장음표시 사용
31쪽
necessariam esse concludis. Vtilitas ista saepius nosia decepit sic antea siccunda excusabatur egresto,quod stilis esset pbilosophia oratori ,eade excusatione de sopbistis es verbosisime distulatum,hanc Militatis aua
ruri a rapacem magis quam veracem rationem missa faciamus,nihil ei in posterum confidamus. Sed cur tria quaesionum genera constituuntur ' nam diuisio, o im perfecta, b inutilis est cum quaero ubi es' quando υ
niet quo pergit quot partes habet lex quo constat squamobrem id est Nihil borum trium requiro: Scio nos pueros in scholis falli solitos nestio quibus ca
pilauibus quod ad haec tria genera reliqua reuocentur. Simpliciter aperte doctrι vas doceri volo ,sio.
ρbisiuatis discipulos falli nolo,nec ea quae reuera absint adumbrata quadam fictione repraesentanda existimo. Age vero, plena sit ista partitio cum tamen sit inanis, quid emolumenti nobis adferet Non enim satis es artium veras institutiones esse ,sed multo magis utiles esse conuenit. Multa enim vere sed inepte S absurde dici possunt: Ad certas sau ) quaeinones certi argu mentorum accommodantur loci, sit ne signis, quid sit
desiuitionibus, quales recti pravique partibus dissutatur: quid se sisquam ) π bae tres quaestiones σomnes aliae prosus bifidem argumentis traRentur:
non inutilis erit ista diuisio 'illud autem vel tuo ipsius tesimoniis facile probabitur,hoc igitur fateare necesse est. Etem prima quaestio signisci coiecturis disceptatur.
32쪽
quid coniecturae ' unde sumunturi ex causis euentis, circunstantiis, testimoniis,quoionibus,exemplis, comparationibus,denique verisimilibus o necessariis re
rum notis,quo verbo Omnia argumentorum genera cO-
plecteris , ic in partitionibus doces, ergo ad primam quaestionem omnes inuentionis loci accommodatur, ad
secundam quid Fotine definitio At definitio ut in iisdepartitionibus author es, ex omnibus argumentis exponitur.Tertiae quaestionis disceptatio qua hic doces recti prauique partibus quod argumenti generale nullam nomen e yxplicari ex locoru descriptione semc-da est ut au ibidem una igitur inuentio communis en omnium quaesionum:neque hi loci barum quaesionum proprii ed omnes communes omnium. Quae de nomine praecipiuntur a gramaticis pcmel ea dicuntur. Non fit alia descriptio nominibus adiunctis, alia nominibus
subiectis,prima illa praecepta communia fui utriusque generis,contra si quis faciat nihilo plus agat, quam si
det operam ut cum ratione insaniat.Sic inuetionis cum sint omnes fontes omnium quaestionum communes,cur
in rivulos stangimus Et ad bas modo quaestiones,modo ad illas contra quam deceat π expediat detorquemus Quamobrem oe banc O quamlibet aliam quaestionu partitionem tollamus, quando nibit veri, nihil commodi ad inuentionis rationem asperre potest. His Iocis, ais c utetur orator ut a propriis opersonis Stemporibus controuersum si post auoce hoc praece-
33쪽
ptu no hic solused in oratoriis tuis valde miratus sum, cir assirmares omnes controuersiasad uniuersi gcueris vim referri. Ad inuetionis locos mi Opimii nomen. uil Decii persona,deniq; nulla definita quaestionem circitas lutiis circiι cripta pertinere. Na cn quaeritur an Opi-
non solu generalis quaectiose 'ecialis etia diJutari potest: quodsi diceres arguincta quae de quaectioneposita oriuntur,nisi uniuerseqgeneraliter trafletur,vim
nulla baberer aliquid quod intelligi.probari posset, afirmares: ut iu Opimii defensione si dicas , ex Senatuscobulto necauit.iure igitur fecit:ratio perinfirma sit: nisi propositio generaliter statuatur, id omne iure feri quod senatusco ulto factum sit: Id inquam persticuὰπ probabiliter diceretur,tametsi ex parte qua,
dum, non totum argumenta enim jugulari unt quodam, quae sic enunciari uon post unt,ut Plato in phil sopbus , idemque Atheniensis, quare o Atheniensis quidam pbilosopbus erit. At hebes O impolitum bominum genus Antonii voce appellas, qui putant etiam controuersias, id e fleeculiares oe demitas quaestiones, non solum generales oeuniuersas locis inuentionis explicari. Obsecro mi Cicero desine basce maenificas nugas tanti veditare:steraba me, cumprimὸ ista dicerentur,scientiam quandam percepturum singula- . rem et admirabilem, quam caeteri antea omnes dicendi
34쪽
1 uagistri ignorassent: at fumum duraxat , dco liberali doctore certe minime digni7. Similia duo sunt, unum
quod argumentorum genera loci nominantur,alterum, quod mones vi dificat orator, unde emanant communes loci grammaticae ae mologiae osiopartes poterant appellari loci,primus de nomine ecundus de pronomive, ac de caeteris partibus orationis:eodem modo poterant
dialefiici iudicii multiplices loci nominari, in Illogis vlom, o simpliciu b colunctoru modis, Aristotelesprimus excogitauit vigcnera argumetorum metrei,id est,
loci dicerentur, parsque illa dialectica τοπικκ diceretur,non sine ratione, fateor,ut quonia de inueniendo cretur,loci riidclicet demonstrarentur ubi res optatae reperirctvrsed tame rationeprorsus inutili, omnes enim artes docet inucnire,ut medicina salubria S iu salubria,et Arithmetica numeros eoru ratiora atq; ideo recte a Plutoc oli ars suetio dicitur.Quato igitur simplicius erat inuentioncs hoc noli priore dialecticae parte placet appellare,definire arte earia reru, quae diaci de quaestione possent:quae oes, quonia probarcta amguerct re dubia,argumeta diceretur tu argumeto genera describeretur loci nome nullu sic interponeretur. Atq; boc ea positis duobus alterse:secuta estur,iubetur abs te oratorvidereunde emanat comunes loci unde quaeso distulatioci lataee, insignes,no ex comunibus Luetiose argumetis Finsetur πνnde padoxa quae comunes locos vocas,none ex iisde locis,unde ors argumet
tio distulatioq; fumitur Quid ergo fuit op',cu de locise iiij inuetio-
35쪽
inuetionis monuisses,praeterea de locis comunibus praescribere,q sit no O illis bi cotinerentur. Inuetioni tu dicia subiicis, s mox de collocatione praecipis, o cum duo proposiveris inuentiovem S di positionem, tria facis,inuentione,iudiciu,d positioncm Iudicium qua-obrem nunc a di positione pepiratur,ubi paulo ante erat a te ipso comprebensium Cum enim probares inuentione O di positionem non esse proprias oratoris, tum aiebas: Nam oe inuenire S iudicare quid dicas, magna illa quidem'tanquam animi inflar in corpore ed propria maeis prudentiae,qua eloquetiae. Quid
icto iudicandi verbo nonne disepositio significatur Tarepente vero sententia mutatur At iudicium, comunis quaedam prudctia ebl in delectu bonorum o malorum, quod non magis arte doceri, quam sensiuspotcse, propterea monemus, ut illud naturae donum adhibeatur,
non docemus vi quasi doRrinae praeceptum discatur, Ita ueverὸ iudicii Lininam nullam dicis Quid ergo stoici quos acerrimos distulatores flemper existimaR quid reliqui dialectici,an vanam π inanem ex tot coclusionum teneribus γ' modis doctrinam tradidetat Anollogi mus quo res omnes aestimantur implexo coniunRus artem nullum babebit Utinam mi Ciacero in explicando iudicio,iudicium tuum potius adbiabuisses,quam magistrorum quorunn authoritatem sequutus esses. Audiuini iudicium rebus inuentis adiungendum esse, quoniam ut a foecundis segetibus no fru-
36쪽
ges solam ,sed etiam frugibus inimicissimae herbae gia
gnutur c ab ingeniis doctrinapraesertim excultis tanquamsubacti nonnulla aut leuis,aut inutilia cogi . tatur,quoru magnus delectus babendus sit, quod sane
verum est d ad disti tionem nihil attinere simpliciter credidisti itaq; in oratoriis dialogis in partitioniabus, o in hoc oratorepos inuetionem monuisti de iudicio,tu distositionis artes explicasti,quasi iudicii. dispositionis no esset.Quato vero in populi causis, in donri 'nae Iudiis acutior es' Testis adducitur vel Catone sam Bior,ei nihil credis, ta,mores,volutatem,caussas oes testimonii excutis, o mutaq; ιcis,ne quid eius testimonio tibi noceatur. At in explicadis artia decretis ubi Ioge maxima no credulitas prudelia esse debeat dis illum doctorem assismautem iudicia partem es dialemcae, o dispositione Illogisimi, ac coclusione d scribifateris, atque etiabcriptis libris profiteris. Audis quinque partes eloquentiae costituentem nuentionem,dispositionem,elocutionem,memoriam, asionem iudicium vero artis nihil babere ustum quendam S late per omnia siparsum sensum esse, id quodque credis
sequeris. praeceptis resaris.Quamobrem colligetes um,S ad academiae spatia,unde te oratorem tantum squantus e enitisse praedica reuertere. ex illis curriculis reministere,quam non praecipitandum iudi- rium,quam cobibenda, si pendenda,non perspectis rerum causis sit assertio. Sed de tertio partitionis tuaed membro
37쪽
membro docuimus,quomodo sit oratori dicendum: bicquanti nos glires tibi , demur,quanto quamque alio somno sepulti, eodem difficultatis flagello quoties iam verberamur Rem difficilem dii immortales atque omnium difficillimam,perge inquam,rem valde dissicialem sentio, o te vchementer occupatum video. Memoriam contemnis, quia sit ea communis artium multarum:quo argumento quid intelligas, sane vix intelligo. Etenim si memoriae Uum exi invias communem esse multarum artium,ut haec memoria teneantur: libenter assentiori quinetiam de meos volis,addo omnium noumodo artium,sed quarumvis aliarum rer si, quae in bo- minissensium aut intelligentiam cadant,memoriam esse communem.' At ista rationesvit inuentio tibi collocatio contemnenda. deinceps elocutio oe actio: quoniam omvium rerum pariter communes sunt naurem multarum artium ese dicis de memoria praescripta quaedam π formulas exprimere, id nullo modo concedam. Nam quicquid est artis, qua memoria positi adiuuari,ordo ac dis ositio rerum est, qua quid primit, quid fecundum,quid tertium sit, animo cernamus. De locis aute, imaginibus,quae vulgo diculur, valdesiunt inepta, b a quibusdam artis magistris merito derisa: quot enim imagines Philippicae Demosthenis desiderobset' ordinis porro quoniabola diale Rica disto iis doctrina est,ab ea memor praesidia aliquod S subsidiis petipotest.Quare ut inuetione S dillositione e m
38쪽
moria illi arti vcrisiime posis attribucre. Dicedi motadus sequim quem partiris bifaria, in clocutioncmo
actione,l uado reticis actionem Vclut mmunem. vo lauta bas enim partes Das cloquci proprias esse iudico , tres enim sunt artes, quas iam saepius nomino comunes maxime, Maximeq; gcueral s: gramatica,rhetorica oe dialectica duae priores sunt; ermonis oe linguae,
tertia rationis σprudctiae. baec cogitat cappedit oia: illa cogitata pure ornate pronuntiat. . grammatica docet pure scribere,ac pro teporis ratione contendere, laclinare Ueflere Illabae modum: rbetorica docet ex tropis,figuris,numeris ornate dicere,eade noboia graia
vcs o inflexos sonos squod a gramatica didicerissed
ut orator animum audientis. moueri vole ita certu i tu oratione admouebitsonum:Vt conteta voce atrocialter immissi leuiter, inflexa miserabiliter, inclinates grauiter a acerbe dicat. Gellii corporis ac imotum ad vocis modulationes S varietatcs accomodabis i idque non ut somune=dproprio declarabit. At cum bistrio,ibus illud est orationibus comm , vct bic nos potius, illorum iuvamur cir inseruimur arte. Sisa satyro Demo benesta tu,sicuti a*diaca Roscio adiutus es. Ego vero haec eo pertinere non flamo, m quia histriones ini pronuciandi dignitate elaborqrunt,o ab iis oratores quidam adiutisiunt, idcirco ars pronuciari non si oratorused bistrionsi spria de Mibus haec dici/tur non de artibus. Cu Romae esset auditiι Hortcsuesse dichi , --. d ij bistriones
39쪽
biUriones eo conuenicbant, ut ab eo gestus dignitatem , praectantiam disterent. Hoc modo igitur extorquebo,ut bistriones oratorum disicipuli esse , de autur, no magis ri. Artes ex sua natura,non ex hominil studiis metiendae π aestimatifunt.Si coquus carnium variaru sfructuum berbarum naturas noueri is seque in condiendis cibis scite utatur, non tamen fit ea cognitio coquinae potiua quapblicae:Nemo inter artes liberales artem bistrionicam numerat, attamen ex his duas r uicam,Wrbetorica fatemur esse sermonis, nonsolum texendi σ ornandi, ed esserendi acpronu-tiadi. Quare queadmodu dialectico inuentione,dispositionem,memoria merito Uignamus,sic actione o Aocutionem oratori propria relinquamus Quod quidemnesto quomodo, velut aliud agetes apud te Crassus SAntonius iudicat, cum Antonius qui ad ingenii prudentia o tostantia inueniendi,distoneri recorda di,ppius accederet basie tres partes oratorio secuia trafiet, σ explicen.Crasus cuius magnificentior esset oratio , reliquo sermone laudes elocutionis o aBionis
persequatur:vt quae eravi in oratoris nomine ante co-
fuse dialectica'rbetorica,partitione illa distinguearentur. Sed iam tertii mebripars altera exponoda es: unica autem est elocutio,vndepromi positi orator, nomen ipsum oratoris indicat seu elocutione oratoris esse propria,caetera in eo latere: quod tibi basienus co-eedant aestimetur in elocutione ita latere,ut animus in
40쪽
BRVTINAE GAEsTION Es rs corpore: sic enim antea inuentionem,dillositionemque cum elocutione comparalli,non autem tanquam elocutiouis illendore reliquarum partium dignitas obruatur :maior est enim inuentionis π disto sitionis prudentia, quam vi cum sola eloquentia comparetur, o paulo ante confirmabas multos infantcs actionis dignitate GDquent fructum tulisse, disertos vero deformitate agendi multos infantes habitos essent no sine caussa tribuisset Demosὶbenes, o primasinfecundo temtias amonseno igitur maiores illae nobilioresque pamtes latent in elocutione sed elocutio cum ab his σθη- sum, b stiritum bauferit latusuum praeclare tuetur. Uerum musta genera facis elocutionis bilosophi verecunde dictis,et moliter: sopbillae suauiter et arguter historici aequabiliter o fuse, Poetae numeris cum sinta tristiores eliquis tame generibus diceri liceter visitur et Iibere:quae ora quide orationis genera eloquetiae propria sunt,cumboli rhetoricae proprius omnis orationis ornatus concedatur.Quare quamuis insingulis no omnes diceri laudespositae sint,ea tamen fiunt etia oratoria' similibus propositis argumentis similiter ac iuli sunt locuti,perfectus orator aiceret: nec hoc loco ILeut antea de pubistis disium est quos bis inutiliter ciloratore denuo comparasti) satis apte facta est ista distinctiosed tamen in bis praeclaris disserentiis confisuendis quid attinet quae fiunt inuentionis,inculcare'phialosopbipedare malunt,quam incitare,deplacatis rebus