장음표시 사용
171쪽
est he0phrasto aut eius testimonium sprevit. Quod autemiden Anaximandri principium diei esse ' corpus rebus sub- laetum, cuius species ab illo non desiniatur', haud desinitio non necessario quide ui a li00phrast dissentit, quatenusis Anaximandri prineipium esse dicit aliquid reae TasTοι- χεια, et quodamm0d etiam ut 08tea apparebit, explicari p0test, Si Theophrastum ponimus illud principiunt m0do disiunetivo aut inter hae aut inter illa element medium dixisse; sed omnino pugnat cum eo, qu0d illud priueipium a Theophrast dieitur ii εφυσις ἀοριστος καT' idos, Si quidem ' orpus, cuius specie non definiatur', sua ipsius
natura non Solum poteSt, Sed quoniam corpus est, debet etiam definitum esse, quae autem dicitur χυσις Οὐιστος κατ' εἰδος, per se inui pedi definita caret. Quare orphyrius hac qu0que parte censendu est aut non USUS SSeΤheophrasto, aut eius te8timonium sprevisse aut non satis accurate intellexisse. Ergo e Damasceni et 0rphyrii
opinionibus nihil equitur, qu0d cum sententia pr0908 ita
Sed sive illi Arist0telis interpretes suam de Anaximandri principio sententiam a Theophrasto acceperunt sive non acceperunt, cum duo auct0re haud sane mediocres prorsus dissentiant, de illius sententiae veritate non poterimus certi esse, nisi eam aliis etiam testim0uiis omnino indubiis e0mpi 0baverimus. alia autem testimonia reperiri n0u 08sunt nisi apud Arist0telem ad hunc igitur re
13. Itaque antea ex ipsis Arist0telis odis singillatim
allatis demonstravimus, vocabula o ciea α ιο χεέ et
ioci ειαξυ sive id singillatim tum inter aerem et ignem, tum inter aerem et aquam, sive modo disiunetivo a uuinter aerem et ignem aut inter aerem et aquam medium
dieitur, ab e ad signifieandum unum idemque prineipium adhiberi, qu0d quidem priueipium sua quadam natura talee88 oporteret, ut pari iure utr0que modo medium diei
172쪽
posset haeque re i ut demonstravimus, omnibus illi Vocabulis ab eo principium significari unius eiusdemque phil080phi ). Nunc igitur propositum est ex ipsis Aristotelis locis ostendere, hunc unum philosophum ab eo intellegi Anaximandrum. Loci, quibus utendum erit, bipartiti sunt. Unu eorum est, isque omnium et gravissimus et impeditissimus, quo, si modo ipsa eius ratio grammatica recte perspicitur, n0minatim Anaximandrum appellat eum, qui τοδε ιεταξυ εοος και ιυρος principium ponat. iter ii sunt, quibus 1101 nominat quidem Anaxi
το μεταξD memoravit, huius auct0rem talibus insigni notis, quas demonstrari possit Anaximandri mnino propria esse, aut 08, qui ιο φιεταξυ statuant, partem ponit talis cuiusdam divisionis, e qua n0n nisi Anaximandrum intellegi p0880
apparent.14. Ordimur ab eo loco, quem primum OSuimus. Sigitur locus, quem iam saepius memoravimus, legitur
initio capitis quarti primi Physic0rum libri in quem,
tu sacilius explicari possit, totum huc transscribemus. Itaque Arist0teles p0stquam eiusdem libri capite secundo et terti rati0nem, qua Eleatae id quod est ιλον unum esse vellent, exp0suit et reprobavit, ad physicorum rationem
173쪽
νω, υσλιερ Ἐμπεδοκλῆς καὶ διωλγορυς' Priusquam ipsum locum explicemus, duae partes Videntur secludendae esse, quae ab ipsa loci sententia alienae sunt Primum verba ista Dia ιν σεὶν ἐνa Plia κιλμ ad eam rem, de qua agitur, non pertinent, Sed Aristoteles ea continuati0ni sermonis media interponit, monitu quidem antegressis notionibus condensationis et rarefactionis, quippe quae inter Se contrariae Sint, eo autem consilio, ut, cum
p0stea inde ab initi capitis quinti monstraturus Sit, rerum sensilium principia oportere contraria esse et ab omnibus contraria poni, id iam ho J000 in exponendis physic0rum principiis, addito etiam Platonis exemplo, simul significet. Rem ita se habere, et e ratione loci grammatica intellegitur et 08tea magis etiam apparebit ex eius sententia. Quare illa verba undis interclusimus. Deinde secludenda sunt, quae in loci sine leguntur, ἡκa oso F ν καὶ OHa passi εἰ Pa κτλ. Ab hisee enim verbis plane nova incipit sententiarum series id quod certissime apparet e generali 0mnium phil080ph0rum divisi0ue, uitio apitis secundi pro-p08 ita. Nam hae divisi in Arist0teles duo maxima distin guit phil080phorum genera, alterum eorum, qui id quod
e 8 vel Summum rerum principium unum tantume 88e velint, idque aut immotum aut 0 tu insit praeditum, alterum e0rum, qui plura ponant principia, haecque numero aut uita aut infinita hancque philosophorum divi-8i0nem omnino sequitur disputatio. De priore genere di8- putatio verbis ' 0σπερ δνciiii ardo ou i L σιν terminatur, quare p08 ea maxima interpunetione usi sumus a Verbis autem καὶ oso δ' εὐκοὶ roiiaci paσιν εἰναι ut protinu ex
ipsis patet, indipit disputatio de alter genere Arcta autem, quae inter pri0ris disputationis finem et posterioris initium
1 Cur post ' φησίν maxima usi simus interpunctione, paullo post explicabitur.
174쪽
154 intercedere videtur, coli uinctio eo effecta est, quod Aristotele 8, 908tquani Anaximandri sententia dixit 'la δε νι o- εν LGς ἐκκρίνεσθa hau Secretionis noti0ne, quippe quae ad Anaxagoram et Empedoclem etiam pertineat, ita Sus St, ut ad hos transiret. Proeuntibus res magis etiam apparebit Τ). His praem0nitis ad ipsam loci explicationem adgredimur.
15. Ac principi quaerendum est, quid sit id, de quo
pr0prie hoc loco agatur de qua re qui dixerunt, maXimo opere dissentiunt. Zellerus enim, quamvis enuntiationi Sab Arist0tele proposita praedicata contineantur duobus iis in idis, quibus physici in rebus gignendis utantur, tamen proprie Solum de numero et qualitate elementorum agi cen8et, nec Vero de ea ratione, qua e principii rerum multitud0 oriatur et Haymium aliter sentientem impugnat g). De qua re ego sic existimo, diei quidem de utroque, et de principiorum numero, si m0do unum dici p0test numeruS, et de eorum qualitate, neutrum auteni esse id ipsum, de quo agatur. Alius Aristotelem pinatur id Sol uni agere, ut in physicorum quoque principiis cerni 08tendat rati0uem e0ntrariorum'; Quae pluit non 80lum tota c0mulenticiae St, quoniam et ab ipsis l0ei verbis et ab ea, ad quam is
I Cf. de hac posteriore loci parte supra p. 57, ubi misimus
addere eam maXima interpunctione a priore Separandam esse.
175쪽
155 locus pertinet, Sententiarum Serie omnino aliena est, sed etiam plane inutilis ad eam rem, cuius caussa Xcogitatae St, ad removendam eam rationern, b quam chleier-macheru et ellerii negant, et o μετaSD ab Arist0tele ad Anaximandrum referri ) Cum igitur de summa loci en-l Quae a digio, ac partim quidem satis imperspicue di8Ρutantur, haec fere sunt. Ostquam contendit, Aristotelem proprie id agere ut in physicorum quoquo principiis contrariorum rationem cerni ostenderet, id p. 58 ait aperto ἡkla uni douilich indu 0- qui, quod capite secundo ut tertio contra Eluatas stundat, id quod
est non OSSO SSe unum capite autem quinto contendat, Omnes
philosophos contraria ponere principia, atque ita quidem contendat ut antea dicta repetat ac congreget. Sed haec ratio prorsus commenticia est. Etenim Aristoteles capit quinto non antea dicta repetit, sed disputationum plane novam inchoat. Id primum patet e forma rationis; nam tu particula δὴ in verbis 'nia 11ες δὴ
H rc Priae coχας Ποιουσιν non conclusionem quandam significant, ut
Littgius putat, vortit enim domnach sed vim vocabuli πανεες auget atque cumulat. Deinde pariter patet e rebus; nam Aristote-lus, simulatque hane sententiam proposuit, eo robat, quod, quae singulis philosophis posita sint principia contraria, nominatim adfert, atque in his Parmenidis quoque duo illa rerum sensilium principia r γερυον καὶ 3pυχοον, quorum antea nulla facta est mentio, ut Democritio στερεον καὶ κενον, de quibus antea non locutus est os. c. 2. 184 21); ut hanc narrationum ita concludit, ut ex ea sententiam propositam apertam esse dicat si 88 26). Denique patui tota primi libri dispositione hic nim in duas dividitur partes, quarum priore cap. - 4 priorum philosophorum de principiis opiniones eXplicat et existimat, posteriore inde a cap. quinto usque ad finem
Suam ipsius sententiam Xponit, atque, cum rerum Sensilium principia demonstraturus sit contraria esse oportere, disputationem ita
incipit, ut ab omnibus philosophis dicat principia contraria poni. Sed ut opinio tota commenticia est, ita plane inutilis usi ad removendam eam loci rationem, Ob quam Aristoteles utatur ro με--ξi non ad Anaximandrum referre. Quamquam quae digius de hac re loquitur, vix clara cogitatione concipi possunt, tamen aptius significata et composita haec fere sunt Aristotelem, ait, Si roprie id agat, ut in ipsis physicorum principiis inesse ostendat ra-
176쪽
156 tentia dissentiatur, ab hac autem Singulorum explicati pendeat, diligentius de ea quaerendum St, praeSertim cum locus a nemine etiam quantum ciam, plane explicatu sit. Aretissime autem eius Sententia cum iis cohaeret, quae antecesserunt; quare ab his proficiscendum St.
Itaque Aristoteles initi capitis secundi, ubi indipit
tionem Contrariorum, iam On id primum agere, ut duos eos quibus ad res gignenda utantur, Odos condensationem et rarefactionem dico ut contrariorum secretionem inter se opponat et
quamvis quandam eorum oppositionum significare videatur, tamen Olui88 Significare, quoniam revora nulla sit is obgleiuli si Arist. nahegelegi uni veraniussi at, diu abor gonauuriosolion gar nichi stati- findui, uuli tulit l, abstulitigi ist. p. 9). Quodsi autum ab Aristotele duo illi onorationis modi inter se non Opponantur nec ΑΠΛ-Ximandrum Opponi reliquis physicis, ut idcirco nihil impedire, quominus Anaximander, cui generatio per contrariorum secretionem tribuatur, ab Aristo tuto intollegatur is, qui ro μεrcita ponat, licet ab eo, quiro Fructionant, in iis adserantur, qui condensatione et rarefactione utantur. Ista igitur num refutatione egent Quid onim hoc est, Aristotel0m significare quidum illos onerandi modo tamquam Oppositos, nec vero voluisse significare Aristoteles duobus his gonerandi modis utitur principio, quo physicos in duas dividit species eos, qui condensatione et rarefactione, et eos, qui conrariorum secretione rerum multitudinem gigni volint. Num ulla est dicendi ratio, qua apertius duae rus inter se possint opponi quam divisione an Aristoteles putandus est nescivisse, quid diceret Iam vero Aristoteles in illa divisione, ut quidem Litigius verba eius intellegit, eos, quio μεταξυ statuant, in eorum specie ponit, qui condensatione et rarefactione utantur ergo non potest in eorum etiam pecte onere, qui contrariorum secretione res gignant, veluti Anaximander, siquidem illis generandi modis physicos in disiunctas species dividit. Ergo fiuri non potest, ut AnaXimandrum το μεταξι ponere putet. Itaque auto ipsa loci ratione grammatica demonstrandum est, eos, qui ομεrsii: Statuant, ab Aristotele non in ea physicorum specie poni, cui ab eo generatio per condensationem et rarefactionem tribuatur, aut concedendum, ab eo ro μεταξsi non ad Anaximandrum referri. tque haec hactenus l
177쪽
157 disputare de principiis, hane ponit divisionem rerum principium aut unum solum est aut plura, et Si unum, aut immotum, quemadmodum lentis placet, aut motu insito praeditum, quemadmodum statuunt physici i). Cum autem pri stipi notio angusti , sit n0tione ipsius entis, quoniam
id qu0d est τυ ν - intellego autem id quod est por
illud iis absolutum Eleatarum, e qu nihil gignitur'), pro principii notione rep0nit notionem entis, si sere distens eodem m0do id quod est aut unum est aut plura, et, si unum, aut immotum aut 0tu praeditum' atque hae di visione deinceps pro illa pri0re semper utitur, ut simul Eleatarum doetrinam comprehendat. Hae igitur division oposita, tota ea disputati0ne, cuius is de quo quaerimus loeus altera pars est, de iis agit, qui id quod est unum 90nant, qu08, ut vidimus, in duo divisit genera, leatas sit
Prior huius disputati0nis parte M de Eleatis agit.
Quos eum antea id quod est unum et immotum ponere di-Xorit, nunc accuratius doctrinam eorum si explieat, ut os distat id quod est et numero et pesti Sive forma Unum, id est, unum et imple ponere, et, quoniam immotum ponant, id unum putare omnia esse, ita ut praeter o nihil sit omnisque rerum multitudo tollatur β); et hanc ob caussam illud 0rum unum ens ne principium Vocari poSSe,ὶ Phys. I, 2. 184 15.
178쪽
si quidem principium sua ipsius notione referatur ad alia, quorum principium sit λ).
Postquam Eleatarum doctrinam exp0suit simulque subtilissima disserendi arte existimavit se refutavit, altera eiusdem disputati0nis parte, eo loco, de ii quaerimUS, doctrinam physicorum explicat, tam presse, ut haud sciam an ullo loe tam paucis verbis tanta sententiarum vis continentur. Cum igitur physicos in generali illa divisione dixerit id qu0d est unum et motu insit praeditum ponere, nune hane eorum doctrinam aesturatius, i universam loci sententiam respicimus, sic definit physicos pariter atque Eleatas id qu0d est et numero et forma unum η), hoc est, unum et simple dicere namque dicere unum corpus id, quod omnibus subiectum it εν costa τὰ ποκει-s ενον); quoniam autem id unum corpus omnibus subiectum statuant motu insit praeditum esse, 0n, quemadmodum Eleatas, ita unum dicere, ut praeter id ipsum nihil sit, sed ita, ut id motu ipsi insito e sese omnem rerum multitudinem progignat; et, cum hae re omnes
physici consentiant, eo in duas dividi species, quod alteri
illum motum in condensatione et rarefactione, alteri in contrariorum secretione ponant. Iam X
ipsis verbis huius explicationis veritas probanda St. Aristoteles disputationem de Eleatis his coneludit
d, λον In his verbis vox ' Dτως eam rationem signi-seat, qua Eleatae id quod est unum dicant. Cuius rationis Aristoteles uno tantum loco aeeuratam proposuit desinitionem, in onerali illa divisione toti disputationi praemissa, qua dixit Eleatas id quod si unum et immotum ponere
1 185 3. 2 Vocabula senumsero et forma addidi o loco 186 G9-20,
179쪽
quam quidem definiti0nem in sequenti disputatione nunquam repetit, sed explicat s0lum et repr0bat. Ad illum igitur locum o ουτως reserenda est; quod si sit, verborum sententia haec est ' apparet igitur, id quod est non
p0SSe unum esse ea ratione, quatenus id simul immotum
dieitur' i). His dietis Aristoteles e0ntinuo eonvertitur ad physi e0rum doctrinam, hi se verbis: si id o φυσικοὶ λεγουσι se εν ivat τὰ ari id enim patet mente addendum esse), υ τροποι εἰσίν. In quibus verbis v0e ' ς' porto ea significatur ratio, qua physici id qu0d est unum dieant. Huius autem rationis Aristoteles pariter uno tantum oeo definitionem prop0suit, in eadem illa generali divisi0ne, qua hyste0 dixit id quod est usium et motu insit praeditum εν at κινουι ενον ponere'). Hanc igitur physicae rationis definitionem voste ως intellegit' huius quo rationis duas formas duo τροπους esse dicit. Quod si verum est, verborum sententia haec efficitur ' eius autem rationis, qua id quod est ita unum dieitur, ut simul praeditum sit motu, quae St ratio physicorum, duae sunt formae'. Itaque his verbis duo e0ntinentur, primum, quae Ommunis omnium physieorum doetrina sit, deinde huius doctrinae apud physicos duas esse formas atque ipsam doctrinam e relatione voeis ' ς' apparet in eo poni, quod id quod est unum et motu praeditum dieant, a neque omnibus
i Suntontia apparet, si verba ita supplentur: οτι δε μυν
3 Voconi ' ως ros rondam osse ad locum quondam antpC0d0ntom pato etiam ex ipsa nuntiationis forma. Nam quo nuntiatio aperto in eo versatur, ut physicao rationis dua esse dicantur fornino; had ratio ipsa autem tamquam nota sumitur, ne vero nota esse potos nisi sex ant0grossis. Ac seu ra sontonii statim sequont dua illa sorma a porto nuntiantur, ipsa autem illa ratio non nisi quadam adposition explicatur.
180쪽
160 communem e8se, e Voeabulo ' o φυσικοὶ intellegitur duas
autem huius oetrinae apud physic0 forma e8se, ipsis verbis fio et eo reo εἰσὶν ' nuntiatur. Sed quaeritur, ad quamnam communis illius do 'trina partem haec physi- eorum disserentia pertineat. Cum omnes physici id quod os his duobus desiliant quod unum et quod motu praeditum esse dicunt, eumque priore eum leati consontiant altoro autem ab iis disserant, physieorum inter se ipsos disserentia non nisi in aliqua posterioris notae disserentia posita esse potest. Ergo illi ' δι τροποι ' nee0ssario suntdυο τροποι τὸ ς κ ινλησε υς, quam uni enti volunt insitam esse ac reVera sententia sequenti hune motum alteri in condensatione et raresaetione, alteri in contrariorum secretione ponere distuntur. Itaque tota Aristotelis sententia
haec est, omnes physicos eo eo sentire, quod id quod est unum et motu praeditum dieant, quadam autem huius motus disserentia in duas dividi species. Iam vero illa physi00rum entis desilitio, qua unum et motu praeditum dieitur, omnino infinita est nec ullo modo ipsum huius entis naturam patefacit. Certe ipsa eius natura non eadem est atque entis leatarum. Cum enim physicorum ens ab Eleatarum ente eo disserat, quod praeditum est m0tu, unumquodque autem genus inserentiae alicuius aceessione ipsum quodammodo immutetur physicorum ens ab ente leatarum non solum illa disserentia dissert, verum tota sua natura ab illo disserre oport0t: oportet enim sua ipsius natura ad recipiendum motum
aptum esse, velut portet e0rporeum nec Ver incorporeum
esse. Exspectabis igitur, Aristotelem ipsam qu0que phy8i- eorum entis naturam indicavisse, praeSertim eum, quaSpaullo post adfert illius disserentias, duas illa die motus formas, sin hac natura non p0ssint intellegi. Indieavit