장음표시 사용
41쪽
ac minime turbulentis docendi causa non capiendi loquuntur: sic sopbistis ais propositum esse non perturbare animos sed placare potius . vectam persuadere,qua delesiareataq; magis concivvas exque runtsententras,
quam probabiles, a res edificedui, intexunt fabulas: sic de bi,foria postremo loqueris. I v qua narratur ornate, o regio saepe,autpugna desci ibitur,interponuntur etiam saepe conciones c bortationes: quid,inquam, haec omnia quae non imprudenter effudita, sed de industria palam atque aperte collegisl non elocu
tionis de qua sola nunc disseris)propria fiunt 'nunquid
inucntioni acta sunt omnia' quam vero ridiculum esset cum de generibus diceres argumentorum, figurarum disi militudiues interponere ziam hoc tempore imeptum iudicandum est,cum de differentiis praecipitur elocutionis, quae funt inuentionis admiscere. O te M. Cicero sapientem , si Apollinem veris me tibi con-Ientem audire voluisses: memini v enim quemadmodutibi de tua Iaude sciscitanti restonderit, ut naturam potius ducem, quam multorum opinionem sequerere. Ingenio prorsus admirabili ,accerrimo iudicio natus eras quibus bonis quoties libere vli voluisti, Cicerone praestantiorem iuirum neminem iudicaui. At quo te implex π credula de inertibus malit tris opinio deduxe rit, tam multa in primae repraevensionis parte tertia
peccata admonere te posunt. Partitio ipsa primum si
42쪽
vera esset,lamen partis unius omissione vitiose, aut fas partes amplectitur mentionem distositionem, . quas elocutione tum inferiores, tumsuperiores facis:
easdemque oratori S tribuis o detrabis: falsam σinutilem quaestionum partitioncm in lituis . quid quod affirmas quaectionisi ecialis nullam esse artem ' quod
alios argumentorum, alios communes locos quod ex
pers artis iudicium putas' quod elocutionem philosophorum sopbi laru poetarum,bistoricorum,oratoris esse negas': Atque bas tam duras tamque obscurassalebras praeterueBi, nondum tamen oratorem vel oratorisdieciem nec enim facile est diuinare virum quaeras tu Latio ου Graecia,insopbista si bolis,in inuentione, distositione, memoria,actione, elocutione philosophorum ophistarum, poetarum, bilioricorum reperimus. Ad id igitur quod poseremo primae repraebensiovis loco positum est,accedamus,in oratore tractando fortas fefelicior es,quam fueras in investigando. Audiamus igitur quae tua definitio sit,quae ex rebus adiunRisD-fla sit exornatio. Non sit inuentus orator tam multis in regionibus :an nusquam tande reperietur Erit ais eloquens is qui in foro,causisque ciuilibus ita dicet, ut probe videleRet,ut festat.rem noua dii immortales minimeque omnium abs te in buc diJutatione sterata: quanto melius in oratoriis ac verius graeculos huius sententiae
43쪽
sententiae durbores irrisisti qui in ciuilis etforeses edusas oratore detruderent ac copingerent:quanto costantius ibidem de vi oratoris acpost ione docuisti ,ut de omni re quaecunque essetposita ab eo ornate copioseque diceretur' , bic oratorem in iudicia b concisuculas velut in vincula coniicis: illic nullis terminis ci culicribis, quominus licea et vagari quo velit. Age vero tollatur forum, en fit illa perdisertos vel eloquentes homines litigandi ratio,dicat pro se quisque: patronum no adhibeat,nulla sit ad populiι dicendi poterus,
resp. Regum aut orannorum dominatione teneantur,
Iegibus a principe scriptis pareatur, quae ora facta
sunt aliquando, b natura fert ut accidere in posterum queant: an eloquentia,quia Iocum abs te nusquam definitum obtinea nullum prorsus obtinebit languesset peribit at inquies caeteris omnibus in rebus non in Lcior eloquentiam versarista magis Vidue ex maioricum laude inforensibus causis occupari dico. Teneo in . quam sed tamen qui diuinare illudpoteram,cum verbis aliud exprimeres sum autem iblud quale es quod definitio tua non semper orationi conueniat 'Reminiscere quae antea de lege demiendi tradideris: ideo Platonis in memoriam redige, quas ille gigni negat, et ait
semper esciat id quod nobis demis, natum aliquando est,quod no siemper fuit:nec esse istiusmodi necesse vi,
Aim possit accidere contrarium: Addis in ista definition ita dicet ut probe ut delecte vi flectat: O caecam
44쪽
Oin lubricam definitionis rationemrnegasti antea inuentionem eloquentiae esse propria,S qui a longeperfectius simula si te cogitatione π animo coplesin alnuc quod antea repudiara repetis: oratoris perfeta prima laude facis docere: de porro vis ista docendi emanat ane luminibus et ornametis elocutionis nihil minus sed tota inuentionis est unde etiam delectandi σ mouendi reliquae partes multo copiosius S absidantius oriuntur,qua ex elocutione Teste ignotum et
peregrinii nulliιprofera ei um tibimet opponam: In oratorio fecundo inuensionix non solsis sed delectritionem O motiιμbiecisti: in partitionibus i fecisti.
Inuctio igitur quae tibi antea no ta insignis ad orat ris laude videbatur,s necessaria,eade nunc orm Ludu quas babeat orator prope modiasola effectrix mater videtur. Simillime vero ac si pictor aliquis tibi tabutim eximiam polliceretur,negare ex υllo colore vulgara futura :non e nigro,non candido,non rubro, non viridi,non purpureo, non ceruleo:tandem cum diu multumq; emptoresus endisset: e quo tande colore rogares tabula ista mirabili conficies: ex viridi restodereto' ceruleomonne merito pistoris illius vanitate , iu- Bantia irridenda π explodedam iudicares' at tu quid dis talem oratorem 'ga, informabo qualis numquam futtineq, enim e Latinis, e Graecis oratoribus,ὰ
sopbistis qui uamtalis extititimus ista perfectio in
inuentioncidistinositione,memoria ,actione, elocutione
45쪽
philosopborum,sivbsarum,po erarum Hic cum e e flationem nostratam longa,tainq; diuturna expectatione μθenderis: si id rogemus, ubi nam igitur tanti oratoris riirtus ita est' tum retondeas,in inuentione:
ut tametsi non verbo,re tamen ac veritate vim mirabilis huius oratoris in inuetisneposita essesteare :quid enim 'cosidera,qua ratione expectatione tanta ,quanta promisitone rumprolixa, tu i verbosa cocitaueras,tandem tueare: Sequitur ut tribus ossiciis oratoriis tria docendi genera accomodetur ubtile in docendo,mediocre in delemn graue in flectendo eamq; partitione ex decoro deducis: ius admonitio quid cuis: op sit, quid conueniat,quid deceat,tametsi est in omnibus artibus, imo in omnibus distis Ofusis necessariareius t menconsiliu et doRrina dialetacae propria est,Hic nos dormire adbuc arbitraris unus ais ) est locus bis Brute,quod te non fugit, o magnum volumen aliquod desiderat:magnus est locus. M.Tulli fateor,neq; tamenva de magnum volumen desiderat. Vim eius infinitam quandam vides,artem tamen videris no fatis intelligere, nam antea dialecticae peparatim aliquid attigilli, cum degenere perie,definitione,partitione erifalbiasque regula dictum est: π postea de inuentione,iud cis,distositionepraecepi l tanquam, baec ab illis diauersa essent. Ide apietiamfingulari quidem nomine, sedparum intelligenter expresso nominas. Quid enim
obvientia baec sphilosopbiune de moribus minime.
46쪽
mis hie cum honesium verbo oportere, o decorum
verbo decere appellas: cseparas π diglinguis. Usaliis etiam libris apertius facis, anphilosophia de natura π rebus occultis nequaquam. Neque enim est illi; in tota illa sapientia verbi; de decoror quaenam vi liatur ista sapientia'Dialasticanes haec enι re late tritus partibus sapientiaemon ita videris existimare,cu de dialectica dixeris antea,et icturus postea sis:et tame cori nulla mentione una cu dialectica ,nec antea feceris,
nec murus postea sis.Quaobre ut veteres illi primis philosophi cum coelestium orbium constantes ratos
motus,cum Resiarum cursus, o recursus certos---
mutabiles animaduertissent, mirabilem quadam bariztot tantarumq; rerum essemicem vim esse credideruns tame esse ignorauerut ictu cu iv poetis,in pistoribus,in histrionibus u vita,iu moribus, in olbus distis, o factis minimis,et maximis admirabile modi cuiusdadecori ratione:pro singulari tuo iudicio perspex ris, captus admiratione et incensius sapientia appellas: sed quidsi qua ratione'via cognscipsit, non δε- monfisus. At mi Cicero dialectica ista vis es, quae quiequid si quod addubites, cea prosi noceat, rationes ostendit iudiciat regulas praebe et bociffsu inmensi risus esse cofiteoriariis modicae etpaucoru praeceptora ef se dico,quae dialecticae suetioniset dispositionis istitutis cotinetur. Abboc decoro ad genera diceripuenis: et e somno nos excitas,magnu opus et frDu Brute, βedierei e ii dientibus
47쪽
dientibus conoderandumfuit quid agraremus. Verum perge,neque enim probare cuiqua potes,non modo ex academiae statiissed ne ex rbetora quide olficinis,haec profecta esse,ut cum rigilantem auditorem, γ' per se audiendi cupidum acceperis,toties fine caussa,σ eo de quod moles imu est ,argumeto exagites:Si me Hercule de Salamine aut marathone qui rhetorum campi sui, apud Gorgiam aut Isocratem declamares ,vixprofecto qua ta molles delitias erret: In artis aut absolutione describenda,9biprudentia b diligentia partes oes occupauit,lafiantiae , ostentationi nullum locum re liquis,nos ineptias istas perferemus Sit tamen ut diaxi)perge: degeneribus dicendipraecipis,de quibus antea Praeceperas,ut necesse nihil esset baec eade rursus inculcare,sed tamen ex omnibus tuis in bac quaestione peccatis hoc vuu maximu mibi visu est,quod cu in ora toriis dialogis de hoc ipso elocutionis decoropost expositas omnes oratoriasiuppelleBilisfacultates abs te diacatur,nunc nondu desicriptis ornamentorsi generibus id enimpostea facis de delestupraescribis,otota re confundis q. admisces, in elocutionis generibus denuὸ quae sunt inuentionis, sententiis acutis, de salibus iugenere subtil de affectibus in graui,iudiciuscilicet decorum atq; aptum de rebus nondum expositis atq; ex plicatisfacis: Exclamas.Tenemus Brute, quem quaeriamus,quem nuquam iuidit Antonius, quem inquam quier bumilia subtiliter ais o magna grauiter, , me diocria temperatepotest dicere:Opraeclara o veram
48쪽
gratulationem, quasi non π illum initio inuentum tonuerimus,π isdem generum laudibus definitum tum relaberis ad illum furorempoeticum:Obiicis enim tibi neminem oratorem talem unquamsulse, quale demnieris quid enim initio nonne idem At ego in summo oratore fingendo talem informabo aiso qualis fortasse nemo fuit. Rationem porro Platonicae formae eadem ad vimque locum accommodasse velut in mari fluctibus ad eosdem scopulos saepius reιiceris. Vteris tamen i
terea magnificissane 5 illustribus exemplis,quod si a
tanta confusione abesset, laudandum π vehementer probandum iudicarem, sed caligine perpetua uniue sum opus obruis,atque ita nobis oratorem definis falsa definitione, decori valde indecora π generum dicendi prorsus aliena confusione,atque baec de oratoris demnitione. Exomationem ipsam spessemus, in qua Hal Rica, ethicalbysica,tura, eteris memoriae monumera
oratori subiiciuntur. Quamobrem quia sine bis perfe- Rus esse no potest:quid inqua non potviphilopopbus, no potes historicusfine eloquetia Uectus esse. Quare eloquetia pbilos Ubis et bi loricis ministra ardugamus:
At ea domina reliquarsi artium collituis quid i ta quatucollater dicatur,no vides usum artiu omniu comuni quoda vinculo cotineri saepe ia propter ista tuam perapetuam confusionem, repeto: acpraecepta heparanda sunt: π mirificum es inperfecti oratoris explicatio
ne, toties eadem rem S temere abs te perturbarisnul
lus erar in oratore definiendo, a suis omnibus nume-
49쪽
ris absolue proprius Iocus bi de dialectica dici posset, tu tamen pro singulari ingenio tuo tres inuenini.
Alfortasse ipsie fallor, σpoten eadem res sepius si
ve reprehensioue dici. Ergo, inquam, bac propugnatione tutus eris' Verum enimuero attende quid bic tibi restondeam Noni quae Solonis in condendis legibus prudentia fuerit' a quam omnium gentiu iudicio co- probatu Hic autem in motbetas constituit,qui quotannis leges ciuitatis legerent, b accurate perpendorent,acs duas de re eade reperire deteriore abrogarent,cosinruarent meliore:praecepta autem artisi ut v risiimesiummus author Plato cyirmat,leges sunt:qua re una de re unica dilia xat Iege teneamus . Vides quomodo cocluda,noveto quin puer qui disicere velit,idem praeceptu legat,repetat ; decies, Onecmete memoriaque copteBatur: imὸ vero omni exercitatione costquatur.Sed te accuse,quὸd eande rem rasaepe praescribas, quae femel procripta parem utilitate adferret. Utiliatas enim illa praeceptifrequentius iter adi no pcipitur seribedo O dirudosed Iegendo,audiendo, ercendo:
quod unico praecepto posito pinde feri potes. cs miti
lies idem mille diuessioris traderetur. Attamen cu nobis dialectica tradis,qua ratione a rbetorica seiungis Dialectica es eloquentia cotracta,rbetorica seu est dilatata dialectica ereno c Aristoteles philosophicesuersit ain quod de bosius discrime,no de artibus ipsis est inuentum,qui in scholis tenuiter σμccincte de re proposita
50쪽
proposita diFerebant dialisici,qui inforores ciuiliseopiosius S uberius tractaret, oratores sunt appellati. At per Deum immortalem θectemus potius in artium veritate ubtilitate, b perfectione inuestigata; quid res ipsa ac natura desideret, quo progrediatur, quum quales o quibus nominibus artifices vulgo sint
nominati, redeamusque ad Platonis quas tam mirim re amplecterisp asperpetuum aliquid S immorta-Icinibit caducum quaeramus : Inus est in bominis notarasinatus, unum consilium, ratio eR: cuius expliaeationem O doctrinam dialectica sibi vendicat: duo sunt in vestibulo curiae praecones,ad ea quae senatus d creuerit: perferenda atque enuntiavia,sermonisluritas , quam sibi grammatica declarandam sumit Jrationis ornatus, cuius artem sibi rhetorica sumit. Comsideremus igitur omisis opinionibus omnibus quae tas Gallunt) quam latepateat sus rationis, an alia quis sit orationi locus , ubi nullus strationi,nullum, sane reperiemus. Quicquid enim dicitur , id rationei recti, aut captiosa, prudenti, autIulia conficitum in poemate, victola,oratione,altercatione, sermonesit nihil interest,ratio est c quacunq; de re ornate dicia,tur,res alioru sit fusorum, ornatus tamen chriat ricae proprius si rbetoricasuis colenta Iegitimisuc
priis suibus suas sibi res dialectica babear,latius sane
dialetacae vagari,qua rhetoricae licebit, quando nibit dicitur me ratione,id est, dialectica Ne exoriatione,