장음표시 사용
71쪽
tentia secundum alium , & alium resipectu in ad alios, & alios actus, inadς-quatos tamen, & ex solo modo concipiendi diversos. Sicut enim intellectio, qua Verbum procedit, sormaliter eminenter habet munus intelligendi , &simul producendit Ita intellectio, ut
secundario con notat creaturas, formaliter eminenter claudit munus dirigentis, imperantis executionem, & eκς-quentis.
XIII. obiicies adhue. Quae distinguuntur realiter in creaturis, translata in Deum distinguuntur salie virtualiter; sed potentia executiva distinguitur realiter ab intellectu , &voluntate in creaturis I ergo &c. Confirmatur. Illae potentiae distinguuntur virtualiter in Deo, quae habent distinctos actus , & diversa obiecta; at huiusmodi sunt potentia executiva, & intellectus: Actus enim intellectus divini est intelligere , objectum vero illius est ens divinum, ut verum intelligibile; Atactus potentis
executivae est facere, seu producere o , obiectum vero illius est ens creatum, ut factibile; ergo &c. XIV. Respondeo pri md , negand. mi. Et constat in Angelis, in quibus cum, ut supra diximus cum D. Τhoma , non detur alia operatio, praeter intelligere,& velle, non distinguitur potentia Operativa ab intellectu , & voluntate . Respoudeo secundo, majorem esse a veram, quando ea , quae in creat ut is distinguuntur , distinguuntur distinis etione orta eκ rationibus formalibus eoium: secu, ver5 , si eorum distinctio oriatur ex limitatione, & potentialitate ; sicut accidit in nobis , in quibus potentia executiva realiter ab intellectu , & voluntate distinguitur , quia natura humana , cum non sit pure intellectualis , & simpleκ , sed mixta ex corpo e , & spiritu, praeter intellectum , & voluntatem indiget viribus , & potentia distinctis, quibus per
organa corporalia suas operationes exerceat, & exequatur, ut docet D. Thoen. I. p. gu. H. ari. I,
XV. Ad confirm. dico, eas quidem potentias distingui in Deo virtualiter, quae habent diversos actus adaequatos, de primarios , respiciuntque diversa obiecta formalia adaequata , & primario inspecta , non vero si habeant diversos actus inad qualos , & respiciant diversa obiecta materialia tantum , &secundaria . Sic contingit in casu. Actus enim imperii ordinantis executi
nem est quidem distinctus ab actu intellectus divini speculati vi , quo se ipsum cognoscit, sed tamen est actus inistellectus practici , qui non in alio ab actu intellectus speculativi secernitur, nisi quod conjunctum habet actum v luntatis . Similiter ens divinum est obiectum formale, & primarium tam intellectus practici , quam speculati vi . hoc so o discrimine , qu bd intellectus practicus illud respicit , ut imiis tabile , & participabile di creaturis , quarum est exemplar, & idea: quod
est addere solam con notationem ad objectum materiale . & secundat rum XUI. Obiicies tandem. Actiones intellectus, & voluntatis sunt actiones immanentes, & aeternae; sed actio p tentiae executivae est actio trantiens .& temporalis; ergo actio potentis ex cutivae non est actio intellectus &c.; alias sequeretur , quM res ab aeterno fuissent productae, quia non stat, dari ab aeterno actualem productionem ,& non dari ab c terno rem productam ;hoc autem est contra fidem . Respondetur, dist. maj., sunt aeter nae quantum ad denominationem intelligentis, & volentis . conc. mai., quan tum ad denominationem producentis ad extra, nego mai. Actio ergo divini intellectus practici duplicem den minationem dat Deo . Unam intelligentis , & volentis creaturas producere , & haec est aeterna . Aliam actu preducentis illas , & haec non debet esse ab aeterno, sed solum pro eo tempore , quo Deus voluit, eas de non esse iransire ad esse . Cumque Deus decreverit, creaturas transire ad esse solum in tempore; ideo quamvis tota enii.
72쪽
entitas actioias productῖvae fit ab diterno, ab cierno tamen non datur denomina io producentis, quia non datur connotatio requisita ad talem denominationem , nempe passiva rerum ab aeterno prodiictio . Ita respondet S. Thomas hae quas. r . are. 3. ad x. dicens seientia Dei est eausa rerum , secundum quod res sunt in scientiata , non fuit autem in scientia Dei , qtiaod res
essent ab aterno . Unde quamvis ferentia Ddi sit Merna , non sequitur tamenta , quod ereatura sint ab aterno . Videatur etiam qu. a. de verit. arι. 14. ad A.
. III. an potentia operativa Deἰ formaIito , ω in recto consistat in intellectu,
XVII. 'm Ico tertib. Potentia imm II diath , ae formaliter exeineutiva in Deo non est voluntas , sed
intellectus practicus, ut motus tamen,& applicatus , voluntate. Est expressa mens S. Thomae hoc artie. S., ubi ait : Oportet , quod forma intellectus sit priueipium operationis , sient calor est principium eatefactionit; sed calor est principium immedia id productivum e Iesactionis; ergo sorma intellectus &c. Qubd verd ut forma inellectus sit principium operationis debeat moveri voluntate , Ostendit S. Doctor subiungens : θου eonsiderandum ea, quὸd D
ma naturalit , in quantiam ea forma manem in eo , eui dat esse, non nominat principium ast onis , sed ferundum qu bd habet inelinationem ad essectum rem similiter forma intelligibilis non nominat prineipium actionis , feeundum quod est tantam in inteII sente, nisi a 4 sungatur et inelinatio ad effectum, quae I per voluntatem . Chm enim form intelligibilis ad opposita se habeat, elim sit ead- fesentia oppositorum, non pro
dueeret determinatum essectum , nisi determinaretur ad unum per appetitum , rast dieitur s. metaph. text. I . Ex quibus patet , Voluntatem divinam ad
Tom. III. productionem rerum remparari tamquam moventem. & determinantem imiellectum ad producendum potitus hoe , quam illud , & proinde non ut primcipium immediat E, & ratione sui productivum , sed ut deletini nativum pri tipii productivi , nempe intellectus . Quare concludit S. Doctore necesse est . ευοι Da seientia fit causa rerum , se
eundam qu)d habet voluntatem eoniumctam . Unde scientia Dei . ferundam qu des ea a rerum , consuevis nominari scientia approbationis.
Hi ne apparet, quomodo intelligenisdus sit , si aliquando videtur dicere . voluntatem divinam esse causam re rum , imb principalitatem eausalitatis tribuere voluntati, ut in I. dis . 38. q.
I. an. I.; Exponendus enim est, quod nominer voluntatem causam , non imis
mediatam , & executivam, sed moti invam , eique tribuat principalitatem . eausalitatis , quia determinat principium executivum, nempe scientiam ,
ut hoc potius producat, quam illud.& ut practica sit, & non solum specuislativa. XVIII. Probatur deinde ratione iundamentali. Illud attributum divinum est immediate productivum e reais turarum, a quo immediate, & elicitiisve procedit actus , quo Deus creaturas producit; sed talis actus non procedit eliciti vh 1 voluntate, sed ab inistellectu practico, ut moto voluntain te ; ergo principium immediat E productivum creaturarum non est volu tas , sed intellectus practicus . Mimprobatur. Deus producit creaturas peractus imperii , dictionis , & locuti nis et Dixit Deus , fiat Iuκ : ω factae es lxκ: Gen. r. v. 3. Ipse dixit, L Dincta sunt . ipse mandavit , is ereat funi: Da m. I 8. v. s. Et Psalm. 31. V. 6. Urebo Domini GIi firmati sunt , ω
spiritu oris Hur omnis virtus eorum. δsed imperium est actus elicitus ab intellectu praei leo , ut docet D. Thom.
I. 2. quaest. II. artis. r. , dictio etiam ,& locutio interna actus intellectus est: unde Uerbum Divinum procedit peris inlet.
73쪽
antellectum, quia procedit per dicti nem , de locutionem Patris aeterni aeuo &c At de hoc superius dixi
XIX. Sed oppones prim5 varia scripturae dicta, quibus videtur divinae
voluntati tribuere creaturarum productionem. Psalm. t 34. U. 6. Omnia qua eum rus voluit Dominus Deit. Iudith. q.
V. A. Hoc factum est , quod ipse voluisti .
Ad Ephes. i. v. xl. Qui operatur omnia secun .m eontium voluntarix sua .
Respondetur, haec, & alia, quς possent afferri, solum probare, non quod forentia immediate causativa sit vo-untas , & non intellectus, sed quod
intellectus non sit operativus, nisi ut adiuncta in habens voluntatem, ut ipsum applicantem, & moventem ad exercitium. Cum enim actus, quo Deus sorinaliter res ad extra producit , sit actus imPerii, qui, esto sit actus elieitus ab intellectu, a voluntate tZmen, ut ab applicante , & movente est u
de t ait D. Thom. I. a. qu. IT. ar. I. retinguitur , quod imperare sit actus rationis, praesupposito actu voluinatis , i L. cujus virtute ratio movet per imperium ad exercitiu- actus; propterea actum ,
quo Deus producit res ad extra , Scriptura modi, tribuit voluntati applicanti ad operandum , modo intellectui exequenti applicationem. XX. opponex secund5. D. Thomas
a. p. quo. 29. art. 4. ad 4. dicit, quod
uuius , ω ejusdem esse ius . . . frientia
est eausa ut dirigens ..... voluntar ut imperauL .... potentia est eausa ut exequens ι ergo scientia in Deci concurrit solum directiud, non executive : quod
Respondeo , dist. cons. , scientia speculativa, conci conseq., practica, ne-RO consequentiam . Diun ergo ait D.
Thomas, quda scieruia est causa diligens , loquitur de scientia speculativa , &simp licis intelligentiae , qua nimirum eoucipitur forma operis , sc quae praecedit Volantatem, quia i inquit forma , ut est iis intellectu taut m , nos αι ermi Iur ad hoc , quoi sit, veι nom
D in effectu , nisi per voluntatem : una de inteιIectui speculativus nibu die a deoperando. Non autem loquitur de scientia practica supponente actum volun latis inclinantis, & moventis ad opus: sed hanc indicat, dum ait: Sed polemoria est eausa ut exequens , quia nomi nas immediatum irine ilium operationas .mare secundum D. Thomam scientia , ut praecedens volantatem, est caus solum dirigens , ut ver 5 subsequens voluntatem imperantem sidest ut excitantem intellectum ad imperandam eis xecutionem operis vocatur potentia ,& eausa immediate exequens , quia licet imperium formaliter in intellectu sit, radicaliter tamen , de motivd est
XXI. Oppones tert Id. UOIuntas pro-κimius aceedit ad executionem operis, quam intellectus; ergo in illa , non initio potentia executiva Dei ponenda est. Ant. prob. Post imperium, quod est ultimus actus intellectus , ordine executionis , sequitur in voluntate a ctus usus , qui ordine executionis est simpliciter utilinus, ut expresse docet
usus proximius accedit ad executionem 2 ut enim docet D. Τhomas ibi rusus utentis eonjunctus ea eum actu jus, quo quir utitur . Non enim utitur aliquis baeMlo , antequam aliquo modo per baculum operetur . Imperium autem
non es simia cum a me esus , cui imperatur , sed uaturaIiter pravis es impeνium , quam imperio obediatur . Ergo in usii
potius, quam in imperio potentia executiva Dei locanda est. XXII. Respondeo , neg. anteci: Ad ejus probationem, quidam admittentes in Deo hunc actum Usus secutum adactum imperii intellectus, respondent diit. ant. , post imperium suti munere
dirigentis sequitur &c. , conta anIec. ssub manere exequentis , nego anteco
In acta itaque imperii duplex munus dili inguunt , alterum dirigentis , seu intimantis, alterum exequealis , & di eunt, quod sub manere dirigentis prς- cedit quidem usum, tanquam dirigens, i
74쪽
Dub. seu veritis intimans Ipsum , sed sub
munere exequentis sequitur usum , &sub hoc munere est rerum productio,& se proximius accedit ad producti nem rerum, quam usus . Et hie loquendi modus fundamentum habet in
Sed ratis i inquiti potes aliquid intia
mare , veI denuneiare dupIiciter . Uno modo absoIut , σω a quidem intimatio primitur per verbum indieativi modi , sietit si aliquis aIleui dicat: hoe est tibi faciendum . Aliquando autem ratio intimat aIiσuid alicui movendo ipsum ad Boe r ω talit intimatio exprimiturpe virebam imperativi modi: puta eam alieMi dieiture De hoe . Cum ergo ope
ratio Dei ad extra modo imperati v exprimatur : fiat lux et fiat firmamentum e & statim subdatur: cm facta staκ r ω factum est firmamentum et rein rum productio passiva immediath eo respondet, & sequitur ad imperium Dei, & proinde ad imperium ut exeriquens , & non soliam ut intimans abis Ioluth, vel denuncians. Alii verh, licet in voluntate treata post actum imperii admittant actum usus , illum tamen negant in voluntate divina ; dicunt enim, qudd in tantum in voluntate ereata post actum imperii ponitur actus usus , quia p sito actu imperii, superest aliqua dinficultas in applicandis potentiis exeocutivis ad actum , vincenda per actum usus; eam autem in Deo ista dissicultas non detur , imo nec detur potentia executiva distincta ab intellectu practico, euius imperium est formali. ter ipsa executio; ided cessat totaliter necessitas actus usus imperium subsequentis . Utraque responsio probabilis
XXIII. Sed diees . Seeundum D. Thoinam actus productivus creaturarum debet esse actus scientiae , cum scientia Dei sit causa rerum i sed actus imperii non est actus scientiae: vel Nnim imperat iactibilia , & se est actus proprius artis: vel imperat agibilia,& sic est actus prudentiae; ergo &c.
Respondeo, negando min. Et dico, quM , cum secundum D. Thomam hoeaνt. 8., & alibi frequenter, scientia Dei se habeat ad res creatas , sicut scientia artificis ad artificiata , & sicut scientia artificis causa artificiat rum est , it, scientia Dei si ea ustia rerum ; nullum video inconveniens . quod imperium , quod est proprium artis, sit actus proprius scientiae divinae , ut respicit iactibilia. Esto enim scientia speculativa contradistinguatur ab arte , scientia tamen practica, quae est se ut scientia artificis qualem ense scientiam divinam , dum causat res , docet D. Tho. coincidere potest eum arte , & imperium cire a factibilia a ctus utriusque este potest.
DUBIUM U. An scientia , su Deus eausat res, fit Scientia visionis , an Simplicis
I. O Tatuimus in preteedenti Dubio , ' Potentiam executivam Dei, se omnipotentiam , esse ipsum diis
vinum intellectum , & actualem rerum productionem esse actum intellectus , seu scientiam practi eam. At quia , ut vidimus, scientia Dei, alia est vis
nis , alia simplicis intelligentiae: idebquaerimus, qu nam eκ his duabus actu Deus producat e reaturas. Pro quo
II. Adverto, quM circa producti nem creaturarum plures actus in i tellectu divino concipere possumus . Nam , praeter actum imperii, quem diximus , esse ipsam actua Iein rerum productionem , alii ante ipsum concipiuntur actus dirigentes voluntatem divinam , sive ad intentionem finis, sive ad electionem mediorum. Sicut enim lait D. Thom. in I. dist. 38. quςst.
1. art. I. est se proeessus in productioin ne ara etati. Primo scientia artificia.
75쪽
tis ostendit In m. Meunn voluntat Gius intendit finem illum . Tertio υ ιuntas imperat actum , per quem educatur Uur , cinea quod opus scientia arti ficis ponis formim conceptam. IlλSc lenistia Dei , quae se habet ad modum
icientiae artificis in cauciando res, ut diximus ex eodem S. DOct. , primo no sillo modo intelligendi ostendit diurnet volantati finem. , deinde voluntas mistendit , rursus scientia proponit meis dia. , quae voluntas eligit, Inde sequiis tur imperium. De his erso actibus inotellectus , seu scientiet divina quaerimus
quae Ico pri M. Scientia , solum di recti ve ad rerum productionem concurrit , qualis est scientia ostendens finem , α media, est scientia simplicis intelligentiae. Prob. Scientia, quae directi- v. concurvit, vel ei cognitio dui gens intentionem finis, & ostendens finem , vel est consilium , se a iudicium. pr ponens media . & dirigens electionem gsed virique eit notitia simplicis inielli tantiae; ergo dcc. riti paret, quia prς- ter dictis cognitiones non datar , alii imperium , quo1 , ut vidimus , non Δ recti ste solum ,. sed effective concur-xitia in n. vero prob. Cognitio , quae concipitur praecedere existentiam , de saturitionem rei est scientia simplicis intelligentiae quae respicit rem , ut pol Eoilem, nondum determinatam ad existendum; sed tam cognitio regulans
decretum iraentivum, quam electivum praecedunt vel suturitionem. ergoo c. Minis prob. Finis non est determinate faturus , nisi satura sinI media , me eia non sunt determinate futura , visi sint electa , & ordinua ad executi nem I ergo cognitio praecedens &. diis rigens cecretum intentivum , electavum , bd mecativum praecedit nostro modo concipiendi rerum suturitionem. cum haec habeat aer ex decreto me cuintivo. IV. Sed diees . Cognitio regulans decreta intentiva Dei circa rerum productionein est cosuitio practica , qui Rordinatur ad iaciendum extra Deum .
sed omnis cognitio practica est in Deo scientia visionis, quia scieruia simplicis intelligentiae est pura notitia e rum , quae nec sunt , nec fuerant , nec erunt, nee respicit faciendum, sed iactibile L ergo &c. Respondetur, dist min. , omnis coognitio practica effective est S c , , contamin. , cognitio practica solum remo te, de directive, nego min. Cognitio practica est dupleκ, alia sectiva, aliadi rectiva, non solum enim practicum
est , quod producit, sed etiam id, quod
dirigit ad productionem is Scientia ergo simplicis intelligontiae , esto non possit esse practica productive, potest tamen esse practica directive , qualonus dirigit actus intenti vos voluntatis circa rerum proluctionem . v. Dices tamen . Scien: ia simplDeis intelligentiae non respicit res , ut producendas, sed ut producibiles ; at scientia practicae etiam directiva respicit creaturas , non ut mere produci
tales , sed ut producendas, seu ut s turas saltem pro ligno posteriori; ergo non est. scientia simplicis intellia
Respondetur, dist. mai. , ut prod cendas executive, ultimath, bc conlamatio , couc. Mai. , intentive, indeterminate , Et inchoative , nego maj. :& distincta similiter mi. , nego conseq. Scientia ergo simplicis intelligentiae , esto non possit respicere creaturaS , ut producendas, vel ut suturas uitia male, eκecutive . de determinare, potest tamen respicere illas , ut prod tendas , vel non producendas indeteris minatE , seu ut producendas fouim tuistenti vE , & inchoative. Sic autem sunt
creat arae pro priori ta decretum me tu livum: cognitio enim ostendens finem , solam ostendit bonitatem finis
76쪽
Woluntati eonsilium verb , teste D.
monit inedia, ut congrua fini. πιλ-po: ita oliensione finis , voluntas eum non intenderet, finis rem ineret possibilis: de si posita intentione finis. ω consilio de mediis, ea voluntas non eligeret, media adhue essent possibi. Iia: de tandem si posita electione , non
daretur decretum ordinans executi nem, nec media, nec finis essent um
quam futura absolute . Ex quibus sequitur, quod, etsi Scientia Dei sup-Ponat actu in voluntatis , adhuc potest esse scientia simplicis intelligentiae irTaue autem solum esse scientiam vitionis, quando supRonit decretum executrumna tunc enim sunt ultimate
futura, & praesentia Deo , ideoqu objectum scientiae visionis. l. III. Rest itin de actis Imperii executivi.
II Deus in actu secundo res prO- ducit , quam vocamus actum imperii, est scientix visionis . Probo. Scientia, quς versatur circa res actu existentes , est scientia visionis, non simplicis in- Muigentiae, quae respicit res , vel ut mere possibiles , vel solum ut in acta primo producendas, & inchoative suturas ; sed scientia, quae est actualis Terum productio, respicit res in acta secundo existentes: quia terminus a vivalis productionis est res actu existens ; erM &z.
rerum prodactio, non est scientia vis cmis, quatenus praecisE, & formaliter visionis est et sed soldin quatenus est approbationis, seu qualenus applicata per decretum executivum divinae voluntatis. Est D. Thom. hac r. pare. uast. 24- art. 8. , ubi coacludi tr Uodo seientia Dei , seeundum , quod es eausa rerum consumit nominari scientia approbat ranis . Ut eκplicetur haec conclutio,
suppono, quod , licet scientia visionis,& approbulonis sit uniea scientia in
Deo, dicit tamen diversum respectum. Ut enim visionis est , respicit objectum, quod intuetur. Ut ver Λ approbationis, respicit decretum di Winae voluntatis , quo applicatur. Ut ergo vi
sionis est, &ut pure intuitiva , ac sui objecti contemplativa , non dicit esse causam rerum, sed eas potius supponit in aliqua priori naturae jam factas, Se productas a se ipsa , quatenus est practica , & approbationis et
Ad eum modum . quo eadem cognitio, licet sit productiva verbi, & con templativa eiusdem , quatenus tamen est contemplativa, non est productiva
verbi , sed illud supponit productura, se ipsa, quatenus dictio est.
si scientia Visionis , quatenus prςcish visionis est , esset productio rerum , omnis scientia visionis effet productio , quia cati talis aequivalet universali, dedi causali ad universale est bona coninsequentia; sed non omnis scientia visionis est actualis productio , etiam in Deo. Tum quia scientia, qua cognoscit se ipsum ementialiter est visio. Selamen nihil producit. Tum quia Deus scientia visionis eognoscit peccata prς- terita , praesentia , & sutura et de t men illa non producit.
sic . In tantum scientia visionis esse otest productio rei, in quintum h et efficaciam ultimΑ . Se comoleta in ordine executivo: sed hanc essicaciam habet ex participatione voluntatis ,
quae est primuin movens quoad exerincitium , de executionem , ergo Sce. Utramque partem docet D. Thomas , tum hoc aνt. 8. . tum in I. dist. 38. qu. I. art. I. his verbis et Selendum ea e ro , quod scientia feeundam rationem scientra non dicit aliquam ea alita tem , aliis omnis fetentia causa esset a
sed in quantum est sesentia artificis . Inde prosequitur, qudd sicut scientia artificis non ponit in opere formanti conce tam , nisi ex imperio volunt
iis ; ita scientia divina . Et en hae tandem
77쪽
6st Cus. V. De scient. futur. eonting. a M.
tandem concludit: qudd fietit quidquid
ace idit in est ictu per defectum a forma artir , v I a fine , non reducitur in mentiam artimis , sicut in eausam s it, malum , quod es deviatio a forma , cr. sine , non causatur a scientia Der ἔfed tanthm eausalitatem habet respectu bonorum , seeundum quod consequuntur formam divina artis, O finem e non ιamen quod respectu horum dieat perfectam raιionem ea alitarix , nisi secun-dsem quδd adjungitur voluntati. Et i deis in littera dieitur , qu d mentia beneplaciti est eausa rerum . Et propter hoe etiam Abieenna dieit s Lib. de intellig. c. r. J quὸι, in quantum Deut eois Inoseis essentiam suam , Θ amat , veι vult eam , fecundam qu bd est primipium rerum , quarum vult, se esse prine tum , fluunt res ab eo . Idem docet qu. 1. de
X. Sed oppones contra superius dicta. Αctualis rei productio nequit supponere rem productam , sed scientia visionis supponit res a Deo productas; ergo&c. Min. prob. Primb , Genes r. v. 3r. dicitur vidit
Secundo, scientia visionis , utpote cognitio rei existentis , supponit rem existentem, & consequenter jam productam a
Tertio, in nobis intuitiva eognitio supponit rem iam productam ἱ ergo
arib, sicut simpIex notitia respieit possibile , it, scientia visionis recpicit obiectum existens ; sed simplex notitia supponit possibile , nee illud possibile iacit ; ergo scientia visioni supponit existens objectum , nec illud
facit existens. 'Quinto, nulla scientia facit , sed supponit obiectum suum ; sed scientiae .isionis obiectum est res existens; ero illam non facit, sed supponit exi
XI. Respondetur, dist. min. , scientia ut visionis est , & contemplati v rei saetae, conc. min. , scientia visi nis habeus ad unctam voluntatem iaciendi, nego mi. Talis autem est scientlia visonis , quam dicimus esse rerum
productionem . Res enim naturales t ait D. Thom. hoc ara. X. ad 3. Iunt m dia inter mentiam Dei , O seientiam 'nsram. Nos enim scientiam aeeipimus d rebur naturalibuι , quarum De s per
suam mentiam eausa es et tinde μαι stibilia natura Ita sunt priora , quantis mentia nostra , O mensura ejus et ita frientia Dei est prior , quam res natu ra Ira , ω mensura ipsarum : Mut aliis qua domus es media inter selemiam a rimis , qui eam feeit, O seientiam in Irus , qui eius cognitionem ex ipsa iam facta evit.
Ad primam prob. min. dieo, quddscut arti sex per suam seientiam iacit domum , & domum iam iactam contemplatur , & probat; ita Deus per suam scientiam imperantem secit omnia: & hoc indicant illa verba Gen. I. Dixit, fiat, O facta sunt. Deinde ea iam facta intuitus est , ac probavit: de hoc indicant verba allata vidit Deia
uncta , qua Deerat , O erant vald/ bona . Haec tamen inter scientiam artificis creati, & Dei differentia est, quod scientia artificis creati , dum opus hse factum contemplatur, est pure speculativa , opus enim etsi in suo fieri pendeat i scientia artificis creati, ab ea tamen non pendet in facto esse, &conse mari . At res naturales 1 Dei scientia pendent, nedum in fieri, sed etiam in facto esse, & conservarie unde scientia Dei, qua intuetur res , se factas, easque probat, est conservati. va illarum, & ideo practica.
Ad secundam dico , visonem nor petere, ut suum objectum supponatur per aliam actionem productum , de mxistens , sed suffcere , ut terminetur ad existens: quod verum est, sive sit factum existens antecedenter ab alio, sive concomitanter, & a se. Ad tertiam dico , in nobis, ut nuper dicebam cum D. Thoma, notitiam intuitivam esse purE contemplativam rei factae, non vero practicam , & --ctivam, scut an Deo.
78쪽
Ad quartam pariter dico , scientiam
fmplicis intelligentiae esse purE speculativam rei possibilis; scientiam tamen visionis posse esse practicam: &hoc modo posse essicere objectum pro
Ad quintam dico , verum en deis scientia speculativa , non vero de scientia practica , qualis est scientia Dei, ut productio creaturarum est: sicut enim eadem intellectio producit Ue bum , & in Uerbo contemplatur , ita eadem Dei scientia creaturam prod cit , & eam intuetur. An autem res ideo sint, quia scpuntur a Deo, vel potius oppositum, su- se tractatum est supra hac qu. Dub. 3. s. 3. , quo lectorem remitto.
De Divina fetentia et ea futura eontis- gentia absoluta .
FUiurum ilIud dieitur, quod, est
nunc non sit , aliquando tamen erit . Duplex autem est ; aliud necessarium p aliud contingens . Primum illud est, quod ii, qrit, ut non
volui non esse, ut crasti nux ortus S
lis . Contingens vero est , quod taliter eveniet, ut absoluth aliquando posset non evenire , ut adventus Anti- Christi. Hic loquimur de Scientia Dei circa futura contingentia . Haec verbrursus , Mia sunt sutura absoluta, quτscilicet independenter ab omni condi-trone aIiquando ei unt; alia conditi Irata, quae erunt, si ponatur aliqua
conditio. his sequenti quaestione
In praesenti agemus de primis- Utta que qu aestio magna contentione agitata diu uox tenet Theologos ,
An Deus cognoscat sutura contingentia absuluta. . I.
qu. 14. art. 13. , & qu. de . - νς tμυ-11. Et noto cume'dem , qudd ωψιngese aliquid dupli citer potest eonsiderari. Vno modo in se Uso , secundum quo iam est sisse nore consideratur, ut fusurum, sed ut prasent λ neque ut ad utrumlibet eonti gens, sed ut aeeterminatum ac unum ω propter bor infallibiliter subda potest reri a cognationi , D Ore sensui visκr, Aueckm vadeo Sortem sedere . Alio modo p tea considerari eontingens , ut est in sua causa ζ aesie eonsideraι- , ut futurum
P ut contingens nondum determinatum ad unum, quia eausa contingens se ba ρε , - ν ω sic contingens novi DDartur per eertitudineis alicui eosso tion3. unde quicumque cognoscit esse meontingentem in causa sua tantum , non
habet de eo , nisi coniecturalem eunitio nem. Haec D. Thom. Quaerimus ergo, an Deus sutura contingentia cognoscat.& quomodo λII. In re tam certa non desuerunt, qui turpiter erraverint. Mitto blasphemiam mali heri Lothardi, qui seculo 14. per Germaniam, Austriam, & B henatam inter caetera sparsit , Deum nescire maia , qua sub terra Isunr, m ruo propterea exustus Coloniae annor a I. In quo errore cum quaedam, puella pertinaciter versaretur, & propterea flammis esset damnata, dum ad supplicium cremanda duceretur , interrogata, an esset virgo, responditane fertur, fum Virgo super terrais, non sub terra. I c inquam praetere . Cιrea bue s ait S. Thoitias quςst. a. de verit. art. Ia. I diυer odὸ est errarum. Quia iam enim de divina scientia iudicare
79쪽
- ntes ad modum seientia nostra dixe-
rara i , quda Deus futura contingentia non cognoscat . Sed boe non potes esse , ouia secundum boe non baberes provide tiam Le rebus bumanis, qua contim ter eveniunt . Et Geb alii discerunt , u)d Deus omnium futurorum serenaram Iabet , θἀ etincta ex nee state meis
niunt , alias scientia Dei mei- ἀσis Hoc ut evitai et Cicero Lib. de aria minatione eap. 2. , & ut in Deo pro r- denti an , liberumque arbitrium in homine tueretur, & ne omnia fato eve
his itarentur , abstulit , Deo prae
scientiam futurorum. mare, ut ait D. Augustinus tib. s de civit. Det e. u. . dum vult facere liberos, fecit faenis
ei. Nos ultur L loquor cum Augustino laudato J aἐversys isos sacrilegor ausus, atque impior: Θ Deum dicimur omnia seire , antequam fiant ἔ volun
nisi volentibus feri sentimus , ct nomimus. Primum in praesenti; secundum praestabimus in sequentibus. 6. II. Veritas cathoIDa. Ira. v α Ico. Deus ab aeterno cer id, D & intillibiliter novit Omnia
futura, etiam contingentia . Hanc veritatem clamant Scripturae. Psal. 238. v & 4. Intellexist euitationet meas de Ion , semitas meas , ω funitulum meum invesigasti, Θ omnes vias meas
pravidisti . Danie I. I S. v. 41. eXclamavit Susanna: Deus aterne, qui abseonis duorum es eognitor , qu3 nostr omnra ,
antequam fiant . Et e. a. v. 18. sed est inquit Daniel Deus in Caelo, revelans musteria , qui indieavit trbν , Rex Nabuchodonosor , qua ventura funt in n vissimis temporibus . Et v. 19. ur revelat m seria , ostendar ribr , qua venis ruria sunt . Iline
1 v Hoe idem eonfirmant ri textus, oui Dei praedictiones de rebus suturis enunciant. Quare, inquit Origenes Dbro I. contra Cellain, Iuturorum
radictio disinitatis nota est , 6' eIain ea aeν . Et Tertullianus Apologetis. cap. ao. Idoneum s inquit J t stimonium a vinitatis , veritas divinationis, surrens divinationem pro prophetia . Hoc idem testatur Isaias e. 4 r. v. 21. , ubi , ut ostendat Gentilium numinum inanitatem , provocat ea ad annuncianda sutura . Accedant f inquit ὶ ω nunerem
nobis quacumque ventura sunt . Ei v. 23. Annuntiate , qua ventura sunt in
futurum , 6' se lemur, quia Dii estis 'or . Hinc lumen Propheticum , alicui hoomini communicatum , est participatio quaedam praescientiς Dei. De praserentia Dei quid dieam , qua tantas habeτreses, quantos seu Prophetas ait Territ ullianus lib. t. adv. Marcion. eap. s. rIdedque prophetia dicitur divinatio . quia inhabitantis divinitatis in homi ne signum est. At superfluum est pro
re tam certa quaerere testimonia- .
quum Augustinus loco et t. tib. y de
Civit. cap. p. aperte dicat de Cicerone negante Deo praescientiam futuro. rum : Multis sunt tolerabiliores , qu3 νeι Borea fata eonstituunt , quὰm illo squi ιοIIit praescientiam futurorum . Nam
ω eonfiteri esse Deum , ω negare prascium futurorum , apertissima insani U. Ratio hoc idem demonstrat. Pri.
md , cum Deus omnium suturorum , etiam contingentium , causa sit , ea cognoscit, quando in tempore illa proinducit , ne dicamus, eum agere caeco .& ignaro modo , nesciens quid agat. Ergo cum divina cognitio sit invari ais bilis , nee possit aliquid cognoscere smodb , quod non cognoverit semper, ne admittamus pro tempore anter OrI in eo ignorantiam, dicendum , eum
habuisse semper , & consequenter ab
aeterno, suturorum cognitionem .
VI. Secundo , sutura eontingentia sunt ab aeterno cognoscibilia ; ergo Deus, cuius scientiam, utpote inliniis tam , nihil cognoscibile latere unquam poluit, ea ab aeterno cognovit. Αnt. piob. Fulura continsentia sunt vere ab aeterno sutura, quidquid enim ve-
80쪽
ct existit pro aliquo tempore , toto
tempore , seu duratione antecedente sejus existentiam , sive finita sit , sive infinita, verE est futurum , seu verum est , quod aliquando erit; ergo vel Deus
ab aeterno aliquod verum non cognovit, vel cognovit sutura contingentia.
VII. Tertio . Quod certo, & insal- sibiliter ea cognoscat, probat S. Thom.
hoc art. I 3. , ω qu. a. de verit. an. I L.
citatis, sic . Deus videt contingentia , non secundiim esse contingens ad utrumlibet , prout sunt in suis causis proximis , sed secundum esse determinatum , quod habent f prout sunt in
se i piis; ergo illa certo, & insallibi
liter cognoscit. Consequentia patet ex praenotatis β. I. Antecedens, priusquam probem, explico. Contingens esto suapte natura semper sit contingens , id est, potens non esse, non semper est in statu contingentiae, seu indifferentiae ad utrumlibet. Dum est in causa contingenti, est in statu continsenti, dum verb in se est , esto contingens st, non est tamen in statu eontinge
tiae , sed determinationis ad esse , quia unumquodque, quod est , quando est ,
necesse est esse . Sic ergo eκplicatum antecedens probo m D. Thoma hocari. I 3. sic. Deus cognoscit omnia sutura contingentia secundum 'ubdactu sunt ab aeterno simul ; sed ab aeternosmul sunt actu praesentia Deo ; ergo&c. maj. prob. IEternitas tota simul existens ambit omne tempus , de cognitio Dei mensuratur aeternitate; ergo & simul, quae successive fiunt, novit Deus, & omnia, quae sunt in tempore , sunt praesentia Deo ab aeterno, non solum ea ratione , qua habet ra-νiones rerum apud se prasentes , idest , ut cognita cognoscenti : Sed quia ejus intuitur ab aterno feraur super omnia , ut
sunt in sua prasentialitate, idest , ut sunt aeternitati praesentia . Qtiod superius ostendimus qu. 4. bio x. Hinc aperitur via dubitandi , an realis suturorum praesentia in aeternitate eo ducat ad certitudinem divinae cognitionis: quare sit.
Ra prasentia futurorum in aternitate
illa eunoscat VIII. T Um diximus , Deum eera. eognoscere futura continge tia , quia eo noscit ilia ut prasentia imaterna ate , non intendimus , quod ipsa praesentia futurorum sit objectum immediatum , vel medium , in quo sutura cognoscat: dicemus enim , Deum non cognoscere sutura sicut de quacumque creatura iam diximus immediate in se ipsis : sed intendimus,
quod Deus videns suam aeternitatem , seu suam essentiam ut determinatam aeternitate, videat omnia, quae in m
ternitate existunt , & proinde etiam sutura; sicut dicemus , qudd videns sua decreta, seu suam essentiani deis terminatam per decretum , quo statuit , hoc aliquando lare, viaeat fuis
IX. Difficultas est, an haec praesentia futurorum in aeternitate sit conditio necessario requisita , ut cognitio Dei certa , & infallibilis sit: an vero solum requiratur , ut cognitio Dei sit invariabilis in quo non concordes inis venio D. Thomae Discipulos ; id autem sentiam , sequentibus breviter e
X. Dico prim5. Praesentia latur rum in aeternitale est lassiciens ad sumdandam in Deo cognitionem certam,& insallibilem de illis. Est expressa S. Doctoris , cuius ratione sit pra relata prob. Id est sufficiens ad funda dam cognitionem certam , & in sal libilem de suturis contingentibus , quod facit, ut cognoscantur, non quatenus eontingentia sunt ad esse , vel non ense , sed ut determinata ad esse , seu quod ea repraesentat in medio, non indifferenter, sed determina id ea continente ; sed sutura cognita ut praesentia in aeternitate, non cognoscuntur ut contingentia , sed ut determinata adesse, & sternitas est med ium ea determi-I nata