Josephi Mariani Parthenii S.J. Actiones

181쪽

DE PRAvo ARTIs CRITICAE usu descendam , nec ea contendam , quae in omni bene eonstituto iudicio impetrare debeam . Volunt praecipuo esse iure λ Sint, non abnuo , non recuso . Placet in omni historia liberius dominari per me licet, dominem tur. Nolunt religione ulla impediri, quo minus inveteratae alicui ac receptae opinioni refragari possint; quandoquidem ita cupiunt, abeant ista etiam cura per me soluti, mole iliaque liberati. Illud tamen unum istis edico , atque ante denuncio , ut inanes coniecturas missas faciant, ut ineptis argumentis parcant, ut levibus p gnare rationibus ne velint; sed si aliquid huiusmodi me ditantur, ea asserant, quae merito suo cuivis inveteratae possessioni iure anteferenda existimentur . Hoc si praestiterint, tum iudicium aliquo modo agi videbitur, di aliquis aequitati locus relinquetur; si secus , omni sublata equitate , non jam amplius iudicium instituetur , sed latrocinium comparabitur. DE

182쪽

DE PRAVO

ARTIS CRITICAE

Enio nunc ad Lauretanae domus cau

sam, quam superiore actione mihi maxime cordi esse significavi , quamque me omni & ingenii , & virium conis, tentione , quantum quidem hac mea facultatis mediocritate assequi potuissem , . acturum , si meministis, recepi. Vos ad ea, quae dicturus sim , anumos quae veltros erigite , Florentini ; per ipsam , o Rcro , Sanctistimam Dei Genitricem, eandemque Omnium nostrum amantistimam Matrem , per ipsam , i quam , cujus honos agitur atque existimatio cuius religiosissimum augustissimumque monumentum ab ipsemet in nostris sedibus constitutum & collocatum trecentos M a ' di eo

183쪽

,igo D A PRAVO ARTIs CRITICAE Usu& eo amplius annos ulla sine controversia tenuimus; postea vero ab immoderatioribus Criticis in controve sam vocatum, nobis: ab illis , quantum quidem essici peripsti potuit, ereptum fuit, atque omni propemodum religione spoliatum atque nudatum. Etenim si Lauretana domus ea ipsa non sit , quam Dei para, cum viveret, in

coluit, ecquis est ἰ qui non intelligat, & illam multo p tissimam xeligbni 'aei partem deperdi . α nos una

cum ea ornamentorum omnium longe maiudium atque amplissimum amittere λ: ω:diuenim ad Italorum nomen famamque praeclarius 3 quid ad praedicationem illustrius φquid ad exterarum gentium atque nationum, prope diae rim , invidiam in Esi sic nitus quid deniqus sanctius ac religiosius expeti aut optari a nobis potuit P quam beatissimam illam aedem tot miraculis nobilitatam , tot populorum concursu frequentiaque celebratam , tanta opulentissimorum copia donariorum cumulatam , inaudito prodigio , per ingentes terrae marisque tractus transiniΩ.sam ad nos: venisse, inter nos locum optasse , apud nosi constitisse , & , quod praecipuum est , una cum illa tutis smum certissimumque in angultis rebus omnibus ac dif- scillimis praesidium nobis divinitus fuisse oblatum ; nihil

- : . ' - . utco i rem domu translata in semel, Iterum, atque temo eommo . Dalmatiam fuit anno Iasi. die s. ratione , eonstituitur . In definiendo Maii; anno vero IID. die Io. m. harum translationum tempore aes - embris in Italiam asportata ; octo res omnes, qui de Lauretan .dom deinde post menses anno 329s. in scripserunt, consentiunt. .

184쪽

ACTIONI s II. LIBER II. iti ut in vita sive ad animi, sive ad corporis praesentem tutelam exoptandum expetendumque sit, quod nos a Dei para , a qua Italia nostra non diligi solum , sed incoli etiam habitarique videatur nostro propemodum iure sperare non possimus. Adeste igitur animis , Florentini , & si rem paullo altius exordiar, id non tam meo qualicumque erga Deiparam studio , quam rei ipsius, de qua acturi sumus, magnitudini adscribendum

putetis . .

II. Nazarethum est oppidulum pervetus in Galilaea , quo Ioachimus & Anna , Mariae Parentes Sanctissimi ,

bellici tumultus vitandi causa , selum vertere coacti e , Bethleemo , avita sede , concessisse dicuntur, ibique domicilium collocasse . Nagarethi quaesita domus, coempta aedicula est ; parva illa quidem di humilis , si aedificii forma spectetur; sed plane magna & augusta, si duvina mysteria , quibus consecrata fuit, uti par est, aestumentur. Nam ferunt, ibi conceptam & natam esse Uirginem , ibi educatam , ibi caelestem Nuncium alloca tam , ibi singulari miraculo Dei matrem , nulla integerrimae virginitatis iactura, effectam, ibi denique magnam aetatis suae partem sanctissime ab eadem fuisse transactam. Loci sanctitas ea erat, quae obliterari penitus ac deleri nec poterat, nec debebat. Itaque tradunt, Sanctos Apostolos beatam illam aediculam omnium primos, summo , ut aequum erat, in honore habuisse , atque intempli speciem concinnatam , ara excitata , ipsum Ap

185쪽

13a D a PRAvo ARTIs CRITICAE usustolorum Principem Petrum rite consecrasse . Exinde Nazarena domus non solum ab accolis , sed etiam ab advenis nunquam non impensius culta fuit , ac se quentius celebrata . Visebatur enim religionis ergo ab Asianis, Afris, atque Europaeis. Eo etiam venit Hel na Augusta , & pro sua erga Sanctissimam Dei Genitricem pietate elegans, ut Nicephorus tradit, Virginis domicilio templum circumdedit. Consequentibus deinde temporibus multi illustres viri eodem , eiusdem relugionis studio impulsi , se contulerunt. Tenuit haec religio multa saecula , donec Christiana res in Oriente vuguit . Verum, postea quam Christianorum opes iis in teriaris comminutae a Barbaris atque attritae conciderunt , dc capta Ptolemaide , AEgyptius Rex florentissimam regionem late diruit atque vastavit, omni serme aditu ad loca sancta intercluse, ac praecipue ad Nazarenam domum Regis avaritia obitructo , religio quoque sanctissimi loci sensim deficere, in dies imminui, ad extremum quasi prorsus aboleri. Non tulit Deus Matris suae incunabula omni omnino cultu atque honore destituta inter Barbaros manere diutius. Eigo anno nonagemino primo supra millesimum & ducentesimum , qui a nus etiam suprema Palaestinae clade notatur, natale vi

ginis tectum caelestium spirituum ministerio admiranda sane res, Sc ad eam diem inaudita , sed nequaquam Omnipotentis Dei facultate superior, Angelo hae i psain domo affirmante; non fore impossibile apud Deum om

186쪽

Acrio Nis II. LiBER II. i 33ω .erbum a fundamentis avulsum , & ex Asia in E ropam translatum in aequata non admodum editi collis planitie , Teractum inter & Flumen , quae duo sunt

Dalmatiae oppida , prope Adriatici maris oram constitutum ell. Illic annos ferme quatuor ad illarum genistium latium sacra aedes est commorata ; mox repente , non sine maximo Dalmatarum luctu ac dolore , traiecto mari, eorundem caelestium spirituum opera , in

Italiam venit. Verum ne hic quidem Virginali domui a principio certa sedes Sc stabilis. Nam deinde locum

iterum ac tertio mutavit; nec tamen a nobis omnino discessit. Eximium enimvero mirifici erga nos Deiparae amoris indicium atque argumentum, quae a nobis non ea certe , qua par erat, grati animi significatione ,

eum primum in Italiam se contulit, excepta, locum quidem mutavit , sed nos prorsus deserere , uti meritieramus , amantissima Mater non sustinuit. Sacra igitur domus primum in Italiam advecta sylvam quandam in gro Recinetensi non procul a mari insedit. Verum non diu mansit in loco. Nam facinorosi quidam ac per ditissimi homines , sylva occupata , interceptis per insidias, necatisque peregrinis, omnia cruentis caedibus latrociniisque miscere , ac nefandum in modum polluere coeperunt. Pollutum humano cruore, & tanto scelere violatum hospitium Virgo deseruit, atque ex eo saltu in collem duorum Fratrum commigravit. Verum, uti

e sylva infame latrocinium , sic ex illo colle turpis

187쪽

184 Da pRAvo ARTIS CRITICAE usu detestanda horum Fratrum avaritia divinam Hospitem

expulit atque eiecit. Etenim cum ab advenis iuxta atque ab indigenis opulentissimis donis virgo coleretur, hi sibi haereditatem obvenisse arbitrati, de ea certare inter se instituerunt, ac tantis odiis dissidere , nihil ut propius factum fuerit, quam ut praedae cupiditate obcaecati mutuis sese vulneribus avaritia stimulante comscerent . Aate vertit Deus immane facinus , sublata odii causa rixarumque, & Maternam domum e Fratrum colle ad teli iactum in viam militarem transt lit, ibique constituit, ubi etiam nunc est , ac tot amnos atque adeo saecula immota perstat, ut merito sperare possimus, Sanctissimam Dei Matrem , cuius divunum hoc munus, tanquam praedem atque obsidem eximiae benevolentiae ac voluntatis erga nos suae, tamdiu obtinemus, nunquam Italiam derelicturam , atque aeternam sedem apud nos ac perpetuum domicilium habituram . Habetis expositionem facti, rem tenetia Florentini . Audite nunc quomodo tam insignis facti, tam tu lustris, tam pervagati veritatem isti elevare conentur .

III. Ac primo, propter nimiam incredibilitatis , sic enim loquuntur, speciem , quam factum istud praese- fert, de facti ipsius veritate iure dubitare se posse , atque adeo debere contendunt. in id hoc loco dicam Florentini P quid reponam quanam pstissimum ration ac via ad tanti prodigii ac tam memorandi propugnatio

Rem aggrediar Negabo, huiusnodi prodigium esse ma-

188쪽

Acrior Is II. LIBER II. ximum , singulare , inusitatum , inauditum At per Deum immortalem l quid tam novum ac singulare, quam domum a fundamentis avulsam , integram alio transferri, tot loca maxime disiuncta atque remota peragrare , interiecta maria transire , tantum spatii , quantum Palaestinam inter & Italiam medium iacet, conficere r id unquam post homines natos simile contigit ρ Quis unquam tale aliquid , aut narrari audivit, aut vero e iam legendo quaerendoque cognovit λ Itaque prodigii magnitudinem, quae dissimulari non potest, non neogabo , non extenuabo verbis ς concedam id , quod necesse est, quod isti maxime volunt, prodigium esse omnino insolitum , esse inauditum , esse singulare . Addo etiam , quo me istis magis dedam , esse huiusimodi, ut pene ipsam fidem superare videatur. id igitur λ Causa excidam I minime sane . Sit hoc prodigium singulare , sit admirandum , quod concedo ; attamen aio , non idcirco falsum continuo esse atque confictum existimaniadum. Ita me Dei para semper adiuvet, ita viventi ac morienti bona Mater praesens adsit, cuius caeleste hoc donum, ab ipsa mei nobis datum atque oblatum , ab istis vero per summam iniuriam ablatum atque ereptum in

praesentia repeto , ut non modo non causam amittam ,

ut etiam hinc vel maxime ad causae istius defensionem viam mihi muniam , atque aditum patefaciam . IV. Etenim primo illud valeat iis in rebus, quae sui admirationem in hominum animis excitare vehementius

189쪽

186 Da pRAvo ARTIS CRITICAE Usu Blent, eas sere fingi non selere. Quis enim ea fingat , quae omnem omnino fidem superent, quae vix audita , tanquam falsa atque incredibilia , convicio statim repudientur . Nam , ut praeteream vix quenquam adeo effuse petulantem, qui tantum audeat, reperiri posse , hoc etiam a fallendi ratione quam maxime abhorret. O sum enim aliquid huiusmodi quis exc ogitet ac communiscatur, nisi plane fatuus atque amens sit, quod neminem unum propter insignem rei ipsius sive magnitudinem , sive insolentiam crediturum certo sciat. Fingite , aliquid simile nunc in vulgus efferri. inis crederet pnemo certe, qui sanus esset. Hoc ego dico, Lauretanae aedi a principio accidi se . Dico, tum Dalmatas, tum Picentes tanti prodigii novitate perculsos eorum, qui rem nunciassent, levitatem risisse , asseverantibus credere noluisse , & insigni fortasse contumelia assectos ab se repulisse ac reieci se . At postea tum Dalmatae, tum Picentes assensi sunt. Igitur adeo prodigii veritas explorata fuit, ut vel ab invitis assensum potuerit extor quere ; nisi forte duas florentissimas nationes nullis certis argumentis, ut rem tantam , tam novam , tam inauditam , tam admirabilem crederent ac divulgarent , fuisse adductas, velimus existimare.

V. Et sane si rem ipsam paullo attentius consider mus , patebit profecto hanc , quam nobis obiiciunt, prodigii magnitudinem , prodigii ipsius veritatem adstuere, atque huic causae non solum non obesie , sed etiam prodes.

190쪽

AeTIONI s II. LI3ER II. 18 desse quam maxime. Age vero ; in vacua atque inani Illyrici collis planitie nova repente conspicitur stare domus. Magnum videlicet erat , certo scire nullam antea ibi neque domum , neque domus fuisse vestigia. Hoc indigenas ignorare quis sibi persuadeat P in hoc igitur colle, quem plane vacuum atque inanem fuisse co stabat , praeter omnium opinionem exspectationemque nova apparet aedes. Quid hoc rei est λ quod monstrum quod portentum is huc lapides ac caementa converi xit quis opus descripsit ξ quis operi faciundo prae filii pQ ii potuerunt tam brevi tempore comportari & coagmentari lapides, duci parietes , tectorium superinduci, culmen imponi qui una nocte aedificari domus, atque adeo exaedificari potuit Video, hoc tanta celeritate fieri omnino non potuisse . Verum , esto, suerit ita factum , potuerit una nocte furtim ac raptim exstrui domus , perfici aedificium . Quid illud ρ ecqua arte factum dicemus, ut isthuc , quidquid operis est , non recens exstructum , sed vetustum appareat, & , si unam religionem demas , quae plurima & maxima loco inerat , sela antiquitate visendum . Affrictu exesi parietes,

picturae evanescentes, tectorium ex parte delitum , limen attritum , caminus fumo infuscatus, Deiparae statua in loculamento ex cedro elaborata & pervetus, Omnia denique unam praeseserunt, unam exhibent antiquitatem . Omnia ab omnibus eo magna frequentia partim religionis, partim visendi studio confluentibus dili-