장음표시 사용
291쪽
27i petebat, eum aut putavi 880 p0rtet, ip8um principium pers animae mentisque qualitatibus praeditum 880 aut has qualitates primum eum ortu rerum e principio Ortas esse. Iam vero haec posterior opinio non potest naximandri esse; nam si eam ponimus eius 88e, equitur, ut aut rerum generationem putaverit progredientem quandam ipsius priu-cipii perfectionem esse, ut igitur in iis numerandus sit, quos Aristoteles ait optimum et perlautissimum non in principio sod in fine demum ponere, aut ut sensum atque intelloetum nihil esse putaverit nisi mutationem quandam di VerSarum rerum concursu effectam. Sed utraque sententia ab naximandro aliena est; namque prior earum ab Aristotele diserte non nisi theologis quibusdam et praeterea Pythagoreis et Speusippo tribuitur Τ); altera autem omnino coniuncta est cum opinione corpusculorum per se quavis qualitate carentium. Ergo Anaximandrum putavisse oportet, ipsum principium per se animae mentisque qualitatibus praeditur eSSe. Deinde idem pluribus veterum indiciis directo probari potest. Primum Aristoteles veteres physi eos refert eam rem, quam quisque rerum principiuin ponat, animam etiam dicere, ne praeter terram nullum esse elementum, ut non ab aliquo eorum animae vis tribuatur ); atque e08 quidem e0rum, qui unum tantum rerum principium ponant animam quoque unam tantum ponere 'i Cum Aristoteles generaliter de veteribus hysteis loquatur, necessario naXimandrum qu0que intellegit - si minus, eum procul dubio
AnaXagoram primum esse contendit, qui materiae montem per se constantem Opposuerit.
292쪽
272 excepturus suisset ergo hunc qu0que putat eam rem, quam rerum principium ponat, animam ponere. Porro Anaximander eodem Aristotele est principium infinitum volebat summum numen divinum ι θειον esse );
nihil autem ab antiquissima phil080phia, quippe quam parsit minus otiam a religionis patriae mente recessis8e, magis videtur alienum esse, quam numini divino sensum atque intellegontiani adimere. Atque hoc confirmatur etiam eo,
quod odem teste infinitum dixit amplecti omnia et omnia gubernare κυ οναν)η). Nam in gubernandi vocabulo, quod proprie de regendo navium m0tu dicitur, naturaliter inest quaedam providentis consilii signiscatio; vix autem credibile est, in Anaximandri mente hanc significationum eum voeabulo non coniunctam fuis8e quare putandus est prineipio etiam quandam consilii atque providentiae vim tribuisse. Denique prineipium diei iniuriae euiusdam poenas et dare et accipere δ); atque inde patet, eum prinoipio talem quandam tribuere naturam, ob quam ad ipsum iusti uiustique notio pertineat. Iam si haec omnia una cogitatione coniungimu8, non potest dubium esse, quin Anaximander insinitum principium,
quamvis substantiam corpoream esse vellet, tamen simul animam mentemque esse putaverit. Nec id eo potest redargui, quod Arist0teles Anaxagoram dieat primum esse, qui mentem materiae opposuerit ab eaque omnem rerum ordinem repetierit M). Nam hae Anaxagorae mens ab Aristotele intellegitur mens sine materia per se constans, quae nullis nisi suae ipsius naturae legibus addicta, sol intellectu reruml Vid supra p. 30 Ρ. 2 Vid supra p. ibid. et 59. 3 Simplic Phys. p. 6, b post m. do quo loco infra dicetur.
Illa iniuria o ad principium t ad os o oo ortas pertinoi, et in eo posita est, quod principium ros o sos secrovit, o quod res
293쪽
273 ordinem designet se perseiat. A tali mente omnino diver-Sam 88 patet eam, quae simul cum qualitatibus sensilibus in substantia quadam corporea inesse putetur haec enim eam ipsam ob caussam, quod non per se soluta, sed ubstantiae corporeae qualitas est, ui substantia non vero
impurat sed potius ipsa eius legibus adstricta est. Quare Aristoteles eo, quod Anaxagoram primum dicit omnem
rerum motum et ordinem a mento repetiisse, non contendit, ante Anaxagoram nullum philosophum summo principio etiam mentis vim a qualitatem tribuisse quod si voluisset uno Xenophanis exemplo revineeretur i). In universumo im et in naXamandri et in plerorumque antiquorum philosophorum doctrina hoc maxime proprium atque insigne est, quod ummo principi sive summo numini divino tribuitu quidem mentem ac rationem, sed hoc ipsum principium substantiam corpoream, mentem a rationem autem huius substantiae qualitatem osse putant. Unde Venit, ut 0ruin fontontia ratio divina non per so soluta a libera, sed ipsis natura subieetae legibus tamquam quodam sato sive necessitato naturali adstricta sit. Atque hanc Anaximandri quoque sententiam esse, plane apparebit, si de rerum generationis caussa quaesiverimus ipsi principio
294쪽
III. DE NATUR INFINIT UNA OMNIUM RERUM
l. Anaximandri sententia insinitum per se solum omnium rerum principium est, vel, ut Plutarchi verbis utar, unum Omnes in sese rerum caussas continet' ). Est igitur et materia omnibus rebus subiecta et o roκH- μενον), et ipsum eas ex sese nulla alia caussa movente gignit. Quare primum quaerendum est, qua ratione qualive sua ipsius naturae motu dicatur res e sese gignere.
QNam quae8tionem quamquam antecedentis libri initio')iam breviter tetigimus, nunc amo diligentius de a disserendum est.
Itaque, si unum Simplicii oeum, de quo postea separatim dicetur, Xeoperis, inde ab Aristotele omnes consentiunt, Anaximandri sententia rerum generationem non aliqua ipsius principii commutatione, Velut condensatione et rarefactione, sed eo fieri, quod e principio contraria ipsi insita se eernantur. Primum ipse
1 Plut apud Eusob. raop. v. I, 8, 2: Ἀναξ ro πειDO 'Vάναι- ην ii σαν irίαν ἔχειν τῆς του παντος γενέσεως καὶ ho ooας. Pariter Aristoteles Anax nandrum in eorum uinoroponit, qui praetor infinitum principium nullam aliam caussam, veluti mentem vel amorem, ponant. hys III, 4. 203 10 vide locum Supra P. 3.
295쪽
275 Aristoteles e0s physicos, qui unam quandam naturam corpoream omnibus rebus subieetam esse ex aeque motu quodam insito rerum multitudinem generari statuant, ita in duo distribuit genera, ut alteros res naturae subieetae eou- densatione et rarefactione, alteros contrariorum illi naturae insitorum secretione generare dicat atque in hoc posteriore genere unum ponit Anaximandrum ). Deinde idem aecuratius otiam dicitur a Theophrasto, siquidem heophrasti sunt, quae a Simplicio de hac re seribuntur is enim Anaximandrum refert rerum generationem non aliqua ipsius principii commutatione sed eo efficere, quod e principio motu quodam sempiterno contraria ipsi ius ita secer
Sequuntur Aristotelis interpretes, atque quidem praeter Simplicium euius duos l0eos iam attulimus' , Thom istius in explieatione eius Aristotelis loci, quem paullo ante laudavimus q), et Philoponus in commentario in eundem ri-
1 Aristot Phys. I, 4. 87 12. id locum supra P. 1, 1.
p. 08 I. Eandem rem paullo post Phys. I, 5. 3l lii, tangit, di
296쪽
276stololis oeum ); atque Alexandrum quoque putandum esse idoni rettulisse, antea idoneis caussis probavimus'). Donique idem Plutaretio etiam cognitum fuisse, inde patet, quod Anaximandri de rorum generatione doetrinam adumbrans Semper secretionis vocabulo utitur, veluti Anaximandri sententia idens ex insinito primum semen quoddam calidi et rigidi, atque ex hoe semine coelos innumero8que mun
quoniam, ut scripta sunt, omnino non possunt intollogi. Ipsa ostissententia non ambigua sest Themistius conisendit, Anaximandrum ea ipsa re, quod generationem esse velit 'εκκρισιν τῶν ἔναντίων', duos motus contrarios, συγκοι πιν sc των ἐν a rio νυν tu ἐνὶ et m- κρισιν, onere. Si et hanc loci suntontiam et verba sequontia: κοι
I Philop. Commoni in Aristot Phys. I, 4. 87 R 12 sq.: οἱ
uberiores p. 27, I, re et . 2 Vid supra . 45, 2.3 Vid supra . 45 5.
297쪽
Cum igitur de hac re nulla videatur esse dissenSio, tamen unu est Simplicii locus, quo is Anaximandrum in iis numerat, qui rerum multitudinem condensatione et rarefactione gignant in). Qui quidem l0eus n0n potest non maximo per mirabilis videri, propterea qu0d e Simplicius Anaximandro eum generationi modum tribuit, quem ab e0 duobus locis hune antecedentibus, atque ipsa quidem Aristotelis et Theophrasti uet0ritate usus, abiudicaverit δ). Quare, cum vi credibile sit, Simplicium, cum hunc l0- cum Scriberet, id verum puta Visse, quod antea aperte ue-gaVerat, aequum St, ip8am loci rationem diligentius exa minare et cum iis, quae de Anaximandri doctrina cogn0Vimu8, 0mparare; qu facto apparebit, hunc Simpliciil ,cum verbis quidem eum du0bus locis antecedentibus, nec vero ipsa Sententia pugnare, simulque cau88 invenietur satis id0nea, cur Simplieius videatur hoc l0eo illum potissimum generandi modum ad Anaximandrum adhibuisse. Etenim quamquam Anaximander ipsam rerum generationem in c0utrariorum ecreti0ne 90nit, quorum prima esse vidimus naturam frigidam et naturam calidam, tamen antea iam o8tendimus'), eum horum contrariorum feeretione ipsius Sententia e0niunctam esse quandam ipsius principii conden Sati0nem et rarefactionem; quae quidem sententia omnino similis est ei, qua n0 dister 80lemu calore re eXtendi, frig0re autem contrahi. Quare uaximandri sententia rerum generatio non primum quidem ac proprie, Sed tamen per adcidens condensatione et rarefactione essi- eitur; et hane ob caussam is u0 necessari ipS Secum pugnat, qui, cum Anaximandrum dixerit rerum generati0nem in contrariorum secretione ponere, nihil minus eum in iis etiam numeret, qui rerum generati0nem c0ndensatione et
I Phys. 295, . . ius. Vide locum supra p. 2l 2.2 Vid supra p. 275, 2.3ὶ id supra p. 247 et 241, 1 266.
298쪽
278 rarefactione effigiant. Quodsi autem quaerimus, cur Simplicius h00 l0e Anaximandi uni in his ipsis numeraverit, in quibus non nisi per accidens numerari p08Set, cauSS Sine dubio in ipso loci consili posita est. Etenim locu pertinet ad l0cum ristotelis, quo is ad dem0nstrandum, omnibuS motus generibus atque ipsa etiam generati0ne priorem e88e eum motum, qui in loci mutatione consistat, hoc etiam uti tur argumento: omne rerum mutationes prosei se videria condensatione et rares actione condensationem et rarefactionem autem consistere in concretione et di8creti0ne, quibus ipsa rerum generatio et corruptio seri dicatur concretionem et discreti0nem autem motum esse, qui in l0ci mutatione cernatur'. Quam Aristotelis sententiam Simplicius e philosophiae historia ita explicat, ut eam veram esse stendat et eorum opini0ne, ut 0rpora impatibilia p0nant 0rumque c0ncreti0ne et discretione omne res gignant, et eorum opinione, qui unum qu0ddam p0nant primum elementum, huiusque condensatione et rarefactione rerum multitudinem essetant. Cum igitur Simplicius, quod ad nostram quaestionem pertinet, id solum agat, ut illam Aristotelis sententiam eorum etiam opinione veram esse Stendat, qui rerum generationem condensatione et rares actione seri velint, Anaximandri autem pinione rerum generati pia accidens certe condensati0ue et rarefactione, vel, ut idem aliter dicam, non sine condensatione et rarefactione sat facile intellegitur, cur hoc loco Anaximandrum Simpliciter cuni illis coniunxerit, Summam autem eius ab illis disserentiam indieare omiserit, praesertim cum hane ipsam differentiam antea in e0dem libro apertissimis verbis indicavisset. Ergo hic l0eus nihil continet, quod cum reliquis veterum testim0niis pugnet; immo insigni m0do confirmat, quod antea diximus, Anaximandri sententia cumc0ntrariorum secreti0ne quandam ipsius principii condensati0nem et rarefactionem coniunctam 8Se. Cum igitur omnino constare videatur, Anaximandri
299쪽
279 sententia rerum generationem in contrariorum Secretionec0nsistere, quaerendum St, haec ip8a contrariorum Secreti , cuiusm0di sit et qua caussa ipsi principi insita oriatur. Sed antequam hae quaesti0ne pr0be 088in Solvi, de aliare tractandum est, quae cum ipsis arctissime cohaeret et ad cognoscendam naximandri 00trinam gravissima est.2. Plures veterum seriptores, qui de naximandri principi referunt lini principi insitum esse dicunt aeternum quendam m0 tum, quo e ip80 Inues res oriantur. De hoe igitur motu iam videndum est, qui sit et quom0do ad contrariorum secreti0nem Se habeat, veluti num in hae ipsa Secretione c0nsistat an praededens eius caussa sit. Qu0d ut recte fieri possit, primum ea adferenda sunt, quae apud Vetere de hac re inveniuntur. Itaque Anaximandrum infinito principi aeternum quendam motum tribui8se, duplici te8timoni 0rum genere pr0batur partim enim e n0nnullis Aristotelis locis ratiocinatione concluditur, partim a posterioribus eriptoribus apertis verbi narratur. Qu0d ad Aristotelem pertinet, is
primum uno Metaphy8icorum l000 08 physic0s, qui id qu0dest εο ν unum esse velint, ab Eleatis e distinguit, qu0d hi id unum ens immotum, illi autem, quippe qui rerum
multitudinem ex eo generent, motu insito praeditum esse statuanti). Iam vero ali ostendimus, Arist0telem in
his physidis Anaximandrum qu0que intellegere atque inde Sequitur, ut hune qu0que dicat principio insitum motuui tribuere. Idem colligendum est ex aliquo Phy8icorum loco, tu eadem rati0ne physi eos, qui id quod e8 unum p0naut, ab Eleatis distinguit ) Deinde alio eiusdem libri loco
1 Aristot Motaph. I, 5. 985 14 ενιοι των φυσιολογων ν
300쪽
280c0ntendit, e08 physicos, qui innumerabiles ouant mund08 deinceps oriente Occidentesque, motum Statuere aeternum esse i). In hisce autem physicis, qui innumerabiles ponant mundos deinceps riente occidente8que, Ana Ximan
drum etiam esse, et ip8 postea dem0nstrabimus et a iiii-plici in huius loci explicatione aperte c0ntenditur δ); ergo Aristoteles Anaximandrum principi 110 80lum motum dicit
Qu0d ad script0re 90steriore attinet, primum Simplicius eo l000, quem proxime laudavimus 3, Anaximandrum
generaliter in e0rum numero ponit, qui aeternum velint esse motum duobus autem loci hunc anteeedentibus, quibus, he0phrasturn Sine dubio Secutus, conSulto totam Anaximandri doctrinam breviter adumbrat, hunc dicit Daturam quandam inlinitam omnium rerum principium, et aeternum huius principii motu ni caussam generationi ponere ), et accuratius etiam, generationi cau88am tu eo
Plutarchus apud Eusub Praus Ev. Ι 8, 2 in Anaximandri doctrina infinitam mundorum multitudinum et aeternitatem motus coniungit; postquam enim dixit, Anaximandri suntonii ab aevo infinito innu-murabitus mundos oriri ut inturire, addit: ἀπετέιναr δε νιν vi δο-