De prima et altera quae fertur Nubium Aristophanis editione ad Elvenichium dissertatio

51쪽

hic illic adsperserit aliquid sabulis suis , quod

quidem ut per se ineptum ipse reprehendebat, in scenam autem asserebat, quia et alio tem pore laeuisse , et nunc quoque placiturum forcisciebat tamen petulantiae illae et ioci, licet usitatissimi essent et tritissimi, nobiliore qua dam forma venustaque oVitatis Specie a Sublimi ingenio proferri poterant, et quamViSabsurdissimi essent et obscoenissimi, tamen Verecundia quadam, quam permulti comici ne norant quidem , ita Potuerunt tractari, ut facete et urbane ista omnia proferrentur. Con Schol. ad . 296 et lepidam annotationem . A Wolfi ad h. l. Quae omnia ut admini strare potuerit Oeta Prosecto non ingenium defuit, neque voluntas desecit. Et hoc Verum fuisse poetae consilium , ut Comoediam tem poris illius, currilitate tantum et petulantia res3rtam ad elegantis, urbani et ingeniosi poematis dignitatem quantum posset elevareto vel ipsa Pacis parabasis argUmento esSe Potest,

52쪽

Patet igitur ex his , quae modo dispulaVimus, Aristophanem sibi vitia haec nequaquam obiecisse; et etiamsi quaedam his similia in fabulis suis subinde reperiantur, inde tamen neu liquam colligendum esse , poetam sibimet ipsi repugnasse. Sed, ut Verum fateamur ingenue, Omnia haec, quae iam disseruimus , de omni bus aliis Comici fabulis Valere possunt et a lent certissime; verum ad ubes, a quibuS poeta inepta illa omnino abfuisse disertissimis verbis profitetur, non aeque facile et secure poterunt applicari. Quamobrem etiamnum maxima nobis dubitatio superest. Faces enim et eiulatus inter vitia illa ponuntur et nihilominus in extrema sabulae scena Iocum in veniunt; quomodo haec coniungi inter o pos sunt, nisi cum Scholiastis inepta laec a primis

abfuisse ubibus . ad secundas autem acceSSiSSE Statuamus 3 At Vero sic minime existimandum esse duco, modo alia Supersit ratio non in probabilis, qua poetae Verba melius fortasse inter se coniungi ossint. on enim moribus

et ingenio Aristophanis congruum Videtur , ut peccata cilla, quae irius araviter insectatus

53쪽

fuerat, postea tamen ipse commiSerit, praesertim In sabula hac, quam emendare , quam eXpolire meditaretur. Talem vero rationem nobis fortasse adhuc in promptu esse , EX PSudifficultate colligo, quae nobis integram ad Veritatem perveniendi apem et facultatem omnino sustulisse videtur. imirum poeta saces et eiulatum a comoedia sua abfuisse testatur, et nihilominus in ea reperiuntur quae inter Se Coniungi nunquam poterunt, nisi illa, quae Scholiastis faces et eiulatus visa Sunt, Non intillae faces et non is eiulatus , quae inter vitia

poni volebat Aristophanes. Hae igitur ultima

versus illos interpretandi rati nobis iam examinanda Testat, quae Si ut aliae omnes pariter repudianda erit, omnino necesse est, ut ite ratam ubium editionem extitisSe talUamus, aut Aristophanem semet ipso inferiorem suisse Suspicemur. Faces autem et eiulatum philosophorum, quae in ubibus nostris leguntur, ubi is , quae ab Aristophane inter inepta πονηρασκω ut1ατα ponuntur, longe diversisSima ESSE , haud improbabilis sententia videtur. Nam si nullis Praeconceptis opinionibus Occupati, Νube nostras pervolvimus et ipsum hunc locum inspicimus . in quo Taces et eiulatUs comme-

54쪽

- 40 nlorantur; l rosecto nenio erit, qui versibus his inepti aliquid et obscoeni subesse prosite bitum; quapropter sane mirandum est, illa ab Aristophane rebus obscoenissimis et petulantissimis , phallo cordaci aliisque haud maioris pretii consociari potuisse. Et sane nemini in mentem veniret id suspicari de Aristophane, quod sibimet ipsi non consenserit, nisi hac Scholiastarum interpretatione impeditus et obcaecatus ad tabes Pervolvendas accederet.

Quamobrem nihil magis ad similitudinem veri

tatis appropinquare Videtur, quam nostrae a bulae saces et eiulatum non esse inepta illa, quae Aristophanes in ubium parab si acriter insectatur. Videmur nimirum temporibus istis permultae in cenam eXiisse comoediae, in quibus fucibus et eiulatu cum phallo, cordace aliisque iocis et ludibriis non Secundariae qui stem et inferiores, sed primae et praecipuae partes assignabantur hoc enim si factum non fuisset, certe non potitiSsent inter seriem re rum ineptissimarum, quas vani poetae quotidie in scenam Committebant, ab Aristophane commemorari. Quo trepitu, quo Clamore, qua

insolentia hi sortasse facibus et ululatu in scenam irruerivi, nos quidem deperditis illorum

55쪽

dramatis omnino subterfugit; at sane nemo est, qui non animadvertat insigne discrimen, quod est inter unam hanc facem , NeCESSAriam Eam ex Strepsiadis iudicio, ut sapient Socrati et discipulis eandem secum philosophiae artem profitentibus debita merces religiose solvatur et inter alios tumultus, ubi conViviis, potationibus aut nuptiarum sollennitatibus opus erat, ut cum maximo strepita faces asserrentur. Cons EccleStag. V. 69o et II 5Ο. Thesmophor. 655. Pac. Ol7. Haec Si pectes, Verba Aristo

phanis ου δ' is bit δ δας ε Dor de face illa, qua Socrati domus incenditur , neutiquam o test intelligi, et eodem prosecto iure lampas illa in Nubium initio pro sace haberi posset. Ita quoque eiulatus discipuli Socratis, miseriam suum deplorantis, non est illud οὐ ου, de quo in parabas loquitur Aristoplainnes bestialis sortasse clamor et eiulatus, Sed merum indicium tristitiae et sorinidinis, quamobrem hoc loco taedium creare non potest. Sic igitur videmur nobis eruisse Verum Sensum Verborum Aristo phanis in parabasi Νubium inde a versu 555 -59. atque Severe demonstrasse , poetam in illo loco aliorum tantum comicorum Vitia et uagitia criminari Voluisse, suam Vero laudem

56쪽

et commendationem in eo OSUisse , qliodi labiit hac elegantissima omnia, quae in aliis reprehendi , inepta religiosissime vi laVerit. Sed ubi nunc secundae Nubes Si

ullae, et graviores quidem , rationes asserri non poterunt, ProseCto Usquam, nisi in Cerebro Scholiastarum. Νihil reperimUs enim, quo latuere cogamur, duas ubium editiones extitisses sed Aristophanis Verbis, quorum ex plicandorum causa omnes illa nugae, quas Copiose recensuimus, allatae sunt, optime satis

facimus, si illa de ubibus generatim , neque de primis neque de secundis intelliguntur . Et Non possunt tantum sed debent etiam Aristo phanis verba sic intelligi, quod optime confirmatur iis, quae prius disseruimUS , poetam scilicet in parabas illa ubi is tanquam Unam immutatamque describere, licet eam, Cum addit parabasin, iterum in cenam Toserat, Sive, ut rectius dicam, tantum Proserre velit. Restat adhuc unum. Scholiastes is, cuius interpretamentum ad V. 557. iam severe dis cuSSimus, ersu sinem ita loquitur: τας ἐ

57쪽

πρωτον sic intellexerunt interpretes, quasi significarent in primis Nubibus. At illud etis

πρῶτον non ad Νεφελας solum, sed ad uni Versam praecedentem Sententiam pertinet; et Iocus ille ita est accipiendus , , faces et oi ἐου in Nubibus primum introduxit. V Ex his igitur verbis neutiquam poteris demonstrare, Scholi tam faces et olivialum ad primus ubes retulisse , licet illas aliis e Causis , quas Supra examinavinius, extitisse crediderit. Quod quum non Vide runt interpretes, Scholiastam de pri mis Nubibit disserere arbitrati, ossendebantur scholio ad V. 5o9. , ubi contraria dicuntur' nimirum faces et eiulatum non primarum ESSese secundarum ubium. Quamobrem Petitus Misc. I, 6. vel ba Scholiasta ad V. 559. ἐν δ ταῖς πίλωται Νεφέλιαι τουτο OU πε Γο ηκε ita Corrigenda esse Censet, ut pro ου facillima mulatione vocabuli legatur ου nimirum ἐν

terea de causis valde inepta 'nam scholia illa Optime inter se consentiunt, si illud et πρωτον recte intelligitur. Haec igitur omnia, riuum tam iniStre accepta mini ulgo Scholiastarum, quis mou

58쪽

inutile prorsus et supervacaneum SSe enSent,

diutius in altera illa huius quaestionis parte

Commorari, num ea Scena, in qua iustitiae patronus et nequitiae defensor in concertationem descendunt, postea a poeta recognita sit. Cur ita Scholiastae statuerint, rationem non asserunt , e quo Satis Secure coniecisse mihi videor , eos et nullam rationem habuisse , vel

haud graviorem ea, ob quam finem comoediae Postea a poeta emendatum fuisse crediderunt. Sed quid, donec sanae mentis erimus, amPlius credamus Scholiastis, de emendata fabula disserentibus , iis , qui non solum Prima quasdam Nubes viderunt nunquam, sed etiam, quum ingenio et coniectura de prioribus Nubibus aliquid statuere conantur, in seli siler ubivis hallucinati sunt. Quae praeterea de nova subulae recognitione sparsa leguntur an scholiis ad V. V.

514. 559 545. 549. 576. 587. minorem aut

nullam difficultatem faciunt et omnino convelluntur, si id tantum meminerimus, firmam hanc, licet ius tis rationibus destitutam, Scholiastis fuisse sententiam, risiophanem ubes iterum recognovisseri quamobrem discrimen,

quod inter utrumque suisse putaverunt, assiduo

59쪽

ubivis coniiciendo assequi atque Studiose commemorare moliebantur.

Missis uno tandem Scholiastarum Com mentis ad tertiam eamque ultimam disputationis nostrae partem pervenimus, hoc indaga turi , num versus illi, qui a Veteribus quibus dum scriptoribtis ex primis abibus laudantur, ad ipsas revera pertinuerint, aut potius ex alio, turbulento fortasse fonte mahaverint. Scriptores , quorum testimonia hic Xaminanda veniunt , hi unt Diogenes Laertius, Athenaeus , Suidas Sed hac in re cautissime ver SemUr, aut , Ut Teclius dicam, audacissime In tanta enim obscuritate, in qua hic Versamur, ubi nihil pro vero et certo habendum est, quod non sit invictissimis argumentis com probatum , omnino adhibenda est lex illa criticae superioris , quae arrationem quandam aut historiam non ideo tanquam veram admittit, quia reselli non potest; sed eam 1 elut falsam repudiat , si non potest validissimis rationibus comprobari. Hominibus enim nihil verum est, licet de se verissimum sit, quCd assequi ratione non possunt quod Vero Sine ratione Sta

tuitur, ineptum est, prudentium fide indignum et salsis omnino adnunieranduim. Quodsi ergo

60쪽

necessitate non teneriatur Versit illos, quos apud nominatos Veteres scriptores inVenimus, ad priorem quandam ubium editionem reserendi, sed hoc solum intelligimus, eos alio exsonte manare potuisse ab artis criticae severitate nimium discederemus, si ob vanam hanc speciem iteratam ubium editionem ab ri stophane Susceptam fuisse arbitraremur. Illud agitur nunc agitur, ut examinetur, num fragmenta illa ad priores quasdam Nubes referri debeant, an alium ortasse fontem, e quo manaverint, habere posSint.

Apud Diogenem Laertium ΙΙ, 19. X ristophanis ubibus litteris consignati reperiuntur

Versus hi: Exριπιδτὶς δ' ὁ τας τραγωδίας ποιωντας περιλαλουσας LTO ἐστι τας σοφάς.

Qui quoniam in iis ubium exemplaribus, quas

habemus ' hodie, non comparent, trunckius aliique fragmentum priorum ubium ess Crediderunt Quorum sententiam ego quidem hoc loco non reprehendam, eo quod iis in mentem

1 lon Venit, Scholiastarum de emendation o u bium testimonia mota certissima ' equidem, sed saliena dubitationi cuidam obnoxia isse. De quo si paullulum dubitassent, hoc sane liran-