Eduardi Wunderi emendationes in Sophoclis Trachinias

51쪽

quo modo explicaveris πανημεριος, perinutile molestumque additamentum fore, praegressiη his verbis, inpiκοιτο, άφροκοιτο, μὴ σταίχὶ πολυκωπον πηαα ναος αντῶ, πρὶν τανδε ποτὶ πολιν ἀνυσειε, νασιωτιν ωrίαν άμώνας. Id enim unum et optare animo et efferre verbis chorus commode potest, ut quam primum Hercules adveniat; recreaturus tristem Deianirae animum, diuturna eius absentia vehementer Sollieu . . tatum. uui si, id quod cupere se chorus ait, ab Euboea pro- laetus nulla interposita mora iter usque ad oppidum Trachinem continuabat, per se intelligebatur eodem, quo ex Euboea solvisset die, Trachinem pereenturuS PSSB. Itaque cum id ipsum, quod solum hic significari adiectivo πανη/ιέριος potuisse iam interpretes intellexerunt, re accuratius considerata ne aptum quidem loci sententiae Sit, prorsus autem a vulgari eius vocabuli significatu abhorreat, quis tandem dubitabit, quin hic quoque liberariorum negligentia vera scriptura depravata sit Item hoc mihi persuasum est, uihil excogitari posse, quod huic loco accommodatius sit, quam quod Mudgius restitui iussit, πανi μερος. Illud enim cum Deianira

metueret, ne Iutae amore captus Hercules nullo sui desiderio teneretur, idque ipsum, antequam haec canere chorus ecte it, Licham praeconem, ad Herculem rediturum, monuisset v.

ante omnia thorum, qui summopere Deianirae faveret, id in votis habere convenit, ut summi plenus desiderii ad Deianiram

reverteretur.

Venimns iam ad verba extrema carminis chorici, quae in omnibus codicibus sic scripta leguntur: τας πειθους ποχρίστιοσυγκραθεὶς ἐπὶ προφασει θηρος. Ex his quae sunt in fine posita, ἐπὶ προφασει, optime rursus Musgravius intellexit, qui, προ τ σει, inquit, a προφα ἐνιο deducendum putem. Certissimum est enim, verba

52쪽

ἐπὶ προφ. θηρος hoc sera gensu dicta esse debere, ex prae- dietione Centauri. Erravit tantum in eo Mus avius, quod προ νασις substantivum esse posse νerbi προφαίνω p tavit, euius verbi substantivum formari προφανσις debuisso, non est quod hodie pluribus demonstretur. Itaque, ut nuper

etiam Dindorsius monuit, restituendum necessario προφάνσει est. De usu verbi προφαiνειν conserantur quae ipse ad O .

Reg. 763. ed. sec. exposui. Addo hoc, ἐπὶ πDom eσει si fieriptum a poeta esset, non putuisse alio sensu poni quam hoc, sub praetextu. Neque enim umquam ullo significatua quoquam Graecorum usurpatum videtur. Id iphani autem ab huius loci sententia abhorrore liquet.

Quae reliqua sunt verbi, ταρ π θους παNXOiσrco συγ-κἴαθείς, eorum pineudatiun m. talem, quae mihi quidem certa videatur, quamquam psoponere nondum lic t, . tamon hoc minimo inutile duco non solum planu in sacvro; corrupta ea ni cessario existimari debere, cum Anna esse quihusdam odituribus visa sint, sed etialia illud explicare, quae potissimum vu-enbula a Sophocle scripta esse non pu8Sint, omninoque, quondeius fieri possit, viam et rationem. emendandi huius loci aliis monstrare. Praemitto illud, ne hic quidem quicquam auxilii peti e selioliis posse, utpote maximam partem scriptis ab iis hominibus, qui, ut cognitas habuerint antiquiorum Grammatia eorum quasdam huius luci explicationes, tamen non in togrio-rthus huius sabulae eodicibus, quam qui nubis servati sunt, usi esse censendi sint. Id ut ipse videas, en schulia quem

53쪽

Missis igitur his scholiis, ex quibus luerari vix quicquam

possimus, poetae tantum verba contemplemur. In iis cum adiectivum παγχοίστω propter significationem suam non possit eum vocabulo προφάνσει coniungi, sie primum existimare nos oportet, aut excidisse substantivum, ad quod recte adiectivum referri posset, aut corruptum esse παγχριστω et in substantivum aliquod commutandum esse. Neque enim hoc quisquam auimum inducet, παγχρίστω substantivi vice langi posse, quod es regatur verbo συγκραθεὶς et ipsum genitivum τας πει- θους regat, siquidem per leges linguas graceno seri nequit, ut adiectivum, praesertim casu obliquo elatum, non addito articulo substantivi naturam induat casumque obliquum regat. Porro is suit verbi συγκεράννυσθαι significatus ususque, ut numen rei, qua perfusus vel obrutus Hercules cogitandus esset, necessario addi casu dativo elatum deberet. Ignorare enim mihi eius verbi usum videntur, qui συγκραθεiς eum

Seholiasta ita dici potuisse credunt, ut idem atque θελχθεὶς

Tertio articulum τας nullo pacto a poeta gubstantivo πει γοις hoc quidem loco praeponi potuisse, concedet, quicumque cum ceterorum Graecorum tum Sophoclis Ioquendi consuetudinem norit huiusque loci sententiam perspexerit. ΡοStremo non congruere metrum versus antistrophici cum

versu stropitico apparet, siquidem cretico, qui positus est inversu strupli ico, non potuit molossus, συγκρον θείς. . in antistropha opponi. Item si cretici sunt, qui sequunturpedos in versu Stropliteo, ἐπιπονων αμεραν, quales existumandi nunc siue dubio videntur, mea quidem sententia nullo modo in antistropha haec, ut responderent, Verba poni pol rant, ἐπὶ noοφάνσει θηοοδ. Atqui adeo hone aptoque dicta et haec verba et quae in Strupha posita sunt ἐπιπονων αMεοαν apparet, ut nullam prosectu corruptelae suspiciouem moveant. :De his difficultatibus omnibus cum nuper familiariter cum Iermanno agerem, non solum id ille mihi concessit, pro corrupto hunc locum habendum esse, Red etiam egregiam eius emendandi aliquam viam aperuit. Verba enim τας πειθους non dubitandum esse monuit quin ab interprete prosecta essent; quae cum male a librariis reciperentur, expulsum esse id vi

54쪽

eabulum, tutus explicandi causa superseripta essent. Ipsum autem illud vocabulum, quo porta usus esset, non in penultimo versu, sed in initio ultimi Versus antis tropliici collocatum suisso, oppositum verbo ita ut versui strophico -

πογυωrω συγκροθεες. Atque haec quidem, ut dixi, verissime monita ab IIormanno puto; cuius sententia egregie eo confirmari videtur, quod iam verbo καστρωθε is 'Optime respondet participium simillimum

συγκραθεiς. At idem quod scriptum esSe a poeta coniecti. παπρiστω συγκραθεὶς θελγιεατιον ἐπὶ προν ἀ- θηρος. id cur probare non possim, cum iam ex iis, quae anto dixi,

satis appareat, non opus PSi, ut plum opponam. Neque senim, ut hoc lannm urgeam, uniquam fieri. posse credam, ut cum

substantivo illo, quod ante miρος positum est, sive προφασει

sive ποοφανσει, adiectivum ποπρίστιν coniungatur. Immo equidem vehementer vereor, ne mendosum adiectivum παγχρi- στω sit. Quod si non corruptum putes, necessario, ni ante vidimus, substantivum aliquod, quocum coniunctum fuerit, pxcidisse statuendum erit. Atqui non poteris in hoe versu anti

strophico quicquam addere, quin, ut metra congruant, simul omissum aliquid in versu strophico decernas. Strophici automversus sententia ea est, ut nihil quicquam excidisse coniiciliceat. Porro si tenes παγχρίστω, quod tandem aliud exeidisse substantivum suspicari potes, quam ipsum illud, quo Seholiasta in explicatione huius loci utitur, nomen πέπλω pAt hoc si optasset chorus, ut συγκοαλiς πέπλω παγχριστω reverteretur Hercules, id ipsum profecto fieri voluisset, quod

postmodo factum esse Vehementissime doluit, ut adhaerenseo ori eius vestis a Deianira missa summum ei cruciatum interitumque pararet. Immo quicunque et usum vecti συγκεράννυσθαι τινι norit, si, quid chorus hoc loco dicere et potuerit et debuerit, consideraverit, facile sibi persuadebit,

55쪽

vorbo συγκοαθείς apponi hie substantivum abstraeiae notionis debuisse, et quidem eiusmodi, quod amorem vel suadelam vel simile quid signifieareti Cis. Soph. Ant. 13lI. δειλαία συγκέκρα&αι te. Aiae. 895. Trκμησσαν, ota res moti συγκε- κοσαενον. Aristoph. Ρlut. 853. ουτω πολυφοριγ συγκέκρα- ιm δαiti O H. Denique etiamsi hic συγκρο ὶς πέπλω dici potuisset, quod nego ac pernego, tamen vel sic Sophoclem non puto adiectivum παγχρiσrω additurum fuisse, ut quod hoc loco a choro elatum inutilissimum epitheton foret. Quibus de causis ita iudico, pro παγχρίστω substantivum aliquod a poeta positum esse, ex quo. aptum esset substantivum illud, casu genitivo clatum, quod glossa τας πειθους expulsum esse ΙIermannus vidit; duorum auteni illorum substantivorum putestatem hanc fuisse, ut medicamen uinoris Sive vim useneni vel simpIiciter philtra significaret. Pro numine autem τας πειθους eiusmodi vocabulum restituendum videtur, quod et adducere interpretes lacile potuerit, ut glossam illam adscriberent, et duarum syllabarum fuerit pedemque trochaeum expleverit, ita ut collocatum in initio versus ultimi una cum Di praepositione creticum efficeret. Tum enim quae sequuntur verba, προφάνσει θηρος, dochmium efficiunt, cuius syllaba penultima recte longa potuit esse, quamvis brevis tu eodem loco Strophae posita esset. Conseratur, ut unum de . multis

allaram exemplis, Antig. 1308. 1330. Illud vero videant alii, liceatno suspicari Sophoclem ἴγγει scripsisse, id ut esset pro ἐλγγος. Dativum certe ἴγγι pro Iurn in usu suisse, ex Ilesychio videtur probari posse, apud quem quod inter dγα et ἴγδην vulgo scriptum legitur,

Ivγγι etc., iam editores eius verissime monuerunt propter o

dinem alphabeticum sie corrigendum esse: rγγι τινi' ἐπι-θDi is τινὶ ἐλκοMένii. Aptissimum autem voeabulum γγος huie loco esse, facillimeque eius illustrandi causa adseribi τῆς πυθους puluisse, cum per se patet, tum imprimis ex his veterum Grammaticorum explicatiouibus vocabuli illius. elucet: Bekhuri. Anecdot. Τ. I. p. 265, 21. rvrξ' σὐοιγβ αονοκάλαφιος. καὶ Oρνεον. εχ δη και πειθον. Scholiast. Ρindari

56쪽

ἔ,γξ' φίλτρον. ἀπο ιυγγος, του ορνίου. το γαρ ορνεον τουro φασιν εἰναι επιτήδειον εἰς τὰς μαγείας. - φασὶ δῖκαὶ 'Ἀφροδίτζν αυτῶ χρῆσθαι. απο δἐ τουτου του Ορνίου καὶ τά κατασκευα Κομενα είς ἔρωτας rυγγας καλουσιν. Verum ut minime ausim decernere, quid scriptum hic a Sophocle sit, tamen illud non dubito contendere, eorum, quae Scripserit, verborum sententium hanc fuisse: perfusus phil- tris ex praedictione Centauri.

γυναῖκες, ἡμῖν θανα ἀνέλπιστον ααθεικΝeminem bodie lutat, verba o ν ἄν φρασω hoc nno sensu dicta esse posse, quale dixero. Quod cum absurde dictum

esse editores omnes intelligerent, aut mutanda interpunctione aut correctione adiuvandum liuias locum putarunt. Ita Schaeserus commato post οιον positu ἄν φράσω interpretatus est, si dixero. At certum exploratumque est, numquam poet

Atticos ἄν pro ζν vel ἐαν dixisse. Verum etiamsi dixissent, non potuit hoc quidem loco dici a Sophocle, siquidem, ut cetera mittam, interiectio illa, έν φράσω, si dixero, inutilis et

inepta est, Sequentibus verbis, θαiu ἀνέλπιστον μαθεῖν. Itaque vitium vitio auxisse censendi sunt, qui Schaeseri vestigia

57쪽

secuti ἡν pro ἄν scripserunt, contra quoη illud etiam monendum est, nullo in loco sabularum Sophoclis ῆν a librariis male in ἄν mutatum esse. Inimo Sophoclem sic stripsi sexistimo: τοιουτον ἐκβεβηκεν, οἷον αν cI Pασαι, γυναῖκες, ψεῖν θανα άνέλπισroν μαθεῖν. Νotum est, post τοιουτον Saepe non οἶςre, sed OLν poni sequente infinitivo, ut Oed. Reg. Im6.: θέαυα δ' εἰ χρει τάχα

hic ii Sophocle positum est, cum infinitivo addita αν particula coniungitur. Ita paullo ante Deianira v. 669 sq. dixit: μαλιστά γ', ἰλυ μυποτ' αν προθυυίαν ἀδηλον εργου τιο παραινέσαι λamis. Addo El. 755 sq. ἔλυσαν αἱματηρον, ὀ τε miδένα γνῶναι miλων ιδοντ' αν αθDoν δέμας. I3 6. -τ', εἰ παrsio tios ζων κοιτο, μηκέτ' αν τέρας νηιiζειν auro , πιστευε ιν δ'οραν. Ded. R. 374 sq. μας τρέφει προς νυκroς, ἐ-rε ρεήτ' ἐμε, μήτ' αλλον, κrις φῶς ορα, βλάχναι ποτ αν. Thucyd. II, 40. τα ἐντος ουτως ἐκαiεrο, ὀ τε - ἡδισr' αν εις ωιορ at χρον σφας ουτους Pin τειν. Totius igitur loci Sophoclei sensus hic est: eius modi quid accidit, ut narraturam me putem vobis rem miram et incredibilem auditu. Id est, eiusmodirem, quae accidit, narrabo Vobis, quae mira et in eredibilis videatur. De locutione φραζειν τινὶ θαυρεα conser eiusdem sab. V. I 48.. ξυνθέγματα φοάσω. El. II 03 sq.τiς ουν ἄν υαων τοις εσω φράσειεν αν ήμων ποθεινην κοινοπουν παρουσίαν. ii id. Imb. εφρασας υπερτεραν τας παoος ἔτι χάριτος.

58쪽

Pro dativo ευειρω restituendum genitivum esse cum primus Valekenarius ad Eurip. Ρhoen. 994. p. 36 I. recte. monuisset, plerique editorum recentiorem obtemperare auctoritati eius noudubitarunt, nisi quod non ευε iρου, sed ευρον, quae Sula forma Atticis consueta erat cis. Lobeck. ad Phryn. p. IV. , scribendum putarunt. Non recte vero iidem cum ceteris edutoribus scripturam vulgatam αργῆτι - ποκω intactam reliquerunt. Neque eniui ullo, quod certum sit, exemplo probari

potest, poetas Atticos ista illud dativi elisisse. Ex Sophoclis fabulis unus affertur afferrique potest locus, qui legitur Ded. Col. I434 sq.: στῶν δ' ευ διδοίη Ζευς, ταδ' εἰ τελεῖτέ μοι

θc νόντ - ἐπεὶ ου με ζῶντα γ αυθις ερεων. At cum τελεῖν hoc loco nihil significet nisi ποιεῖν vel εργάζεσθm, quid tandem probabilius est quam scripsisse Sophoclem, ταδ' εἰ τελεδεε με θανοντ, ita ut θα-ντ' pro accus livo habendum sit 8 Eam structuram Verbi τελειν cum non concoquerent librarii, non mirum est, μοι pro ιιὸ ab iis scriptum esse. Sic περαiνειν τινά τι dictum At. 21 sq. est. Neque vero Euripidem elisione ista usum esse, umquam

probabitur solo illo, quod exstat, exemplo Alcest. II 18.: καὶ δη προτείνω, Γοργον άς καρατονιιο. Immo verissime, ut mihi videtur, nuper Lobeckius ad Aiae. 802. p. 354. ed. sec. eum locum Sic corrigi voluit: καὶ δὴ προτείνω Γοργοw ῶς καρατομῶν. id ut esset, capite averso, ut de Perseo narret Apollodorus, II, 4, 2. απεστραμμένος - ἐκαρατομησεν αυζαν. Item in Sophoclis Trachiniis non suisse scriptum quod in libris legitur, αργητι - ποκω, etiam inde apparet, quod,

59쪽

50 si dativo illo usus esset poeta, minime uitia pronomen, quod reserendum ad substantivum illud est, genere neutro extulisset, sed pro τουτ' ήφανισrcra sino dubio Oδ' ὐφανισται Acripsisset. Tum enim ω cum verbis . ἀργῆrι - πυκω ita iungendunt esset, ut ex usu Graecorum vide ad Philoct. I 299. ed. idem diceretur atque αργῆς ποκος, ω ἔχθιον etc. I inerocis mihi coliticere videor, ita emendandam librorum striptu

τουτ' ἡφανιψrcu. Nunc enim ω generis neutrius est, tui optime quod deindupositum est τουτο convenit. Inter utrumque pronomen intemiecta iam sunt et casu nominativo elata Verba ἀργίὶς - ποκος, quo maiore in luce, ut ita dicam, ponerentur. Conter Bern-hardy Syntax. p. 68 sq. Simillime nos dicere possimus: denn womit teli das Geudand eben bestriehen habe, einererisse Hoeste eines selis nae olligen Sehauses, das ist ver-

De v. 714 sqq.

Quae praecesserunt, eorum Summa haec est: veretur Dei nira, ne virus illud sanguineum, quo vestem Herculi missam inunxerit, non ad conciliandum sibi Herculem sed ad perdendum a Nesso Centauro acceperit, ideoque a semet ipsa ei pernicies parata sit. Cuius rei rationem probatura addit, quae modo descripsimus Verba, quorum sensum hunc esse necesse est: Herculia enim sagitta, qua ictus Νessus est, cum adeo mortifera sit, ut deos pariter atque euiusvis generia

60쪽

animantes perimat, consentaneum est, ut venenum illud mortiferum, quo tinctae eius sagittae Sunt, Nessi corpori inspersum ex eoque servatum Hor

euli etiam ipsi interitum asserati

His praemissis non iam 9pus est,' ut contra recentiorum quorundam editurum interpretationes dicam, quas salsus esse sua sponte iam lectores vera loci sententia perspecta intelligent. Iisdem facilius iam persuadebo, duobus tu versibus huius loci necessario mutandam Scripturam vulgatam esse.

Ac primum qnidem apparet, V. 7I5. καὶ ἰοςπεο ἄν ctiarii non esse graeco dietum. Sublato suloecismo metri vitium intui runt, qui cum Stephano ex duobus codicibus νύ περ ύνωγn scripserunt. Verumtamen minus illi a vero aberrarunt. Nam qui et loci sensum consideraverit et Seholii tuo adnot tionem legerit, ad hunc locum scriptam: καὶ υσα ἄν θίγη του Πρακλεων βελους. εἴτε ἄνθρπιος, ειτε θηρίον, άπολ- λυται : is non poterit dubitare, quin Sophocles χώσαπερ o lapscripserit, omissa αν particula, quam paene ubique omittere solet in membris relativis, quibus sententia generalis effertur. Sed addita nonnumquam a librariis est. Ita in Aiac. v. 812. ou εδρας ἀκμή σιώζειν θέλοντος α νέο', Oς σπευδη θανεῖν, si optimos sequi codices vellemus, Oς αν σπευδη scribendum

esset violato metro.

Deinde levissima mutatione removenda suibligo est, qua depravatus v. 7I7. eSt. Neque enim sagittae Herculeae v nenum, quod vocabulo ἰος Significari manifestum est, ex Nessi vulnere sublatum eiuSque cruore permixtum, ullo pacto dici ἰος ἀματος potuit, siquidem ea nomina tibi coniunguntur, non Veneni, sed sanguinis n0tis necessario primaria est. Atqui ea huius loci ratio est, ut certissimum sit, primariam veneni debere esse notionem. Omnino si quis hie apponendm 'erat substantivo ας genitivus, non poterat alius apponi quam genitivus eius nominis, quo sagitta significatur. Verum is satis hic inutilis erat. Itaque haec adhibenda huic loco medicina est, ut scribatur: σφαγων διελθων ἰος αἱματους Mέλας. 4