장음표시 사용
111쪽
subsidii spes, partim ingravescens Vlassisai
morbus conatus ejus retinuissent. totus
. tamen dies in restauranda Ticetovii fossa insumptus, Turcis nihilominus coeptum laborem impedientibus , qui hesterna attriti ignominia in suis castris delitescebant. Postridie , praeter usitatum hactenus morem , summo manli Turcarum legiones recta ad portam Lubo rscianam compare-hans . Lubomirscius,providens ne vindictae cupidi agmina sua aggrederentur, tempestiud aciem instruxit. ad divertendum Verb Tartarorum impetum , peditatus Cosa- corum Taporoliensium duo incirca millia in vicinis sylvis abdita collocavit. Vtrinque bellico certabatur astu. Lubomirsciani in sua stratagemata hostem allicere si
debant. Turcae, loco occupato dimoveri minus tutum rati, Lubomirstianos ulterius . a castris provocabant. Duae itaque adve sae acies , proelio accinctae, circumspecta quadam cunctatione inter se contendebant. Antecesserunt tamen Velitationum
praeludia, saepius etiam, at nullo effectu,
112쪽
explodebantur Turcarum majores bombardae. Declinante jam Sole alacriorem Chodkievictus ex ala sua militem velitationibus immiscuerat, quem tres Rufino-vianae cohortes subsecutae, & magno ausuin aliquot Turcarum agmina irrumpenteS, in fugam ea converterunt. Dissipatas recolligere vires hostis putabatur , dum ex declivio signa versus aciem Lubomirscia nam ostentaret, quo Suisinii ac Srzed Zinscii cohortes, ad sustinendum primum impetum destinatae , gradum celeriorem jam moverant. sed Turcae proelium omnino detrectantes, in sylvas se receperunt. Taporolienses Cosacos , non jam majoribus bellicis machinis, sed stlopetis IaniZeri impetebant. Verum ii extra fossas, conjuncta cum Lermunii & Dinophii Germanis peditibus manu , plurimis nullo suo damno interemptis, reliquos fugarunt. Nec Bartos zovii ad Braham trans Tyram munitiones ab insultu Tartarorum immune S erant.
at facilli una & altera peditum Hungaro
rum irruptio omnem eorum vim repressit.
113쪽
98 BELLI CH ΟΤINENSIS, equi tamen in pascuis cum armentis abacti, rapacissimae & praedae assuetae genti insignis victoriae loco sussciebant. Pol ο- FCelicem hactenus periculosissimi hujus '' a L belli progressum multae ut plerunque fert
rerum humanarum vicissitudo J interturbabant adversitates. Ac primum sera,& ideo incerta ex Polonia auxilia , praesens discrimen augebant. Indies, imo in horas diminuebantur cohortes : quotidiana multorum efferebantur funera , grassante passim per summos ac infimos , omnemque militiae gradum, ex aeris aut aquae infectione, pestilentiali quodam & contagioso mo bo ; ut alii profusione alvi excruciati, inter tormina ac ingentes dolores , ad instar durissimi supplicii, animam exhalarent; alii reluctantem cum corpore spiritum, ob Vehementem aegritudinem , etiam inviti retinentes , bellica obire invalidi, & ad propugnandam extremam Vim inepti, in castris tabescerent. Si aequo judicio aliquorum ex posteris ignaVia, per tot aetates
partam fortissimis factis majorum gloriam
114쪽
LIBER SECvNDVS. 9 obscurare , aut nonnullorum ex popularibus socordia universae gentis res continuata felicitate ac fortuna gestas , deturpare posset; jure merito & mortuorum Polonorum manes, & superstitum Vitam pudere deberet, qubd plurimi in hac reperirentur expeditione , qui detestando in omnes nationes exemplo, castra ac signa sua,diurna , nocturndque fuga certatim desererent,
nonnulli in fluvio,luctuoso potius fato immergi , quam periculo pro patria gloriosdopponi; plurimi, dum fugerent, in Tartarorum manus incidere, quam forti dextera hostem repellere , maluissent. Iniquo ut
par erat) animo ferebant Duces tantam patriae suae labem, Variisque modis tam nefando sceleri obviabant, & in reparando ponte tardiores se , non sine magno eXercitus incommodo exhibentes , ut vel hoc solo retinaculo turpissima eorum fuga cessaret. Insignia etiam nobilitatis nomina, in interiori currus parte, inter victualia, haes, tantia, ac inde extracta, tanquam exercituS sui probra, per castra ducebantur. Atque N i eorum
115쪽
Poena publiea in fugitivos. Consilium
eorum singuli, qui se hoc facinore contaminarunt, publico rescripto postea notati, ad majorem posteritatis formidinem , bonorum privatione,&perpetua infamia Comitiorum edicto sunt mulctati. Reliquiverb , qui huic bello supererant milites , singulari sui constantia , & eorum delicta compensarunt, & suam gloriam per omnes orbis pardes immortalitati consecrarunt. Accedebat,ad manifestam quotidie exercitus diminutionem , equorum strages , ob avenae & foeni defectum , cum ab utraque Tyrae ripa hostium obsidio dissicillimum Commeatum , & periculosam redderet pabulationem. Pulveris quoque tormentarii, qui continuis bombardarum displosionibus absumebatur, notabilis inopia benenaVandae operae spem tollebat. Tot igitur simul coadunatis dissicultatibus adactus Chodkievictus, novum ex re consilium coepit; noctu nimirum castra Osimani in-Vadendi , quae nullo vallo aut fosse septa aditu facillimh patere putabantur. Idem suadebat nox ipsa, ad ejusmodi militaria furta
116쪽
furta obscuritate su a aptissima , Cum praesertim Turcae a captivis & transfugis traducerentur, quasi non solum armis, sed etiam vestibus exuti, ab equis separati, delicatius somno indulgerent. Stimulabat non miniis recens Cosacorum Taporohensium
exemplum , qui tanto terrore , lugente etiam die, totum barbarorum exercitum impleverant ; ac si plena non daretur victoria, sola tamen inopinata animorum in hostibus perturbatio magnam illis afferret cladem. Ioannes Urier Palatinus Culmensis , in Hungaria bellorum cum Turcis gestorum non inexpertus, eam sententiam maximh promovebat; in quam summopere vel decumbens Vladislaus propendebat: tum Petrus Ronaisevictus , suo & totius
exercitus Cosacorum nomine , CXCursio nem hanc serio postulabat.Chodkievicium Cosacorum praedae aviditas primum maxi-mh deterrebat, nec Vastus permittebat animus furtivis conatibuS rem agere , Cum praeclare factorum insigni memoria Celebres olim Imperatores aperto Marte Cum
117쪽
hoste decertare gloriosius judicarent , se
que in continua armorum palaestra ita consenuisse , ut non astu aliquo, sed ausu belli fortunam hactenus experiretur. Verum quamvis aliquoties in tam gravi deliberatione animo haereret, tandem ne mordicus secundis exercitus successibus obstare videretur , studiis ac rationibus aliorum ces.sit ; atque omnem stratagematis illius apparatum, lita sua in gerendis rebus promptitudine am disponebat: Cum hostes ad-Vectis quatuor trans Tyram grandioribus bellicis machinis, Cosacorum TaporOhensium castra demoliri frustra tentarent. NeCplus ibi damni est reportatum , praeter alia quot equos interemptos , & cum Ioacintho legionis unius Praefecto & decem ex gregariis Cosacis caesos. quinimb, ex loco eminentiori saepius explosis Polonorumbombardis perterriti Turcae , celeri graducum tormentis suis ad pontem nuper eX-tructum retrocesserant. Duas simul castrorum Osmani partes aggredi placuit, unam inferiorem Tyrae adjacentem, Cosacisque
118쪽
vicinam, in quam viginti millia Taporo-hensium, & aliquot levis armaturae cohortes per declivium , per ascensum autem
Georgii Ducis Tastaviensis, Rakovii, Iel- scit,Almadii Hungari, ac Gerardi Dinophii
Germani pedites irruere, & hos omnes ad agmen Chodkievicii pertinentes legiones sequi debebant. Ad invadendam vero alteram partem ad sylvam Vergentem , retia qui Hungari pedites , cum Ernesti Dinophii Germanis destinabantur: Sublidii cau-1a Lubomirscio cum sua ala, & agmine pedestri Palatini Culmensis , pends nemuSquoddam, Tartarorum insidiis obnoxium,
in eminentiori colle subsistendum erat. Mandaverat Chodkievictus levis armaturae cohortibus, ut in excubiarum , si aliqui apparerent, speculatoreS , excitato prius Clamore ac strepitu impetum facerent; illis fugatis illico in castra Turcica irrumperent , ea Verb cursu accelerato occuparent
Taporoliensium , & tam Hungarorum, quam Germanorum pedites. Tunc quoque assignatum fuerat tempus, communi totiuS
119쪽
xo BELLI CHOTIN ENSIS, exercitus acclamatione , tubarum , tibiarumque clangore hostes obruendi. Ipsi Duces cum hastatis , & gravis armaturae cohortibus, & cum Palatini Culmensis agmine , in maturum auxilium intenti, in patenti campo successum illum speculari volebant, qud facilius & profligatis peditibus succurrerent, & tam Tartarorum, qua Turcarum impetum sustinerent. Determinatum opus inchoari commodius non nisi diluculo poterat. Relicti sunt in castrensi praesidio ii, qui castra sequebantur , & eX-tra ordines militiae , partim ob cohortium supplementum , partim propter proprium usum, a singulis ferh militum privato sumptu sustentabantur. Nec contemnenda illorum extitit manus : imo alter exercitus apparebat . arma omnes portabant, scio- petis etiam utebantur, ut penhs unum aliquot reperissies. inde Turcae igneas Polonorum fuisse copias profitebantur.
Vladislaus primogenitus Regis filius, Regni magna spes, Princeps de Republ.
120쪽
propagatrice sua, optimh ab ineunte aetate merendi studiosissimus , ob crescentem morbum in castris relinquendus , pia quadam & conjuncta cum luctu solicitudine , omnium animos impleverat. discessiirus inde quilibet , quoties ad decumbentis
Principis vile tuguriolum oculos conVesetisset, statim & in mente graViter pungebatur , remanere ibi insidiis hostium expositum, gloriae suae pignus,exercitusque universi decus. Praetoriana tamen cohorS,cum
Kochanovit peditibus, ab co non dimovebatur. Eo igitur praemisso ordine jam ex Chodkieviciana & Lubomirsciana porta egrediebantur simul cohortes. Silentium omnibus indictum, tesseraque proelii data. Hinc autem caliginosa nox, illinc hostium securitas , optima fausti successus fiducia
unumquemque muniebat. Ac in ipso procinctu, dum nihil aliud praeter auroram CX-pectaretur, repentino non casu equidem , sed aeterno quodam fatorum nexu , pluVia sereno coelo exoriri coepit, quae adeo inValescebat, ut Taporolienses Turcarum ca-