장음표시 사용
71쪽
CAP. I XIII XXIII. XXIV XXVII XXXV XXXIX. XL.
I. BRUTU jurejurando populum adstriniui, neminem regnare Romae passuros: Π. Tarquinium Collatinum, collegam suum, propter assinitatem Tarquiniorum Suspectum, coegit consulatu Se abdicare, et civitate cedere. V. Bona regum diripi jussit : agrum Iarti consecravit, qui Campus Martius nominatus est adolescentes nobiles, in quibus suos quoque et SororiS filios, quia conjuraverant de recipiendis regibus, securi pereUSSit Semo in dici, cui Vindicio nomen fuit, libertatem dedit ex cujus nomine Vindicta ES appellata. Ι. Quum adversus reges, qui, contractis V entium et a quiniensium copiis, bellum intulerant, exercitum duxisset, in acie cum Arunte, filio Superbi, commortuus est VII. Eumque matronae annum luXerunt. VIII. Valerius consul legem de provocatione ad populum tulit. Capitolium dedie artum ost m. X. PorSenR, re Clusinorum, bello pro Tarquiniis suscepto, quum ad Ianiculum venisset, ne Tiberim transiret, virtute Coclitis Horatii prohibitus est i qui, dum alii pontem sublicium rescindunt, solus Etruscos Sustinuit; et, ponte rupto, armatus se in flumen misit, et ad uos tranavit. XII. Alterum acceSit virtutis exemplum a J Iuciora qui quum ad feriendum Porsenam castra hostium intrasset, occi So scriba, quem regem eSSe putabat, comprehensus, impositam altaribus manum, in quibus sacrifiticatum erat, Xuri passus est; dixitque, tales trecentos esse conjuratos in mortem ipsius regi SQ quorum admiratione coactus Porsena pacis conditiones ferre bellum omisit, acceptis obsidibus: in Ex quibus virgo una, Cloelia, deceptis custodibus, per Tiberim ad suos tranavit ; et, quum reddita SSet, a Porsena honorifice remissa, equestri Statua donata St. Ap. Claudius ex ,
binis Romam transfugit ob hoc Claudia tribus adjecta est. Numerus tribuUm m Plinius est, ut 0ssent viginti una. Adversus Tarquinium Suporbum, Cum Lu-tinorum Exer itu bellum inferentem A. Postumius dictator prospere pugnavitnpud Indum Lea illum. XXIII, C. Plebs, quum propter neXos ob aes alienum in Sacrum montem secessisset, consilio AIeneni Agrippae a seditione revocataeSt. Idem Agrippa, quum decessisset, propter paupertatem publico impendi elatus est.
xxx1II. Tribuni plebis quinque Creati Sunt oppidum Volscorum Corioli eastum est Virtute et psera C. lurcii, qui ob hoc Coriolanus vocatus est. Ti. Atinius, vir de plebo, quum in visu admonitus essΘt, ut de quibusdam religionibus ad senatum perferret, et negleXisset, amisso filio, debilis factus, postquam delatus ad senatum lectica, eadem illa indicaverat, usu pedum recepto, domum reVEISUS St. XXXIX.
XL. Quum C. Marcius Coriolanus, qui in exsilium erat pulsus, du Volso rum laetus, Xercitum hostium urbi Romae admovisset, et missi ad eum primum legati, postea Sacerdotes, frustra deprecati essent, ne bellum patriae inferret; Veturia mater et Volumnia uxor impetraverunt ab O, Ut recederet.
72쪽
Le agraria primum ut ost. Sp. Cassius consularis regni crimine damnatus Ost, necatusque. Oppia, Virgo Vestalis, ob in ostiam viva demssu est. Quum vicini hostes Urientes incommodi magis quam graves essent, ain ilia Fabiorum id bellum gerendum depoposcita misitque iii id trucentos sucurmatos qui ui Cremeram ad unum ub)OS-tibus caesi sunt, uno impubore domi relicto Ap. Claudius consul, quum adversus Volscos Contumacia exercitus mulo puguutum osset, decimurn quemque militum fuste PercUssit. Res pr0 terea adversum Volscos, et Equos, et Urientes, et seditiones inter Patres plebemque continet CAP. I-Lxv U. C. 24 286. A. C. 507 66.4Ι. in Eni jam hinc populi Romani res, pace belloque 'geStaS, annuo magistratus. imperiaque degum Iolentiora quam hominum, peragam. Quae cliberta ut laetior esset, proximi regis Superbia secerat: nam priore ita regnarunt, .ut haud immerito omnes deinceps conditore partium certe UrbiS, qua nova ipSi Sede ab se auctae multitudini addide Grunt, numerentur neque ambigitur, quin Brutus idem, qui ' ' tantum gloriae, Superbo Xacto rege, meruit, peSSimo publico id acturus fuerit, si libertatis immaturae cupidine prioriam regum alicui regnum extorsisset Quid enim futurum lofuit, Si illa pastorum convenarumque plebS, tranSfuga XSui populis, sub tul la inviolati templi aut libertatem aut certe impunitatem adepta, Soluta regi metu, agitari coepta esset tribuniciis procellis et in aliena uri, cum atribus Serere certamina, priusquam pignora conjugum ac libero Ibrum, caritasque ipSius Soli, cui longo tempore SSueScitur, animo eorum consociasset DiSSipatae res nondum adultaedi Scordia orent; quas fovit tranquilla moderati, imperii, eoque nutriendo perduxit, ut bonam frugem libertatis maturis jam viribus serre possent. . Libertatis autem originem inde m
magis, quia annuum imperium con Sulare factum St, quam quod deminutum quidquam Sit e regia pote State, numereS.
Omnia jura, omnia insignia primi consules tenuere Idmodo Cautum 'St, ne, Si ambo a See haberent, duplicatus terror Videretur Brutus prior, concedente collega, fasces m habuit qui non acrior inde libertati fuerat, quam deinde custos fuit omnium primum avidum novae libertati popu- lum, ne postmodum flecti precibus aut doni regii posset, jurejurando adegit, neminem Romae paSSuro regnare Deinde, quo plus virium in Senatu requentia etiam ordinis 30 faceret, caedibus regis deminutum latrum numerum, primoribus equestri gradu lectis, ad trecentorum Summam explevit traditumque inde sertur, Ut in Senatum vocarentur, qui Patres, quique conScripti eSSent conscriptos, videlicet, in novum senatum appellabant lectos. Id mirum quantum M
profuit ad concordiam civitatiS, ungendosque atribus plebis animoS.
73쪽
LIBER II CAP. II. 9II. 0rum deinde divinarum habita cura et, quia quae dam publica Sacra per ipSo rege factitata erant, ne ubi ubi regum desiderium SSet, regem Sacrificulum creant. Id sacerdotium pontifici Subjecere, ne additus nomini honos 5 aliquid libertati, cujus tunc prima erat Cura, ossiceret ac
neScio, an nimi undique eam minimi quoque rebu muniendo, modum exceSSerint. CODSuli enim alteriuS, quum
nihil aliud ossonderit, nomen invisum civitat fuit. imi- um Tarquinios regno assueSSm initium a risco factum 10 regnasse deinde Ser. Tullium : ne intervallo quidem facto oblitum, tamquam alieni, regni Superbum Tarquinium, 'velut haereditatem gentis, Scelere ac Vi repetiSSe. utSO Superbo, penes Collatinum imperium esSe. Nescire Tar-
quinio privato vivere non placere nomen d periculoSum 15 libertati isse. V Hic primo sensim tentantium animOS Sermo per totam civitatem est datu . Sollicitamque 'uSpicione plebem Brutus ad concionem vocat Ibi omnium primum jusjurandum populi recitat neminem regnare PnSSUTOS, ne CSS Romae, unde periculum libertati soret d
tineat, contemnendam. Invitum Se dicere homini cauSa, meo dicturum fuisse, ni caritas reipublicae vinceret Non credere populum Romanum, solidam libertatem recupera- tam esse. Regium genuS, regium nomen, non Solum in
D civitate, Sed etiam in imperio esse. Id ossicere, id obstare clibortati. Hunc tu,' inquit, Qua Voluntate L. Tarquini,
remove metum Meminimus, fatemur, ejecisti regeS. Ab- solve beneficium tuum Auser hinc regium nomen. Res Quas tibi non solum reddent cive tui, auctore mori Sed, 30 si quid deest, munifice augebunt Amicus abici Xonera civitatem vano forsitan metu. Ita perSunSum CS animiS, cum gente Tarquinia regnum hinc abiturum. V Consuli primo tam novae rei a Subitae admiratio incluserat vocem. Dicor deinde incipientem primore civitatis circumsiStunt; 35 eadem multis precibus orant. Et caeteri quidem movebant minuS POStquam Sp. LucretiuS, major aetate ac dignitate, Socer praeterea ipSiUS agere Varie rogando alterni Suadendoque, Coepit, Ut Vinci e ConSenSu civitati pateretur timen 'OnSul, ne PoStmodum privato ibi eadem illa cum bonorum amiSSione, additaque alia in Super ignominia, acciderent, abdicavit Se OnSulatu rebusque omnibus Lavinium translati S, civitate ceSSit Brutus e SenatuS-ConSulto ad populum tulit, ut omnes Tarquiniae genti CXSule es-
74쪽
Sent: collegam sibi comitiis centuriatis creavit P. Valerium, quo adjutore rege ejecerat. ΙΙΙ. Quum haud cuiquam in dubio esset, ollum ab Tarquiniis imminero, id quidem spe omnium Serius suit caeterum, id quod non timebant, per dolum ac proditionem prope libertas amissa est. Erant in Romana juventute adoleScente aliquot, nec ii tenui loco orti, quorum in regno libido
Solutior fuerat, aequales sodaleSque adoleScentium Tarquini-ΟrUm RSSueti more regio Vivere. Eam tum, aequato ure Omnium, licentiam quaerentes, libertatem aliorum in suam dVerti SSe Servitutem inter ram conquerebantur Regem hominem esse, a quo impetres, ubi jus, ubi injuria opus Sit: SSe gratiae locum, SSe beneficio. et ira Sci et ignos- cere poSS inter amicum atque inimicum diSerimen uoS- 4e leges rem Surdam, inexorabilem SSe Salubriorem
melioremque inopi, quam potenti nihil laxamenti nec
veniae habere, Si modum excesseri periculoSUID ESSe in tot humanis erroribus, sola innocontia vivere. Ita jam Sua ponte aegri animis legati ab regibu Superveniunt, Sine mentione reditius, bona tantum repetentes Eorum verba 20 postquam in Senatu audita sunt, per aliquot die ea con Sultatio tenuit ne non reddita, selli causari reddita belli materia et adjumentum essent. Interim legati alii alia moliri; aperte bona repetentes, clam recuperandi regni ConSilia Struere et, tamquam ad id, quod agi videbatur, ambientes nobilium 25 adoleScentium animos pertentant a quibus placide oratio accepta est, hi litora ab Tarquiniis reddunt; et de accipiendi clam nocte in urbem regibus colloquuntur.
est Vitelliorum Soror consuli nupta Bruto erat jamque 30e eo matrimonio adoleSeontes erant liberi, Titus Tiberiusque Eos quoque in societatem consilii avunculi assumunt: praeterea et nobile aliquot adolescentes conScii SSumpti, quorum VetuState memoria abiit. Interim quum in senatu vicisset Sententia, quae en Sebat reddenda bona eamque MipSam cauSam morae in urbe haberent legati, qudd spatium ad vellieula comparanda a ConSulibus SumpSiSSent, quibuS regum aSportarent re . Omne id templa eum conjuratis consultando abSumunt, 'Vincuntque instando, ut literae sibi ad Tarquinios darentur : nam aliter qui credituro QOS, non 40
vana ab legati Super rebus tantis afferri Datae literae, ut
75쪽
pignus fidei essent, manifestum facinus secerunt: nam quum, pridie quam legati ad Tarquinio proficiscerentur, et coen, tum sorte apud Vitellio esset, conjuratique ibi remoti arbitris, multa inter se de novo ut fit consilio egissent ser
monem eorum e Servi Unus Xcepit, qui jam antea id senserat agi sed eam occaSionem, ut literae legati darentur, quae deprehenSae rem coarguere poSSent, XSpectabat: POSt-
quam datas senSit, rem ad consules detulit. Consules, ad deprehendendos legatos conjuratoSque prosecti domo, Sine .lytumultu rem omnem oppresseroe literarum imprimis habita Cura, ne interciderent. roditoribus extemplo in vincula conjectis, de legatis paululum addubitatum St; et quamquam viSi Sunt commiSisse, ut hostium loco essent, jus tamen gentium valuit. I V. De bonis regiis, quae reddi ante censuerant, re integra resertur ad atres illi victi ira vetuere reddi, vetuere in publicum redigi Diripienda plebi Sunt datari Ut contacta regia praeda, Spem in perpetuum cum his paci amitteret Ager Tarquiniorum, qui inter urbem ac Tiberim fuit, ad conSecratus Marti, Martius deinde Campus fuit. Forte ibitum Seges farris dicitur fuisse matura messi quem campi
fructum quia religiosum erat consumere, deSectam Cum Stramento egetem magna vis hominum Simul immiSSa corbibus fudsero in Tiburim, tenui fluentem aqua, ut mediiSae caloribus solet: ita in vadis haesitantis frumenti acervos sedissse illitos limo : insulam inde paulatim, et aliis, quae
fert temere flumen, eodem invectis, factam: OStea credo addita moles, manuque adjutum, ut tam eminen area firmaque templis quoque a porticibus Sustinendis esset Di-30 repti bonis regum, damnati Proditores, Sumptumque Supplicium, conspectius eo, quod Pinnae capiendae ministerium patri do liboris consulatu impOSuit; et, qui Spectator erat amovenduS, Oum pSum fortuna exactorem supplicii dedit.
Stabant deligati ad palum nobilissimi juvenes : Sed a caetem ris, velut ab ignoti capitibus, consulis liberi omnium in soaverterant oculo miSerebatque non poenae magi homines, quam SceleriS, quo poenam meriti SSent illos, eo potissimum anno patriam liberatam, patrem liberatorem, consul tum ortum ex domo Junia, atres, plebem, quidquid Deo- si rum hominumque Romanorum esset, induXisse in animum, ut Superbo quondam regi, tum inseSto XSuli, proderent. Consules in sedem processere suam, missique lictores ad
76쪽
sumondum Supplicium nudato virgis caedunt, Securique seriunt quum inter Omne tempus pater, VultuSque et SejuS, Spectaculo SSet eminente animo patrio inter publicae poenae miniSterium. Secundum poenam nocentium, ut in utramque partem arcendis Sceleribus exemplum nobile eSSet, praemium indici, pecunia ex aerario, libertas et civitas, data.
Illo primum dicitur vindicta liberatus quidam vindictoe quoque nomen tractum ab illo putant Vindicio ipsi nomen fuisse. Ost illum, observatum, ut, qui ita liberati essent, in civitatem accepti viderentur. 10VI. His sicut acta erant, nuntiatis, incensus Tarquinius non dolore solum tantae ad irritum cadentis spei, sed etiam odio iraque, postquam dolo iam obseptam vidit, bellum
Bperte moliendum ratuS, circumire supplex Etruriae urbes ;orare maxime Veiente TarquinienSesque, ne Se Ortum, ra ejusdem Sanguinis, extorrem, egentem ectant modo reg- no, cum liberis adolescentibus ante oculo Suo perire 'sinerent. Alios peregre in regnum Romam accito : Se
'regem, augentem bello Romanum imperium, a proximis 'scelerata coniuratione pulSum eo inter Se quia nemo m unus Satis dignus regno visus Sit, parte regni rapuisse bona sua diripienda populo dedisse, ne quis exper SceleriSesset latriam e regnumque Suum repetere, et perSequi ingratos cives velle Ferrent opem. adjuvarent. Suas quoque vetere injurias ultum irent, toties caeSas legioneS,25 agrum ademptum.' Haec moverunt Hentes ac pro Se quisque Romano Saltem duco, ignominias demendas, bes que amiSSa repetenda, minaciter remunt TarquinienSes nomen ac cognati moVet pulchrum videbatur, Suo Romaerognare. Ita duo duarum civitatium exercitus, ad repeten-30 dum regnum belloque perSequendo Romartios, secuti Tarquinium. Sostquam in agrum Romanum ventum St, o, viam hosti consules eunt Valerius quadrato agmine poditem ducit Brutus ad explorandum cum equitatu anteceSSit.
Eodem modo primus eques hoStium agminis fuit praeerat mi Aruns Tarquinius, filius regis D rex ipse cum legionibus sequebatur Aruns, ubi ex lictoribus procul consulem esse, deinde jam propius ac certita facie quoque Brutum cognovit, inflammatus ira, dile est vir,' inquit, qui nos ex torres expulit patria. . Ipse, en, ille, nostris decoratus 40 insignibus, magnifice incedit Dii regum ultores, adeSte. VConcitat calcaribus equum, atque in ipsum infestu conSu
77쪽
lom dirigit. Sensit in se iri Brutus. De eorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibuS: avide itaque se certamini
offert adeoque inseSti animi concurrerunt, neuter, dum hostem vulneraret, ut protegendi Corpori memor, ut con- trari ictu per parmam Uterque tranSfiXuS, duabu haerentes hastis, moribundi ex equi lapsi Sint Simul et Caetera equeStris pugna coepit; neque ita multo OS et pedite Superveniunt. Ibi varia victoria, et Velut aequo Marte, Pugnatum eSt dextra utrimque cornua vicere, laeVn Supernia VHena tes, vinci ab Romano milite assueti, fusi fugatique TarquinienSiS, novus hoStis, noti Stetit Solum, Sed etiam ab Sua Parte Romanum pepulit. VII. Ita quum pugnatum esset, tantus terror Tarquiniurn
atque Etrusco inceSSit, ut, miSSR irrita re, nocte ambo EX-
ercitus, Veiens TarquiniensiSque, Sua quisque abirent domos. Adjiciunt miracula huic pugnae Silentio proximae noctis ex Silva Arsia ingentem editam vocem Silvani vocem eam creditam haec dicta: in plus Etruscorum 'cecidisse in acie ; vincere bello Romanum. Ita certe M inde abiere Romani, ut victore Etrusci pro VictiS. Nam, postquam illuxit, nec quiSquam hoStium in conspectu erat,
Ρ. Valerius consul Spolia legit, triumphansque inde Romam rediit. Collegae funus, quanto tum potuit apparatu secit: sed multo majus morti decus publica fuit c2stitist, o Giem omnia insignis, quia matronae annUm, ut parentem, eum luxerunt, quod tam acer ultor violatἴ pudicitiae fuisset.
Consuli deinde, qui superfuerat, ut Sunt mutabiles vulgi animi e favore, non invidia modo, sed Suspicio etiam cum atroci crimine orta Regnum eum affectare. famas serebat; quia nec collegam Subrogaverat in locum Bruti, et aedificabat in summa Velia: cibi alto atque munito loco arcem inexpugnabilem ore. V Haec dicta vulgo creditaque, quum indignitate angerent consulis animum vocato ad concilium populo, SubmiSSi saScibUS in concionem escendit.
ae Gratum id multitudini spectaculum fuit submissa sibi esse impori insignia conseSSionemque factam, populi, quamc SullS, Mefitatem vimque Morem esse. Ubi audire jussi, consul laudare fortunam collegae, quod, liberata patria, in Summo honore, pro republica dimicans, matura gloria, nec dum e vertente in invidiam, mortem occubu- isset: e SuperStitem gloriae suae ad crimen atque invidiam
se supere88M ex liberatore patriae ad Aquillios Se Vitellios-
78쪽
'que recidisse. unquamne ergo,' inquit, illa de a Obi Spectata virtus erit, ut suspicione violari nequeat ΤEgo me illum acerrimum regum hostem, ipsum cupiditatis regni crimen subiturum timerem Τ Ego, si in ipsa arce Capitolioque habitarem, metui me crederem poSSe a civi d ius meis i tam levi momento mea apud vos fama Pen- deo Adeon est fundata leviter fides, ut, ubi Sim, quam 'qui sim, magis reserat Τ Non obstabunt P. Valerii sedes 'libertati vestrae, Quiritos tuta erit vobis Velia. Deseram 'non in planum modo pedes, sed colli etiam subjiciam : ut ist 'VOS Supra Suspectum me civem habitetis. In Velia aedifi- 'cent, quibus melitis, quam Ρ. Valerio, creditur libertas. VDelata confestim materia omnis infra Veliam ; et, ubi nunc Vicaepotae est, domus in infimo clivo aedificata.
VIII. Latae deinde leges, non solum quae regni Suspicione IIconSulem absolverent, Sed quae adeo in contrarium Verterent, ut popularem etiam facerent inde cognomen actum Publicolae est. Ante omnes, de provocatione adverSu magiStratu ad populum, Sacrandoque cum bonis capite ejus qui
regni occupandi consilia inisset, gratae in vulgus leges fuere , Haec poSt exactos reges domi militiaeque gesta primo anno. Inde . Valerius iterum, T. Lucretius con gsules acti. IX. Jam Tarquinii ad Lartem orsenam, CluSinum re
gem, perfugerant ibi, miscendo conSilium preceSque, nunc Lorabant, ne Se oriundos ex Etruscis, HuSdem sanguinis nominisque egente eXSulare pateretur ' nunc monebant etiam, me orientem morem pellendi rege inultum Sineret.
Tatis libortalom ipsam habere dulcedinis Nisi, quanta vi
civitates eam expetant, tanta regna rege defendant, aequa M ui summa infimis : nihil excet Sum, nihil, quod Supra caete- ra emineat, in civitatibus ore. Adesse finem regnis, rei intor meos hominesque pulcherrimae. V torsena, num regem esse Romae, tum EtruScae genti regem, amplum Tuscis ratus, Romam infesto exercitu venit. Non unquam 35 alias ante tantus terror Senatum invasit: adeo valida restum Clusina erat, magnumque Orsenae nomen. eo hostes modo timebant, sed suosmet ipsi cives, ne Romana Diebs, metu perculSa, recepti in urbem regibus, Vel cum
Servitute pacem acciperet Multa igitur blandimenta plebi 40 per id tempus ab senatu data : annonae imprimi habita cu-
79쪽
ra, et ad frumentum comparandum missi, alii in Volscos, alii Cumas. Salis quoque vendendi arbitrium, quia impenso preti venibat, in publicum Omni Sumptu, ademptum privatis. ortoriisque et tributo plebes liberata, ut divites conferrent, qui oneri serendo SSent paupere Sati Stipendii pendere, Si liberos educarent. Itaque haec indulgentia
Pa rum, asperis postmodum rebus in obsidione ac fame, adeo concordem civitatem tenuit, ut regium nomen non summi magis quam infimi horrerent; nec quisquam unus a malis artibus postea tam popularis esset, quam tum bene imperando universus senatu fuit. X. Quum hostes adessent, pro Se quisque in urbem ex
agris demigrant urbem ipsam Sepiunt praesidiis alia, ris, alia Tibori objecto videbantur tuta. lon sublicius itur λβ paene hostibus dedit ni unus vir fuiSSet Horatius Cocles, id munimentum illo die ortuna urbis Romanae habuit)qui, positus forte in Statione pontis, quum aptum repentino impetu Ianiculum, atque inde citatos decurrere hostes, disset, trepidamque turbam uorum arma ordineSque relin-2 quere, reprehensan Singulos, obsiStenS, ObteStansque Deum et hominum fidem, testabatur nequidquam deserto prae- sidio eos fugere. Si transitum pontem a tergo reliquiSSent,
Jam plus hostium in alatio Capitolioque, quam in Ianicu-
clo, ore. Itaque monere, praedicere, ut pontem erro, igni, M quacumque vi OSSent, interrumpant. Se impetum hos-
tium, quantum corpore uno poSSet obSiSti, excepturum.
Vadit inde in primum aditum pontis insigniSque inter
ConSpecta Cedentium pugnae terga, Obversi cominus ad ineundum proelium armis, ipso miraculo audacia obstup a secit hostes. Duo tamen cum eo pudor tenuit, Sp. Lartium ac T. Herminium, ambos claro genere actiSque. Cum his primam periculi procellam, et quod tumultuoSi Simum pugna erat, parumper UStinuit deinde eos quoque ipSOS, exigua parte ponti relicta, reVocantibuS, qui rescin- abdebant, cedere in tutum coegit. Circumferens inde truces
minaciter oculos ad proceres EtruScorum, nunc Singulos provocare, nun increpare omnes, Servitia regum Super
torum, suae libertatis immemores, alienam oppugnatum 'venire. unctati aliquamdiu sunt, dum altu atrum, ut a proelium incipiant, circumspectant. Pudor deinde commovit aciem; et, clamore sublato, undique in unum hostem tela conjiciunt. Quae quum in objecto cuncta scuto haesis-6
80쪽
sent, neque ille minus obStinatus ingenti pontem obtineret gradu jam impetu conabantur detrudere Virum quum simul fragor rupti pontis, simul clamor Romanorum alacritate persecti operis sublatus, pavore Subito impetum SuStinuit. Tum Cocles, Tiberine pater,' inquit, te, Sancte, precor, haec arma et hunc militem propitio flumine accipi- as. ' Ita sic armatus in Tiberim desiluit; multisque superincidentibus telis, incolumis ad suo tranavit, rem Rusus plus famae habituram ad posteros, quam fidei Grata erga tantam virtutem civitas fuit statua in comitio poSita ridagri quantum uno die circumaravit, datuIn. rivata quinque inter publicos honore studia eminebant: nam, in magna inopia, pro domeSticis copiis unusquisque ei aliquid, fraudans se ipse victu Suo, contulit. XI. OrSena, primo conatu repul Sus, conSilii ab oppug-15 Danda urbe ad obsidendam versis, praesidio in Ianiculo locato, ipse in plano ripiSque Tiberis castra posuit navibus undique accitis, et ad custodiam, ne quid Romam rumenti Subvehi Sineret, et ut praedatum milites trans flumen per occasiones aliis atque aliis locis trajiceret brevique adeo 20
insestum omnem Romanum agrum reddidit, Ut non caetera Solum e agrIS, Sed pessu quoque omne in urbem compelleretur, neque quiSquam extra porta propellere auderet Hoc tantum licentiae EtrusciS, non metu magiS, quam ConSilio, conceSSum namque Valerius conSul, intentu in occasio usnem multos simul et estuso improviso adoriundi, in parvis rebus negligens ultor, gravem Se ad majora vindicem Serv bat . Itaque, ut eliceret praedatores, dicit Suis, postero die frequente porta ESquilina, quae averSiSSima ab hoSte erat, expellerent pecus ; Scituros id hostes ratus, quod in obsidi 30one et fame Servitia infida transfugerent. Et ciere perfugae indiciori multoque plures, ut in SpDm universae praedae,
flumen trajiciunt P. Valerius inde T. Merminium cum modicis copiis ad Secundum lapidem Gabina via occultum considere jubet Sp. Lartium cum expedita juventute ad 35 portam Collinam stare, donec hostis praetereat; deinde Seobjicere, ne sit ad flumen reditus Consulum alter, T. Lucretius, porta deVia cum aliquot manipulis militum egre sus : ipse Valerius Coelio monte cohorte delectas educit:
hique primi apparuere hosti Herminius, ubi tumultum si senSit, concurrit ex insidiis, versisque in Valerium Etruscis, terga caedit dextra laevaque, hinc a porta Collina, illinc ab