장음표시 사용
361쪽
ut natura humida medium locum ccupet, natura ignea illam sphaerae modo undique cingat. Quarum naturarum effieientia iam ipsi mundi omnesque, quae in ii Sunt, res singulare oriuntur natura humida est id, e quo omnia, natura ignea id, quo efficiente ex illa omnia gignuntur. Iam priueipium infinitum innumerabiles ill0s mundose ipso ortos in e0que paribus intervallis distantes ita e0ntinet, ut et singillatim unumquemque eorum et simul 0mnes ab omnibus partibus amplectatur περιεχε Oιανιάθ.
Amplectens autem eo et partes eorum deinceps intereuntes in sese recipit et e Sese Semper OVas parte in eo Se cernit, hacque re eo perpetuo alit atque conservat, dum statuto tempore peracto totos in sese reeipiat aliosque vidis8im e sese generet. Hinc autem patet, infinitum principium duplici intellectu esse το χιοκεis ενον gi, primum eo, quod uine re e Sua substantia generat et alit, deinde eo, quod mundos amplexu suo quasi fulcit ausus titit. P08tremo, i, quae di8putii Vinius, tu uno conspectu 90nimu8, apparet, Anaximandri Sententia mund0rum generationem talem esse, quam recte quandam gemmationem dicere possimus in ipso principio Venientem. In qua re Vi opus est addere, me hoe non eo
intelleetu diuere, quod Anaximander ip8 gemmationem ab aliis generationis modis accurata notione distinxerit, sede solum, quod mundorum generati ab eo proposita re ipsa plane conveniat cum ea, quam gemmationem pellare SolemUS.
Hae de mundorum origine eorumque ad Summum priueipium ratione doctrina omnino singularis est et naximandri propria, hanc autem ipsam b caussam in primis
u0tabilis. Mu0dsi autem quispiam dixerit, eam, quam de
362쪽
342 Anaximandri 0etrina prop0suimus sententiam, a coniectura p0tius quam a certis hist0riae testimonii prosectam 8Se, conssedo equidem, eam non t0tam quidem ipsis veterum testim0niis aperte tradi, simul vero contendo, eam unam cum omnibus veterum testimoniis consentire, ea una haec ipsa testimonia omnino explieari. Id quod veritatis videtur
363쪽
IV. DE HUIUS MUNDI DESCRIPTIONE ET RERUM SINGULARUM ORIGINE.
1. Quamquam Anaximander innumerabiles ponit mu-d0 et simul in infinito prindipi constantes et deinceps oriente occidentesque, tamen non nisi unius mundi originem et descriptionem persequitur, eius, quem pSi inc0limus ut qui solus Xperientia e0gnitus sit. Num mundos illos innumerabiles inter se aequales an diverso eSSe Π-taveris, non traditur, ne in iis, quae tradita sunt, quidquam ine8t, quo alterum videatur altero Verisimilius esse.
Iam qu0d ad huius mundi originem pertinet, de hae antea iam diximus, e l000 quo de duabus primi naturis contrariis quaerebamus ex ipso infinit priueipi ortis i). Ibidem ipsa res, de qua agebatur, ita tulit, ut etiam de descriptione mundi aliqua memoranda essent. Quare cum nunc, qu0d illiu aliud agentes tetigimus, Separatim tractandum it primum ea, quae illi explieavimus, huc tranS- ferenda sunt, hisque deindeps ea adiungenda, quae alii8
Veterum testimoniis de hac re memoriae prodita sunt. 2. Si 0tam Anaximandri rationem prospicimuS, facile apparet, eum re certe tres mundi orienti aetates di8tinguere, primam eam, qua c0rpora c00le8tia, alteram eam, qua interiora mundi 0rp0ra, terra mare aer quaeque haec Sequuntur meteora, tertiam eam, qua, quae e terra gignuntur, velut animalia et plantae oriantur.
I Vid supra l. ΙΙ c. 25 p. 24 sq.
364쪽
Iam de prima mundi origine et formatione naXimander haec fere d0eet Circa huius mundi initium ex infinito principi quoddam mundi semen sedernitur, e ipso
principi secundum duarum naturarum contrariarum, naturae frigidae atque humidae et naturae calidae atque igneae qu0 quidem semen nobis visum est ab Anaximandro simile putari Vi. 0 semen, qu0 pars est ipsius infiniti prineipii se dirimit in natura illa contrarias, quarum fecundum est quae quidem diremti ita fit, ut natura humida medium locum oecupet, natura ignea illam sphaerae modo undique eitigat. meiente sphaera ignea hane enim 80-lam ab Anaximandryp0tuisse caussam putari eius mutationis, de qua iam dicturi sumus, antea certi8,, pin0r, argumenti probavimus h) exterior naturae humidae par vertitur in aerem; is, in amplius se extenden Spatium, Sphaeram igneam innumeris loeis dirumpit et partibus diruptis ita se cireumvolvit, ut 0rbes efficiantur aerii igneos orbe cireum eludentes. Qui quidem orbe non omnes in eiusdem gl0bi dircuitu, sed alii in teriores, alii exteriores sunt id qu0d inde patet, qu0d, ut postea videbimus, Anaximandri sententia stellae diversis intervallis a mundi e tr distant '). Atque ex hac re sequitur, ut Anaximander aerem putaverit non ubique e0dem, Verum regi0nibu quibusdam mai0re impetu phaerae igneae instare e0que huius sphaerae partes in his regionibus 908ita abrumpere atque l0ngiu pr0pellere qua re p0Stea
in alia caussa utemur. Orbium illorum aeriorum unusquisque rotundo utitur foramine nobis adver80, per qu0dignis inelusus ad nos effunditur. Haec foramina stellae Sunt eae, quae nobis apparent Verae autem stellae sunt
ipsi illi orbes igne aeriis orbibus inelusi, quorum amni ne
365쪽
imicantes per illa foramina ad 0 emittuntur. Atque haestomnia satis liquent ex iis, quae supra disputavimus in . Hae igitur prima mundi rientis aetas est, quae inde a prim initi usque ad perfectam corporum coelestium formationem pertinet. Si quae o tempore totius mundi Specie Sit, e0ntemplamur, pr0tinus apparet, totum mundum duabus autum partibus e instare, e 0rporibus coelestibus sive illis stellarum orbibus, qui in miludi ireuitu sunt et reliqua natura humida, quae ab illis undique cincta tam quam gl0bus ubique sui similis totum medium mundi spatium replet. Ipsum autem Anaximandrum quoddam tu tuisse mundi orientis tempus, quo nihil esset praeter stellarum orbes et naturam humidam ab illi undique inetam, ipsius Aristotelis et Theophrasti testimoniis constat. Nam Aristoteles du0bus Meteorologicorum locis, quo antea attulimus φ), refert, philosophorum quorundam Sententia, quorum nomine AnaXimandrum etiam intellegi antea Theophrasti testimonio mox iterum laudando ostendimus, initio totam regionem ire terram et ipsam terram humidam fuisse hane autem naturam humidam a s0le calefaetam et exsistentam partim Vaporatione VerSam Sse
in aerem qui motu vent08 pariat per h0sque solis et lunae e0nversiones inter solstitia τας τροπας effiei at), reliquam autem eius partem mare e88e, qu0d 98um qu0que continua exsiceatione deereseat et postrem totum siceum futurum sit. Eandem qu0rundam sententiam Alexandro teste The0phrastus refert, diserte eam dicens Anaxi mandri et Di0genis esse, et eo etiam Aristotele accuratior est, qu0d eorum de maris ortu Sententiam referen S, addit etiam eius oeum distens, eam naturae humidae
partem, quae in cavis terrae locis reliqua sit, mare esse') Quae verba laeti patet 0n ita intellegenda esse,
366쪽
346 quasi cum e nutura humida eXisteret aer, terra iam fuerit, in cuius l0eis cavis inde ab initi aliqua naturae humidae par subsederit. Cum enim Arist0teles aperte dicat, initi0 et regionem ire terram et ipsam terram humidam suisse i), hac ipsa re contendit, Anaximandri sententia terram pariter atque aerem e natura humida ortam esse ViXautem p0terit dubitari, quin eadem caussa e ieiente simul et aer et terra orta sint, ita ut natura humida a sole X- siestata partim in aerem vap0raverit, partim in terram coaluerit. Quare illorum Theophrasti verb0rum haec putanda est sententia esse, in terrae simul cum aere e natura humida orientis odis avis aliquam naturae humidae partem subsedisse, a neque mare esse. Itaque ex hisee ristotelis et Theophrasti tosti apparet, naximandri Sententia, cum stellarum orbes iam exstitissent, uine interius mundi spatium etiam natura humida repletum fuisse, terram autem et aerem p08tea demum e natura humida orta esse Iisdem autem locis Simul continentur ea, quae ad alteram mundi rientis aetatem pertinent; ad quam nune
1 Aristoteles posteriore quidem tantum loco ait, Anaximandrisculentia initio et ipsam terram et totam regionem circa terram humidam fuisse, priore autem loco dicit solum totam regionem circa terram roν εω γλῆν οπον), non addens 'et ipsam terram' atque hoc modo Theophrastus etiam loquitur. Sed 'το εο τλῆν χην non uecessario significat id, quod terram circumdat, sed etiam modo infinito significare potest omne, quod in regione terrae est. Quare cum posteriore illo Aristotelis loco eo quo quidem accuratiore ipsa terra diserte memoretur, colligendum est, b πεοι γῆν γῆν set altero Aristotelis loco et apud Theophrastum ita intellegi, ut simul ipsa quoque terra intellegatur.
367쪽
P0stquam igitur stellarum orbes in mimili circuitu esse uti sunt, natura humida, qui totum interius mundi spatium replet, ordore solis is enim secunda mundi orientis aetate eundem obtinet 0 eum, quem prima obtinuit sphaera ignea calefactatur est enim per Se frigida et X Siccatur, haeque re partim Vap0rat in aerem, eum, qui terrae circumfusus usque ad stellarum orbes pertinet, cuius motu effieiuntur venti, partim vertitur in terram, quae totius mundi locum medium ccupat, reliqua denique naturae humidae par8, ea, quae in caVi terrae l0cis subsedit, mare est. Nec tamen haec reliqua naturae humidae pars statim ip8a per ese mare est, ita ut mare mihi sit nisi ipsa prima natura humida, sed ipsa qu0que 80li exsiccatione
mutata et h0 demum m0d in mare conversa Sti). 0St- quam terra mare aer, id est, prima mundi interioris c0r-p0ra orta Sunt, equUntur ea, quae a Veteribu uno Oea-bul appellantur mete0ra, Veluti Venti, nube8, imbre 8, fulgura a t0nitrua, quae Anaximander ab iisdem caussis repetit, quibus hucusque usu est, a perpetua actione naturae igneae in naturam humidam, id est solis in terram mare aerem a natura humida orta cuius rei aliqua exempla ali l000 adferentur. Tertia denique aetas ea est, qua animalia generantur et plantae quamquam hae aetas temp0re quidem a pri0re non prorsus Videtur Separata esse Verisimile enim est, Anaximandri sententia animalium ortum iam incepisse, cum terra nondum ad eam, quae nune utitur, soliditatem pervenisset sed humidior etiam ad limosa esset'). De his quoque rebus p0Steriore loe dicetur.
Idem iisdem verbis ofertur apud Eusub Praep. v. XI, 5 et Galen. Hist Phil. c. 22.2 Cf. supra p. 324.
368쪽
3483. 0stquam summatim maximas mundi parte pro-p08uimus earumque et ortum et dispositionem monstra-Vimus, iam de unaquaque earum singillatim diuendum est. Indi piemus autem a terra, quia quaedam e0rum, quae ad terram pertinent, magno erunt usui in quaestione de cor-p0ribus coele8tibuS. Terram igitur Anaximander in media colloeat mundi parte, ita ut terrae centrum ipsius mundi centrum
sit, ubique e0dem intervallo a ireuitu distans in). Qu0d ad eius pediem attinet, Plutaretius in Str0matis eam ipsis verbis diei figura esse cylindri admodum plani, cuius altitudo triplo minor sit latitudine 'in statuit igitur eam, ut idem aliis verbis dicam, similem esse r0ta 80lidae. De qua quidem terrae figura omnes videntur c0 sentire') Nam Hipp0lytus Anaximandrum referti Testimonium si luculuntissimum apud ipsum Aristotelem invenitur, Coel. II, 3. 295 10 sq. quo loco naximandrum ait terram dicere eam ob caussam in sua sed manere, quod in medio mundo collocata ubique ad se in distantia a circuitu absit.
Locus ipse paullo post adferetur. Similiter Hippolytus, Resuit. I, 6,
3 Quod Diog. Laert. l. l. eam dicit rem tiιροειδxi, sine dubio error est inde profectus, quod neglegentius formam rotundam in-t0llexit formam globo Sam. Telchmuellerus Diogenem secutus opinatur, Anaximandri sententia terram globosam esse, ad hancque Opinionen Plutarchi es reliquorum Scriptorum testimonia accommodans contendit, An bmandri sententia terram globosam quid uni, sed in utroque Oloni ulto laniorem esse, anuque sententiam iam prope accedere ad eam, qua nunc terram dicunt globum in olis complanatum Stud. ii Gesuli de Bugr. p. 35 cum not. '; L; T. Non pus
369쪽
349 terra figuram distere planam 2 et rotundam, similemc0lumna lapideae κίονι λίθρο παρα λιγι0νὶ, diu planitierum altera a nobis incolatur, altera ui opposita siti . laeti0rum autem eriptore pri0rem quidem huius diseripti0nis partem, sive per neglegentiam sive per
inscientiam, omittunt, posteriorem autem iisdem fere verbis referunt, distentes, terram Anaximandri sententia similem
vidutur, hanc pichmuelleri opinionum et reliqua eius de terra commorata singillatim refellere.
GTOOγγυλον, κίονι λίθεν rotj π λ σι ον των di Drιπεδων A un/ἔπιβεβήκα' ιεν, o in a ita Hrον υ παρχει. Quod ad verba το σχνῆ-Mα αυτῆς γρον, i γογγυλον attinet, antea p. 324, 2 iam monuimus, Dyoον in edit. Gotting. suadente Oeper mutatum esse in γυρον. simul autem addidimus caussam, cur haec mutatio videretur improbabilis osse. Sed no γοόν quidem potest verum 88e, Propterea maxime quod continuo post io σχῆ uti similo dicitur ' κων λί is
Quaeritur igitur, quid ab ipso Hippolyto videatur scriptum esse. Proficiscor inde, quod apud Hippolytum in hac libri partu multa
insunt indicia accurata cognitionis, quae fluxisse videtur e Thoophrasto. f. supra p. 12. Quar cum lutarchus terram russerat figura esse cylindri plani, cum igitur ani dicat planam et rotundam esse tamquam rotam solidam, probabile videtur, Hippolytum quoque Anaximandri terram iisdem duabus notis definivissu seque necessariis. At tu rotundi quidem notio aperto vocabulo ' rno - γυλον continoiues quare pro ' υγρον videtur scriptum fuisse vocabulum, quo notio plani contineatur. Quaerenti autem vocabulum, quod hanc signification in habeat se nimis littoris ab ' υγοον diselarat, nunc non aliud uecurrit nisi 'υγιτιον Cum enim πτιον dicatur de terra plana ac patenti, quae opponitur terrae montuosae Suidas ritu πέδια sexplicat α μαλα Herodotus II, 7 Aegyptum mediam appellat νιτί ην, Plutarchus popli. reg. c. 8 Boeotorum
λυυς partim ζηλοτερεις partim πλυς esse dicit), satis vidutiar idoneum osse ad significandam eam rationem, quam diximus Hippolyti loco significandam sesso. Si quis vocabulum invenerit aptius, facile ocipima. io verbis ' κίονι tigni, postea dicetur.
370쪽
350 esse lapidi columnae υθι se κενονι reos τε si ), cuius planitierum altera a nobis ineolatur, altera huic opposita sitit. Quod ab Hipp0lyto dieitur 'πιονι δεφ', a laetiorum seriptoribus autem aio τ ονι nullam ipsius sententiae disserentiam continet illud enim signifieat columnam, qua materia sit lapis', hoe ' lapidem, quae forma sit columna Iam vero quod ad ipsam sententiam attinet, uox aperte
idem signifieat atque ille Plutarchi cylindrus. Quod autem et ab Hippolyto et a Plaetiorum scriptoribus terra dieitur lapis esse, atque ab ill quidem ita, ut dicatur e0lumna, quae lapis, ab his ita, ut dieatur lapis, qui columna sit '), id primum intuenti non p0terit non mirum videri. Cum autem omnes in hac re referenda consentiant, ea omnino putanda est ad ipsam Anaximandri 0etrinam pertinere. Quod si ita se habet, protinus patet, qualem Anaximander velit terrae materiam esse Sequitur enim, ut terram interiorem vel 90tius ipsam
terram putet lapidem vel a Xum Sse, parte autem m0lliores, velut lutum humumque, non terram Verum terrae et aquae mixtionem. Atque hae sententia optime e0nei-liatur cum ea sententia, qua aerem et terram e natura humida diei orta esse; nam aeris liquiditas et lapidis soliditas
faelle videri poterant inter se maXime contraria esse, inter quae natura humida media esset Praeterea haec senten-
Ev. XV, 56 0 Gal. Hist. Phil. c. l. Quod attinet ad vocabulum ' Ἀννιπε δων quod intullegi nequit, id, si Hippolyti locum respicimus, protinus apparet initium sesso huius Hippolyti sententiae:
τάον δε ἔπιπεδων φ ειδε ἐγγι βεβν καμ εν ο δε ανγιθετον ac πει .2 Cum Hori licio, et λίθιν κίονι ratione grammatica ita se habeant ut posterior vox ad priorem simpliciter adponatur. Haec adpositio paullo quidem durior est, nou tamen legibus grammaticis contraria κίονι λίθιο idem est atque κίονι λι citu Pri uos κων autem idem atque λέγω κίονι 't.