장음표시 사용
501쪽
Vnde venerabilis Beda non solos exactores serius ta . vel conductores vectigalium , sed & eos quiris. -- per negotia seculi huius lucra sectantur, publicanos elle affirmat. Nihilominus, quia ossicia a vitiis hominum distinguenda sunt , non est absolute prohibendum publicani vel mercatoris officium. alioqui,Ioannes B iptista pu- LM.1, 'blicanis, dicentibus: Magister, quid faciemus Zrespondisset, Deserite ossicium vestrum: Zc nosolum dixisset: Nihil amplius quam quod constitutum est vobis faciatis. Quapropter Augu- In ρs 7ς stinus negotiationem docet et se licitam: praesertim eam qua quis merces affert de longinquo, ad ea loca in quibus non sunt,eo quod illo casu iabor, quo res tras fertur, custoditur,&minutatim v editur,&periculum industriaque mercatori copen fata debent. In summa, chi noest desectus in substatia, nec qualitate nec qualitate rei, nec pluris venditur res, nec minoris emitur quam communi aestimatione valeat: non agit mercator inique etiam si modicum
laboris vel periculi subierit. Qualitas lucri,ait FHA' -- Leo Papa, negotiante aut excusat, aut arguit: quia est & honestus quaestus & turpis. Verumtamen , poenitenti utilius est etiam dispendia pati, quam periculis negotiationis obstringi, quia dissicile est, inter ementis vendentisque
mercium non interuenire peccatum.
D. infidelibus verariis oescruis.
502쪽
Vrto infames sunt & serui neglige
tes & pigri , & operarij infidi , qui
pro inutili aut semipleno labore mercedem integram accipiunt. Et sunt hi domestici fures , clandestinis furibus multo perniciosiore s. Clandestinum enim se retricanis & sera excludit, sed contra serui vel operarij negligentiam nulla custodia sussicit. Vnde Apostolus docet Titum, ut mandet seruis ne sint fraudantes , sed in omnibus bonam fidem ostendentes. Et ad Ephesios & Colos senses scri ns, pr cipit eis ne serviant ad ocu-sum,quasi hominibus placentes, sed domino serviant,obediendo dominis suis. Defraudiuntibus merce On.
Icissim furtum committunt domini, qui seruos aut operarios mercede . debita dc fraudant, aut epmdare in longum tempus differunt. Quod vitium Perfrequens est, eo quod operarii pleru- quq sunt pauperiores, illi vero, quibus operatur, ditiores ac potentiores, ut ideo non vereatur pauperes iniuria allicere. Hinc est, quod sacra scriptura passim in hoc peccatum inuehitur. In Leuitico, Non morabitur Opus mercenarii tui apud te usque mane. Et in Deutero nomio, Non negabis mercedem indigentis, pauperis fratris tui siue aduenae qui tecti moratur in terra, & intra portas tuas est, sed eadedi e reddes ei pretium laboris sui ante solis o C- casum, quia pauper est, & ex eo sustentat ani-
503쪽
DECA Loo I EXPLICATIO. 22 Iinam suam, lac clamet contra te ad dominum,
, ibi ut ibi tibi in peccatum. Et per Mal ' 'i'
chiam ait dominus, Accedam ad vos in iudicio, & ero testis velox maleficis & adulteris deperiuris, & qui calumniantur mercedem me cenarii,& humiliant viduas & pupillos,& opprimunt peregrinum,hec timuerunt me, dicit dominus exercituum. Et Iacobus Apostolus, Agite nunc diuites,plorate, ululantes in miseriis, quae aduenient vobis.Et culpam post pauca subiicir, Ecce merces operariorum qui mes fuerunt regiones vestras , quae fraudata est vobis clamat,&clamor eorum,in aures domini sabaoth ἱntroivit. Epulati estis super terra. re in deliciis enutristis corda vestra,&C. De iudicibus accipitentibus munera.
Vrtum committunt iudices,qui ve-
ita X nal em habent iustitiam, de muneria: bus deliniti causas inopum vel pe-
-- - nitus, vel ex parte subuertunt, aut in longum tempus protrahunt, ut illi tandem defatigati & exhausti, causε cedant,vel obscuris verbis , & tarda executione causae pauperusubueniant. Hinc sacra scriptura diligentissi. me inculcat, Non accipies munera, quae etiam V excaecant prudentes, ta subuertunt verba iustorum. Et iterum , Non accipies personam, nec munera, quia munera excaecant oculos sa-itientum,& mutant verba iustorum. Ac ne pu- res tantum grandia munera hic intelligi , ait Ecclesiasticus. Xenia & dona excaecant oculos ama. 2z.
504쪽
iudicum, & quasi mutus in ore auertit correptiones eorum. Ex quibus verbis patet malum esse,si iudex munera accipiat eti m voluntat et iustus existens,&qui statuerit iustitiam non subuertere. Sicut malum eth inspicere alienam uxorem oculo defixo in eam, etiam si desit moechandi volutas. Cuius ratio est. qui aquodlibet beneficium vel munus naturaliter prono cat amorem. Naturale siquidem est, diligerebencs ct 'rem. Amor autem secit omnia in amat0 vel bona videri , vel non tam mala, quam sunt, atque sic excetcat. Iudex vero eX- caecatus facile iniquam pronunciat sententiam, repuxatque se iustam serre. Duae lunt in iudice perinde noctuae pestes,auaritia, quae inhiat lucro , de animi imbecillitas, qua affectibus cedit, & odio aut fati ore ducitur, aut pomtetia terretur,aut i seria flectitur. Vnde scrip tura ait, Non facies quod iniquu est. nec iniuste iudicabis. non consideres persona pauperis,
nec honores vultum potentis. Et iterum. Pauperis quoque no .muereberis In iudicio. Et alibi. Noli quaerere fieri iudex, nisi valeas virtute irrumpere iniquitates, na sorte extimescas faciem potentis, S pon's scandalum in agilitate tua. Nec tantum de su integritate solicitus
debet esse iudex, sed oc sibi similes, ministros
debet asciscere, qui plerunque mores superiorum imitantur , dicente scriptura. Secundunt
iudicem populi, sic isc ministri eius, & qualia est rector ciuitatis,tale inli bitantes
505쪽
earumdem consumptio, sicut vina conlumimus utcndo eo ad potum,&mticu,vicdo eo ad cibum. Vnde io talibus rebus non debet seorsum comput ri usus rei ab ipla re,sed cuicunque conceditur usus, ex hoc ipso conceditur res ipsa. Ac ideo in talibus rebus per mutuum rei, transfertur& rei dominium. Si quis ergo sesrsum vellet Vedere vinum,& se oritim eiusdem vini usum, venderet eandem rem bis, vel id quod non est, ac idcirco manifeste per iniustitiam peccarct. Simili autem ratione iniustitiam committi qui mutuat triticum aut vinum , petens sibi quas. recompensationes, unam quidem, rei similis & qualis, alteram verὁ,pretium usus rerum illarum, quod usura vocatur. Quaedam vero res sunt, quarum usus non est ipsarum rorum consumptio. Sicut usus domus, non est eius dissipatio, sed inhabitatio, usus aequi, Vt vehat te, non, ut occidatur a te. Et in talibus rebus potest dominium rei seorsum concedi,& seorsum usus, puta, cum quis alteri tradit dominium domus, reseruato sibi vel alicui auteri eius usu ad aliquantum tempus,vel e conuerso, cum quis concedit alicuiusum domus, retento eius sibi dominio. Ideoque licite potest homo accipere pretium pro usu, sicut parci. n conductione & elocatione domus. Et in talibus rebus non mutuum, sed commodatum solet interuenire, nec per commodatum tra sertur rei dominium. Pecunia autem
506쪽
principaliter est inuenta ad commutationes taciendas. Acita,principalis eius usus est ipsus consumptio seu distractio, secundum quod in
commatationes expenditur. Sicut igitur ape te iniquum est, pro modio tritici accipere modium tritici, & seorsum pro usu eiusdem tritici accipere sextarium, ita & perspicue iniquucst , pro centum caro lis mutuo datis accipere vicissim & totidem, & amplius unum pro vis illius pecuniae. Aperta est enim inaequalitas in ter modium tritici ex una parte,& modium tritici cum sextario ex altera parte r inter eentum carolos ex una parte, Sc Ibi. carolinos ex altera. Hinc sacra scriptura utriusque testame ti, frequentissime omnem usuram tanquam aperte iniquam pro habet &condemnat Si in liuit, in Exodo , dominus) pecuniam mutuam dederis populo meo pauperi qui habitat tecti, kon urgebis eum quasi exactor, nec usurix opprimes. In Leuitico: Si attenuatus fuerit frater tuus,&infirmus manu,&susceperis eum quasi aduenam & peregrinum, & vixerit tecum, ne accipias usuras ab eo, nec amplius quam dedisti. Time D una tuum, ut vivere possit frater tuus apud te. Pecunia tuam non dabis ad usu ram.'& frugum superabundantiam non exiges.ego dominus Deus vester. In Deuterono. quoque : Non foenerabis fratri tuo ad usu ampecuniam, nec fruges. nec quan libet alia rem Q e praecepta repetit Ezechiel cap. I 8. & 22 'docens eum, qui ad usuram dat & ampliuς ac cipit,iniquum esse, morteque aeterna morita
507쪽
rum. Non leuiter autem considerandum est, quam pulchre citatis scripturae locis explic tur quid sit usura. Primo enim docetur vitanda elle, cum quis mutuat, eo quod usura non nisi in mutuo contingat. Secundo explicatur in hoc consistere, quod amplius quis accipir, quam mutuauit. Tertio, ostenditur non contingere tantum in mutuo pecuniae , sed & in mutuo quarulibet rerum quae usu consumuntur. Putant enim quidam usuram tantum esse
in pecunia. Quod praeuidens scriptura diuina,
omni rei aufert superabundantiam, ut plus norecipias quam dedisti. Solent in agris frumenti & milis, vini dc olei, caeterarumque specierum usurae exigi, siue ut appellat sermo diui nusIabundantiae. Verbi gratia: ut hyemis tem pore demus decem modios, & in melle recipiamus quindecim , hoc est, amplius partem mediam. Qui iustissimum se putauerit, quartam plus accipiet portionem. Et solent argumentari ac dicere: Dedi unum modium, qui satisfeeit decem modios. Nonne iustum est.
ut medium modium de meo plus accipiam, icu ille mea liberalitate, o sto & semis de meo habeat ὶ Alij pro pecunia foenerata solent mi nus uia accipere diuersi generis, & non intelligunt', usuram appellari & superabundantia,
quicquid illud est, ii ab eo quod dederint, plus
acceperint. Tales in Evangelio nummulari; M t ψ' .appellantur siue potius, ut Graece legitur, lybistae : cuius verbi proprietatem Latina lingua non exprimit. Colyba di inur apud Gr -
508쪽
cos, quae nos appellamus tragemata, vel vilia munuscula,verbi gratia, frixi ciceris. v narumque passarum,&poma diuersi generis.Igitur quia usuras in pecunia accipete non poterant Colybistae , qui pecuniam foenerati erant, pro usuris accipiebant varias species,ut quod in nummo non licebat, in his rebus exigerent quae nummis coemuntur, quasi non, hoc
ipsum lex domini & Ezechiel prohibuerint,
dieentes, Vsuram & superabundantiam non accipietis. Cum hos Christus vidisset in Dei templo, ardore spiritus & zelo domus Dei concitatus, flagello eiecit e templo, mensasque eorum subuertit, & pecuniam effudit. Vocavitque eos latrones, extemplo speluncam facientes, eo quod sicut latro e specu suo obseruat viatorem, & latenter per insidias eum occidit, ita usu rarius praetextu subuentionis& misericordiar,technis suis faculi tes pauperu paulatim exhaurit,&sic depauperatos, moerore & inedia ac ignominia occidit. In nouo quoque instrumento pr cepit d minus. Mutuum date nihil inde sperantes, hoc est, non sperantes amplius recipere quam mutuastis. nam ipsam sortem mutuatam reciapere licet, & qui mutuat proximo, recipere sortem cogitat. Sic Gregorius Nisianus eum locum interpretatur , dicens. Debet homo vitare damnosam solitudine , ne quaerat ipse ab inope, diuitiaru augmenta, aeris & auri metallorum sterilium exigens fructum , sicut
ait Saluator, Mutuum date, nihil inde spetan
509쪽
tes. Malignam tanorum excogitationem hi. M. quis appellet furtum & homicidium,non re cabit. Nam quid reseri, suffosso pariete quenquam erepta possidere, ac scenorum necessitate possidere illicitar Basilius tamen, & Ambrouus, Hieronymus quoque, aliter illud dichium Saluatoris interpretantur. Domini con- I6.e. Masilium est, inquit Basili. Mutuum date iis, a
quibus accipere minime speratis. Et quald, in -;ἡ.- quis, hoc mutuum,cui non reddendi spes con sti, si iuncta est 3 Intellige dicti essicacem vim,& I gissatoris humanitatem admiraberis. Quando pauperi daturus es in domini gratiam, idem ipsum & donum & scenus est, donum quidem, quod a paupere non speres te receptu
rum,mutuum vero, siue foenus, ob domini munificam liberalitatem pro illo reddentis. , qui parua quidem per paupere cum acceperiim xima proipsis retribuit. Qui enim pauperis miseretur,Deo Mnerat. Vsuram,inquit Ambro . . ab usu arbitror dictam, quod ut vestes usu, ita usuris patrimonia scindantur.' Graece raras vocatur, de quo sic Basilius. Lepores aiunt eius Insem, iam esse naturae, ut simul de pariant & nutrian si & supertatent. 3ic & -neratoribus, pecuniae simul tempore & dantur ad usuram,& gigo unt, ct super elant.Nondum enim in manus acc pisti, & praesentis mensis lucrum quaestiamve expostulabis. Haec rursus pecunia data Gnori alterum malum eduxit, illud rurius aliud, denique malum hoc in infinitum serpit. Quamobrem , genus hoc a litiae επος,
510쪽
id est partus ut existimo) ob multiplex mall
termen , siue foec oditatem nominatur, aut forte ob parturiginem ac minrores anxios qui in eorum mentibus gignun ur, qui grauati sunt scenore. Sicut enim dolo es parienti, sic tempus statutum debitori existit foenu et supra foenus malorum parentum mala soboles. Hi sane foetus usurarum recte genimina viperarum dicantur. Viperas enim dicunt ventrem matris perrodendo nasci. Sic item foenora dedibitorum domos absumendo nascuntur.Semi'na omnia suo tempore nascuntur : animalia quoque tempore prςstituto suos edunt scelus. Renus verb hodie nascitur, hodie pares e incipit. Animalia item qui cito pariunr,cito etiam a partu desistunt. Pecuniae vero, cum ab auiditate plus et quo habendi volucrem trahant originem , infinitam accessionem tanto progredientem ulterius recipiunt. Vnumquodque crescentium, ubi ad iustae sibique conuenientis staturae magnitudinem peruenit,desinit augeri : argentum Vero auari, omni tempore augescit. Animalia ubi suae soboli cesserunt pariendi vices, non iam impregnantur : foenori tradentium pecuniae, aduentitias undecunque alias parium & siaccedaneas , Veteresque nouant. Haec Basilius. Sic Latinis foenus vocat ut usura a foetu. De inultis Uuris quae Us se non rep9rantur.