장음표시 사용
61쪽
LIBER I CAP. L. Tagere, boni multare poterat, non USpecto modo aut inVisos, sed unde nihil aliud, quam praedam, Sperare OSSet. Italatrum praecipue numero imminuto, Statuit nullos in Ρatres legere quo contemptior paucitate ipSa ordo eSSet, minusque per se nihil agi indignarentur. Hi enim regum primus traditum a prioribus morem de omnibu Senatum consulendi solvit domesticis consiliis rempublicam admini- Stravit bellum, pacem, cedera, Ocietate per Se PSO, Cum quibus voluit injussu populi ac SenatuS, secit, diremitque. I Latinorum sibi maxime gentem conciliabat, ut peregrinis quoque opibus tutior inter cives esset. Neque hospitia modo cum primoribus eorum, Sed affinitate quoque, jungebat Octavio Mamilio Tusculano is longe princeps Latini
nomini erat, Si famae credimus, ab UlySse Deaque Circera oriundus), ei Mamilio filiam nuptum dat perque ea nuptias multos Sibi cognato amicoSque tu conciliat. L. Jam magna Tarquinii auctoritas inter Latinorum pro-Cere erat quum in diem certam ut ad lucum Ferentinae ConVeniant, indicit: SSe, quae agere de rebu communibus 20 velit. Conveniunt frequentes prima luce r ipse Tarquinius diem quidem Servavit Sed paulo ante, quam Sol occideret, vonit. Multa ibi tota die in concilio variis aetata Sermonibu erant. Turnus Herdonius ab Aricia serociter in absentem Tarquinium ira invectus Haud mirum SSe,25 Superbo inditum Romae cognomen. V Jam enim ita clam quidem muSSitanteS, Vulgo tamen, eum appellabant.)
An quidquam Superbius esse, quam ludificari Sic omne momon Latinum ' principibus longe ab domo Xcitis, in sum, qui concilium indiXerit, non adessera tentari prosect530 patientiam, ut Si jugum acceperint, obnoXio Premat. Cui enim non apparere, affectare eum imperium in La-
tinos Quod si sui bene crediderint cives, aut Si creditum 'illud, et non raptum parricidio, Sit, credere et LatinoS quamquam ne sic quidem alienigenae debere. in suosa5 ejus poeniteat quippe qui alii Super alio trucidentur, e Sulatum eant, bona amittant), quid spei melioris Latinis 'portendi i Si se audiant, domum Suam quemque inde inbituro neque magis obServaturo diem concilii, quam 'ipse qui indixerit, observet.' Haec atque alia eodem si pertinentia Seditiosus facinoroSusque homo, hisque artibus ope domi nactus, quum maxime diSSereret, intervenit a
quintus Is finis orationi suit Aversi omne ad Tarquini-
62쪽
um salutandum : qui silentio acto, monitu a proximis, ut purgaret se, quod id temporis venisSet, diSceptatorem, ait, 4 Sumptum inter patrem et filium : cura reconciliandi eos in gratiam moratum SS : et, quia ea re eXemiSSet 'illum diem, postero die acturum, quae conStituisset. V e Si quidem ab Turno tulisse tacitum serunt diXisse enim, mullam breviorem esse cognitionem, quam inter Patrem et filium, paucisque transigi verbi poSS ni pareat patri, habiturum infortunium eSSQ.VLI. Haec Aricinus in regem Romanum increpans e con-J0cilio abiit Quam rem Tarquinius aliquanto, quam videbatur, aegriu serenS, conseStim Turno necem machinatur ut eumdem terrorem, quo civium animo domi oppreSSerat, Latinis injiceret et quia pro imperio palam inferfici non poterat, oblato falso crimine inSontem oppressit. ter ad-15 versae actionis quosdam Aricinos Servum Turni auro corrupit, ut in diversorium ejus vim magnam gladiorum inserriClam Sineret ea quum Una nocte perseeta eSSent, Tarquinius, paulo ante lucem acciti ad se principibus Latinorum, quaSi re nova perturbatus, moram Suam heSternam, Velut 20
meorum quadam providentia illatam, ' ait, saluti sibi atque illis fuisse ab Turno, dici, sibi it primoribus 'populorum parari necem, ut Latinorum Solus imperium teneat Aggressurum suisse hesterno dies in concilio dilatam rem esse, Auhd auctor concilii abfuerit, quem m maxime poteret Inde illam absentis insectationem esse matam, quod morando Spem destituerit Non dubitare,
'si vora deserantur, quin prima luce, ubi Ventum in con- cilium sit, instructu cum Conjuratorum manu armutUS- quo venturus sit Dici, gladiorum ingentem numerum 30 esse ad eum convectum id vanum necne Sit, extemplo sciri posse. Rogare eos, ut inde Secum ad Turnum eni- ant. Suspectam secit rem et ingenium Turni serox, et oratio hesterna, et mora Tarquinii quod videbatur ob eam differri caedes potuisso. Eunt inclinatis quidem ad creden 35 dum animis, tamen, niSi gladii deprehenSiS, caetera vana xistimaturi Ubi est e ventum, Turnum e Somno X- citatum circumsistunt cu StodeS comprehenSi Sque ServiS,
qui caritate domini vim parabant, quum gladii abditi ex
omnibus locis diverticuli protraherentur enimvero manis S 40ta re ViSa, injectiaque Turno catenae et consestim Latinorum concilium magno cum tumultu advocatur. Ibi tam
63쪽
atrox invidia orta St, gladii in medio positis, ut indicta causa, novo genere leti dejectu ad caput aquae Ferentinae,
crate superne injecta SaXiSque CongeStiS, mergeretur.
LII. Rouocatis deinde ad concilium Latinis, Tarquinius,
collaudatisque, qui TurnUmmoVantem re pro manis Sto Parricidio merita poena affeciSSent, ita verba fecit: Ῥosse quidem e VetuSto jure agere, quod quum omne Latini in Alba oriundi sint, in eo cedere teneantur, quo ab Tul- clo res omnis Albana eum Coloni Sui in Romanum ceS- 10 serit imperium. Caeterum Se utilitatis id magis omnium causa ceu Sere, ut renovetur id indu Secundaque potius
'sortuna populi Romani ut participe Latini fruantur, quam
urbium XScidia vastationeSque agrorum, qua ADC PriUS, patre deinde Suo regnante, perpeSSi Sint Semper aut X- 15 4pectent, aut patiantur. V aud difficulter persuasum Latinis, quamquam in eo Oedere Superior Romana re erat. CpΡtorum et capita nomini Latini Stare ne Sentire cum rege videbant et Turnus Sui cuique periculi, Si adverSatu eS-Set, recens erat documentum Ita renovatum foedus, 411 20 dictumque junioribus Latinorum, ut ex Cedere die certa ad lucum Ferentinae armati frequentes adessent. Qui ubi ad odictum Romani regi e omnibu populi Con Venere ne ducem Suum, neVe QCretum imperium, propriave Signa haberent, miscuit manipulo e Latini Romanisque, ut exae binis singulo faceret, binoSque e Singuli ita geminatis manipuli centurione impoSuit.
LIIL oc, ut injustus in pace reX, ita dux belli pravus
suit quin ea arte aequaSSet Superiore regeS, ni segeneratum in aliis huic quoque decori osse cisSet Is primus Vol-30 scis bellum in ducento ampliuS OS Suam aetatem annOS movit Suessamque Pometiam ex his vi cepit ubi quum dividenda praeda quadringenta talenta argenti aurique resecisset concepit animo eam amplitudinem ovi templi, quae digna Deum hominumque rege, qua Romano imperio, 35 quae ipsius etiam loci majeState SSet. Captivam pecuniam in aedificationem ejus templi SepoSuit. EXcepit dein do eum lentius Spe bellum, quo Gabios, Propinquam Urbem, nequidquam vi adortuS, quum obSidendi quoque urbem Spes pulso
a moenibus adempta SSet, ΟStrem minime arte Romana, si fraude ac dolo, aggreSSUS St; nam quum Velut poSit bello,
fundamentis templi aciendis aliisque urbani operibus in-
64쪽
tentum Se esse Simularet, Sextus, filius eius, qui minimus e tribu erat, transfugit ex composito GabioS, patris in se Saevitiam intolerabilem conquerens; Gam ab alienis ino Suo vertisse Superbiam et liberorum quoque eum re- quentiae taedere ut, quam in curia Solitudinem secerit, domi quoque faciat ne quam Stirpem, ne quem haeredem 'regni relinquat. Se quidem, inter tela et gladios patris elapsum, nihil usquam ibi tutum, nisi apud hostes L.
Tarquinii, credidiSSe. Nam, ne errarent, manere hiS bellum, quod positum Simuletur et per OceaSionem eum 10 incautos invasurum. Quod si apud eos Supplicibus locus 'non it, pererraturum Se omne Latium : OlScoSque Se 'inde, et Equos, et Hernico petiturum; donec ad OS 'Perveniat, qui a patrum crudelibus atque impiis suppliciis uegere liberos Sciant. Forsitan etiam ardoris aliquid ad 15 bellum armaque Se adversu SuperbiSSimum regem ac se- ocissimum populum inventurum.' Quum, Si nihil morarentur, insensus ira porro inde abiturus videretur, benigne ab Gabinis excipitur vetant mirari, Si, quali in CiVOS, qualis in socios, talis ad ultimum in liberos SSel. In Se 20 ipsum postremo Saevitiarum, Si alia deSint. Sibi vero gratum adventum ejuS SS futurumque credere brevi, ut illo
adjuvante, ab orti Gabini Sub Romana moenia bellum
LIV. Indo in concilia publica adhiberici ubi, quum de 5
aliis rebus a SSentire Se veteribu Gabinis diceret, quibus haenotiores essent, ipse identidem belli auctor esse, in eo sibi
praecipuam prudentiam 3SSumere, quod utriuSque populi vires noSSet, Sciretque inViSam prosecto Superbiam aegiam
civibus 'SSe, quam serre ne liberi quidem potuissent. Ita ab quum sensim ad rebellandum primore Gabinorum incitaret, ipso cum promptiSSinai juvenum praedatum atque in MX- peditiones iret, et dictis factisque omnibus ad fallendum in- Structi Vana acereSoeret fides, dux ad ultimum belli legitur. Ibi quum, inscia multitudine quid ageretur. Proelia parva 35 intor Romam Gabiosque fierent, quibus plerumque Gabinare Superior SSet tum certatim Summi infimique Gabinorum Sex. Tarquinium dono Deum sibi missum ducem crodoro. Apud milite Vero obeundo pericula a labores, pariter praedam munifice largiendo, tanta caritate SSe, ut o non pater Tarquinius potentior Romae, quum filius Gabiis esset Itaque. OStquam Sati Virium collectum ad omne μ
65쪽
conatu videbat, tum e Sui Unum Sciscitatum Romam ad patrem mittit, quidnam e facere vellet ' quandoquidem, ut omnia unus Gabiis posset, et Dii dediSSent. Huic nuntio,
quia crodo dubiae fidei videbatur, nihil oce responsum
est rex, velut deliberabundus, in hortum aedium transit, sequente nuntio filii: ibi inambulans tacituS, Summa P paverum capita dicitur baculo decusSiSSe. Interrogando eXSpectandoque reSponSum nuntiu seSSUS, Ut re imperfecta. redit Gabios quae dixerit ipSe, quaeque Viderit, resert Seu 10 ira, Seu odio, Seu Superbia in Sita ingenio, nullam eum Voce ut emisisse. Sexto ubi, quid vellet parenS, quidVe Praeciperet tacitis ambagibus, patuit primores civitatis, criminando alios apud populum, alio sua ipSos invidia opportunos, interemit multi palAmri quidam, in quibus minia Spe- 15 ciOSa criminatio erat sutura, clam interfecti. atuit quibusdam volentibus fuga, aut in XSilium acti sunt, abSentiumque bona juxta atque in eremptorum divisui fuere Largitionis inde praedaeque et dulcedine privati commodi, SenSu malorum publicorum rudimi; doneo, orba consilio Drauxilioque Gabina res regi Romano sine ulla dimicatione
LV. Gabiis receptis, Tarquinius pacem cum AEquorum gente secit; scedus cum Tuscis renovavit. Inde ad negotia urbana animum convertit quorum erat primum, Utra Jovis templum in monte Tarpeio, monumentum regni Sui nominiSque, relinqueret Tarquinio rege amboS, Patrem vovisse, filium persecisse. Et, ut libera a caeteris religionibus area SSet tota Iovi templique rius, quod inaedificaretur, Xaugurare sana Sacellaque statuit quae aliquot ibi a 30 Tatio rege, primum in ipso discrimine adversus Romulum
Pugnae Vota, ConSecrata inalagurataque OStea suerant. Inter principia condendi hujus operis, movisse numen ad indicandam tanti imperii molem traditur Deo nam, quum Omnium Sacellorum eXaugurationes admitterent rives. in a Termini sano non addixere. Id omen auguriumque ita acceptum Si non motam Termini Sedem, unumque eum Dein rum non evocatum Sacratis ibi finibus, firma stabiliaque cuncta portendere. Hoc perpetuitati auSpicio accepto, Secutum aliud magnitudinem imperii portendens, prodigium MAESt. Caput humanum, integra facie, aperientibus undamenta templi dicitur apparuisse : quae visa Specie S, haud Per ambages, arcem eam imperii caputque rerum ore por-
66쪽
tondebat idque ita cecine re vates, quique in urbe erant, quoSque ad eam rem consultandam ex Etruria acciverant. Augebatur ad impensa rogis animus. Itaque Pometinae manubiae, quae perducendo ad culmen operi QStinatae erant, vix ut undamenta suppeditavere. Eo magis Fabio, praeter , quam quod antiquior St, crediderim, quadringenta ea Sola
talenta fuisse quam Pisoni, qui quadraginta millia pondo
argenti seposita in eam rem Scribit, Summam pecuniae neque ex uniu tum urbi praeda Sperandam, et nulliuS, ne horum quidem magnificentia operum, undamenta non X I0
LVI. Intentus perficiendo templo, fabris undique ex Etruria accitis, non pecunia solum ad id publica S USUS, Sed operi etiam ex plebe qui quum haud parvus et ipse militiae adderetur labor, minus tarnen pleb gravabatur, Se 15 templa Deum exaedificare manibus suis : quae poSthac et ad alia, ut Specie minora, Si laboris aliquanto majoris traducebatur operari foros in circo faciendos, Cloacamque maXimam, receptaCulum omnium purgarnentorum UrbiS, Sub terram agendam : quibus duobus operibus vix nova haeo mag-mnificentia quidquam adsequare potuit. Hi laboribus Xercita plebe, quia et urbi multitudinem, ubi VSu non SSet, oneri rebatur Sse, et Colonis mittendi occupari tutius imperii nos volebat Signiam Ciroriosque colono miSit,
praesidia urbi futura terra marique. Haec agenti portentum 25 terribile visum anguis, e columna lignea elapSUS, quum terrorem fugamque in regiam secisSet ipsius regi non sam Subito paVore perculit pectus, quam anxiis implevit curis. Itaque quum ad publica prodigia Etrusci tantum a te adhiberentur, hoc velut domestico exterritus visu Delphos ad 30 maxime inclytum iu terris oraculum mittere Statuit neque reSponSa Sortium ulli alii committere ausus, duos filios per ignota ea tempe State terras, ignotiora maria, in Graeciam misit. Titus et Aruns prosectici comes his additus L. Iunius Brutus, Tarquinia Sorore regi natuS, UVeni talonge altu ingenio, quam cujus Simulationem induorut os, quum primore civitatis, in quibus fratrem suum ab avunculo intori etiam audiSSet, neque in unimo Suo quidquam regitim 'ndum, neque in Ortuna Concupiscendum relinquere Statuit, Contemptuque tutu eSSe, ubi in jure parum praesidii desset. Ergo ex industria factus ad imitationem stultitiae, quum e Sunque praedae SSe regi Sineret, Bruti quoque haud
67쪽
abnuit cognomen ut Sub ejus obtentu cognominis, liberator ille populi Romani animus laten opperiretur tempora sua. Is tum ab Tarquiniis ductus Delphos, ludibrium
VeriUS, quam OmeS, Ureum baculum, incluSum corneo
xcavato ad id baculo tulisse donum Apollini dicitur, per
ambage essigiem ingenii Sui. Quo ΟStquam ventum St, persecti patri mandatiS, cupido incessit animos juvenum sciscitandi, ad quem eorum regnum Romanum SSet Venturum. Ex infimo specu vocem redditam serunt Impero serium Summum Romae habebit, qui VeStrum primus, 'o juvenes, Osculum matri tulerit. V Tarquinii, ut SeXtus, qui Romae relictus suerat, ignarus reSponSi XperSque imperii esset, rem Summa ope taceri jubent; pSi inter se, uter prior, quum Romam rediSSent, matri Sculum daret,i5 Sorti permittunt. Brutus, ali ratu Spectare Ithicam V Cem, Velut Si prolapsu cecidiSSet terram Sculo contigit:
Scilicet, quod ea communi mater omnium mortalium SSet.
Reditum inde Romam, ubi adversus Rutulos bellum Summa vi parabatur.
M VIL Ardoam Rutuli habebant, gens ut in ea regione
atque in ea aetate divitiis praepollens eaque ipSa causa belli fuit, quod rex Romanus tum ipse ditari, exhauStus magnificentia publicorum operum, tum praeda delenire Popi larium animos Studebat praeter aliam Superbiam aegno 25 in1 Stos etiam, quod se in fabrorum ministeriis ac Servilitam diu habitos opere ab rego indignabantur. Tentata res est, Si primo impetu capi Ardea OSSet ubi id parum processit, obsidione munitionibusque coepti premi hostes. In iis Stativis, ut fit longo magis quam acri bello, satis liberi
30 commeatu erant primoribu tamen magi quam militibus.
Regii quidem juvenes interdum otium conVivit comiSSationibusque inter Se terebant sorte potantibus his apud Sextum Tarquinium, ubi et Collatinus Genabat Tarquinius, Exori, filius, incidit de uxoribus menti P Suam quisque 35 laudare miris modis inde certamine accenSo, Collatinus negat, Verbi OPUS SS pauci id quidem horis posse
'Sciri, quantum caeteri praeStet Lucretia Sua. Quin, si s vigor juventa ineSt, OnScendimu equoS, invisimusque 'praesentes nostrarum ingenia cuique spectatissimum η Sit, quod necopinato viri adventu, Occurrerit oculis. V Incaluerant vino. Age Sane,' omnes citati equi avolant
Romam. Quo quum, primis es intendentibus aenebris, et
68쪽
54 ΤΙΤ LIVII perveniSSent, pergunt inde Collatiam ubi Lucretiam, haudquaquam Ut regia nurus, qua in convivio luxuque Cum aequalibus viderant te in pus terentes, Sed nocte Sera deditam lana inter lucubrantes an illas in medio aedium Sedentem inveniunt. Muliebris ortaminis laus penes Lucretiam suit. Adveniens vir Tarquiniique excepti benigne : victor maritu comiter invitat regios juvenes. Ibi Sex. Tarquinium mala libido Lucretis per vim stuprandae capit tum Orma, tum Spectata Castitas incitat. Et tum quidem ab nocturno juvenili ludo in castra redeunt. I LVIII. Paucis interjoctis diebus, Sex. Tarquinius, in Seio Collatino, cum comite uno Collatiam venit ubi exceptuS benigne ab ignari consilii, quum post cc nam in hospitale
cubiculum deductu 'SSet, rumore arden S, POStquam iutiStuta circa, Sopitique omnes videbantur, Stricto gladio ad dor ιβ mientem Lucretiam venit, Sinistraque manu mulieri Pe tore oppreSSo Tace, Lucretia,' inquit Sex. Tarquini- US Sum serrum in manu est moriere, Si emiSeri VΟ- cem. Quum pavida ec Somno mulier nullam opem, prope mortem imminentem, videret tum Tarquinius fateri 2
parte muliebrem animum Ubi obstinatam videbat, et ne morti quidem motu inclinari, addit ad metum dedecus cum moriun jugulatum servum nudum positurum, ait, Ut in sordido adulterio necata dicatur auo terrore quum viciS-2b se obstinatam pudicitiam velut victrix libido, prosectusque inde Tarquinius, sero expugnato decore muliebri, SSet Lia retia, in Sta tanto malo, nuntium Romam eumdem ad Patrem, Ardeamque ad virum mittit, ut cum singulis fidelibus amicis veniant ita facto maturatoque opuS SSem rem 30
atrocem incidisse. Sp. Lucretius cum . Valerio Volesi filio, Collatinus cum L. Iunio Bruto venit; cum quo sorte
Romam rediens , nuntio uxori erat conventus . Lucretiam medentem moestam in iubiculo inveniunt adventu Suorum lacrymae obortae quaerentique viro, Sati'n' sal-35
isses V in initi, ' inquit quid enim salvi est mulieri, inmissa pudicitia Vestigia viri alieni, Collatine, in lecto
'sunt tuo aeterum corpus S tantsim violatum, animuS
insons mors testis erit Sed Mates dextras idemque, 'haud impune adultero fore. Sextus est Tarquinius, qui, 40 hostis pro hospite, priore nocte vi armatus, mihi Sibique, si vos viri estis pestiferum hinc abstulit gaudium.' Dant
69쪽
LIBER I CAP. LIX. Mordine omnes fidem conSolantur aegram animi, avertendo noxam ab coacta in auctorem delicti mentem peccare, non corpus et unde ConSilium abfuerit, Culpam abesse. Nos,
inquit vidoritis, quid illi debeatur : ego me, etSi peccato absolvo, supplicio non libero nec ulla deinde impudica aucretiae exemplo viVet. V Cultrum, quem Sub QSte a ditum habebat, eum in corde defigit prolapSaque in VulnuS, moribunda cecidit Conclamant vir paterque. LIX. Brutus, illis luctu occupatiS, cultrum, X Ulnere
ι Lucretiae Xtractum, manantem cruore prae e tenenS, ter
'hunc,' inquit, caStissimum ante regiam injuriam an- guinem juro, VoSque Dii, teStes acto, me L. Tarquinium Superbum, cum Scelerata coniuge et Omni liberorum Stir- te, erro, igni, quacumque dehinc VPPOSSim, XSecuturum ;ὶ ne illos, ne alium quemquam regnare Romae PASSurum. VCultrum deindo Collatino tradit inde Lucretio a Valerio, Stupentibus miraculo rei, unde novum in Bruti pectore ingenium. Ut praeceptum erat jurant totique ab luctu versi in iram, Brutum, jam inde ad Xpugnandum regnum Vocana tem Sequuntur ducem. Elatum domo Lucretiae corpus insorum deserunt, concientque miraculo ut fit rei novae atque indignitate homine : pro Se quiSque Cetu regium a vim queruntur Move tum patri moe Stitia, tum Brutus, castigator lacrymarum atque inertiUm querElarum, auctor-25 que quod viros, quod Romano deceret arma capiendi adversus hostilia ausos. FerociSSimu quiSque juvenum cum armis voluntarius deSt: Sequitur et caetera juventus. Indo pari praesidio relicto Collatiae ad portas, custodibusque datis ne quis eum motum regibu nuntiaret, caeteri armati, 30 duco Bruto, Romam profecti. Ubi eo Ventum St, quacumque incedit, armata multitudo pavorem a tumultum facit: rursus, ubi anteire primore civitati vident, quidquid sit, haud temere QSSe rentur. eo minorem motum animorum Romae tam atro re facit, quam Collatiae secerat. Ergo 35 ex omnibus locis urbi in sorum curritur. Quo Simul ventum St, praeco ad tribunum Celerum, in quo tum magistr
tu sorte Brutus erat, populum advocavit. Ibi Oratio habita, nequaquam ejus pectori ingeniique, quod Simulatum adoam diem fuerat, de vi ac libidine Sex. Tarquinii, de Stupro si infando Lucretiae, et miserabili caede, de orbitate Tricipitini, cui morte filiae causa mortis indignior ac miserabilior esset Addita superbia ipsius regis, miseriaeque et labores
70쪽
56 IT LIVII LIBER I CAP. LX. plebis, in fossas cloacasque exhauriendas demersae Romano homines, victores omnium circa populorum, opifices
ac lapicidas pro bellatoribus factos. Indigna Ser. Tullii
regi memorata caedes, et invecta corpori patris nefando
vehiculo filiari invocatique ultores parentum Dii. His atro ocioribu Sque, credo, aliis quae praeSen rerum indignitas, haudquaquam relatu scriptoribus facilia, Subjicit memoratis, incenSam multitudinem perpulit, ut imperium regi abrogaret, XSuleSque esse juberet L. Tarquinium cum conjuge ac liberis. Ipse junioribus, qui ultro nomina dabant, lectis 10
armatisque ad concitandum inde adverSus regem Xercitum
Ardeam in castra est prosectus imperium in Urbe Lucretio, praesecto Urbis am ante ab rege instituto, relinquit. Inter hunc tumultum Tullia domo profugit, XSecrantibuS, quacumque incedebat, invocantibusque parentum Furias viris 15 mulieribuSque. LX. Harum rerum nuntiis in castra perlatis, quum re nova trepidus rex pergeret Romam ad comprimendo motus, flexit viam Brutus senserat enim adventum hi obvius fieret; eodemque sere tempore, diversis itineribus, Brutus Ardeam 20 Tarquinius Romam, venerunt Tarquinio clauSae portae, exsiliumque indictum liberatorem Urbis laeta castra accepere . exactiquo inde liberi regis Duo patrem secuti Sunt, qui exsulatum Caere in Etruscos ierunt Sex. Tarquinius Gabios, tamquam in Suum regnum, prosectuS, ab M. ultoribus veterum Simultatum, quas ibi ipSe caedibu rapi πniSque conciverat, est interfectus L. Tarquinius Superbus regnavit annos quinque et Viginti Regnatum Romae, ab econdit Urbe ad liberatam. anno. ducentos quadraginta quatuor Duo consules inde comitiis centuriatis a praesecto t
Urbis ex commentariis Sor. Tullii creati sunt, L. Iunius , Brutu et L. Tarquinius Collatinus. 2