장음표시 사용
701쪽
tur C D uni insint, sic habebunt sicut& Α B.
idem quidem Sc Vnum,eme autem non idem,&illud similiter. Eadem autem ratio est,&si Α - quidem dulce sit, B vero album.Formas igitur intellectivum in phantasmatibus intelligit. Et sicut in illis determinatum est ipsi persequendum 8c fugiendum, sic & extra sensum, cum in phantasmatibus fuerit. mouetur.Vt sentiens signum face datum, qubd ignis,communi cognoscit,videndo eum,qui se mouet, quia hostis est.aliquando autem iis,quq sunt in anima, phantasinatibus,aut intelligentiis, tanquam Videns ratiocinatur, ε deliberat futura ad praesentia. Et,cum dixerit quod ibi iucundum νη-3 aut molestum,hic fugit aut persequimr, dc omnino in actione est. Et ouod sine actione est de verum εc falsum, in codem genere est cum bono &malo:sed ipso simpliciter,dc aliquo ditare. Quae vero abstractione dicuntur,intelligit. Tex. N. Vt enim simum,secundum qu bd imum, non se paratim: inquantum aurem. cauum si quis intelligeret siclu,sine carne utique intelligeret,in qua cauum est: sic mathematica non separata, tanquam separata intelligit,cum intelligit illa Ο ino autem intellehus, qui secundum Tex.ις. actum intelligit, res ipsae est. Vtrum autem co- tingat aliquid separatoriim intelligere ipsit mexistente non separatum a magnitudine,an no, constderan Em est posterius. Caput- nimam a dammodo enomnia O rerumf-M: ipsamque non m ephantasmarabsu intelligere.
NVnc autem quae de anima dicta sunt reca-pitulantes, escamus iterum quod animμ .
702쪽
entia quodammodo e st omnia. Aut enim sunt se11sibilia ea,quae sunt, aut intelligibilia. Estautem scientia quide scibilia quodammodo, sen- τεὰ autem sensibilia. Qnomodo aute hoc sit, - ' oportet inquirere.Secatur igitur scientia,&sensis in res,qui quidem potentia est, in eas, quae sunt potentia:qui vero actu, in eas, quae sunt a eis.Αnimae autem sensitiuum, & id, quod scire potest,potentia haec suntihoc quidem scibile,ilis rob.st lud vero sensibile. Necesse est autem aut ipsis, in anima, aut sormas esse.ipsas igitur non. no enim lapis IH ri in anima est,sed forma.Quare amma sicut nuru Manlia Est nus est.manus enim instrumentum instrumenis instruinis rorum : & intellectus forma formarum4 se sis sorma sentibilium. oniam aute n
mento m. praeter magnitudines, ut vide
Uda. ...tur sensibilia separata,informis sensibilibus in νὰnibis telligibilia sint,& ouae in abstractione d lautur, Atii. .io. N quaecunque sensibilium habitus,& passiones et sunt.Et ob noc qui non sentit aliquid,nihil utu' quo addiscer,nee intelliget. Et, cum speculetur, necesse est simul phantasma aliquoa speculari. phantasmata autem, velut sensibilia sunt, praeis terquam qudis sunt sine materia .Estautem imaginatio,aliud a dictione & negatione complexio enim intellectionum est verum,aut Primae autem intella ctiones,quo disserent ut nophatasmata sinu An neq; hae phantasmata sunt, sed non sine phantasmatibus
703쪽
Uoniam autem animallum anima Tex. o. isecundum duas definita est potentias,&discretiuo,nuod . intelligentiat opus est εc senuis,& adhuc ipso mouere motu secundum locum : de sensu quidem dc intellectu determinata sint tota De mouente autem quidnam sit animae, speculandum est, urrum una quaedam pars apsius sis separabilis aut magnitudine aut rationc , an tota anima. &, si pars aliqua, utrum propria quaedam sit praeter consuerus diei & diris , acinarum una aliqua. Habet aurem dubitationem mox, quomo- Tex. I. do oportuae partes antinae dicere,& quot.Quo--gni dam enim modo infinitae viiatur,& non eae solum,quas dicunt quidam determinantes ratio--insimcinatiuam,&irascitiuam,&concupiscitiuam. ta vid Amri alii autem eam, quae rationem habet, & eam, quς ratione caret. Secundum enim disserentias, per quas has separant, & aliae videntur esse partes, maiorem his distantiam babentes de 'quibus & nunc Ouidem dictum est. Nutritiua, scilicet,quae Sr plantis inest,& omnibus animalibus.Et sensitiua,quam neque ut irrationabile, neq; ut rationem habentem ponet quis utique Deiler Adhuc autem & imaginatiua, quae ipso esse quidem ab omnibus alia est'. Cui autem harum eadem vel alia sit, habet multa du bitatione i quis ponat styaratas partes animae. Ad haec autem appetitiua,quae & ratione,&pOtentia alia videbitur utiq; esse ab omnibus. Et . Inconueniens vriqi est hanc diuellere.in ratiocinatiua enim volutas fit,ic in irrationabili c6- cupiscentia,& ira .si autε tria sit anima in vn quos erit appetitus. Et etiam de quomrne Tex. s. sermo
704쪽
sermo instabat, quid est mouens secundum Io-
cum animal Motu enim secundum augmentii& decrementum,qui omnibus inest, qubd omnibus inest,videbitur utique mouere,generatiauum,& nutritiuum. Dc respiratione autem &expiratione , & somno & vigilia posterius perspiciendum.habent enim & haec aubitationem x. 4. multam. Sed de motu secundum locu,quid sit movens animal secundum progressivum motum,consyderadum .in. Quia igitur non sit nutritiua potentia mamiestum est. Semper enim propter aliquid motus hic fit:& aut cum imaginatione,aut appetitu est. nihil enim non appetens,aut fugiens mouetur,nisi violetia .Amplius&plantae utiq; motivae essent,& haberent aliis quam partem instrumetalem ad morum hunc. 'Tex. e. Similiter aute neq; sensi iuum.Multa enim sunt animalium, quae sensum quidem habent. manentia autem,& immobilia sunt assidue . si Natura ni- igitur natura neq; facit frustra quicquam, ne inhilsaeit stu que deficit in necessariis, nisi in orbatis, & imiastra. Idiis persectis: huiusmodi autem animalium perset. so. o. r. cta,& non orbata sunt: signum autem est,quod ceae. 3a .cta. generativa sunt, & augmentum habent&de-cae. 1ο. ω crementum: fit ut haberent utique dc partes inistrumentales progressionis. At vero neq; ra x. s. tiocinatiuum, &.vocatus intellectus est moves.speculatiuus enim nihil speculatur agibile,nem
dieit de supiendo & persequendo quicquam
semper aute motus aut fugientis aut persequentis aliquid est. Sed neq; cum speculatur aliquid huiusmodi,iam praecipit aut persequi aut fuge- quemadmodum tape intelligit terribile ali-Zid,non iubet autem timere, sed cor mouetur. autem delectabile,pars aliqua alia.
705쪽
Amplius & praecipiente intelletiuac dicene Tex. 7.
te ratiocinatione fugere aliquiri, aut rsequi, non mouetur, sed serandum concupiscentiam agitio incontinens.Et omninoautem videmus ' : Gquod qui medendi artemciabet,non medQturi θ' . tanquam . aliud quippiam, priucipatum obtineatAgendi persi lentiam, sed non scientia. At vero neque appetitus huius. motWs: domi semcontinentes enim appetentes,u cocupistentes non operantur eata quorum. appetitum M. bent, sed sequuntur intellectum.. t put Suolunt, eam rasut localis mi-m arumalib-.anem quo sar im mοι- . TIdentur autem duo haec mouentia,aut ap- Tex. . - petiviis,aut intellectus,si quis imaginationem ponat,vU intellectionem quandam. multa enim praeter scientiam sequuntur imuinati nes.& in Hiis animalibus non intellactio, neque ratio est, sed imaginatio Vtraq; ergo haec mOtiua sunt secundum locum,intellectus,&appetitus. Intellectus autem,qui propter aliquid, Arratiocinatur, &qui activus esti ditare autem speculativo, fine. Et appetitus omnis es .cuius enim appetitus hic, id princi b. Misispium activi intellectus vltimum aurem pri cI- pium actionis est. Ure rationabiliter hF duci a ,-- videntur mouentia appetitus, intelligentia Achiva appetibile enim, mouet : b propter hoc Iintelligetia mouet, quia appetibile principiun8 nipsus sit. - . Et .i inaginati0 quoque tam: mo ueat,non mouet tine apperiῖq. Unum quid igi- ur mouens issum appetitiuum. si. ehim dam x J
706쪽
intellectus 8c appetitus mouerent, seram mconi unem utique aliquam formam mouere . - nunc autem intellectus non videuir mouere ut sine appetitu. voluntas enim apiaetitus est Cum autem secundum rationem muetur, di secutis dum voluntatem mouetur. appetitus autem mouet praeter rationem. concupiscentia enim appetitus quidam est. .u .
τοτ 1 . intellectus igitur omnis rectus est et appeti tus autem βc imaginatio recta. & non recta. de semper quide movet appetibile. sed hoc aut est bonum,aut apparens bonum. non omne autem, sed agibile bonum agibile autem esti- quod lotest & aliter se habere. a
Quod igitur huiusmodi potemia animae,
quae Vocatur appetitus,mouet, manifestum est.
Diuidentibus autem animae partesIsiliscuhduni potentias dividant& separent valde miliae fiunt; nutritiuum,setatiuum,intellectivum, deliberativum,appetitiuum.haec' eniis susci isse runt abinuicem,quam concupiscitiuum & iracscitiuum. Quoniam autem appetitus fiunt contrarii adinvicem: hoc autem accidit cum otiis & concupiscentia contrariae mi, fit autem in temporis sensum habentibus intellectus i. aenim propter suturum retrahere iubet, conmispistentia autem propter praesens.videtur enim
. quod iam delectabile est,& simpliciter delecta- Me &Nγnum simidicitet,propterea quod non Tex M. videtur laturum. specie quidem unum erie
. . mouens.appetitiuum in quantum appetitiuum, mimum autem omnium appetibile thoc enim ' mouet.& non mouetur,eb quod sit' intellectum. -- aut imaginatum numero autem plura mouen-' ua. Quyniam autem tria sint, unum quidem mouens.
707쪽
mouens, secundum autem, quo mouet, 8c te tium, quod mouetur. moi ens autem duplex.
aliud quidem immobile, aliud autem mouens Ac motum,est utique immobile quidem agibile
bonum,mouens autem & motum appetitiuum i ,
smouetur enim quod appetit, secundum qubdappetit.& appetitus motus quida est, aut actus λquod autem mouetur est animal, quo vero mois uel instrumento appetitus,tam hoc corporeum est. Unde in communibus animae Sc corporis operibus consyderandum est de ipsis. ' Nunc autem, ut in summa dicam, mouensitisti umentaliter,ubi principium finis idem. ut . commissitra ossium. hic enim conueritin & ' νιέλω. eoncauum:hoc quidem finis, illud vero princi- . ipium.Vnde aliud quide quiescit, aliud vero moueturiratione quide diuersa existentia, magni ' . tudine vero inseparabilia. omnia enim pilli & tractu movetur. Quapropter oportet,sicut in circulo,manere aliquid, εc hinc incipere motum. Caput Tertiunt. Auid sit mruens in impersectu an malibus:&ινι modo eis insit. OMnino igitur, sicut dictum est, inquatum Tex.s animal appetitiuum est, sic siti ipsius motivum est. appetitiuum autem non sne i magi-uatione:imaginatio autem Omnis aut rationalis est,aut sentitiua : hac igitur & alia animalia participant. Consyderandum autem & de ini- persectis quid est mouens, quibus sensius solum inest tactus, utrum eontingat imaginationem inesse his,aut non,& concupiscentiam. Videtur enim dolorifc voluptas inesse. si autem haec, &concupiscentiam inesse necesse est. Imaginatio . autem quomodo utique inerit An sicut mouen . VU α
708쪽
di amissalti turi indeterminate,& haec insunt quidem ,
επι imper' terminate autem insunt.
vita est inde- sensetua igitur imaginatio, sicut dii hύ est .eerminatae M in aliis animalibus inest. Deliberativa gutem t aginatio. in rationalibus. Vtrum enim Met hoc, an hoc. Tex.s . iam rationis est opus.&necesse est uno mensurare. maius enim persequitur. quare potest una ex. pluribus phantasinatibus facere. Et causa haec est, quod opinionem non vitarur habere, quoniam eam,quae est ex syllogismo, non ha- .het. hic autem illam. Quapropter deliberati. ., uum non habet appetitus.Vincit aute aliquando,& mouet voluntatem, aliquando autem illa inanisa s. hunc,sicut sphaera,appetitus appetitum, min. . νινὰν princi continentia facta est.natura autem semper su- pallast hi. pςrior frincipalior est,& mouer,adeo ut tribus . Tex.18. lationibus iam moueatur. Ucientificum au- . rem non mouet, sed manet. Quoniam autem iersistimatio& ratio,haec quidem ipsius uniuer- isalis est,illa vero ipsius singularis lilla enim di- .cit quod oportet talem tale agere, haec autem quod hoc tale,& ego quide talis ha haec mouet
malis necessario in L Grt Primum. Nutritiuam animam omne Muens
necessario habere: sinsum vero ta ius ipsum an maloars etiam gustum,cum sit tactvi quidam. Viritium igitur animam necesse rest habere omne , quodcunq; Viuic:& anima habet, a generatione usq; ad corruptionem. Necesse est enim
quod genitum est augmentum habere. '
709쪽
l, dire,& statum,& doc rc mentum: haec autem si- ne alimento est impossibile. necesse est igitar, nutritiuam Fotentiam in Omnibus, quae ' augmentantur. clina inuuntur. Sensum autem non est necesse in omnibus Ox.co. Viventibus.Neqtie enim ea,quorum corpus simi plex est , contingit habere tactiim, neqce sine. Doc possibile est esse unum animal, neque quae- omqtie non sunt susceptiua tormarum sine matella. Animal autem necesse est sensum habere. si nihil frustra facit natura.omnia enim,quq na Naturania tura funt,propter aliquid sunt,aut cassis stitit hil stuLFraeorum,quq simi propter aliquid.Si igitur omne facit. Idem
. progressivum corpus non habeat sensum , cor- Dp .r. s. . riimpetur utique ad finem non perueniet,qui est naturae opus.Qhomodo enim aletur manen
tibus enim inest hoc, unde nata sunt. i Non est autem possibile, ut corpus habeat' ' quidem animam,& intellectum discretivum.
fissum autem non habeat,non manituum existens , generabile auteni .at Vero neque ingene- rahite. 'QDare enim non habebit aut enim aniiniae melius erit,aur corpori. Nunc autem neu- re enim horrum est.illa enim non magis intellistraaoc au tem 'nihil erit magis propter illud. Nullia ergo corpus non manens habet ani- ΤςX.62. ima sine sensu. At vero,s habet sensum , nec este est corpus esse,aut simplex,aut mistum. Impossibile autem est esse simplex.tactum enim non histere.est autem inecesse hunc habere. Hoc autem ex his manifestum. Quoniata rix. 63.
enim animal corpus animatum est: corpus au- .
tem omne est tangibile: tangibile autem quod sibile tactu inecesse est & unimalis corpiratactivum essedi debeat conseruari annua l.AM
710쪽
enim sensus per alia sentiunt, ut olfactus istari auditus.tangens autem,nili ha at sensum, non poterit haec quidem fugere,iIla autem accipere.
Si vero hoc impossibile est saluari animal. tuapropter & gustus est ut tactus quidamailrmenia
enim.alimentum autem corpus tangibile. . Tex.ε. . Sonus autem , ω color , & odor non alunt, neque iaciunt augmentum aut decrementum.
amobrem & gulbim necesse est tactuni esse . quendam, quia tangibilis & nutritiui sensus est.Hi igitur necessarii sunt animali.atque manilestum est quod non est possibile line tactu - animal esse. Alij aurem. promer bonum generi animalium iam non cuicunq; sed cvidam, Ut progressivo,necesse est inesse. u enim debeat. saluari, non sbium oportet tangendo sentire, η-'- sed & eminus. Hoc autem erit,ii Peu medius sensi iuum fuerit,eo quod illud quidem a sensibili patiatur & moueatur, ipsum autem abiuIo.Sicut enim mouens secundum locum usque ad permutationem facit,& peIlens alterum di . cit ut pellat,&est per mediu motus, & primum quidem mouens pellit & non pellitur,vltimum autem solum pellitur & non pelli medium autem utraque,multa autem media, sic in alter tione,pr. eterquam quod manens in eodem I co alterat. Ut ii quis in ceram tinxerit, usque ad id mota est,quousque tinxit.lapis autem nihil. sed aqua usque procul.aer autem ad plurimum mouetur, & agit,& patitur, si maneat, & unus. sit.Vnde & de refractione est melius,quam visum egredientem refrangi erem pati xcolore.
α fgura, usquequo sit unus. in laeui autem est nus. propter iterum hic visum mouebitato, aut utiq; si cerae sigillu ad finem vissuccederer.