Anaximander Milesius, sive vetustissima quaedam rerum universitatis conceptio restituta

151쪽

131 Iam si hose loeos inter se comparamus, protinu Spatet, Philop0num etiam το Πορα τα στοιχεῖα et o ιεTaξDomne unam eandemque rem intellegere a neque uni tribuere Anaximandro. Namque hune unum in genere eorum,

qui summum principium esse velint simple quoddam corpus omnibus rebus ubi letum, iis opponit, qui id corpus statuant unum ex elementis esse, eiusque principium ita

et aerem an intor ignum t 0rem. Cum hac autem eius senisentia illa verba, ut scripta sunt, consontiunt, quippe quorum haec esse possit sententia, Anaximandri principium medium sesso aut inter

terram aquam quo et orem, aut inter ignem et aerem aquam que .

c. Ibid. 3, a, pari sup . in Aristot II, 5 332 3, quo loco Aristotelo in universum omnes resollit, qui unum quoddam corpus omnium rorum materiam ponant ait Aristotelem in prasecodontibus rospicit 329 8, quom locum nota antecedenti laudavimus ἡριόνην et γην Ἀναξιμανδρου δυων ἐδε βοαχυμ refutavisse, nunc automeum resutare et eos, qui unum o elementis omnium rerum materiam ponant, et eos, qui ετ ε ραν ουσαν ων Ἀσσαρων GTO χείων, ως 'Aν αξιυανδρος ελεγεν.

d. Ibid. 53, 6, sin et 54, a pari sup . in Aristot. 332 20;

152쪽

132 definit, ut tum dicat παρα τα στοιχεia, tum T s Gai Det ευν στοιχticuν, Sine cert0rum elementorum designatione, tum io εταξυ vel inter aerem et ignem vel inter aerem et aquam.

Qua autem rati0ne utrumque medium ad Anaximandri principium putet pertinere, ex ipsa eius dicendi ratione apparet. Neque enim eiu principium, quemadmodum reliqui Aristotelis interpretes, separatim tum medium inter aerem et ignem, tum medium inter aerem et aquam appellat namque medium inter aerem et ignem nunquam Separatim dieit, medium inter aerem et aquam autem aperte uno tantum loco ); verum h0 uno loco excepto aut simplieiter appellat scio stoaSo ' sive ' et o Γιεzar του στοιχει υν sine certorum elementorum designatione'), aut, simulatque omnino certa elementa designat, semper modo disiunctivo didit 'cio ιιεταξυ daxo καὶ ε ρος ερος καὶ πνοος δ),hosque rursus pariter modo disiunetivo explicat verbis: ori ερ Ἀχερος μεν εστι ,rυκνότερον idoero. δε ιανοτερον, ἰὴ Πυρος μεν σπυκνοτερον ἀερος δε ita νοτερον ε). Quae disiunetiva signis eandi ratio p0test quidem dupliciter intellegi, et ita ut Philoponus se ipsum significet ambiguum esse, utrum Anaximandri priueipium inter aerem et aquam an inter aerem et ignem medium it propterea videlicet, qu0d propter testimoniorum inopiam rem non habeat compertam,

i Vide supra . 26, not. 1 b. Alio loco, ibid. not. I, ,sin. appellat ἀέρος 1 εν πυκνώτερον duro in μανοτερον', sed solum brevitatis caussa, postquam proxime modo disiunctivo modium dixit vel inter aerem et ignem se iniser a proin se aquam. Aliis pauois locis ὁ μεταξb dicit, postquam proximo aquam et aerem memoraVit, ita ut liceat quidem nou pro oport0at intor haec modium intell0gi.

153쪽

et ita, ut in ipso Anaximandri principio ambiguum esse dicat, utrum inter hae an illa duo elementa medium 90uendum Sit, propterea videlistet, qu0d pr0pter Suam ip8ius naturam pari iure utrumque intellegi p08sit in). ccipiendam autem posteriore intelleetu esse, e tribus maxime rationibus intellegitur. Prima proficiscitur a comparatione disiunetivae huius idendi rationis eum reliquis duobus Vocabulis, quibus Phil ip0nus Anaximandri principium signifieat, o παρὰ

tres eiusdem priueipii appellati0nes ita inter se habent, ut progre8Sionem contineant a notione inaxime infinita ad 0-tionem maxime finitam, haecque earum ratio in Philoponi quoque Su omnino cernitur. Namque Anaximandri principium ita appellat et παρα τα στοιχεια, ut generaliter summam eius a reliquis philosophi iv 0dem genere Versantibus disserentiam indidet id quod inde apparet, qu0dii l0eis, quibus e08, qui summum priueipium unum quoddam corpus omnibus rebus subiectum ponant, generaliter dividit horumque alter0s ita significat, ut eos in universum 'Eν τι τέον στοιχειέ0ν ponere dicat, his Anaximandri doctrinam plerumque ita opponit, ut eius principium ' ἔτερον τι Πιαρὰ et στοιχεῖα appellet g); ac profecto hoc vocabulo ipsa illius priueipii natura non nisi adm0dum infinite significatur, qu0niam, quatenu et 7 aoci τα στ0έχει dicitur, Si elementa exempli gratia densitate et raritate distinguuntur, hae qualitate et inter tria bina elementa medium et densi-l Zellerus Gesul, etc. I, p. 190, not. 1 disiunctionem illam priore modo videtur accipero ait enim Philoponum dubium esse, num Anaximandri infinitum medium sit inter aquam et aurem an inter

154쪽

134tate infra iunia et raritate supra omnia positum SSe O-test. Idem autem principium et μεχ a D T υ στοιχει 0ν' appellat, ubi iam ipsam eius naturam accuratius significaturus est namque et Saepius o recte Taiz0Vχει adpositoli 0 voeabulo desinit, veluti dicens ' αλλο τι et αρα Ta στοι

et 0 v0cabulo plerumque utitur, ubi elementis singillatim nominatis Anaximandri principium opp0nit'). Denique, cum το Γιεταξυ quoque infinitius sit, quoniam inter tria bina elementa40test medium 88e, iis l0eis, quibus accuratissime Anaximandri prineipium definit M), modo disiunetivo die it το με rato , δατος ai ερος ι αερος καὶ πυρος Iam vero Philoponiis naximandri principium ita το παρα τα

bulis ipsam huius principii naturam significet ergo c0n Sentaneum est, eum hae disiunctiva quoque significandi ratione quandam huius ipsius principii pr0prietatem, nec Vero suae cognitionis incertitudinem

significare. Deinde si hae disiunctiva dicendi rati0ne signiscare voluisset, se ipsum propter te8timoniorum discrepantiam nil, iguum esse, inter utra bina elementa Anaximandri principium medium dicendum esset, omnino pr0babile est, eum hanc rem ipsius cogitationis pulsu aliquo m0do igniscaturum suisse, velut addentem: ' οἱ ι ἐν γαρ λ 0ς, οἱ 3 εκ Hνέ0ς λέγοι σιν vel aliis verbis similibus utentem. Denique Arist0telem qu0que, qui certe ipsam Anaximandril Vid supra p. 12 not. I, c; . 128 Ot. 1 f. 2 Vid supra p. 28 DOt l, e. 3 Cf. p. 27 not. I a p. 128 Ot. 1, a et C. 4 Velut in gonorati illa de Anaximandro disputatione vide Supra p. 126 not. 1, a in communi in ristot Phys. I, 4; vid. supra p. 12 not. I a et b in comment in Aristot Gen. Orr. II, 5; vide supra p. 30 not. I, d.

155쪽

rati0ueui n0ndum ign0rabat, Supra vidimu uno loco, quod unius Anaximandri principio agi iam ostendimus et postea accuratius etiam ostendemus, et graρα τὰ Lot χε tam0d disiunctiv definire μεσον τι ἐρος καὶ odaro i αερος

Qu0dsi igitur Phil0p0nus disiunetiva illa signifieandi

rati0ne quandam ipsius Anaximandri principii proprietatem nec vero quandam uae c0guitioni incertitudinem signiscat, consectaneum est, ut aut ipse aut certe 8, quem sequebatur, in ipsa naximandri huius prinei pii iiDrmatione aliquid diverit inesse, pr0pter quod pari iure et inter aerem et aquam et inter aerem et ignem posset medium diei. Qu0 quid fuerit, quamquam n0n relatum St, tamen ratiocinati0ne probabili videtur intellegi 0sse. tenim si Anaximander revera principium rebus subiectum medium esse voluit inter elementa ex ipso orta, cum medium proprie n0n nisi inter duo sit, sine dubi inter dii elementa p0suit medium atque si inter duo medium p0suit, sine dubio uinin duo solum elementa statuit, ea scilicet duo corpora, inter quae principium 88 et medium quaeque prima ex eo Ssent Secreta namque quattuor ill0rum element0rum opinio illo tempore nondum invaluerat in). Haec vero duo elementa non pr0babile est eum du0bus quibusdam quattu0 illorum elementorum plane conveni88e; nam Sic0nvenissent, illa duplici medii pini 0mnino n0n potuisset 0riri; sed pr0babile p0tius fuisse duo quaedam alia prima corpora, veluti materiam frigidam et materiam calidam, de qua re alio loco accuratius dicetur. Quare haec duo elementa, quamquam re certe quattuor illa elementa continebant, tamen ad haec ita se habebant, ut inuertum Videretur, utrum alter elemento, veluti materia frigida, aqua cum terra, altero, veluti materia calida, aer cum igne,

I Anto Empedoclem alii alio elementorum numer utebantur, velut armenides duo Heraclitus autem tria ponebat.

156쪽

136 an ill aer cum aqua terraque, hoe autem igni tantum contineretur. Ita autem Si res Se habebat, apparet, p08teriores philos0phos, velut Aristotelem eiusque SucceSSOreS, qui, ut naximandri doctrinam explicarent, ad quattuor elementorum opinionem reducere studerent, eius principium recte ita solum signifieare potuisse, ut modo disiunetivo dicerent medium aut inter aquam et aerem, aut inter aerem et ignem, vel accuratiu etiam, omnium elementorum rati0ne habita, medium aut inter terram aquamque et aerem cum igne, aut inter ignem et aerem cum aqua terraque.

Atque hae posterior significandi ratio invenitur etiam apud Philoponum eo l000, quo Anaximandrum posuisse dicit τομειοξυ γῆς θ ινρος καὶ δατος ci αερος Φ); cuius l0 ei, si quidem ieetio sana est, de qua re iam ostendimus vix posse dubitari, haec ipsa sententia est, Anaximandri principium medium esse aut inter terram aquamque et aerem cum igne, aut inter ignem et aerem quamque cum terra.

Num autem hiloponus ipse illam Anaximandri principii rationem, ob quam hac disiunctiva rati0ne significaretur, etiam cognitam habuerit, maximo opere dubitandum St, qu0niam, Si cognitam habuisset, vix potuisset seri, ut ne uno quidem l000 ad explicandam illam disiunctivam dicendi

rationem memoraret, praesertim cum e pluribus locis appareat, eum illud principium quam maxime seri posset mente effingere studuisse*3. Atque haec de Phil0p0n sati sunto. 11. Restat unus Asclepius, cuius unum tantum locum adferre p0ssum in Brandisii sch0liis in Metaphysica adscriptum ') Quo quidem loco pro Arist0telis verbis

157쪽

ι εzaξυ' impliciter element ,rum designati0ne n0u addita, hocque uaXiniandro tribuit. Cum autem simpliciter dieati Moo , 00 oeabulo, quoniam proXime aquam nerem ignem memoraVit, naturam mediam omnem tamquam unam quandam rem intellegere putandus erit. Denique huic subiungendus videtur locus e collide Reg. a Brundisio in iisdem selioliis ad8criptu Τ), quo, qu0d ab Aristotele memoratur haε00 1 ἐν ιυκνοτεοον dato θελε riet 1ερον implieiter ad Anaximandrum resertur additurque, hunc ab Aristotele magis laudari in libris physicis, pr0pterea, qu0d haec naturae cuiusdam mediae opinio quandam inlarmis materiae divinationem contineat Anaximandri priueipium inter aerem et ignem quoque medium diei hoc l000 non memoratur ex hac autem re nihil p0sse concludi, per Se patet. l2. Superest, ut de eorum eripi0rum, quorum testimonia attulimus, de dicendum sit. Quod ut recte seri poSSit, brevibus Summa testimoniorum sententia repetenda est Itaque quattuor priores Aristotelis interpretes, Alexander Themistius Simplicius Philoponus, eo conSentiunt, quod το ε ορα τα στοιχει et i s εταξυ time, SiVeid inter aerem et aquam sive inter aerem et ignem dicitur, unam eandemque rem putant a neque ad unum Anaximandri principium reserunt, adeo ut ipsam huius principii 0tionem semper uno Vel altero h0rum vocabul0rum vel etiam simul milibus desinia ut, qu0dque ne levissim quidem iudiei suspieionem m0vent aliorum phil080ph0rum, qui tale qu0ddam principium statuerint.

J Schol. Mutaph. 56' 14 in 89 14 ad Aristotelis verba:

158쪽

Sunt quidem apud e0 quaedam disserentiae eius rationis, qua duo illa media ad Anaximandrum reserunt; verum hae n0 sententiarum ei verborum 80lum unt. Namque cum omne pariter Anaximandri prineipium saepius dicant το μεταξυ simpliciter aeque ipsa significandi rati0ne omnes, quae sorte dicebantur, species ad hoc unum principium referant, qu0 ad ipsas has species attinet, Alexander et Simplieius naximandri priueipium pr0misque tum inter aerem et aquam medium appellant, uno loco monente S, utroque modo medium diei in Phil090nus autem, ubi accurati8Sime l0quitur, modo disiunetivo medium vel inter aerem et ignem vel inter aerem et aquam dicit, haeque distendi rati0ne simul rationem significat, qua Anaximandri principium simul utrumque dieatur Themistii quidem unum invenimus oeum, e quo e0ncludi p08sit, illum

naturam inter aerem et aquam mediam omnino non agnovisse, et unum Simplicii, quo is medium inter aquam et ignem, qu0d Semel tantum ab Aristotele memoratur, ad Diogenem Ap0ll0niatem refert. t Stendimus, atque, ut opin0r, cau8Si Sati idoneis, utrumque locum vitio adfectum e88e hoeque vitio sanat ista dissensione removeri. Selepius cum hisce quattuor interpretibus ea parte con8entit, quod e uia l000, quo potuitnus uti, naximandri principiunt simpliciter o ιεia o dieit, et An0nymus ille, cuiu8

pariter unum tantum l0eum adferre p0tuimus, hoc loco certe naturam inter aerem et aquam mediam ab Arist0tele memoratam Anaximandro tribuit Pariter ad unum omnes e c0nSentiunt, quod, ubicunque Aristotelis l0008, quibusis o taρα εα στοιχεῖα et o stεra D memorat, interpretantur, h08 loco ad unum Anaximandrum referunt atque

I Alexander iis locis, qui servati sunt, non separatim quidum tum hoc tum illo vocabulo appellat, sed Aristotelis locos et eos, quibus ioc, et eos, quibus illud vocabulum adhibetur, pariter

ad Anaximandrum refert.

159쪽

139 si uine interpretes una comprehendimus, iam nullus eiusmodi Arist0telis l0eus relinquitur, qui n0n ad hunc philosophum referntur.

Cum igitur omnes in hae Anaximandri principii notione consentiant si eam ubique pr090nunt, ut eam Videantur non ratiocinatione quadam vel etiam coniectura informatam sed historiae fide acceptam habere. Id qu0d inde apparet, quod hanc n0ti0nem ubique tamquam rem omnino notam reserunt atque etiam duas illas mediae naturae species sine ullo incertitudinis signo uni Anaximandro tribuunt, nulla mirae huius rationis explieatione addita sic enim e0 maxime par est in narranda aliqua re ei Sari, qui, quamVis an rem non OS- sint explieare, tamen historia traditam esse sciant. Atque Simplicius etiam, p0stquam illam noti0nem rettulit, discrepantes aliorum Sententia diligenter refellit. Quare iam quaerendum St, e qu0nam fonte illam naximandri priu-cipii n0tionem acceperint.

Ips Anaximandri libro certe usi non sunt id quod non inde quidem, quod in prop0nenda illa naximandri principii noti0ne quandam veritatis incertitudinem Stendant'), - hane enim in iis non reperiri vidimus sed e duabus aliis rati0nibus intellegitur. Primum Alexander et Simplicius pro ea, qua sunt diligentia et reet intellegendi studi0, pariterque Philop0nu8, qui in Anaximandri principio explicando diligentissimus est, iis locis, quibus duas illas mediae naturae species simul ad unum Anaximandri principium reserunt, n0n facile omissuri fuissent, hanc miram rationem ex naximandri libro explicare, si uno librum habuissent. Deinde Simplicius, ut iam de h00 80l loquar, duobus locis,

et in generali illa de philosophorum principiis disputati0ne et in explieatione eius Aristotelis loci Phys. I, ), qu ab

hoc primum natura inter aerem et ignem media memoratur,

160쪽

140 Dalmascenum, hanc naturam mediam non Anaximandro, sed

Di 0geni p0ll0niatae tribuentem, u0n nisi ex huius ipsius libris et e The0phrast0, et in eiusdein logi explicatione sententiam Porpllyrii, qui ab naXimandro non et o εra DSed 0rpus quoddam nulla speeiei designatione desinitum principium p0ni 0ntendat, non nisi ex huius Arist0telisl0ei rati0ue grammatista refellit, in neutra autem caussa ad Anaximandri librum prov0eat omnino autem verisimile est, eum illis via directa ex ipso Anaximandri libro re8p0nsurum fuisse, si ei huius libri opia fuisset. Zellerus y et Selileiermaeherus' putant, notionem principii cuiusdam inter duo elementa medii ex solis Arist0telis

locis, quibus et ire ιοξυ memoratur, fluxisse et coniectura 80lum ad Anaximandrum relatuni 880, non aliam ob caus-Sam, quam quod nullus alius n0tus esset phil080phus, ad quem referri p0sset et Selileiermaeherus id primum saetum esse suspientur ab Alexandr0, quem reliqui deinceps secuti sint. Sed utraque opinio improbabilis est. Selileiermaeherusillam suam opinionem inde e0lligit, quod Simplicius in pri0re columentarii in libr0s physic0s parte de Anaximandri principi eandem fere atque Porphyrius sententiam pr0ponat,p08 eum autem l0eum, quo Aristotelis locum Phys. , explicet, qu0que Alexandrum narret naturani inter aerem et ignem mediam Simplieius ait ' αλλι ν ιν φυσιν rasia et a To χε ta' ad Anaxiuiandrum reserre, ipse etiam hanc Alexandri sententiam a inplectatur inde enim putationetudip088e, Simplicium hanc lexandri sententiam antea incognitam tum demum, cum in ill Aristotelis l0e explieand0VerSaretur, cognovisse et pr0pter Alexandri auct0ritatem suscepi88e. Sed Simplietum vidimus iam ante illum l0eum eandem Anaximandri principii notionem pr0p0nere, quam p08tea ubique summa c0nstantia tenet atque hac re illa

1 Philosophi de Griechenes, p. 89 et 190, ed. 3. 2 Werk III, 2, p. 176, ac rursus p. 180 et 181.