Iuris ecclesiastici publici institutiones

81쪽

- 67 ratio est, quae si eiusmodi sini, ut illud praestari volont,

ea tolerantia adhibenda erit, quae in aliis etiam pol ni illo n-dis malefaciis non raro adhibetur, ita tamen ut princeps negative ac passive se habeat; nihil autem, quod Ecclesiae bono contrarium sit, positive approbet . Λd 2' quid respondendum sit, docet Augustinus Epistola 95, alius 48, ad Vincentium. ε At enim quibusdam ista non prosunt. Numquid ideo negligenda est medicina, quia nonnullorum insanabilis est pestilentia' Tu non allendis nisi ad eos, qui ita duri sunt, ut nec istam recipiant di-εeiplinam. De talibus enim seriplum est: Frustra flagellavis lios vestros; disciplinam non receperunt: puto tamen, quia dilectione, non odio flagellati sunt. Sed debes etiam tam

multos attendere, de quorum salute qaudemus. Si enim ferrerentur, et non docerentur, improba quasi clominutio videretur. Rur Sua Si docerentur et non terrerentur, vetustate eo nauetudinis obdurati ad capessendam viam salutis p strius mouerentur; quandoquidem multi, quos bene noUimus reddita sibi ratione, et manifesta divinis testimoniis veritate, respondebant, cupere se in Ecetratae catholicae communionem transire, sed perditorum hominum in micitias formidare. . . Cum vero doctrina salutiaris terrori utili adiunoeretur. . . de multorum, ut diri, salute laetamur benedicentium nobiscum Deo, quod sua pollicitatione completa, qua Reges terrae Christo servituros esse promisit, sie curavit morbidos, sic sanavit infirmos . , Et infra: 4 Et tamen vereris, ne eum imperialibus lestibus ad unitatem

Do tolerantia civili dignus est qui consulatur ramurus Theol. Se wlast. Tom. III. Disp. 1. quaest. 9. Summali in vero haec do illa tradi possunt: I. Duplici ex eaussa, seposita lege positiva, eam esse illicitam: quia nefas est cooperari superstitioni heterodoxorum: lum quia nefas est catholicos periculo seduetionis exponere: II. Inde non sequi, ad minhonestandam eas conditiones necessarias esse, quae ad honestandam eo perationem alterius peccato, tum ad licito sese exponendum Oeensioni. si vo periculo peccandi communiter a Theologis traduntur: III. Nihil tu hac re, ineonsulto Somino I ouillico osse deeernendum, tum quia asilurdo casu gravissimo circa statum Ecelesiae, de quo non nisi Summus Ponlisex iudicare potest: lum quia tolerantia haec ei vilis legibus ei elesia sileis per se prohibita est. Denique prae oeulis bal, ndae sunt propnsitiones a Ssmo D. Ν. Pio IX in syllabo reprobatae, quae sunt LXXVII.

82쪽

- 68 - 9imini, nomen Dei a Iudaeis et Paganis diutius blasphemetur: quasi nesciant Iudaei, quemadmodum primus p pulus Israel etiam bello delere volue rit duas illas tribus et dimidiam, quae ultra Iordanem terras acceperant, quia usto eas putaverunt se ab unitate sui populi se parare. Pa-yani vero massis no3 blasphemare possunt de testibus, quaseontra idolorum cultores Christiani Imperatores tulerunt:

et tamen eae eis multi eorrecti, et ad Deum vivum vorumque conversi sunt, et quotidie convertuntur. γAd 5' Dist. Ita scilicet, ut Ecclesia neget helerodoxis quidquam veri iuris, quod eis compelal, dum illud sibi vindicat, nego: ita ut neget helerodoxis, utpote in errore confli-lutis, quod exclusi una veritalis ius est, errorique incommunicabile, eone. Vel brevius A mo suppositum. lii ea quippe obiectione supponitur, errori, eo saltem nomine, quod lal mse non existimat, eadem iura competere, Be veritati, quod aeque salsum est, ac si quis dicat, amentibus, eo saltem n mine, quod tales se non existimant, eadem iura competere, quae mente sanis. Sed in hac re triplex distingui debet rospectus, primus relate ad conscientium Ecclesiae, alter relate ad conscientiam heterodoxorum, tertius relate ad rem

ipsam, qualis ab extraneo quopiam iudicari deberet. Id Emelesiam quod attinet, ea certa eSt non tam opinione propria. quam divinis testimoniis, in se una verilalem esse, in eeteris pseudo-religionibus errorem, idque ad articulum fidei pertinere, contra quem nihil agere potest: inde ei nulla mensurae duplicitas, sed lex aeterna firma manet, quae X rilati prae errore dominatum deseri, negatque esse pOSSeparticipationem iustitiae cum iniquitate, neque Societatem luci ad tenebras 2. Cor. VI, 14 . Quod spectat ad hetinod aeos, quatenus in bona siue maneant, eodem iure erunt, ac amentes, quibus nihil imputatur ex iis, quae in amotalia agunt. Quod denique attinet ad rem ipsam, ea lates habet charaeteres, ut in foro saltem externo nemo aequus non agnoscere Ecclesiae iura debeat. Quidquid enim sit de interna bona fide helerodoxorum, ea certe probari extrinsecus nemini aequo potest. Aut enim serio, rectaque cum Voluntate attendunt ad motiva credibili talis Ecclesiae catholicae, et ad notas salsi talis sectae suae, aut non attendunt, vel Diuitigod by Cc oste

83쪽

- G9 serio, reetiaque eum voluntate allendere nolunt. si nullo modo, vel rite non allendunt, cum eorum ignorantia aut crassa sit, aut etiam assectatia, una cum bona fide esse nequit. At si rite altendunt, mullo minus admitti poterit, eos bona cum fide in errore suo persistere. Sive enim ex una parte perpendant Ecclesiae catholicae originem, et una cum perpetua serie suorum Pontificum nunquam mutatam fidem, a S. Petro, adeoque a Christo ipso Iesu ad Pium IX, qui modo eidem praeest, tum pius adversus inferorum portas firmitatem et conservationem, imo et propagationem, tum eiusdem sancti talem et nunquam desinentia miracula, accelera denique, quae dicunt crodibilitatis motiva, divinaque sunt omnium oculis testimonia; sive ex altera parte considerent originem suae sectae, variationem doctrinae, malas artes, quibus constituta est, et adversus catholicos pugnavit, ariditatem spiritus, carnis lucrorumque temporalium studium, nulla Vera miracula, nullam secunditatem, aut secunditatem turpibus modis comparatam , celerasque maculas , quibus unaquaeque secta inficitur, prosecto, nisi e Statumentis decedant, se in errore esse fateantur necesse est.

Quidquid igitur sit de interno uniuscuiusque heterodoxi flatu, de quo Deus iudicabit, extrinSecus certe nemo a Uus iudicare poterit, eos bona fide esse; unde omnis obiectae eriminationis species evanescit, Eeclesiam duplici mensura uti: qua tamen ne in hypothesi quidem bonae eorum fidei uteretur, eum vera inter se atque eos relatio, ut dictum egi, eadem illa esset, quae est inter sanos, et amen les, qui se sanos putant Cf. n. 58, V, et 66, eoIlatis etiam sa et Seqq.2. g. II. De Ecetratae potestate quoad meretieOS. 65. Ηaoreticorum nomine eos intelligimus, qui, cum ba-pligati rite suerint, alicui circa fidem errori cum pertinacia adhaerent, unde ob eiusmodi desectionem extorres ab Ecclesia lacli sunt. Hac autem notione posita, ecclesiastica in eos potestas lacile determinatur. 64. Propositio 1'. Haeretici ecclesiasticis legibus per se obstringuntur. Duiligod by Cooste

84쪽

- 70 Prob. Quia perdurat in eis sundamentum subicctionis , quod est character baptismatis; quandoquidem per baptismum unusquisque Ecclesiae potestati ab eadem pascendus committitur ' . Consimii. Caussa criminis neminem a Iogibus sol it, quia nemini fraus sua patrocinari debet. Atqui linei elici non nisi

caussa criminis extorres sunt ab Ecclesia. Ergo Plc.

Confirm. iterum. Si haeretici Ecclesiae iurisdietioni non subiicerentur, ne puniri quid 'm ab eadem ob haer sina pose sent. Atqui possunt puniri es. hac de re Bellarm. de Membr. Eo l. L. III. c. 2l; qui hanc doctrinam diligentius exponit .

Hinc inferre licet, recte a Bellai mino die luna esse s De Ee l. L. III. cap. IV. g. Respondeo haereticos , haereticos non esse de Eeclesia, sed ad Ecelesiam pertinere, luna quia scilicet iurisdietioni eius subiiciuntur; lum quia reverti ad

eam obligantur. 65. Prop. 2: Adesse a Iiquando possunt eiusm0di et reum- Slanline, quibus con eurrentibus, censendum sit, Ecelos iam

nolle Iegibus suis, vel coria aliqua lege haereticos obligari. Prob. Adesse aliquando possunt eiusmodi circumstantiao, in quibus exercilium ecclesiasticae iurisdictionis in haereticos sit in destruelio nona, et non in aedificationem; ita ut gravissima gignat incommoda, et sin minus iustitiam, certe charitatem laedat. Atqui hisce in circumstantiis Ecclesia censenda usi, nolle legibus suis hac relicos obligare. Ε go ele ' .aὶ Hinc sequitur, quotiescumque dubium proponitur, utrum Iex aliqua ecclosiastica haereticos Obliget, perpendenda S esse circumstantias, utrum nimirum eiusmodi sint, ut iis positis, Ecclesia cen Senda sit nolle eos Obligare. g. HI. De Ecclesiae potestate quoad Insideles. 66. Infideles eos dicimus, qui numquam per baptismum ad Ecclesiam accesserunt. In his igitur ne plus aequo imi cf. Sua rea. De legib. Lib. IV. cap. 18. Num. 2. Exemplum aliquod legi potest apud Bened. XIV. Const. Sin9utari 9 Febr. 1719.

85쪽

muni omnium doctrinae. Unde haec Sequuntur: I. Societatem insidelium esse societatem penitus extraneam ab Ecclesiit :l I. Eorum societatem, quatenus religiosa eSt, per Se eSSeillegitimam: quia societas religiosa non nisi una poteSt esse

legitima: eiusmodi autem est Ecelesia Christi. a qua illa

extranea est:

lII. Inter Ecclesiam et societatem insidelium perpetuum esse bellum: quod ab Ecclesia geritur per ministros Evangelii, et expeditiones sacras, iubente Domino praedicari Evangelium omnii creaturae Mare. X VI. 15. IV. insideles catenus inculpabiliter resistere, Ecelesia que ministros persequi, quatenus in bona side sint minime dubia, minimeque culpabili: a qua ubi exciderint, et in du-hium aliquod devenerint, lenentur verilalem inquirere; eidem vero cognitae adhaerere 58. V .

CAPUT SECUΝDUM

67. Egimus de ordinaria Ecclesiae potestale, quatenus praecipue deducitur eae ipsa eius natura, Seu ex qualitate, qua societas perfecta dicenda eadem est: eandemque polestatem etiam ex altero sonte quantum satis est confirmavimus, id est eae positiva voluntate Christi, quae nobis patet et sex Sacris Litteris, vel ex traditione. At ordinaria Pius modi potestas licet non omni ex parte, ex aliqua tamen Subire potest eaetraordinarias quasdam modificationes, si nimirum legitimae conventiones intercedant, quibus Ecclesiasticae potestatis sines vel dilalentur, vel contrahantur. Eiu modi aut 'in conventiones Concordata audiunt: eaque solent iniri in lor Summum Pontificem, et Societatem aliquam ci-Vilem, quae ut plurimum catholica esse solet, licet nihil impediat, quominus ineantur etiam cum Societate civili sive haereticorum, sive inlidelium. Agemus hic breviter de s on- Duiligod by Cooste

86쪽

- 72 eordalis inter Ecclesiam et Societalem civilem calliolicam: deinde appendicis more aliquid adiiciemus, unde doceatur, quomodo, et quatenus eadem doctrina applicari possit Concordalis inter eandem Ecclesiam et Societatem civilem ha relicam, aut insidelem. 68. Iam vero, ut nostrae dispulationis veritas ae fides appareat, eadem Via utemur, qua in ordinaria Ecclesiae potestate exponenda usi sumus: primum scilicet quaeremus in genere, quid iuris servandum sit in conventionibus, seu concordalis a quibuslibet societatibus inter se dἰstinctis in- icem initis; deinde corollarii more eandem doctrinam Eeclesiae eum societate civili catholica paciscenti pro uiriusque iam perspecta natura applicabimus, idque ipsum brevitalis ergo in singulis quibusque par lilius explicandis, quibus

Concordatorum, seu publicarum conventionum doctrinam complectimur, continuo faciemus.

69. In tres autem paries hanc doctrinam distribuemus, quarum prima sit de notionibus generalibus eiusmodi conventionum, altera de iisdom ineundis, tertia de interpretandis, ac dissolvendis. ARTICULUS I. se Notionibus generalibus.

Se pares Sint, pacisci inter se posSe, verum etiam quae dispares. Itaque utrumque in ipsa societate civili videmus, et nationes independentes cum aliis nationibus plane separatis, atque aeque independentibus convorationes inire, et aliquam nationem, seu aliquam societatem civilem cum collegiis intra se existentibus, sibique subiectis suam si om aliqua in re mutuo obligare, sive quod ipsa aliquid illis polliceatur, sive quod contra eorum operam, alque obligationes pro b0no publico ab iisdem suscopias acceptet. Licet autem utroque in casu eiusmodi acta generali conventionis nomine appellari possint, nihilominus, quia nonnihil aliquo in ea su quoad iuris essectus inter se possunt disserre, diverso item nomine distinguenda eadem esse complures iuris Scriptores censu runt: adeoque pacta inter duas nationes aeuue independentes, Duiligod by Cooste

87쪽

- 73 seu societates inter se pares publica foedera dicunt: conventiones autem inter societatem civilem et aliquod collegium eidem subiectum vel quod idem est, inter Principem eiusque subditos privilegii potius nomine appellandas esse malunt. 7l. Iam vero publicorum laederum duplex distingui pol-

est species. Quae enim mutuam continent paciscentium obligationem, eadem paeta synallagmatica recte appellantura Unallasmate, quod est contractus ultro citroque obligationem pariens: quae vero unius lanium partis obligationem continent, eadem generali nomine eonventiones appellari

possunt.

72. At privilegia meliore etiam iure praeter alias divisiones, quae magis ad ius privatum pertinent triplicem in speetem dividi consueverunt: ita scilicet, ut alia dicantur

gratuita, alia onerosa, alia denique remuneratoria. Porro Onero3a Sunt, quae conceduntur in gratiam alterius rei, Vel

iuris, quod a subdito privilegiato vicissim praestatur: 9ratuita, quae ex mera liberalitate dimanant: remuneratoria, quae non quidem per modum contractus, quemadmodum erosa, Sed per modum remunerationis alicuius meriti conceduntur: quae quidem privilegia si meritum non assequ9ntur, vel illud simpliciter exaequent, onerosis sere fere, inquam; nam animus contrahendi deest aequiparantur; si Superant, qua parte merita exaequant, oneroSis, qua Superant, gratuitis paria habentur. 73. Hac autem doctrina posita, qua societas civilis utitur, haec iam de Ecclesiae Coneordalis, quae cum societate civili catholicorum incuntur, tenenda esse pronum est: I. Eiusmodi concordala iuxta praedictam notionem ordinario et regulariter privilegiis adnumeranda esse; ita ut Concordatum recto desiniatur: Leae partieularis ecclesiastica pro aliquo regno Summi Pontificis auctoritate edita ad instantiam Principis eius loci. speciali eiusdem prineipis obligatione eonsirmata, se eam perpetuo servaturum. BBlio est, quia in Concordalis, quae ab Ecclesia ineuntur, regulariter et ordinario de rebus agitur ad eam pertinentibus, adeoque eiusmodi, quae si e per se, sive per accidens cum sine spirituali connexae sint; quibus quidem in rebus Societatem civilem subditam esse Ecclesiae indubitatum est db .

88쪽

- 74 Dixi ordinario et regulariter. Fieri enim potest, αὶ Li Ecclesia de rebus quibusdam temporalibus. quibus spiritualis ratio adnexa sit, ita cum societate cit ili paciscntur, ut primum rationem spiritualem ab iis separet, deinde circa eas contra clum ineat: quod si sitat, palam Pst, eas iustam proprie dicii coniraelus materium laclas esSe: bin L i societas civilis rem aliquam lemporalem in Ecclesiam transferat; quod quidem per verum proprieque dicium contraclum recte fieri potest: nam ratio spiritualis, nonnisi perseelo contra elu, supervenit, cum scilicet per ipsius E clesiae acceptationem res Dei fit, et in sinem aliquem Ecclesiae proprium, adeoque Spiritualem destinatur. II. Eadem concordata saltem, ut diximus, ordinario otregulariter privilegiis gratuitis, aut ad summum remuli ratoriis accenseri oportere, non autem privilegiis onerosi3, quatenus Sallem contractum proprie dictum haec indicant. Balio est, quia, ut mox dictum est, in eiusmodi concordatis de rebus spiritualibus, vel rei spirituali adnexis agi solet. Atqui ex communi et catholica sententia hisce de rebus contractus proprie dictus absque crimine simoniae iniri non

potest. Ergo etc. 4

III. Quod ex praedictis sequitur, perperam ordinario item

ac regulariter pael a synallast ni attea eadem a Regalistis appellari, tum quia, ut modo diximus, pacta seu contractus proprie dicti citra simoniae crimen esse nequeunt, tum quia pactum synallagmaticum, licet per se pactum hilalorale simpliciter signiscet, nihilominus nonnullorum, ac praesertim ninga listarum usu loquendi ad ea Modera referri solet, quae inter societates omnino aequales et independentes ineuntur: adeoque earum adsignificat absolutam aequalitatem: quod quidem in re nostra salsum est, ut modo animadvertimus hela Id. Praeterea qui Concordala pacta Synallagmatica esse vult, is, ut sibi cohaereat, haec cum Schloer asserere simul debet: a divinam Primatus institutionem humanis hisce concorda lis coarcturi, et mutilari: bin Summum Pontificem alienatione proprie dicta iura Primatus sui alienare posse, ita ut ea amplius exercere, invito Principe, cum quo concordatum factum est, eidem non liceat: e qui in Pontificatu praecedit, successores suos ligare suis actis posse, Porumque poleStalem

89쪽

- 75 restringere; ita ut, eum a S. Petro ad Pium IX dueenti a sexaginta Pontifices sere numerentur, iam ducentis ac Sexaginta imminutionibus poluerit iam Primatus lare ad nihilum redigi: d) consequenter singulos Pontifices non immediate a Chri3to in persona Petri, quemadmodum sides catholica docet, sed a Suo deceSsore Primatus potestatem recipere re cumque per se, ea omnia praeScribi possint, quae possunt alienari, iura Primulus contra Romanos Pontifices, et quidem ab ipsis laicis Principibus etiam praescribi posse; aliaque hisce similia. Λtqui haec omnia erronea sunt, et sidei catholicae repugnant. Ergo Ele. 74. ob. cum Schenkl Instit. Iur. Eccles. g. 176. Concordata vera pacta PSSe, evincunt l'. actorum Series; 2'. ii Scriptio, nomen, ac Verba concordalorum; 3'. consessio ipsorum Pontificum; 4'. observantia perpetua: I'. indoles independens societatis civilis. Ergo elc. R. Ad singula: a Ad l' . Nego Ant. Aciorum siquidem series nihil aliud demonstrat, nisi post aliquas turbas concordata iniri consu

visse. Id autem Si evinceret, eadem Vera pacta esse, Sta tuendum foret, coortas turbas nonnisi Veris pactis, nunquam beneficiis sedari posse. Id autem in genere est salsum; quatenus autem de materia, de qua agimus, amrmatur, est etiam absurdum: quandoquidem eiusmodi ea est. quae verum ac

proprie dictum pactum ordinario ac regulariter admittere non potest 75, II. III . bὶ Λd 2' . et 5' . Nego Ant. quia subiecta maleria Veri pacti, uti mox dictum est, incapax Ialiore sensu ea intelligi iubet. e Ad 4' . Nego item Ant. Quod enim quidpiam diu ab que etiam perpetuo observetur, id veri pacti exclusive esse proprium, nemo dixerit: est enim et beneficii proprium iuxta notissimam regulam: Benesi eium Principis decet esse man

surum.

di Λd 5' . Nego Ant. Indoles enim societalis civilis eiu modi est, ut circa res spirituales, vel spiritualibus adnexas, quae ordinario ac regulariter maleria sunt concordalorum, nullo pacto sit independens, sed imo Ecclesiae subdita 75,l. . Duiligod by Cooste

90쪽

ARTICULUS II. De concordatis rite valideque ineundis. 75. Quemadmodum privatorum, ita et societatum pacta an valida esse omnes consentiunt sive desit materia licita ,sive desit liber con Sensus.76. Si dolo, aut errore versante circa rei substantiam consensus extortus suerit, liberum nullo pacto eum esse, manifestum est: si ex metu gravi iniusteque incusso, licet aliqua ex parte liber dici queat. nihilominus palam est ea libertate carere, quae necessaria est ad firmiter contrahendum, adeoque, si pars laesa Velit, revocari eundem posSe, communis est sententia e . 77. Materia pacti illicita est, si adversetur alicui vero proprieque dicto ossicio, seu verae proprieque dictae obligationi, qua contrahentes aetu teneantur. Hinc celebris di tinetio inter iura, quae alienari possunt, sola alienabilia, et iura, quae alienari nequeunt, seu inalienabilia. in alienabilia nimirum ea dicuntur, quae cum aliquo vero pr prieque dicto ossicio actu coniuncta sunt: celera alienabilia. 78. Ex hac autem doctrina, quam etiam negat istae tenent, haec sponte ac necessario dimanant: I. Concessiones, quas ab Ap0Stolica Sede terror atque arma extorserunt, minime firmas esse. Atque huc pertinent praeter alias non paveas, praesertim Superiore seculo labente initas concessiones a Paschali l I. Henrico V. laclae, quae proinde in Lateranensi secunda Synodo merito revocatae sunt.

II. Romanos Ponti sices nihil tale concedere posse, quod repugnet naturae primatus sui, atque officio a Christo D mino iisdem commisso oves eius pascendi. Unde merito S. Pius V. negavit, posse se Principibus viris facultatem perpetuo concedere ad millendi, vel reliciendi constitutiones apostolicas, licet mere disciplinares, quam facultatem dicunt Ius Placiti regii, praesertim si eiusmodi concessio simpliciter petatur, et sine iis conditionibus, quae Pontificii Pri-