume tum propositum, nego mai. Differentia enim inter statum naturae innocentis , & corru3tae , non est in hoc , quod ille non ederet adiutorio quo , iste egeat ; sed in hoc , quod status naturae sanae egeret adjutorio quo Dei moventis, sed non sanantis ; iste egeat auxilio movente , & sanante quantum ad carnem. Cum enim essentia status
innocentiae in eo sita sit , quod pars superior Deo, inferior superiori persectd subiecta sit; & essent in status naturae lapsae consistat in hoc quod pars superior esto per gratiam sit subiecta
Deo , non tamen ratio inferior ita sit subiecta rationi, quin motus carnis rebelles subrepant; uinc oritur enntialis auxiliorum diversitas pro utroque statu: quod auxilium quo in statu in is nocentiae nudam, ac simplicem applicationem ad opus importat ex generali titulo Dei moventis. At auxilium uo in statu naturae corruptae , ultra oc dicit sanare vulnus , quoad carnem ; seu tam potentem ac sortem, esse voluntatis applicationem , ut aP-
petitum sibi perie id subiiciat, & externa impedimenta tollat . Adam ergo , ut Sanctus Augustiniis docet c. tr. gratiam non habuit qua nunquam vellet esse matur, seti adiutorium quo ,
permanere vellet nunquam malus est ι, ν siue qua etiam eum libero arbitrio
bonus esse non posset ; sed eam tamen perliberum arbitrium serere ρυGet: Ne hoc est ad utorium Hie quo , seu susciens. XXIV. Ex quibus tandem Oricluditur s
166쪽
1 et cugst. VI. De Scient. futur. condit.
ditur , ouod secundum Avetustinum primus homo duplici gratia indiguerit , ut perseveraret ἰ una , qua ponset benE agere , si perseverare si vellet . & quam posset deserere. & haec est adiutorium sine quo, seu sufficiens: Altera, qua vellet nunquam esse malus , & gratiam non deserere, & hςc est adiutorium quo sive escaκ; quod homo deserere non posse dicitur, quia facit ipsum velle bonum , & velle se velle. Prius adiutorium Adamo collatum fuit, quod sti licet posset deserere , quodque de facto deseruit. Se- eundum vero non habuit: Illam gratiam non babuit primus homo , qua nunquam velleι esse malus . Haec est genuina & sincera S. Augustini mens. Alidquin si hae secunda g alia non indiguisset, non bene diceret Augustinus: Illam gratiam non babuit priamus bomo qua nunquam vellet esse ma- us. Nam vel non erat gratia, velesise non pol erat . Non erat gratia, si
ad perseverandum nil aliud requirebatur, nisi quod Adam sua libertate
determinaret auxilium suis ciens. Non poterat esse illo statu permanente, si Deus non poterat cor formiter ad illum statum alio modo dare homini perseverantiam . quam dando illi auxilium sussciens ab ipso homine determinandum ; hoc enim posito esset quidem gratia posse perseverare , at actu perseverare gratia non esset. Ex quo ni primo, quod Adamus non teneretur a Deo petere actualem perseverantiam : quid enim , Deo peteret,
quod non in Dei potestate esset, sed sua Secundd , quod in Dei potestace
non fuerit, quod homo, aut Angelus non caderet contra dictum Au ustini
lib. I 4. de Civit. Dei cap. 17. Quis auis deat eredere , aut dieere , ut neque -- geIus, neque homo eade et , in Dei potest .ite non fuisse' Sie ergo ait Sanct. Doelor ibi l erat consitutus Adamus ,
ut si De a jutoris Dei s sine quo J mderet , bonus homo malum Angelum uiuiaeeret , si autem Creatorem . atque ad iurorem Deum superbe Hi placendo desereret , vinceretur , meritum bonum 5abens in adiuta diviniths voluntate re cta , malum vero in deserente Deum voluntate perversa ἰ Quia 6r ipsium eonfdere de adiutorio Dei nempe benEuti adiutorio sine quo J non quidem posset sine adjutorio Dei l nimirum quo Inam sicut in hae earne vivere sine ad-jumentis alimentorum in potestate nox. es , non autem in ea viυere in potesate
es : quod faciunt , qui Ie ipsos nerant ratὰ bene vi diere sine adjutorio Dei , etiam in Paradiso , nou erat in potesate 3 erat autem in potesate male vivere. Sicut ergo in potestate quidem hominis est sibi vitam eripere , non tamen invita continuare solis adiuti alimentis , nisi adsit Dei adiutorium , quo vitam conservet: ita homo in Paradiso in potestate habuit quidem Deum deserere , sed in bono perseverare cum solo adiutorio sine quo , nisi adesset adjutorium quo , plane non poterat . Quare ut ostenderet Deus , quid valeret liberum arbitrium absque tali adiutorio , illud primo homini , & Αngelis desertoribus denegavit. Hanc S. August adsignat rationem, cur Deus permisit Adae, & Angelorum lapsum et
sermone enim et r. de veνb. ApostoIi nunc ferm. 16. e. 3. Hoe modo i inquit Iostendere voluit Deus , quid valeat liaberum arbitrium sine Deo e sine Deo , inqua in , iaciente , ut in bono perseveraret . Et lib. de Cant leo novo e. 8. Qui ἀenim s ait J valeat libertim arbitrium non a Gutum , in ipso Aiam monstratum est . Ad malum sus it sibi , ad bonum autem non , nis adjuvetur a Deo .
De quo autem adiutorio loquitur Augustinus ρ de adiutorio sine quo nequaquam . Nam hoc in Adamo suit. Loquitur de adiutorio , quod illi defuit, ut ostenderetur , sine tali adiutorio , liberum arbitrium etiam sanum nonnisi ad malum sibi su: ficere . Quare lib. de nat . , ω gratia c. 48. contra Pelagium, qui dicebat, quod non peccare nostrum sis , pose veris non pe ea re non ninniram . Ait S. Doctor si de integra , ω sana hominis natura I
167쪽
ueretur , quam modδ non habemus . . .
nde sie rectὸ diceret , quo non peeea nostrum tantummodo set , quamvis peccare nostrum esset . Nam ω tune es ias utorium Dei, te tanquam tumen fanis oculi1 , quo adiuti videant, se preberet volentibus. Quale autem esset adiutorium , quod d iretur , ne homo integer peccaret, nisi essicax, seu quo Adversarii ergo volentes in primi hominis poteitate suisse nnit peccareo , esto in eius potestate non fuerit posse non peccare , dum negant adiutorium ad non peccandum , & sol uni concedunt ad tutorium ad posse non peccare , verius cum Pelagio loqui videntur , quam cum S. Augustino. Satis superque hanc materiam evoluimus ,
in qua si a promissa brevitate recessimus, ignoscat lector ; Agebatur enim de re, qua velut charactere Schola S. Τhomae ab extraneis secerni, & pro divinae gratiae iure pugnare merit dgloriatur. Qui de hoe postremo dubio
plura optaverit adeat nostrum Antoninum Reginaldum . De mente Concit. Trident. circa gratiam essicacem p. 2.ὰ eap. 3 . ad 34. , & laudatum Serry in suo Astustino Cone iliato .
XXV. Superesset quaerere , quid addat adiutorium quo , seu essica κ , quo indigemus in praesenti statu, nimirum sanante quoad carnem , supra adiutorium quo, quod ad bene agendum datum sui stet homini in statu innocentiae , in quo suisset quidem applicativum , sed non sanans qui M. nulla fuisset in parte inferiori pro eo
statu infirmitas. P. Serry in suo Augustino Conciliato passim , & maxime e. s. ω ult. aperie sustinet . gratiamessicacem sanantein novas vires addere voluntati, novumque robur ad bene agendum , & sola auxilia sussiciei tia dare quidem posse ; sed non expeditum , completum, Sc proximum. XXVI. Attamen stando in doctrinas. Thomae superius allata: nimirum,
quod per gratiam habitualem, & per
auxilia lassicientia anima suffcienter sanetur quantum ad mentem ; & per
gratiam actualem, seu ericaeem faneis tur sol sim quantum ad carnem , eius motus inordinatos comprimendo : Non video, cur gratia effcax ut sanans debeat addere voluntati novas vires, seu eam roborare quantum ad ea, quς se tenent ex parte potentiae a sed solum vincere ea , quae obsistunt ne agat , essicaciter eam applicando, & impedimenta , seu dissicultates, quae eκ trinis
secς potius sunt , & morales , quam intrinsecae, & physicae; ortς , 'non ex desectu virtutis in parte superiori, sed ex resistentia partis inferioris , ne quod
vellet, actu velit, &quod ageret, actu agat. apropter inter gratiam .essicacem utriusque status naturae inistegrae . & corruptae nullam aliam di R erentiam puto agnoscendam ; nisi quod illa applicat voluntatem ad bene agere , nec resistentiam earnis tollat, quia
non invenit; is a vero , quia resiste tiam invenit, & applicat, & simul resistentiain vincit . Quare S. Augustiis
nus illam vocat latiorem, istam potemtiorem ; non quia ista vires addat, quas
non illa : sed quia ista hostem vincit ,
quem invenit , illa non vincit , quia non invenit. Sicut ignis applicatus ligno viridi vincit contrarium , appli-eatus ligno arido non vincit , quia non invenit. Et scuti gratia habitualis primo collata Adamo . & gratia habitualis Adamo post peccatum reis stituta eiusdem speciei suit: Et tamen , ut primo collata , non eiecit peccatum , quod non invenit, nec sanavit
eum quoad mentem , quia non erat infirma. At vi restituta expulit pecca
tum , quod invenit , & sanavit mentem , quam corruptam deprehendit . Sic de gratia actuali in utroque ita tu discurro. Ex quo concludo, differentiam gratiae essicacis in utroque statumini potitus penes extrinsecum , nempe subjectum , quam penes intrinsecuin, ipsam nempe gratis 'essicacis naturam.
168쪽
Ractatus iste, quem de Divina voluntate , seu de Deo volente inscribimus , si quasi deforis .& in cortice spe latur, omnibus patens est , lea perius, H d ut nemo . qui admiserit Deum esse, eum esse scientem , ac volentem negaverit. Quis enim ambigat , in Deo esse voluntatem , cuius voluntate cuncta iacta sunt , reguntur universa Uerum si introspice te, ac penetrare quis conetur , non nisi abdita inaccessa , latebras caligine plenas. mysteria humanum captum superantia deprehendet; ut nisi fidei lumine identidem consortaretur , me ibi iniere posset, ne viam veritatis amitteret . Quomodo enim conciperet UO-luntatem divitiam immutabilem , sed liberam ; velle omnium salutem . sed etiam aliquorum perditionem ; efficacem esse, ut ei nullus resistat, & tamen humanam non laedere libertatem Η.ec , similiique sunt, quae terrerent animum , nisi divinae gratiae auxilio, eui unich fidimus , omnia haec pro viribus nos evasuros else speraremus . Igitur de divina voluntate primo quς- remus existentiae rationem . obiectuin ,& divisionem. Secundo immulabili latem , & libertatem . Tertio causalitatem , & essicaciam.
DUBIUM I. Aneficaciter probet D. Thomas, esse
in Deo Voluntatem. . I. Quὸd in Deo si Voluntat . I. oluntatis nomine ni I aliud veis
clinatio , qua natura ration Iis assicitur, & con; ungitur cum h no cognito. Hanc ergo esse in Deo fides docet, omnes enim Textus Sacri existentiam voluntatis in Deo nobis
ollendunt. Psalm. II 3. vers. 3. Omnia euscumque voluit ferri. Isaiae 46. U. Io. Omnis voluntas mea fiet . Matth. s. v.
1 o. Christus orare nos docet dicendo:
stat voluntas tua. Roma l . o. v. I s. ν
luntate enim υus quis resistit Veriunne aliquis reponat , voluntatem de . Deo proprie non dici, sed solum per similitudinem nostri, ad eum modum , quo in ipso dicitur esse ira , & indignatio. Propterea II. Probatur in Deo esse voluntatem oroprie talem sic. omnis persectio limpliciter simplex, seu quae t .sito conceptu formali nullam essem ialiter dicii imperfectionem , piopile , hoc est secundum propritin tuam sor-num , poncnda est in Deo, ut supe
169쪽
rius qu. 3. de egentia Dei dub. 4. ν. 1. ostensum est : Sed voluntas est huiusmodi; ergo &c. Min. probatur . Tum
iiii i ii intelligere verum , est persectio inpliciter sinplex , ev ideo in Deo
statutinus intellectum , & scientiam secundum propriam rationem , ab omni unpei sedi one . quam liabet in creaturis , desςcatam o cur prosequi honum , & erga illud affici , persectio simpliciter non erit ρ Eo vel maxime , quod , ut stati in dicemus , voluntas necessario consequitur ad intellectum Tum etiam. Si quia Deus est infinith erus, non esset perfectus, nisi se ip- suin intelligeret ; cur, cum si infinith bonus , perfectus esset , etsi suam
bonitatem non amaret, cum sicut verum est intelligibile, ita bonum amabile sit ΤIlI. Neque dicas, hanc esse conditionem voluntatis , ut moveatur ab obiecto suo, nempe bono, tanquam, fine; Deus autem , qui est primum movens immobile, a nullo moveri potest : Dei etiam nullus potest esse finis , cum ipse sit finis omnium.
IV. Nam respondeo, conditionem voluntatis esse , ut realiter moveatur
ah obiecto suo , & ii fine , quando ta infinis eius , quam obiectum est aliquid extra volentem. Si vero obiectum , &finis voluntatis sit intra volentem , i-m5 si realiter idem cum volent eo , movetur solum virtualiter, & secundum modum significandi . Cum ergo obiectum voluntatis divinar sit solata divina bonitas, & finis sit ipse Deus, non movetur a suo obiecto . & sne, nisi solum virtualiter , 5c secundum modum significandi ; quemadmodum quia sola divina essentia , ui repraetentans divinas veritates est illa, quς per se movet ad cognitionem sui. &divinorum , dicitur causa divinae cognitionis solum viri uali, . Sic ergo divina bonitas est viri uiliter finis , &obiectum movens divinam voluntatem , quia sic illi comparatur , ac si esset finis & movens; & si voluntas Dei aliquam causam habere posset , non a-
lia in haberet, quam bonitatem suam. Esto enim Deus amet, & velit etiam bonitatem in creaturis repertam , ab hac tamen non dicitur moveri , neque hanc respicit tanquam finem, sed unice bonitatem suam . Sis igitur tali
ut sinem ; alia vero , ut ad finem, inquantum eonderet divinam bonitatem , etiam alia Vfam participare. U. Clarissime totum hoc expressit idem S. Praeceptor qu. 23. de verit. arat . ad 3. his verbis: Selendum es autem , quod voluntas , volitum alia quando distiuguuntur feeundam rem ; ω
tune volitum eo aratur ad volunta
rem, sicut realiter causa sina Iis. Si autem voluntas , Er volitum distinguun
tur tantiam ra Ane , tune volatum non
erit ea a finalis voluntatis , nisi fe- eundi m m udum significandi . Voluntas ergo divina eomparatur sicut ad sinem ad bonitatem suam , qua secundum re, aen idem , quod sua voluntas, distinguiatur autem foliam secundam modum In candi . Unde relinquitur , quod voluntatis divina m bil sit ea a realiter , sed fit m feeundam modum significandi . Nee est inconveniens , in Deo signia fari aliquid per modum causa : Ae eis nim ditiinitas significatur in Deo , ut habens se ad Deum per modum ea usa Iurmalis . . II. Ratio qua D. Thomas probat in Deo
VI. T . Thomas hac I. p. quast. I9. AI art. I. & quas. 13. de verit. artis. I. probat. In Deo esse voluntatem hoc discursu : in Deo est intelle. elus, ut supra ollensum est ; ergo in
Deo dehet esse voluntas: Omnis enim natura intellectiva volitiva esse debet. Consequunt iam explicat S. Doetor sic. Sicut ius naturalis, ut lapis, consti uitur in esse naturali per sitam so mam naturalem I ita natura intelle-V 1 ctuain
170쪽
ctualis constituitur actu intelligens per suam formam intelligibilem r sed res
naturalis constituta in actu per suam formam naturalem , fundat inclinationem naturalem ad bonum conveniens illi, ratione suae sor naturalis; unde m sorma , seu natura lapidis nascitur in lapide naturalis inclinatio incentrum, tanquam illi ratione sormae gravitatis conveniens; ergo natura intellectualis cognoscitiva boni, per sormam intelligibilem fundat inclinationem ad bonum cognitum per illam , ut conveniens et sed inclinatio in bonum , ut cognitum per intellectum , est inclinatio non mere naturalis, sed elieita, quae est voluntas I ergo natura intel pectiva boni necesse est, ut sit etiam volitiva. Ut I. Ex hoc discursu colligitur pri-rad, non possie dari naturam intelleiactivam , quae volitiva non sit. Non enim dari potest natura, quae sit intellectiva entis , & non intellectiva honi convenientis sibi, quia est idemens , ac bonum , & bonum est proprietas entis: sed natura intellectiva boni convenientis sibi debet esse volitiva illius: cum enim bonum cognitum ut conveniens sit excitatiumn ad sui amorem, sicut e contra cognitum, ut distori veniens , sit excitativum cognoscentis ad sui fugam ; necesse est ut in cognoscente bonum sit vis , qu 1 possit a tali bono excitari, & illud p r sequi et haec autem in natura uuellectiva est voluntas. viri. Colligitur secundue, in narura cos noscitiva prius esse gradum cognoscitivum , quam appetitivum. se a volitivum. Is enim ordo servandus est inter gradus, seu potentias, qui servatur inter objecta , & inter actus :prius autem eli Objectum esse cognoscibile, ω cognitum ut conveniens , quam esse voli bile, de viatium ; ergo prior etiam est vis cognoscitiva boni , ut convenientis, quam vis appeti tua illius .
esse cognoscitivum sequatur ene appetitivum , seu volitivum , non tamen ad omnem cognitionem sequitur actualis amor , seu volitio rei cognitae, vel fuga ejus .' plura enim cognoscimus ,
circa quae non accendimur , aut amore, aut odio. Ex ea ergo cognitione
solum nascitur amor , vel fuga in appeti iis , quae pyactice proponit aliqv d , ut conveniens , ve, ut disconveniens cognoscenti: si enim speculati vh solum cognoscam naturam sanitatis , nec ea in confiderem , ut hic , & nunc practicEmihi convenientem , & bonam, certe nullus nascetur in me sanitatis amor . . III. momodo Voluntas in Deo sit.
r. p. gus. 29. laudata artis. I. ad x. in Deo non esse voluntatem per modum appetitus rationalis, sicut est in nobis, sed pure per modum volun talis; Uoluntas enim ideo dicitur a petitus rationalis , quia appetit ea , qua nondum babet. Nihil autem vult Deus ,
quod non persectissime possideat ; &nc non est in eo voluntas per modum appetitus. Quia tamen voluntas habet etiam hunc actum , ut amet quod habet, o delectesur in illo , quam tum ad boe mlumar in Deo ponitur , qui semper habet bonism .XΙ. observo secundo , cum eodem S. Doctore quast. eit. artie. h. ad 3. quod sicut Deus uno actu omnia intelligit, ut, uno actu omnia vult et Sicut t i quit 1 intelligere divintim est unum , ura multa non videt, nisi in uno : ita velle divinum es unum , ω simplex , quia multa nou vult , Misi Per unum , quod es bonitas sua . Ait vero ponenda st in Deo voluntas pure per modum actus, an etiam per modum po entiae.
Xl I. Dico pari formiter nos loqui debere quoad hoc de divina voluntate , ac superius de divina scientia q. r.
h. I. f. q. locuti suimus. Sicut ergo ibi absque ullo sti upulo dili in xi in