장음표시 사용
81쪽
obruerentur , latitantes in collium & sylvarum anfractibus Hungarorum ac Ge manorum peditum cohortes , improvisa
cruptione facta, lassis jam Taporohensibus suppetias ferebant. Excurrebat & Choeskievictus, Russin ianis qui vulgo Lissoviani vocabantur in & nonnullis gravis &levis armaturae equitibus, atque selecta ex universo exercitu alacrium militum Cater
va stipatus. Acrius postea Commissum prae lium appropinquans nox diremit. Pedites, arboribus se inter virgulta obtegentes,Cum manifesta Ianizerorum jactura siclopeia sua in eos explodebant. Equites maὀno utrinque ardore , animante suos Chodkievicio
manus conserebant. NeC tormenta Tur-
cica talem , ut illo boatu suo minabantur, stragem in Polonis ediderant. Septem numerabantur equi ex Cholhieviciana cohorte interfecti, unus ex glegariis militibus interemptus , ictus in dextrum pedem majoris bombardae globo TaWiisa, adolescens, ex Κistiana cohorte, stirpe nobilis , qui postea in castris maximis doloribuς
82쪽
LIBER SECUNDUS. 6 excruciatus animam exhalavit. Bohodanus
etiam & CZaro*ic, deductae olim a Vitol-do Tartarorum coloniae posteri, semperque in Livonicis ac Moschoviticis bellis egregia in Rempubl. fide insignes , & tunc
communi cum Turcis Mahomelana superstitione minime devincti , non tanquam cum religionis suae sociis , sed sicut cum patriae hostibus acerrimh dimicantes occubuerant. transfixi siclopeio Rufinovius legionis , Iedret OVius , qui ex eo Vulnere obite, & Κlustius levis armaturae, Κ lebecus Livo & RysΣkovius gravis armaturae equitum Praefecti, atque Rakovius peditum Centurio, quos Ioannes Stanislaus Sapielia supremus Magni Ducatus Lithvani Marsichalcus propriis sumptibus in exercitu alebat. Vulnerati plures , occisi aliquot in variis cohortibus equi. Sed hanC , qualiscunque fuerit, jamaram, notabilis Tur-
Carum clades compensavit. Auferebantur sua frequenti Turcarum manu cadavera , a
peditibus verb Polonis generosi ducebantur equi , inferebantur castris equorum
83쪽
splendida ornamenta , vestium elegantissimarum exuViae, hastarum fragmenta , Variique generis armorum reliquiae. liXae et
iam & calones , pecunia , auro, & pretiosa supellectile locupletati, in castra redibant Vsaim Bassa monoculus, qui Shinder Bassae in Silistrensi praefectura successerat,& tunC
summa autoritate atque bellica laude inter omnes ferb, qui aderant, Turcarum proceres eminebat, globo transfixus, maximo sui in exercitu Turcarum desiderio relicto, Vitam cum morte commutavit. QuidAn ex praestantioribus Osimani aulicis , Asiae mi noris praefecti cognatus , Vivus quidem in potestatem Polonorum venit, sed prae nimio vulnerum dolore , cum nullam Vocem exprimere posset, statim expiravit. Tartari se pauci admodum velitationibus ingerebant. ad distinendum enim Lubomirscii dextrum cornu destinati, sylvis tantum in haerebant, neque praeclari quidquam facinoris , praeter solum barbarum clamorem,
Prospera istius diei in primo conflictu auspicia
84쪽
auspicia pro optimo reliqui belli augurio
Subsecuta nocte iniit Chodkievictus consilium de ulteriori progressu. Ardebat invicti animi Imperator summo pugnae ac gloriae desiderio . & antequam medius campus hostium fossis ac munitionibus undique impleretur, Martis eventum CX- periri cupiebat. Commissarii cunctationem ei suadebant, neve Reipubl. fortunam eX- tremae committeret aleae, flagitabant, cum& subsidia generalis totius Regni expeditionis tardarent, & Vladissaus , ad alteram fluvii ripam,ab exercitu suo disjunctuS, periculo non careret. Annuit facilli salutaribus sententiis Chodkievictus, optimh animadvertens , rei gerendae occasionem prae manibus sibi esse , nec invito pugnae neces- statem ab hoste inferri postis. Viadisiaus, omnibus impedimentis cum magna eXer citus sui parte ad Braham relictis , selectae militiae ac nobilitatis flore comitatus , in castra ad Chotinum venit. sed sive praenimio aestu , dum armatus in ipso diei ar-
Consilium de besti progressu.madisi,
85쪽
dore a Camenecta ad Tyram contenderet, sive etiam ex repentina aeris Moldavici mutatione quae plerumque ad instar acer . m rimi hostis multa robustissima quaevis cor 'U e.- pora VeXabat) in gravem ac periculosum . d.' inciderat momum , quo plurimum conflictatus , & cum summa etiam animi aegritudine, durante illa expeditione,lecto asexus in castris decumbebat. Simulac Daiambegerejus Tartarorum Chamus Osmano se conjunxisset, magnae inter eos intercesserant simultates. barbaro fastu elatus Princeps iniquis oculis intuebatur Cantimirum , genere & gradu inferiorem, propriumque subditum,sibi ab Osimano praeferri, eum in summa Veneratione
apud omnes Turcas haberi, &, praeter Vetus majorum institutum,in Silistriae & Besserabiae Praefecturam evehi. Inde non illo studio ac obsequio , quod utrumque promittebat , mandata Osmani exequebatur, Verum nomini ejus infensus in suis seorsim stativis permanebat , atque Tartarorum commoda satagendo, nec communicato
86쪽
militaris peritissimos proceres , quibus se & Cantimirus immiscuerat, ad vastandas Russiae & Podoliae ditiones expedivit. TuF- cae nihilominus in Polonorum perniciem semper intenti, ab hostili conatu non abstinebant. Legio tunc Petri Opalinscii quidum post hanc expeditionem in Palati natum Polaniensem Ioanni Ostrorog successisset, magnamque sui in omnium animis expectationem excitasset , in ipso virilis aetatis flore extinctus est in in diurnis vigiliis excubabat, cui opposita aliquot Tur- --.iscarum agmina Versus Lubomi Cianam portam se convertebant, & jam plures illorum equites .congredi cum Opalinscianis speculatoribus coeperant,donec uno CXGrZy-
multovii cohorte nobili viro desiderato, in speciem fugae juxta praescriptum Chod-kievicii terga dederint. Interim castra ab Omni militiae gradu , pari labore ac summa celeritate muniebantur. tam Chodkievicianae, quam Lubomirscianae portae obje
87쪽
cerant pedites in modum aggeris plaustra
terra ac fimo repleta. Constituerant etiam
ab utroque latere munitiones fossa cinctas, prout temporis ipsius ratio concedebat Turcae,direct o ad portam Lubomirscii cur su , Polonos , qui ex castris eXcurrerant, magno clamore aggrediebantur. sed frequentius explois , ex Lubomirscii propugnaculo , majores bombardae plurimos equis dejiciebant, adversamque discutie-.bant aciem. Reliquae tamen Osimani legio nes, tum in declivio, tum in sylvis abditae,& ab omni tormentorum periculo rem
tete , celeri gradu properabant Versus delubrum ritus Graeci ex lapide confectum , quod inter rudera Chotinensis oppidi in-itegrum adhuc remanserat. Poloni, qui in sua ad vallum statione pervigilabant, postquam perspexissent hostem imminere par ii castrorum, exigua , aut nulla ferh munitione cinctae , magno impetu illuc omnes ruebant, unde praesentissimum discrimen observabant : quos IaniZari ex siclopetis suis depellere frustra conabantur. Non enim
88쪽
enim vicinum jam fossae hostem ibidem ex pectabant, sed singulari alacritate , & imperterrito animo, turmatim ex vallo in medias desiliebant IaniZerorum cohorteS, qui cum vexillis suis sylvam castris proximam occupaVerant. Destinatum iis mox est δἰ Chodkievicio subsidium,partim ex cohorte Nicolai Rochanovit trecentorum peditum Hungarorum,qui in ipsa corporis Vla- distat custodia merebantur, partim CX Ger- κmanorum peditibus militantibus sub signis Ioannis Uejer Palatini Culmensis. Res igitur ad acerrimum utrinque congressum devenit. tandem hostes notabili reportata clade in fugam se conjecerunt, quoS ulterius insequi, ob insidiarum metum,circumspectus in omnia Chodkievictus Vetavit. Cosacorum quoque Taporoliensium castra ingenti ac irrito conatu Turcis op- ' ζ, 'pugnabantur. tot majorum ac minorum
hombardarum globi conjecti nihil effecerunt. Cosaci enim, viribus suis, freti, longius a fossa excurrebant, hinc cum Turcis cominus dimicabant, illinc in aperto cam-
89쪽
' BELLI CH ΟΤINENSIS, po sclopeia sua in eos securius explode- barit. Turcae animadversa manifestὰ suorum strage , amissis tribus campestribus tormentis, quae postea sub Vesperam recuperaVerunt , primos illos conatus turpissuma fuga deseruerunt, mox nomen suum novo opprobrio contaminaturi. Catonum& lixarum sex, ac puerorum caterVa, ludere, non pugnare edocta , ultro se velitationibus, quae ab utrinque fiebant, intruserat.
dum milites signo receptui dato in castra se contulissent, imbellis illa turba proelium redintegravit, & impetu in hostes facto
solo clamore aded eos perterruerat , ut Turcarum agmina, quae PluS qu m ex centum vexillis Constabant, perturbata ac disisipata, sine ordine , sine regimine in proximas sylvas fugam arripuerint, quoS non fortium virorum arma, sed puerilis pet lantiae cachinni ac sibili, non sine insignipotentiae Turcicae labe insequebantur. Quamvis Chodkievictus praecipiti nonnullorum sensu saepius eo traheretur, ut tergiversatione postposita, quam primum de sur
90쪽
. LIBER SECUNDUS. sde summa rerum praelium cum Osmano iniret; dubium tamen ille Martem cauld experiri statuens , non speciosa , sed tuta elegit consilia. Totius belli ratio in muni- cinia attonibus ei constabat, unde tum hostem
ex libitu aggredi,tum imparem Viribus suis
Turcarum impetum secvrh sustinere posset. Vno igitur Graeci cultus ligneo saccLlo , latebrarum hostilium capacissimo funditus dejecto, in altero priuS nominato, eX lapidibus fabricato delubro , collocaverat praesidium Ioannis Rochanovit peditum. Collem portae suae imminentem , ad eX-truendum unius noctis opera vallo & QCsa septum propugnaculum assignavit, quod nulla interposita mora machinis bellicis majoribus , & agmine peditum utriusque Dinhossi munierat. RelictiS Turcae Polo' e anorum Castris, quicquid eis roboris inerat, in Taporolienses converterunt. duabus se ' et 'se' rh continuis horis reboabant bellica illorum tormenta: Ianizeri etiam selopeia suasne intermissione explodebant. Cosaci