Iuris ecclesiastici publici institutiones

101쪽

- 87 eipes, si essent siletes, sin infideles, in Episcopos non sine tamen subiectione tum populo ipsi, tum Principibus.

III. Propriam Ecclesiae potestalem non esse in cogendo. sed in monendo lanium, in concionando, aliisque huius

Hic damnatus est a Ioanne XXII pluribus edilis constitutionibus, praesertim vero Const. Licet, 25. Met. 1527: resutatus vero ab Alborto Pighio De Hierarchia Εeeles. Lib. V. 6. Ex disciplina Marsilii sunt primum Protestantes, qui eiusdem librum obli ioni iam traditum in vulgus ediderunt.1Ii tamen more suo innumeras in sententias Scissi sunt, quas referre haud modicum interest, ut ex lacita eorum conseSsione appareat, eos in perpetuo errore Versari, nihilque assignari posse, in quo securi conquiescant. En igitur quid de eorum systematis reserebat Sehenkl hoc seculo ineunte Instit. Iur. Eccl. Prolegoni. g. 46. in nota. 4 Prot v stantes nova identidem cudunt Ecclesiae systemata, qu , rum decem inter se diversa Plassius, nec pauciora enume-

γ rat Moshemius; sed mullo plura excogitata fuisse, in dies- γ que pene nova procudi ex I'rotestantium scriptis luculen-ν tum sest. Sane 1'. olim placuit pluribus inaequalis, hodie ν aequalis splane democraticae Ecclesiae systema plerisques placet. 2'. Alii maluere Ecclesiam liberrima natam con-ν foederatione, et societatem prorsus voluntariam: alii Cliri-ν sti voluntate determinalam dixere et legalem. P. Peculia-ν ris societas aliis, aliis Reipublieae societati civili inii σαν Ecclesia visa esl, et ab illa indistincta. 4'. Alii omne ab ν Ecclesia arcent imperium: alii Ecclesiam subiiciunt impe-ν rio totius societatis: alii delecto ministrorum coetui; alii, universis ministris: alii magistratui politico, sive Princi-ν pibus, quibus ius sacrorum tribuunt. P. Eiusmodi ius sa-ν crorum alii ex iure naturali, alii ex sacra scriptura, alii γ ex pace religiosa, seu Wesiphalica, alii ex consuetudine, , alii ex populorum cessione lacile facta Principibus asse, runt: alii ex ipsa boni publici tum ecclesiastici, luna po- litici ratione seu necessitate, alii ex iure devolutionis, vindicant. 6'. Νovissime turba maxima iura Ecclesiastica γ dispescit in maiestatica, et collegialia. quorum illa Prin-νcipi, ista fidelium coetui per se competan, At, dum de

102쪽

- 88 - ω utrisque discernendis res est, foede ipsi met scinduntur. , Nam γ', alii e numero in primis Iuriseonsuliorum in Prin- , cipem se se exhibent liberaliores: aut brevi manu omnia, Principi vindicunt, aut saltem quae mairatatim, quaeve, collegialia sint, haud operose disquir nilum autumant, y praesertim si qui exercere ea iura deboant Principes sint, Protestantici, non autem Calliolici. Alii e coetu maximex Theologorum utraque dicunt esse probe distinguenda, e v quod omnia sine discrimine et absolute transferri in Prin- ω cipem, aut certe sine ministrorum I cel si asticorum inter, ventu recte administrari ab eo nequeant: imo vero haud , rile administrata a populo revocari possint, et retrahi. v Celerum 8'. systemalum varietate et amore ducti alii, ipsum Christum Dominum fuisse logislatorem n gant: aliiv non Christo quidem, sed tamen Apostolis potestalem l γ 9 ista toriam aut certe exequuloriam abiudicant; alii eam v ceu personale privilegium divinitus datum, sed ita, ut cum, ipsis expiraret, iisdem permittunt. Rursus 9'. imperium, v Seu ccclesiasti eam quandam potestatem alii iure non pro-ν pilio, sed administratorio ab Apostolis ceu delegatis, pinv pulique officialibus exercitam fuisse admittunt: alque Po- , dom modo non divino, sed humana ordinatione et populi v voluntate Apostolis successisse dicunt Episcopos, qui qui, dem lapsu temporis delegatam a populo potestatem lam- η quam sibi propriam usurparint; donec seculo XVI, abdi- , catis inter Prolestantes Episcopis, Ecclesia in ius sibi γ proprium postliminio esset restituta. Quo ex tempore, in- γ quiunt, potestalem ecclesiasticam, vel exercilium eiusdem, in principes esse translatum, aut iisdem, accedente populi P consensu, firmatum; aut certe ex eo tempore per Princi-ν pes, cum utilius id fieri a nullo alio posset, iuste recte-ν que eam potestalem affirmant administrari etc. Iluque γ quod Moshemius de Lutheranae Ecclesiae systemale can- , dido latetur, id iure optimo hodiernis clium Protestanti- , hiis Mendolsonius obiicit: In hoc aetatis nostrae lumine, Protestantium de iure eretesiastico libri didaetini oriris cari haetenus ab incerta ea eaque haesitati0ne non pos tu runt. Ad extrema adduci, ita ut iura omnia penitus

103쪽

γ percupiunt: at iudieem supremum nullum admittunt. D , nique libertatis atque independentiae ecclesiasticae men- γ tio perpetua sit, eum nemo tamen indicare possit, ubi ea P resteriatur. Quae Vero proximis his annis, et sere in dies ν nova, olimque prorsus inaudita de Ecclesiae christianae v systemate scribant Protestantes plures, nemo, nisi in eo- γ rum scriptis prorsus sit hospes, ignorare poterit. v Haci

nus Schenkl de Protestantium systematis p . 7. Alter Marsilii Patavini surculus est Edmundus Richerius Collegii Sorbonici aliquando syndicus, quo ex loco eiusdem Collegii decreto ob errores suos deturbatus est. Huius systema hisce capitibus continetur. I. Cum Marsilio summam potestatem in ipso ponit sidelium coetu, cui proinde immediatius atque essentialius ut ipse loquitur clavos a Christo traditas suisse assirmat: unde ait, nullam esse Ecclesiasticam legem, nisi quae consensu populi, idest coetus fidelium fuerit confirmata. II. Potestatem ministerialem universo ordini hierarchico, idest Romano Pontifici, et Episcopis, quos Apostolarum loco esse, et Presbyteris, quos discipulis Successisse ait, ab ipso Christo immediate traditam esse, licet diverso gradu, asserit: ita ut Episcoporum, et Presbyterorum, in specie autem Paro horum iurisdictionem non a Romano Pontifice, vel ab Ordinario, sed immediate ab ipso Christo derivet. III. Romanum Pontificem totius Ecclesiae caput ministeriale dicit ad unitalem in toto orbe Christiano conse

Vandam per custodiam et exequutionem canonum, eiusque potestatem regimine temperatam esse ariStoerati , quandoquidem, ait, Ecclesiam inconsuliam, dissentientem, invitam, vel inauditam obligare ipse nequii: unde plenitudinem auctoritalis pontificiae ita definit: αὶ Ut ad Ecclesias particuIares per mundum disperSas,

sed nequaquam in Ecclesiam universalem in concilium eo gregatam extendatur. b Ut iuridico atque auctorita live legem divinam, naturalem, et canonicam interpretetur, nec non etiam ut de ca-i'ὶ cf. quae de variis sidet formulis ab Arianis eorumque lauioribus invectis habet S. Hilarius Lib. 2. ad constanιium.

104쪽

- 90 nonibus eonciliorum generalium eo in casu dispenset, quo

ipsum concilium, si esset congregatum, dispensaret, nempe pro communi Ecclesiae, non privatorum bono.

e Ut necessitate postulante quia non semper haberi concilium potest leges aut canones condat in actu primo nam actus seeundu8, ait ipse, idest sol malis et actualis causa obligandi ab Ecclesiae consensu dependet. IV. Eadem sere proportione Episcoporum potestatem in propria dioecesi desinit, quandoquidem eius sontentia ne Episcopus quidem subditos suae dioeceseos alisque eorum consensu per presbyteros curatos praestito Obligare polusi. V. Praerogativam insallibili lalis toti Ecclesiae quo nomine populum seu coelum fidelium semper intelligit, suisse collatam asserit, ipsi autem Petro nullo modo: ac proinde Romanum Pontificem ante assensum Ecclesiae in doctrina fidei atque morum non esse insallibilem. VI. Ecclesiae neque territorium, neque potestatem coaetivam esse; adeoque de mediis necessariis ad beatitudinem suasi ve tantum ac directive, non eOaclive, poenas lemp rates irrogando, iudicare posse ait: Princeps Vero politicus, ut dominus reipublicae ac territorii, eius sententia vindex est, atque protector legis di Vinae, naturalis et canonicae; unde

αὶ Leges figere, et gladium distringere eum in finem

P0sse, Bit.b In speciem autem eundem eo nomine esse assi matiudicem legitimum appellationum, quas ab ab v voeant. Atque hoc quidem est celebre nicherianum systema ex Marsiliano, ut patet, conflatum. Eiusdem auctor damnatus est a provinciali synodo Parisiensi anno 161 2, mense martio: tum a provinciali synodo Aquensi eodem anno, mense malo: tum pluribus decretis Sacrae Congregalionis Indicis,

id est 10 maii 16l 5 sub Paulo V: 2 decembr. li 22 sub Gregorio XV; 4 martii l709 sub Clem. Xl: denique peculiari

edito Brevi ab Innocentio XI. anno 168 l. quo Brevi historia Conciliorum generalium eiusdem Richerii damnata est, quod in ea systema suum saepe defendit. Ipse autem nicherius bis, ut videtur, simulato, tertium sincero animo doctrinam suam reprobavit anno, antequam vita cederet, i est 1650, qua de re consulendae sunt ephemerides TrevoIDisiligod by Cooste

105쪽

- 9l sienses mensis Ianuarii anni 17 35. De toto aut in olusdem systemale consuli potest reith Bieherii syst. eonfutatum , et Charias de Liberi. Gallio. Lib. XII. alias IX. 8. Ex Edmundo Riciterio, et ex ipsis Protostantibus t tus prodii Febronius, quo sub nomine lalet Nicolaus Hon. thoim sussi aganeus Trevirensis: nisi quod huius systema, quod anno 1765 in libro inscripto De Statu Eeelesiae edidit, Prima lum Romani Pontificis maxime petit. Ut plenior eiusdem nolio habeatur, triplicem in partem dividi potest, in doctrinalem, in historicam, in praeticam. I. Quoad doctrinalem haec docet: a Ecclesiae statum negat esse monarchicum: licet auis lem non obscure toti fidelium coetui clavos suisse traditas doceat, nihilominus de ea re non admodum est sollicitus, eum tolus eius sinis In deprimendo Romano Pontifice sit.b Aliquem Primatum in Ecclesia necessarium esse ait; nihilominus quod Romanae Sedi fuerit amxus, id ab Ecelesiae placito, non a divino iure esse repetendum tradit; adeoque fieri posse, ut ab ea revocetur. o Nuturam ac landamentum huius Primatus in ea re esse statuit, ut unitas servetur; unde haec deducenda esse monei: 1'. Primatum recte appellari Primatum consociationis: U. iura, quae de eodem praedicantur, duas in classes esse distinguenda, in essentialia, quae eidem perpetuo inhaereant, et in adventitia, quae amoveri possint, et ut plurimum debeant: δ'. essentialia ea tantum habenda esse, quae sint in unitale legitimo modo curanda: celera dici debere adventilia. M Legitimum modum huiusce Primatus officium exequendi, idest unitatis curandae esse tantum in advistilando et in dirigendo, consilii scilicet, non coactionis more; unde consequi ait: I'. Primatum illum tonsostiationis dici etiam oportere in3pectionis, et directionis: 2'. Excommunicationis serendae ius eatenus ad illum pertinere, qualenus ita Febronio sentiente excommunicalio per se non sit actus iurisdictionis: 5'. Eandem habere robur non posse, nisi ab Ecclesiis particularibus sustineatur: 4'. Quam vero quispiam

meritum se non esse sentiat, non secus ac celeras contumeIias, serendam esse patienter et contemnendam.

106쪽

- 92 o sedulo monet hunc qualemcumque Primatum a Boismano Pontifice in totam Ecclesiam hab ri distributive tantum non collective: adeoque l'. Concilii generalis auctori- talem ipsum sibi subiicere Romanum Pontificem, eumque tum quoad fidem, tum quoad mores iudicare: 2'. Idem illud neque necessario a Romano Pontifice indicendum osse, no-que, invitis Episcopis, Suspendi aut dissolvi ab eodem posse, neque sinitum cum suerit, eiusdem indigere approba liο-ne: 5'. Pari ratione eiusdem decreta, licet ea sint, quae sua natura revocari queant, idest ad disciplinam pertinentia. anomano Pontifice abrogari aut mutari nullatenus posse: M. Quod denique consequens est, appellationem a Romani Pontificis sententia ad Coneilium Generale regularem esseae legitimam. Infallibilitatem non modo Romano Pontifici, verum etiam Concilio Generali, veluti dotem eiusdem certam, negat De Statu Leel. cap. l. g. 9 : dat tamen Ecclesiae. 9 Vim obligandi ne concilium quidem Generale quoad decreta disciplinaria habere docet sine fidelium acceptatione.

h Episcopos singulos immediate a Christo accepisse ait

potestatem iurisdictionis non secus ac potestatem ordinis: atque inde sequi: 1'. Eorum potestatem tum circa fidem , tum circa disciplinam plenam et absolutam esse; unde necessitatem recurrendi ad Sedem Λpostolicam in caussis fidei et in celeris caussis maioribus, Vel petendi. eum Opus est, ab eadem dispensationes ab iis legibus, quae perlinent ad ius commune ecclesiasticum, prorsus reiicii: 2'. Eandem Episcoporum potestatem, quod consequens eSt, coarcturi nullo modo posse neque quoad res, neque quoad perAonas: adeoque exemptiones Regularium, reservationes casuum et beneficiorum, necnon ius amaturum, et quaecumque Sunt huius generis alia, totidem esse abusus: 5'. Romanum Pontificem in Episcoporum dioecesibus Statuere' nihil posse, nisi eorundem COI Sen Su. t Principes seculares Canonum custodes, ac Vindices esse ait etiam adversus Romanum Pontificem: ita ut etiam Concilium generale sua auctoritate indicere valeant. II. 0 ad partem historieam explicare contendit, qua Disiligod by Cooste

107쪽

- 93 ratione Primatus Romani Pontificis auctoritas, ut ipse ait, excreverit. Itaque haec docet: αὶ Duplici via id laclum esse alia fortuita et inculpabili, alia vero dolosa et culpabili: b) Ad fortuitas ea uasas haec reserenda esse assiirmat:

'. Splendorem titulorum, quibus Romanus Pontifex, eiusque sedes condecorata est, figuratasque et ampullatas, ut ipse ait, ea de re Patrum locutiones: 2'. Dignitatem Sed is Romanae tum quod Apostolica sit, tum quod Patriarchatum totius occidentis adnexum habeat, cuius tantum ratione proindeque occidentalium tantum Ecclesiarum respoclia eandem ait vocari Matrem et Magistram: δ'. Consuetudinem Episcoporum tum reserendi ad eundem graviores caussas, tum eliam deserendi ad ipsum plurium negotiorum, ut ipse loquitur, arbitratum sive ob receptum morem, ut idem asserti, eas sodes consulendi, quae dignores et antiquiores essent, sive praeSertim ob personalem Romanorum Pontificum doctrinam ac sancti talem: e) Λd dolosus et iniquas pertinere, l'. complures proprie dieius usurpationes a Romanis Pontificibus ausu le-merario perpetratas: 2'. Falsus decretales quas potissimum fuisse caussam asserit exaggerati Primatus ab Isidoro conficias, et a Romanis Pontificibus magno cum gaudio exceptas. III. 0uoad partem praeticam totus est in tradendis r mediis, quibus Romanorum Pontificum auctoritas coercea. tur; eaque septem esse ait, nimiruma Aptu in eam rem populi instructio: b Concilium generale liberum: o Conspiratio Episcoporum per concilia nationalia so-

d) Vis atque auctoritas catholicorum Principum: e Relsentio Bullarum apostolicarum tum per Episcopos,lum per Principes seculares, idest Placitum, ut aiunt, Sive

episcopale sive rectium.

D Aperta resistentia, quam legitimam vocat: θ appellatio ab ab usu: id est appellatio ad Principes secularcs adversus Ecclesiae, praesertim vero ipsius Bomani Pontificis sententius. 9. Iam vero huius systemalis 3eopua, quem sibi propo-Disiligod by Go

108쪽

- 91 fuisse Febronius affirmat, reconciliandi Ecelesiast catholicao Protestantes, ab ipsis Protestantibus derisus est, inter quos consuli possunt Seriptores Lipsienam in Novis Aetis Eruditorum an . 176s pag. l, ubi recensionem operis Febroniani exhibent, qui posteaquam opus egregie laudarunt, veluti

Protestantium doctrinam maxime sapiens, ita ut hominem eum Luthero comparent, addunt tamen deinceps, clarissimum virum oleum et operam perdere, cum sibi persuadet, remoto Primatu Romani Pontificis, Protestantes ad Ecclesiam Catholicam redire poSse: multa enim alia Superesse aiunt,

in quibus ipsi a Catholicis dissident. Eademque de Febronio

scripsit lablonskius Instit. Uist. Christ. Tom. III pag. 146, et Bahrditus in Dissert. contra Febronium g. VI. VIII. et XVI. ambo Protestantes. Τolum vero labronianum opus reprobatum ac damnatum est, publicis datis litteris, ab Archiepiscopis, vel Episcopis Moguntino , Τrevirensi, Coloniensi, Pragensi, Bambergen Si, Constantiensi, Λugustano, Frisii gensi, quemadmodum videre est apud Zamria in Anti-febronio vindieato Tom. l. in appendice post Caput l, ubi ipsae horum litterae reseruntur; praesertim vero damnatum est pluribus decretis sacrae Congregationis Indicis, idest 27

lum etiam ab ipso Romano Pontifice Clemente XIII, tribus Brevibus die is martii 176i ediiis, quorum primum ad I lectorem Moguntinum miSsum est, alterum ad Trevirensem,

teritum ad Episcopum Herbipotensem, quae item legi possunt apud praedictum Zaearia loeo citato. Denique Febronius ipse opus suum reprobavit, errorumque Suorum retractationem ad Pium VI. misit, quae legi potest in Allocutione Pii VI. habita die 25 dec. 1778 in Consistorio secreto, in qua summus ille Ponlisex ait, Febronium plurima iam

necurate reVocasSe, de celeris, quae Sedes apostolica emendanda esse censeret, promisisse, se sine ulla cunctatione correcturum esse. Anno nihilominus 178l Commoniarium in suam retractationem edidit, in quo plura perperam dicta adnotavit Card. Gerditius in opusculo inscripto c animadversiones in commentarium et . v praeter quae alia quoque adnotari possunt. Denique catholice, ut videtur, sentiens obiit 2 sept. l790. ncsulatus est a compluribus; plenius autem

109쪽

ac firmius a Zacaria lum in Intifebronso italice seripio. tum in Intifebronio vindieato, quod latine edidit. Ut autem appareat, qua sile Febroniani systematis sectatores amplificent adversus Romanum Pontificem Episcoporum auctoritatem, digna est, quae legatur epistola cuiusdam Episcopi in Supplemento ephemeridum ecclesiasticarum Romae edito anno 1789 pag. 85 et seqq.10. Febroniano systemati subiicimus Libertates gallica-' S, quarum originem qui praeclaro aliquo nomine honostare studet, a Concilio Turonico primo, aut saltem a S. Ludovico IX. magna cum amborum iniuria solet repetere. Vera tamen earundem origo a miserrima occidentalis schismatis aetate videtur esse repetenda, quo ex tempore, politica potestate urgente, sensim illae increvere, donec certis quibusdam sollemnibusque formulis expressae sunt tum cum, Ludovico XIV. adversus Innocentium X l. venerabilis memoriae Pontificem hostiles animos gerente, aliquot Galliarum Episcopi anno 1682 eiusdem regis iussu congregati celebrem quinque propositionum declarationem emiserunt. Iarn igitur ad has quinque seu potius quatuor propositiones nam quinta ad evulgationem priorum pertinet veluti ad totidem germina, unde practica consectariorum seges plurima exoriatur, gallicanae liberiates revocantur, quarum 1'. est, Romani3 Ponti Dibus nullam esse in Restes, atque in civilia negotia ne indirectum quidem potestatem: 2'. Concilii generalis auctoritatem Romani Pontificis auctoritate esse superiorem P. Potestatem Sedis apostolieae coarctari per eanonraiam conditos, totiusque mundi reverentia consecratos: M per consuetudines atque instituta a Regno, et ab Ecelesia Gallicana recepta: ε'. Romani Pontifieis iudieium infallibile

est endum non esse, nisi Melesiae consensus aecedat. Ex

quibus propositionibus licet plurimae ad Ecclesiae statum practice turbandum deduci possint, tria tamen infelici celebritate insignia dimanant, quae veluti Reoni instituta ad propositionem tertiam revocantur, idest. l'. Inellatio ab abusu, quae est misera illa consuetudo subiiciendi I cclesiam Magistratibus civilibus ad eos appellando a sententiis iudicis ecclesiastici eo nomine, quod illo auctoritate sua perporam atque iniuriose usus suerit.

110쪽

- 96 2'. Regium Placet, idest pessima altera consuetudo, qua Constitutiones apostolicae, ipsaeque etiam Episcoporum pastorales litterae, quas dicunt mandata, in vulgus edi, se varique velantur, nisi id civilis Magistratus permillat.

5'. Regius patronatus et custodia canonum, quo nomine

libera sit negi facultas quibuslibet Ecclesiae negotiis sese

immiscendi. Atque hae quidem sunt libertatra gallicanae, quas celeberrimus, et quovis nomine insignis Cameracensis Episeopus Fenelonius 3ervitutem ercta Rectem, et adversus Romanum Pontificem licentiam quam merito appellarit, unusquisque lacile intelliget, qui ad scopum, ad in ilia, ad ef- feetus praedictae declarationis attendat. Seopus nimirum insinuatur propositione prima; media tribus sequentibus; ese fretus praecipui tribus illis continentur consectariis, quae

commemoravimus, quaeque cum antea a Gallicano ipso Clero vehementer repellerentur, tum Veluit iugum quoddam su cepta sunt. Iam vero praedictam declarationem reprobarunt

Romani Pontifices Innocentius XI. per litteras in forma Brevis die si Aprilis anno 1682. , Alexander VIII. Const. inter multipli es dis 1 Augusti an . t 690., Pius VI. ConSt. Auctorem sidet 28 Iug. 179s eirea sin. imo ipsi reiecerunt Gallicani Episcopi, qui eam edidere, et Ludovicus ipse XIV, cuius auctoritate gesta ea omnia suerant, litteris seorsim datis ad Innocentium XII. anno 1695.11. Haec porro Sunt praecipua SyStemula, quae verae I celesiae constitutioni adversantur. Si quis vero praeterea systema quoque IanSenianum requirat, is sciat haereseos illius asseelas Systema proprium nullum habere, sed ea, quae iam exposita sunt, ac praesertim Richerianum modo aperte, modo clanculum, prout tempora serunt, amplecti, quemadmodum colligere est tum ex doctrina Pistoriensis convenius, quam Pius VI. Const. Auctorem Dei damnavit, tum etiam ex doctrina Curaitii, Van Espenii, aliorumque huius sursuris

scriptorum. Iam vero mentis nOStrae non eSt, quae syst

mala exposuimus, eadem per singula capita refellere: id enim et temporis brevitas, et ratio prohibet, quae vetat scilicet ea heic repeti, quae in Theologia traduntur. Quapropter ut quam brevissime rem agamus, sundamenta lantum, quibus illa in-Disiligod by Cooste