Josephi Mariani Parthenii S.J. Actiones

411쪽

o3 DE PRAVO ARTIs CRITICae usu obrem in eam se quaestionem longe dificillimam conjice rent, in qua certe haesissent, & ex qua se explicare nullo modo valuissentὶ Quid λ non conceditur otium Patribus, ct opus a Patribus, quod sine otio elucubrari non potuit, effagitatur P Negatur intimior cognitio scripturarum , Sopus, quod sine summa earundem intelligentia nemo conficiat, postulatur λ Hoc quid est 3 nisi gem num ae simillimum illi, quod Hebraeis contingit a Pli

raone, quibus lateres imperabantur, & necessaria ad lateres ipsos conficiendos non praebebantur . X. Affirmatur igitur,nullum a Patribus super hac co troversia opus esse confectum. Atqui egregium volumen

de Pascha edidit Anatolius Pontifex Laodicenus in Syria , cuius ingenii praestantiam ac singularem doctrinam Hieronymus & Eusebius laudant atque suspiciunt . Aliud item , & eximium illud quidem de Pa-seha volumen scripsit Theophilus Patriarcha Alexandrinus , & Theodosio Imperatori nuncupavit . Quid ptriginta, quas vocant, Homiliae de Pascha a s. Cyrillo Patriarcha item Alexandrino elucubratae. id λ Proterit,qui eandem Alexandrinam sedem tenuit, epistola hoc

super argumento ad sanctum Leonem Magnum data.

Quid Z alia item epistola Ambrosii , eadem subiecta materia , ad Episcopos AEmiliae. Quid Canon Paschalis Victorii. id λ eiusdem hac ipsa de re ad Hilarum Pontificem Mam litterae missae. Quid i Dionysii cognomento Exigui de Pascha graves epistolae duae.

Quid e

412쪽

AcTIONI s Π. LIaER VII. 4os id p Cyeli Paschales a veteribus bene multis simmo itudio diligentiaque elaborati, e quibus ille etiamnum exstat , qui in marmorea Pontificali sede S. Hyp- politi Portuensis Episcopi perspicuis insculptus litteris

adhuc Romae patentibusque conspicitur. Nonne haec Opera Patrum , nisi forte ea in libros , in capita , in sectiones

digesta velit, hac ipsa silper controversia sunt quae iste

ignorare neque debebat, neque vero poterat; cum pra

sertim Chronicon Paschale rimari totum ac scrutari aD gressus sit, ut inde pro se auctoritatem aliquam, quae tota est a nobis , eliceret, atque ut, si quo modo posset, auctoritate ipsa sententiam suam adstrueret & confirmaret. X l. Sed qua demum ratione sententiam hanc ipsam adstruat iste atque confirmet suam , tandem aliquando praestat audire . Magnam exordio illo suo, quod a me recitari audistis, de se excivit exspectati nem ; omnium in eum unum intenti animi, omnium a rectae aures; magna , illis verbis commota exspectatio fuit, cui non satisfaciat solum quomodocumque Oportet, sed eam vincat ac longe multumque superet neceste est. Non enim parva res agitur; totius Antiquitatis infirma dum iudicium , omnium Patrum multo sane felicius , quam hactenus praestitit, elevanda auctoritas , infrigendum omnium Scriptorum testimonium , Theologorum tum Veterum tum recentiorum , Chronologorum , Ηete rodoxorum ipserum in unum conspirans disturbanda coninsensio, formidandum tot adversariorum agmen inva

413쪽

4 o DE 'RAvo ARTIs CRITICIE usudendum ac profligandum omnino est, de eoque ininsignis reportanda nemine non acclamante victoria. Tale tantumque negotium , aut ego fallor, aut una confici

demonstratione potest , una esset evidentia debet; &ea sane huiusmodi, cui obluctari ne ipsa quidem impudentia possit . Rebus hac ratione , quam aequissimam puto , constitutis ipsum audiamus. XlI. Atque in primis abjicienda esse ait praejudicia. Verbo ancipiti valde, di satis periculoso utitur atque suspecto . Parco quid nomine praejudicii intelligat sciscitari; di quaenam potissimum praejudicia abiicienda sint, non percontor . Sed abiiciantur licet praejudi-ria . Opus est etiam rem , de qua agitur, funditus per eipere . Quantum quidem hac nostra inficinitate ingenii poterimus, rem percipere , de funditus percipere conabimur . que enim reperies quod vis , nisi prius nou ris probe , quod quaeris . Sententia admodum obvia atque vulgaris. Exquisitum judicium monet intelligendum prius esse quid hoc Pascha sit , O quo tempore celebrandum . Satis hoc quidem videtur ab ipsa disti Scriptura sine exquisito judicio posse ; sed tamen si hoc exquisitum judicium afferre non poterimus, nobis aucto ris ipsius iudicium non defuturum confidimus. Numquid est aliud , quod praecaveri debeat λ Immo vero , inquit , est; si namque tempus Pascha nondum advenerat, evidens

est Christum licet legi Obsequenti um non debuisse illud celebrare. Satis quidem verbose , quae praemisit, hoc

414쪽

autem postremum , quod addidit, apte sane ac reste cim cumscriptum , & res , ut aiunt, ad terminos iuris red dia . Tota igitur , nisi fallor , rei summa huc revocatur , ut eoidenter iste nos doceat, legitimum Paschae tempus, pridie quam Christus moreretur , non advenisse, ut necessario idem , qui legi semper paruisset, a celebratione Paschae excluderetur I Hic vero , Florentini, si unquam alias, attentos os maxime Volo. Τenetur, ut videtis, & iis constrictus cancellis tenetur , quos ipse sibi circumdedit; nullum patet effugium , in eum l cum provectus est, unde vel evadere cum laude debet , vel ubi haerere parum honeste cogitur. Non qualicumque confirmatione contentus esse potest ; sed demonstrationem afferre omnino debet. Demonstrationem

ipse recepit se allaturum , demonstrationem nobis asserat necesse est; nos demonstrationem poscimus iure n stro , demonstrationem ipse denegare non potest . XIII. Age vero, ut sagitata a nobis, S promissa ab isto demonstratio conficiatur, praestituenda certa dies est, qua die peragi ex lege Pascha debuerit, & ita praestituenda, ut evidenter constet, eam nondum advenisse , ut propterea legitimo exclusus tempore fuerit Christus, atque a Paschae celebratione prohibitus. Hoc eoidenter si ostendatur, tantopere expetita demonstratio habebitur; si secus, omnes conatus incassum recident, & concitata exspectatio decipietur. Iam solemnem , statum , Iegitimum diem , atque adeo horam nondum advenisse qui

415쪽

4ia Da p AVO ARTIs CRITICAE usuesidenter docebiturὶ qui demonstrabiturὶ Audiamus. Auctoritate , inquit. At qua λ ea fortat se , quam repudiavit λ de cui in sententia totius antiquitatis sesagio conis firmata stare noluit I sed hoc omisso , qui tandem erunt

auctores tam graves , tam idonei , tam locupletes , tam omni exceptione maiores, qui non selum cum Patribus, Theologis, Chronologis, Historicis conserendi sint, verum etiam his coniunctim omnibus anteferendi Qtiis horum primus prodire audebit λ quis in conspectum se dare Verum ne vos diutius teneam; procedit in medium ,

S primus omnium Talmud cain in conspectum se dat . Talreudi quid hoc est ρ quod monstrum p quod prodigium Z Nequet monstrum, neque prodigium hoc est, sed

gravis nimirum auctor ad tantam definiendam controve

sam evocatus. Quis huic succediti alius non minus idoneus auctor S gravis, qui nos de legitimo tempore evidenter doceat certosque faciat; adest, praesto est , nec

desiderari exspectarique se patitur. Quis hic est λ Mi

ca Ta-ud,hoe est δεε i , eom- bratum anno 476. Utrum utri praestet plectitur legia explicationem, eaereis non est quaerendum , cum Plane con monias, di Ius Civile Iudaeorum. In stet opus hoe pessimum esse, & ulta duas partes dividitur , quarum pri. traditionibus, & anilibus tabulis, Segna Textum continet,&mIebna apis horrendis blasphemiis redundana, ac Pellatur, altera GIollam, &Guemaνa proinde merito a multis Summis Pomdicitur . Duo Trimul habentur , tificibus damnatum . Porro Primum Hierosolymitanum ea in urba nides celebria Rabbinus fuit, & iacmmentatum anno circiter 469. , al- mud publice profiteri anao yyy.

rarum Babylonium Babylone elue gressus est. Diuitiros by Co le

416쪽

ad similia vocum portenta comparate . Mischna inis quam , cui tertius adiungitur auctor longe locupletissamus . in is ρ quisnam Z Kalendari- . Kalendarium lutique Ralindarium , & illud quidem , quo nunc ad fellas dies notandos Iudaei utuntur , cui gravissimo de

certissimo auctori nefas etl contradicere , id non tam affirmante , quam confirmante , atque adeo asseverante , & vero etiam iubente Bartolocis nescio quo . Jam si de ritibus Paschae celebrandi , de loco, de caereis moniis plenius doceri voluerimus, Majmonides nobis erit adeundus, Majmonides consulendus. XIV. id hic ego dicam, aut potius querarὶ O rem sane miseram atque acerbam , Florentini, di maxime luctuosam p Solebamus antea in divinarum expositione Scripturarum audire praeclara Hieronymi, Gregorii ,

Augustini, Ambrosii , Hilarii , Cyrilli , Chrysesto.

mi, aliorumque huiusmodi doctissimorum sanctissimorum virorum nomina , quae cum audiebamus nescio quid plenum sapientiae , plenum dignitatis , gravitatis , auctoritatis plenum audire nobis videbamur ; & vero re ipsa digna erant , quae omni cum pietatis tum religi nis sensu audirentur. His nominibus aures nostrae iam assueverant; his nihil gratius, nihil iucundius nec usur pari a nobis , nec usurpatum ab aliis percipi poterat 'Nunc autem incondita Talmud, Mischnae, Mahnoni dis nomina audire cogimur , S barbarorum his similium insolentiam vocabulorum immanitatemque perferre . E

417쪽

41 DE PRAvo ARTIs CRITICAE usu puncta iam prope de catalogo Interpretum Patrum nomina dici possunt , in eorumque locum suffecta sebin ram. Illis de medio remotis, qui di ψino afflati spiritu

sacras nobis litteras interpretabantur, novi Doctores sec- cellarunt, qui eorum locum occuparent, secros libros exponerent, & abiecta priorum auctoritate Doctorum in Scripturis sanctis dominarentur. inis unquam tantam rerum conversionem , atque adeo perversionem fieri potuisse existimasset λ Et vero facta est . Usque adeo vix quidquam incredibile videri potest, quod tempore non fiat credibile , ct alicui verum sit, ac propugnandum etiam existimetur. XV. Atque hie nolite ulterius postulare,ut ea colligam, quae multa de phasibus Lunae, de cyclis, de novis Astronomorum tabulis disputat. Illa quoqne nolite quaerere , quae de diebus artificialibus ac naturalibus fuse persequitur; ut hos ab illis distinguat; ut de primis evangelicos semper esse Scriptores intelligendos contendat . Nam , quae ad amovendam , qua maxime pre mitur , invidiam subtexit ; aestionem hanc ad dogma non pertinere; non ad morum spectare doctrinam; liberum esse hac in re cuique opinari , quodlibet; ius sibi negari non posse appellandi petendique , ut causa , quae probe discussa non fuerit, iterum cognoscatur; ineptire Theologos, qui nova comminiscendi dogmata nunquam finem faciunt ; haec aliaque hujus generis evidentiam non conficiunt. Qil apropter , ut

418쪽

AcTIONI s II. LIBER VII. paucis mulἐa complectar , eo quae ilionem totam adduiscit , ut a solis Chronologis atque Astronomis diiudicaniada sit, & pene una ubbinorum auctoritate definienda . Hi nimirum sunt fontes a Patribus ignorati , haec loca , ubi Patres haerere coacti sunt; hae cognitiones ad en cleandas penitus Scripturas necessaria , quibus illi novis huius recentis Criticae adminiculis destituti caruerunt. XVI. Verum ne vobis oratio mea suspecta sit,&ne quibus dam eo artificio , quod imperiti oratorium ,

ego veteratorium appello , usus videar ; neve huc commentitia illa ,de quibus superiore actione audistis, me adis vocasse privilegia quisquam criminetur; non negarim Chronologiam atque Astronomiam ad huiusmodi quaestiones dissolvendas magno usui esse posse atque adiumento. Neque vero illud inficiabor, subsidia non contemnenda his in rebus suffici nobis item posse ab eruditione ac peritia Hebraicorum rituum di caeremoniarum ;& , si vultis , non minimum etiam opis a Rabbinis eruditioribus doctioribusque conferri . His usus est divinarum Scripturarum scientissimus Interpres &cognitor Hieronymus , quem non puduit Hebraeorum doctissimos consilere , ab iis nonulla discere, eosdemque eruditae suae peregrinationis , qua totam obivit P laestinam , habere comites . Quid igitur causae fuit φquamobrem Patres , si Chronologiam & Astronomiam ignorabant, non Chronologos sui temporis & Astronomos hac super controversia consulerent, qui Lunae pbλ-

419쪽

DE FRAvo ARTIs CRITICIE us Uses solerter distinguerent, diligenter notarent , certo designarent , qui tabulas ad Astronomiae leges exactas ostenderent; unde omnia , quae ad hanc quaestionem explicandam pertinerent, adiumenta Patribus suppeditarentur. Totamne antiquitatem defecisse Chronologos pnullumne olim exstitisse Astronomum in caeli ac planetarum ratione versatum existimabimus p quem Patres adire Pollant atque consulere. Nullusine omnibus retro actisciculis paullo doctior ac peritior ubbinus fuit p M-mud nullum Mischna nullum nullus mimonides Phialo certe de Iosephus antiquissimi auctores sunt , & inter Hebraeos magni nominis Sc laudatissimi . Eosne Patres nunquam vidisse λ legisse nunquam ignorasse/ prorsus nihil ut ex eorum lectione notitiaque profecerint . inod si a Patrum gravitate , ut exemplo Hi ronymi docuimus , non abhorrebat ab aliis , atque adeo a Rabbinis ipfis , quod sibi non suppeteret , mutuari, eoste in re tanti momenti sibi defuisse censebimus Τ ut neque Rabbinos , neque sui temporis Chronologos a que Astronomos hac super re interrogarent , eorumque exquirere iudicium sententiamque negligerent. XVII. Video recentes Astronomos de Chronologos

veteribus iure anteponi. inare non est, cur recen tium prae veterum seientia magnificentius extollatur.

Facile concedi potest, Chronologiam atque Astron miam multo maiora , quam habuerunt praeteritis faec li., aetate hac nostra cepisse incrementa. Verum si hos

420쪽

AcTIONI s II. LIBER VII. 4I hos ipses recentes Chronologos atque Astronomos Patres adire ac consulere non potuerunt, quos aetas posterior tulit; hi certe a sapientissimis & eruditissimis viris 'quos in hac causta acerrimos habuit adversarios, dc aditi & consulti sunt. Nam simul atque nova haec erupit sententia , doctissimos quosque excivit ad seque convertit. Hi profecto recentioris Chronologiae & Astronomiae praeceptis instituti erant; exquisita ac recondita eruditione censebantur ; nec Talmud , nec Mischna, nec mimonidem, nec praeliantiores Rabbinos ignorabant, nec certe quidquam illis deerat, quo minus hac de controversia recte iudicare possent. Hi tamen tantum abfuit , ut promissae ab isto evidentiae acquieverint, ut Pis tius demonstrationes demonstrationibus, & has quidem ab recenti Astronomia & Chronologia petitas obiecerint, testimonia testimoniis , Talmud Talmudi, Mischna Mischuae, mimonidem mimonidi , & universe Rabbinos Rabbinis opposuerint. Non igitur maius a recentibus Astronomis & Chronologis, quos Patres consulere non potuerunt, quam a veteribus ad hanc definiendam controversiam peti subsidium potuit. Quod si credibile est nullam hac in re praetermissam fuisse a Patribus diligentiλm , qua quaestionem hanc penitus cognoscerent; illud necessario consequitur, aut Chronologorum Astronomo rumque rationes repertas ab ipsis congruere cum tem p re , quo Christus Pascha celebrasse dicebatur , aut , si aliquo modo discrepare visae fuerint, tantum momenti apud

Tom. I. D d ipsos