장음표시 사용
491쪽
quantitate illud armetur , opus est hunc ab omni aere probe re purgare . Aer enim exprimitur, & separatur a liquoribus etiam per frigus, ut ex phaenomenis conglaciationis deducitur . Hi ne quae causae deinde deberent Mercurii volumen augere, facilius id esseerent in aere separato. Quare impedita saltem ex parte alteratione Mercurii totum instrumentum deficeret a ratione a curati thermo metri . Methodum, qua haec aeris expulsio obtinetur , docet Musschenbroexius IJ . In eo jam purgato, di
ferventi, si imponatur osculum tubi calestentis, satim intrudutur Mercurius a pondere aeris intra ipsum, qui cum occupaverit duas tertias partes ejusdem cylindri, hic imponatur igni, ut e buuliens Mercurius quicquid aeris in ipso permixtum remanet, e cludat. Tunc iterum Mereurii ferventis vasi exhibetur osculum tubi, ut cilindrus totus impleatur , & minus quam quarta par tubi adnexi .s 86. Circa modum, quo sermetur scala diversorum graduum caloris, qui designantur supra tabulam , cui adhaeret thermo metrum , dicam de illo dumtaxat, qui communior est, aliis duobus omissis, de quibus meminit Desagulierius ab . Imprimis
eligatur status atmosphaerae, in quo baro metrum praeseserat mediam altitudinem pollicum a8 , utpote frequentiorem et ExperieΠ-tia enim docuit barometro altiori plures gradus caloris concipia fluidis, antequam ebulliant, quam eo humiliori. Ipse Faliren- heit primus, teste Secondato apud Tre voltianos a , id observavit, quod aliorum experimentis certum deinde factum est, institutis etiam supra montes, ubi eum necessario aer minus gravis sit, liquores longe citius inservescunt . Hoc posito primus gradus ibi constituitur incipere, ubi immerso cylindro intra nivem, dui aequalis salis ammoniaci copia immixta fuerit, sistit descendens Mercurius. Tale numerationis graduum principium auctori placuit, cum nondum cognitum eidem esset longe majus frigus haberi ope glaciei contritae, cui repetitis vicibus superassiunctatur spiritus nitri, quod idem Fahren heit invenit an . 1 asi, ut Boerha ave distincte exponit, concludens, mortalium definiet, qγώ-
492쪽
uhea frigus posset excitari per olim bactreus in natura , ct in artis po-usato tirentes virer 8 Stabilito primo caloris gradu, qui inter munimos est , maximus sic determinatur . Thermometrum igni imponitur , per quem sensim ad majorem altitudinem Mercuriues in elusus elevatur, usque dum tandem eam aequirit cum ebullit, quae maxima est. Notum enim est ex experimentis Halleii, Amomtonsit, & Delahirii locis a Musichenbroehio ci) citatis, nullum suscipi ulteriorem gradum caloris a fluido, quod ebulliat, etiamsi diutius igni torqueatur . Ubi Mercurius ebulliens sistit, ibi apponendus est numerus graduum 6oo, sub quo eatoris gradu etiam plumbum, & stannum liquescunt: sed alia metalla adhuc dura perseverant. Gradus cui cedit serrum est major illo, a quo castera subiguntur, & proinde ubi se extollet Mercurius in fusione serri, ibi ponendus est gradus oo in hoc thermometro . Nihilominus ne hie quidem est gradus caloris omnium maximus, qui nobis innotescere potest. Supra hune enim is est , quem excitant radii Solis collecti primo per convexam lentem satis magnam, dc deinde ad minorem secum redacti per interpositam aliam lentem minorem a In hujus enim soco sa) metalla qualibet. inquit Mus. schenbroehius, tenuia via copio km fumum ejaculantur vel in vitrum vertuntur . Hunc ipsum calorem superat ille ex radiis Solis in foco speculi ustorii, ubi eodem auctore eombusibilia ictu oculi citius sum inflammata , & omnia metalla cito vitrum evadunt: dc supra hune est ejusdem speculi calor, qui radios Solis receperit reflexos ab alio majoris reflexionis speculo . Bu nius quidem experime to comperit, ut reserunt etiam Trevolitani ), speculum compositum ex planis laminis modo, quem ipse exposuit in Acad.
Parisiens. an. I 4 , reflectens radios in speculum ustorium , cuius superficies erat pes unus quadratus, reddidisse hujus Beum duodecies serventiorem .s8 . Habitis duobus punctis fixis, initio primi gradus caloris , sive aero, & numero 6oo pro grada caloris ad usum com munem maximo, spatium intermedium in partes aequales 6oo dividatur, quae simili modo continuandae sunt etiam infra gero . Ο Ο Ο Αt
493쪽
Atque pars, quae supra Zero erit e reg'one numeri 3Σ , designabit situm Mercurii, quando thermometrum hoc imnaersum sit ii tra aquam proximam congelationi. Ubi erit numerus 8o, ibi i cipit calor , quem natura adhibet in plantarum vegetatione, & a
gradu sta ille, a quo incipit calor hominis fani iuxta Boethisvem in Chemiae parte prima, qui ex Observationibus Martines io esse potest in homine sano etiam gradus si 8 , sed non ultra . Ubi is spondebit gradus a Ia, ibi Mercurius stabit immerso in aquam
ferventem thermometro . Quod Musichelabroekius in Tentaminiabus sa) apponat numerum a I 4, mendum dici potest, cum in alii, Ioeis passim sit aia . Aqua autem sit depurata , aliter ponderosior est , & proinde plus caloris suscipit, quam cum minus ponderat. Numeri, qui sunt insta o, designabunt gradus Digoris majoris illo , quod habetur per nivem mixtam sale animoniaco vel nitro Faliten heitius quidem author stigoris artificialis ex nive aspersa spiritu nitri vidit Leydae Mercurium in gradu a sub O . Braunius Pstropoli ex Mussehenbroe kio 3 vidit per primam huius spiritus in-sasionem in grad. sa subo, s)er secundam in grad. a a, & per tertiam in grad. as 3 sub o, & jam antea an. a s si die a 7 Decemb. ipse Braunius cum aliis, quos idem Musiclienbroekius nominat o simili modo redegerunt Mercurium in grad. 3sci subo Pro hoe & omni alio thermometro utilis est illa observatio, cujus primo quod sciam meminit Delisse , & quam deinde experimentis confirmavit Petrus Tabarranus s) , quod thermometrum iisdem subiaeeat ealoris vicissitudinibus , sive ejus tubulus relinquatur apertus, sive colliquefacta ejus extremitate ad flammam lucernae cum impetu supra ipsam immissam clausus fuerit, ut aiunt hermetice. Quando autem quis Velit tabum hunc clausum , sicuti opportunum est in thermometiis includentibus pro Merea .rio spiritum vini, cujus sicilis vaporatio , tunc opus est illum her- metice claudere nullo intus aere relicto , aliter ab ipsius elatere motus fluidi ita perturbaretur, ut jam amplius thermometrum non
494쪽
. 388. Fahrenheitii thermomctro determinavit Merhaave inter alia gradum caloris, in quo homines vivere non possiant. Sed hanc , determinationem Ioannes Hedman in Transactionibus Philos
phteis t) in dubium revocavit, quippe qui observavit militem ,
eui sub braehio thermometrum doenderat usque ad grad. I , qui est supra gradum, quem Boerhaave determinavit intolerabilem , laborasse quidem siti, nausea, & dolore capitis, non tamen obiisse . Alii vero omnino falsam declararunt, ut Musschenbroe-hius, qui a Nirritas, dicit, vivere absque incommodo in Migrumnia in calore II 6 grad. Sed Merhaave loquutus sorte fuit de incolis Belgii foederati, qui teste ibidem Musschenbroe io a calore graduum fere Ius'eantur . Quibus animadversis idem statuit definiri non posse, quis sit calor maximus, in quo homines vivere possint, aut Digus maximum . Quod enim Boerhaave pariter dicatur credidisse nullum animal vivere posse, ubi fiigus pervenerit ad gradum 4o insta o hujus thermometri, non est verum a Nam ex observationibus Μaupertuisii ad circulum potarem apud Transactiones philosophicas an. I sa num. 16 inventum ibi fuit frigus graduum o sub o , & multo adhuc inserius in aliis locis a Muialchebroehio 3 nominatis, & alicubi in Siberia minidosius viadit Mercurium in grad. I ao sub o : nec credibile est omnia tunc 'bruta periisse, aut omnia in hypogaea refugisse.
ARTICUL Us II. De Thermometro Florentino.s8s. Γ Lorentinum appellatur thermometrum , quod Academia
L. experimentalis Florentina invenit. Hoc constat globo ,
ex quo de more assurgit tubus angustus. Huius longitudo divisa est in partes aequales centum . Spirita vini impletur globus, & tanta tubi pars, quanta requiritur, ut intra nivem immerso instrumento sistat spiritus vini in parte ejus quinta, seu in gradu vigesimo : eodemque exposito radiis Solaribus per aestatem magis fervidam ascendat ad partem centesimam . Haec illius constructio plenius intelligetur ab ipsa Academia', ubi primum ex pluribus a se Ο o o a pr
495쪽
propositis thermo metris ci) declarat. Qui 'aliter illud destribunt,
ut Molfius a), sinceri non sunt: Idem nondum excogitato meliori thermoinetro, fuit omnium usitatissimum. Sed jam apud accuratos observatores nullius est usus, & apud illos solum reperiatur, qui contenti sunt ad suum usum cognoscere Variationes cai ris loci dumtaxat, in quo vivunt. Jure autem posthabetur Fahrenheltiano, & communi, de quo inserius dicam , quia non est iis legibus comparatum , ut unum unius regionis postit esse simile alteri, quod in alia factum sit; Cum enim dependeat longitudo tubi a calore per aestatem maximo L hie idem non est non solum in diversis regionibus, sed ne in uno quidem eodemque loco diversis annis . Propterea duo ex his therni, metris hac ratione fabricatis in diversis regionibus fortuito solum convenient in iisdem gradibus praeter illum frigoris ex nive, quem
Turre s) dieant non habere relatisηem ad rem ullam prole noram ct determinatam. Rursus spiritus vini processu temporis evadit minus elasticus: quare nec tam expedite , nec ad parem altitudinem: sem per ascendet vi ejusdem caloris.Quam quasi senectutem huius liquoquoris etsi Nolletius δ neget se umquam deprehendisse in suis
thermometris e spiritu vini per aquam temperato fastis ab annis Is . dc in uno etiam annorum 4 ci , attamen in contrarium sunt expe
molfium si , & Turrem i O . Idem praeterea eodem testante Mussehenbroehio ibidem, eum gelat , atque frigido aeri exponitur , inordinaris motibus subicitur . Alibi iij addit compertum esse a Maupertuisio in Lapponia conglaesasse in eo gradu frigoris, supta quem est illud Siberiae & Americae Septemtrionalis. Quibus imperfectionibus elim non subjaceat Mercurius, qui aeque temper di latabilis apparet, & per naturale frigus numquam a sui fluiditate recedit, etsi per artificiale ipsum Academici Petropolitani an. I ssin
496쪽
in glaciem eonverterint, ideo primas in usu habet. Tandem cum in hoc thermometro maximus gradus caloris sit, qui producitur a Sole, hie impar est ad mensurandos plures gradus caloris in multis corporibus, quae longe majorem calorem constat suscipere. sso. Imperfectionibus hujus thermometri conatus est occurrere , & remedium afferre Reaumurius, adhibens spiritum vini aqua temperatum certis legibus, quas etiam Desagulierius 1 refert. Pro gradu maximae dilatationis hujus mixturae illum determinat, aci quem ascendit intra aquam ebullientem , ubi apponit fradum 8o , quos numerare incipit a puncto, in quo intra gela Immersum contrahitur, & sistit. Rationem, quare Reaumurius
retinuerit spiritum vini, Delata ius ca) post Nolletium 3 db
cit esse , quia compsitum est, quod duo thermometra , alterum ex spiritu vini, alterum ex Mercurio, quae conveniunt in gradatum congelationis, tum aquae ebullientis discordant in gradibus intermediis, quia hi duo liquores non dilatantur eodem modo . Nolletius praeter allatam rationem alias pexcurrit, stilicet sicilla tem inveniendi ubique spiritum vini. δε Intuendi ipsius rarefacti nes Ac condensationes, quoties colore aliquo insectus suerit, dc opportunitatem ad omnes usus meteorologicos, qui numquam superant gradum caloris aquae serventis.ssi. mdus quo hoc Reau murii thermometrum construitur
habetur in Historia Academiae Scientiarum Parisiensis ad an. I73odc I 3I, dc apud alios, ut Tarrem , Molierem s), dc Nolletium , qui eum in his construendis operam suam apud Reaumu-rium profiteatur γ) se olim contulisse , magnifice de illo loqώ-
ur 7). Interea tamen praeter incommoda, quae ab usu spiritus vini nasci solent, iam dicta, timeri potest, ne alia, quae ab usu aquae proveniunt, participet. Αqu am notarunt iam Academici Florentini non adhiberi in thermometri constructione, tum quia haec minus sensibilis est ad mutationes caloris, tum quia congelationi subjecta est, tum quia quamvis purissima, alimen circa
497쪽
erystallum tandem aliquando sinces quasdam congregat, ves p tiux substantiam vitri inficit & obscurat. Hoc unum est, quod eommuni suffragio Philosophorum , quorum aliquos citat Tatam
ranus I), ex Mercurio iam comparantur thermometra. ARTICU Lus III. De thermometro communi, Deliuit, ct Amulanlii. Hermometrum commune appello, quod eonstat cylim
I sindro, tubo , & Mercurio, qui implet cylindrum ,
& partem aliquam rubi. Duo in eo sunt puncta fixa, alterum frigoris, quod desumitur ex nive , a quo. incipit scala graduum octoginta : alterum caloris, quod determinat aqua ebulliens. Cum in puncto determinato a nive debeat apponi gero , dc in illo caloris concepti per aquam ebullientem numerus go , reliquum tubi imfra raro constare debet partibus zo. Quoniam fixa sunt punita talis caloris, & frigoris in hoc thermometro, quae eodem modo determinari possunt in omnibus regionibus, illud dicitur unive sale , quatenus parari potest eodem modo sub quovis climate , &qui noverit, quo in gradu si Mercurius, vel supra , vel infra gero in una regione dato tempore, si eodem illo tempore noverit, ubi apud suum thermometrum sisteret, cognoscet in qua ratione dato tempore sit calor vel frigus illius regionis ad calorem vel stigns sui loci. Fuerunt qui ab hae divisione graduum in partes s O, quae a puncto congelationis inciperent, recesserunt. Ita invenio apud
P. Hel l a , quod Celsius, & Christinus statuerunt partes Io :Hoffmannus partes Iso : Martinus tandem, & de Minen Pa
res I 8o . Cum maximum diei frigus in plerisque locis contingere soleat circa ortum Solis ; Nam alii dicunt semihora post ipsum , alii ante ipsum , quod nasci potest a diversitate regionum Obsese vante Musschenbroekio 3 : maximus vero calor una saltem hora post meridiem, haec eliguntur tempora pro observationibus thermo metri, quod collocari debet ad Boream , & immune esse a radiis solaribus, tam directis, quam reflexis .
498쪽
ssa. Thermometrum Delislii, quod excogitavit Petropoli circa idem tempus, quo Reau marius suum, exponitur in Contianuatione II. Μiscellaneorum Berotinensium ci), & deinde ab
aliis, ut Delalandio a , & Turre 3 , atque est hujusmodi.
Tubus crystallinus desinens in globum impleatur totus Mercurio die aliqua, qua Barometrum quidem Torricellianum sit ad mediam altitudinem : aer vero sit ita frigidus, ut conglacietur aqua, quod vel naturaliter , vel artificiose contingere potest . Hoc enim pacto major Mercurii quantitas in eo continebitur. Pondus Me curii per bi lances cognoscatur, quod facile obtinebitur detrahe do ab invento pondere illud, quod proprium erat rubi vacui. Tubus plenus intra aquam ferventem sensim immergatur, ex quo set, ut pars aliqua Mercurii ex dilatatione, quam a calore patimis foras erumpat, quae colligenda est per vas aliquod extremitati t bi apte circumductum , & deinde diligenter ponderanda. Sublato iam tubo ab aqua serventi deprimetur Mercurias, prout postulat
aer frigidus, eodem modo ac prius cum impleretur, in quo collocandus erit. Terminus ultra quem Mercurius non deprimitur, notari debet filo ibi circumligato , ut e regione illius in tabula, quae hoc thermometrum sustinebit, scribatur certus numerus, qui qua tus est in ea proportione, cujus primus terminus est pondus Mercurii implentis tubum : secundus est pondus illius , qui erupit elabo vi caloris, qui duo termini sunt jam cogniti: tertius est capacitas. tubi simul & globi, quae intelligatur divisa in partes Io ooo; Nam sicuti est pondus seu quantitas Mercurii implentis tubum , ad quantitatem Mercurii, qui e tubo erupit: ita est capacitas tubi simul oc globi ad capacitatem tubi, quae vacua relinquitur a deinpresso Mercurio . Gartus hic terminus posito tertio , ut IO Ooo
inventus est esse sere aso a Rogerio Cotes, qui tubum implevit Mercurio, modo quem diximus. Quoniam igitur numerus Isosignificat volumen Mercurii vi frigoris diminutum esse partib. I so
ex IO OOo, quas Occupabat in calore aquae serventis, fit ut nota
gero pertineat ad initium tubi, & inde incipiat numeratio graduum crescens continuo globum versus , contra id quod fit in aliis thermometris, in quibus haec numeratio continuo decrescit globum
499쪽
bum versus. Thermometra etsi diversis in regionibus hoc modo eonstructa dicuntur inventa esse non dissentire inter se, quando in
eumdem Iocum suerunt deportata , quod suadet bonitatem theoriae. sy . Thermometrum Amontonsianum dicitur , quod exco
gitavit , & deseripsit Amontonsius i , & ex ipso Nolletius co .
& Turre 3J. Tubo Amontonsius crystallino usus est, qui in inferiori parte in siphonem eonformatus desinebat in phialam sphaericam . In tubo determinatam quantitatem Mercurii collocavit, quae aerem in phiala inclusum suo pondere comprimebat. Instr mentum sic comparatum immersit in aqua ebulliente, ex quo factum est , ut aer inclusus in phiala patiens rarefactionem extolleret Mercurium . In loco ubi hic stabat in hac circumstantia, ainposuit numerum a Ia , quem constituit in signum maximi cal ris , reliquis gradibus inferne positis assignatis pro variatione caloris in aere , qui numquam illum suscipit, qui est ab aqua se venti . Quoniam autem tubus in superiori parte apertus relinquitur , aestimari nequit gradus caloris indicatus ab ascensu vel descensu Mercurii, nisi eodem tempore observetur etiam , quid de
gravitate aeris enunciet commune barometrum a Diminuto enim pondere atmosphaerae necessarium est, ut aer phialae respiret qu dammodo . & Μercurium extollat, & contra illo aucto magis tonstipetur , & Mercurius consequenter descendat. Propterea Opus est quoties hujusmodi thermometrum quis consulat, Observet etiam barometrum , & detrahat a thermometri altitudine tot gradus, quot proveniunt ab imminuto pondere atmosphaerae, dc comtra addat, quot sunt ab aucto eiusdem pondere, cum calorem unius temporis comparare, quis velit cum alterius temporis calore. sss. Thermometrum hoc non est universale , quemadmodum ejusdem auctor credidit, quia si aer frequenter uno eodemque die diversam habet raritatem vel densitatem in uno etiam eo
demque loco , quanto magis in diversis , & inter se longe dissitis. Quare nisi ubique illud construatur , quando aequalem caloris Vel frigoris gradum patitur Atmosphaera , accidet, ut uno in loco , inclusus in ipso sit aer magis rarefactus, quam in alio. Quod in causa
erit, Q Amon. Academ. des Sciene. Tur. Selen. della Nat. paria.
500쪽
erit, ut ad ulteriorem rarefactionem requiratur longe major vis caloris uno in loco , quam in alio . opus igitur erit non solumbarometro , sed etiam thermo metro aliquo ad hujus constructi nem, quae minus recedat a ratione thermometri universalis. Quid quod etiamsi haec omnia quis caveret, quonam modo cavebit perieulum , quod imminet a diversa elasticitate aeris intra ipsum inclusi , quae ut compertum iam est, varia esse potest , eeteris ipsius qualitatibus gravitate & calore paribus, propter immixta eum illo corpuscula , quorum alia promovent, alia cohibent ipsius elast, citatem. Ex quo fieri potest, ut duo thermometra, etsi in sina ulis suis partibus plane similia , & sub eadem Caeli temperie consata , iudicibus thermometro & barometro , adhuc neutiquam im ter se consentiant, quemadmodum revera Gusmanus Galeatius agens de Thermometris Amontonianis in Commentariis Bononiensis Instituti i) invenit in iis, quae consuluit etsi plane similibus, de fortasse in eadem urbe, & ab eodem artifice fibricatis. Videri etiam possunt, quae contra illum obiecit Lazarus Nuguet, qui novi proinde thermometri constructionem proposuit, quam reserunt Tre voltiani ca . .
- ARTICU I. Us Iv. De impersectionibus cujusvis thermometri.
ss6. T M primis, ut advertunt Franciscus Lana, & Myherus apud L Sturmium a , & alii passim, quodvis thermometrum per gradus caloris expretas in tabella, cui applicatur, indicat qui-
dc m. incrementum , & decrementum caloris, non vero rationemue
an qua calor designatus in uno gradu sit ad iIlum alterius gradus . Quare siquis existimaret calorem hesternum esse ad hodiernum , ut Io ad Ia , quia altitudo Mercurii, vel spiritus vini, quae heri attingebat gradum io, hodie pertingit Ia, falleretur; Nam variatio altitudinis Mercurii in thermo metris non sequitur nec sequi potest rationem variationis caloris vel frigoris. I, Quia ita corpora