Georgii Acanthii Kelhaimanni Partitiones in M.T. Ciceronis de Rhetorica libros quatuor ad C. Herennium, uniuersam ferè huius rei artem complectentes, nunc primùm, & scriptae, & in lucem editae

91쪽

non necesse. Tuti utilites est ea, quae conficit instantis, aut consi quem periculi uisionem qualibet ratione: ut, ζs quam primum publica med autoritas, ut uiam Mesescens Scypio honum crudelisi os conatus cohibea Remp md imperitura more oculos posi est. mis imperator eri ficile ita audaciam roget.

classes , arma, tormenta, ex utrones hominum, alius huiusmodi res. Dolao qui consumtin in pecuniam,posit ritationes,d imulationes, at utione memtitiones,Cr caeteras res. Suasor horis alum utrum separatis,aut utrunque sumet conia clim,tae modo: Nam Africam terram exedicitu crvis Scipio inuaserit ea ut pro nostra salutesceleratisimum Hstium con pirationem constigat, sicile eorum consilia franget, praesertim cum in ipsiis bossium uinbibin Aurores habeamus , qui ad umicitium fidem, populi Romam uel ei se applicabant. Vtilitas autem in ciuili consiliuione maturin duas partes,

DE UTILITATE TUTA DE

92쪽

litate. Rectum

Honem res ii ditur in Laudabile. D A REcTO. Rectum ewquod cum virtute G Hycis'. DE P R V D E N T I L. Prudetura,scuriditas quae ratione φι dum potest de

lectum habere bonorum G malorum. Dicitur item prodentia scientia cuiusdam artificij. Item apptatur m dentia mularum rerum memoria complurium negotiorum. Erus partes sunt tres, prouidentia istelligentia, memoria: quarum in prima tempus fui num certi 1 inarura praestim interuamNepraeterium. Prudentiam

Forsitudinem . Temperosium.

Is His

93쪽

A commoda cin incommodis consaremus, cim alterum qui, uinire ultoris cohortemuriuili conbustetur,constigendum Scipioni decertandum cum hoste sit necne, G commoda pacis, Crbelli incommoda enu cretitur.

si qua in re cohortabimur aliquenu. . I crum rei aliquam disciplinam scientiano His poti poterimus habere: G quom o, alii quim ας ει quitas ratione fieri oportea ostend/M: in dicendo,

ut, si quis dicit, tum esse confligendum

G decertandum cum hoste: quia G' cus O tempus ratio erat. si uad imus quippiam,cuius mige Maus praesentem, aut auditam me in Ham poterimus habere, qua in re μι- cile id quod uelimus,exemplo Halom suadere poterimus: ni, Autoritate igitur

senatus consensu, populi Romani fr-

fimum exercitum inuicto genere voteranorum militum ad curthagine o sidendam comparemuK. Memini enim nostros patres Africum sis olim expingrasse, ut uis praesidijs plane occupatam edi ob gum tenerent. D E I v S T I TI A. Iustitia est aequitas, rus unicuique tribuens pro dignidi te cui que. caius Cicero partes alisi tires Aest: ius nato con ueta

94쪽

Aut vi centum, aut inplic mi, i sereri oportere. t Bene merentibus gratiam referri con' uenire, O utisci male meritos oportere. I Fidem magnopere cor mandani. Leges, oe mores ciuitatis egrete conseruari ortere- . societates, uis amicitias studiose coa

conuenire.

His msu 1 Quod ius in parentes, deos, turiavi

utemur , siri natura compasrauit, id religiose colen

dicemus, 1 dum

Holitia, clientelas, cogyationes,Vῖ l nitates culle colendas esse. Nec prece,nec necio,nita gratia, nee periculo,nec si diue a uia recta deau ri oportere. In omnibus aequabile ius statui co

venire.

Rem, quam inconcione, tinconsi, lis aciendam esse censebimus,lastam esse, contrarijs pui tibim iniustum. Ita fiet, ut ei dem locis ad uadendi , ad albus dendum Inuus comparatu

DE FORTITUDINE. Fortitudo est rerim in gnarum appetitio, o rerum humili contemptio, G Lboris iam utilitatis ratione perpesio. Partes habet quatuor: Magnificentium, finsinuam, patientiam, perseuerantiam.

95쪽

Res in tiu γ excelses equi, peti oportere : item res humiles, oeindignas uiris 'tibus uiros funes propterea contemnere oportere,nec idon

digni rite Musisi re. nulla re tantadpericuli, aut L ins Memin, I boris magnitudine deduci oportere: arms Gende- tiquiorem mortem turpitudine haberi: virus, ' nuro dolore cogi, ut ab licio recta

tuo : nussi spro relueritate metuere iniis micitius.

Quodlibet pro patria, parentibus. hospitibus, icis, ijs robus,quas iusimila colore cogit, adire peri rura, Gquemlibet suscipere laborenti DE TEMPERANTIA.

Temperantia est in animo continens moderatio cupiadituum. Haec paries halet tres: Continensia , clementia modem . si nimias sibidines honoris,pecuniae,s ilium, rerum uituperabimus. Si una quans rem certo naturae ter mino definiemus.

Ad tu e quod cuique satis sit, osten-d M, G nimium progredi dissuadebi--muhoe modum unicuis rei statuemum DE LAUDABILI.

est quod consitat innectam o prae ratem:

His utemur in dicendo,

96쪽

L I B E R arcis consequentem commemorationem. Et cm erit de Mon dictum redimi audabile esse Aut ab idoneis hominibvi , ut si φρι- res honestiori ordini placeat, quae a det

Demon- yriore oresne sinprobetur.

bus ciuibus, externis natior usus, ps

ris nostris.

DE ORATIONI spartibus. Exordium uel a principio, uel ab insinuatione, uel hidem rationibus capiendum censim,quibus in iudiciali cis h. Breve autem ac verecundum sit principium ut ait coce non elatis intensum uerbis , sed acutum sententi', compositione moderatum, uel ad ofnsionem vibiersari, uelud commendationem fui. Praecipuus autem lacus erit, ut Acamus ex oscio oe utilisse rerum litarum nos agere oe consuli re, non ut in aliquem hominem magnum odium, aut in hanc uel istam partem grauem Gnsionem concitemus. Vel saepe nullum erit exordium. quoniam ad audiendum qui deliberunt, sua cui a parati sunt. NARRATIO. Narratio eius praesertim rei ut ait Fabius de quacenda eslsententia in priuata deliberationem. dest. In

concione nota frequenteτ utimur narratione ea, quae Osedinem rei docet. Nec multam sane saepe narrandum est. est enim narrario, definitore cicerone, praeteritaram rerum ut praesensium, deliberario cutem Murari . Loci

97쪽

lauus praecipia sunt,ut ita enim probabiliter, aperte, γε a rasteri obscaeca enim obscura γ Ionga narratio tot

orationem.

PARTITIO. In partitione, bias de rebus dicturillam, aperitur: Palil est in oratione pro lage Manilia apud ciceronem: Primum mihi uidetur de genere belli, deinde magnitudia ne ara de Duperatore deligendo esse Ecendu . Et quoniam in deliberaudo finis est viilisus,ad quem omnia reseruntur, oe ea diuidstum in rationem tuum aris honestam,s utra ' poterimm Hlondere, uret que pollicebimur nos in dicendo demonstraturos esse: sin alterum demonstraturi erimus , impliciter quod di iuri sumus i ostendo inius. At si nos Dum rationem tutam esse dicemus,diuisone utemur in uim confli . Nam quod in docendo rei dilucidandae causa dolum appetauimus, id in Accndo honest consilium appellabimur, quo ilius persuadere posiimus. Si rationis nosse e sententium reddim esse rice-mul : hoc est, cum uirtute coniungam, Or omnes partes

recti incident,quadripartita diuisione utentur: si non incident,quot erunt,tot exponemu3 in dicendo. CONFIRMATIO. In confirmatione utemur in locis, quos ante de utilitate γ eris partib*s exposuimus. Diade argi entatio-i nis artificiosae tractra ita rationem de secundo libro pet Os. Stas acci Drit,ut inconsultatione alteri ab tuta ro

98쪽

Nutam rem utiliorem esse in o lusea sinu.

virtutibus uti nemit em posse, suranis locis Irationes in tuto non collocarit. Metur: Nec deos quidem esse auxilio F, sit sie inconsulto in periculum numnt. Honestim nihil oportere ex auri, quod non salutem pariat.

Qui tutae rei praeponet rationem . honestam, virtutem nocto tempore relinque

Dolomu, si is timeatur, ubi mortem, si ea formidetur, dedecore γ infram istularem este. I Quaesis turpitudo consecutura, mi liuerandia esse. at non immortaritem, uulseis ncque aeternum incolumitatem consequi, Metuis: 'G esse exploratum illo urito pericullo, nullum in aliud periculum esse nos

uentur .

Uirtute , vel ultro ad mortem proseri chese praeclarum. Fortitudini fortunam quoque esse a tamento solere. Eum tute esuere, φά honeste riua non 'qui in praesentia incoli is sis: eum qui turpiter uiuat, incoitu em in peu

99쪽

eausiis uti solemus, nisii Dod hic maxime conducit, quaam plurima rerum antegesturum exempla proferre, quibus euentin praemii 'renm saepe futuros. DE INVENTIONE c Amsae demonstratiuae. Genus dimon truriarum,quod ἐπιδaglo Graeci u eunt, laudundi uituperandis rationem habet. Genus a tem nullum est orationis Cicero hoc docet vi Partition. quod aut ubisius ad dicendum, aut utilius civitatibus esse posit, ala in quo magis orator in cognitione uirtut

vitiora ras uersetur. nemo enim negat, oratori uirtute omnium cognitionem, sine qua laudatio ae uituperatio

esci non positit, esse nec harum. Eis separatim hec

causa minus crebro tractasur, in iussimilivi time G d liberativa causis sepe magnae partes uersantur laudis σvituperationis. Cuius omnino partes sunt duae: aesttius, quae rerum bonarum, quas in aliqua persona orator esse dicit, continet amplificationem. Altera uituperatio, quae rerum malarum, cum certae personae designatione,

100쪽

LIBER III . DE TRAc TATIONE

laudationis. Rerum ex Lirin,quae casu,aut fortuna secunda u cidere possunt,ut genus, ducatio, opes , honores, pol flas, ciuitates, amicitis, oequae huiusmodi sint- corporis,quae natura corpori attribiat commoda, lit forma, robur, i lacitus, ci l gustas,ualetudo, erc. Animi, quae confisio, cogitatione nostra constant, ut prudentia, iustitia,'ru- tudo,temperantia.

Dari amplificati nis in hac parte si murmurabonis DE TRACTATIONE

uituperationis. vituperatio ex contrari' trumtur locis, ut ostendamus malin genrus, educationem pericii sim, paupertatem,seruiturem,stuporem,infirmitum, tarditatem, turpiturin ,indigiuntem,infirmitatem ualetudinis, Or inmbecissitatem uirium,inscitiῶ, iniustitiam,timiditatem,sisAdinem, oe quae sunt fimilia, quorum omnium ratio ex ijs quae diximws suppestatur. Atque his locis O laudandier uituperandi saepe nobis est utendum in omni genere