장음표시 사용
371쪽
AD LIB. III. DECRET. TlT. l. DE VITA ET HON. CLER. 1 3
bus epistola e quod jampridem communi consilio omnium nostrorum coeperat , nec state urgente promotum est. Omnium nostrorum: non tantum
Presbyterorum , sed etiam Diaconorum , ad quos pariter scribebar, qui locis Pauli & Cypriani citatis , semper adjunguntur Preibyteris. Et in antiquis quibuidam Conciliis, Occidentalibus maxime, post Episcopos Presbyteri & Diaconi consentiunt , constituunt , & subscriabunt. Quare hi duo gradus passim in scriptis Apostolorum , dc in antiquioribus Conciliis conjunguntur , in quibus iis etriai distincti nis causa appellantur et quo verbo soli Presbyteri & Diaconi propris
Continentur can. 3. 24. 27. 3O. 36. i. 42. s . ct 31. Concilij Laodicent i, quos recte vetus Interpres Altaris Ministros , & in Sacerdot*li ordine constitutos exponite male Ferrandus Diaconos , & Dionysius Exiguus aliquando absolute, Sacerdotes, interpretantur. . Inferioris gradus reliqui omnes , nempὰ olim Subdiaconi , & hodie
Lectores, Cantores, Exorcistae, & Ostiarii nomine Clericorum comprehenduntur , ut constat ex distis Canonibus. Singulis autem ministeria dc ossicia certa Canonibus definiuntur ; ne quis ordinem ocregulam Ecclesiasticam temeraria praelumptione violaret. Quod apertissinia statuitur Canonibus 1 o. ai. 21. 13. 9 17. dicti Concili j Laodiceni ; quos Canones omnes fere Collectores retulerunt. Hunc ordinem eleganter Gregorius Naziangenus oratione pro patre νοαον μοι
vocat , qui aded necessarius & utilis visus est, ut semper ob. t inuerit in Ecclesia r eumque pluribus in locis aliquandiu intermis sum, in usum revocari , ne tanquam otiosae traducantur functiones illae ab haereticis, prudentissime statuit Synodus Tridentina fessionea . cap. VI. de reformatione. Et sanε optima illa conlilia in iuris necessitatem converti, Eccletiae foret conducibile.
Ex his colligitur quis fuerit Clerus δακιεια, & in quot gradus di
Concilii Laodiceni: quibus verbis proprie & per eminentiam continentur , qui ab Episcopo consecrantur i, quos a Laicis dignitate degradu ministerij separatos diximus. Observandum tamen generalitis aliquando illa verba sumi , ut etiam comprehendant omnes, qui in notitiam, indicem & catalogum Ecclesiae referuntur, quibus scilicet sumptus ab Ecclesia suppeditantur : in quo ordine post Clericos primae recensentur Diaconi me , vivae licet consecrationem non habeant. ut Clerici, sed tantum manus impositionem can. I F. Chalcedonensis Concilij , tamen specie tenus & habitu videntur esse de Ciero τω ut loquitur can. 3y. Nicaeni Concilii : ita enim schema accipitur can. 3 ct 4. Ancyranae Synodi: Nam in rei veritate omnino inter Laicos computantur dicto can. I9. ct ean. xi. Concili, Laodiceni ; cujus mentem intellexisse & expressisse optime solus Interpres vetus videtur, & ad disciplinam occidentalis Ecclesae retulisse. Vetus tamen mendum ex illo Canone tollendum cst , quod remansit apud omnes Collectores & Interpretes in his verbis : Vmviraer matricuria appellantur, quas habentes curam de rebusEcclesia , ut ve-
372쪽
tus Interpres Decreti ineptε exposuit in ean. MD. D m xxx M. qu desumptus est ex ean. ix. dictae Synodi Laodicenae. Reponendum vero Matricariae a matrice, id est catalogo & notitia Ecclesiae , inquam referebantur. Et confirmatur ex Paulo ad Timotheum prima cap
F. v. s. in Uerb. . ἀπ Plures enim erant matricula: N notitiae in singulis Ecclesiis , ex quarum ordine & praescripto solebant erogari ad victum necessaria non tanilim illis qui erant de Ciero, vel qui inter eos numerabantur, ut diximus; sed etiam pauperibus, qui eadem forma matricularii absolute vocantur; quia in matricula erant
positi , ut in Testamento B. Remigij dicitur : Et in Glossis Isidori
Matricularius, pauper , inops : hinc Mereau a matriculae , & Mariareue. J De quibus adde notata clarissimi Interpretis Marculphi in ex-pesitione formula ii. inter veteres additae. Quibus addere licet v ria Capimia Hincinari , quae extant tom 2. Conciliorum Galliae pag.. 62 . & 638. eademque forma in Novesta 13. de Praetor bur plebis, Matricari, pro collegiatis & corporatis intelliguntur. Sed ut redeam ad Clericorum catalogum, sive matriculam , cujus fit mentio in Concilio Agathensi ean. a. 2 can. 33. Aurelianensis IV. omnes, quorum
nomina in illis tenentur inscripta, sunt sub Episcoporum dispositione& potestate didis can. Is . er e. p ult. libri de septem O 11. 1, 3s Ecel M. Quibus rem adjungere possumus . qui in Conciliis & in legibus vocantur Copiatae, Fossores , Dccani, & Iuniores Ecclesiae. Observandum est Monachos & Sanctimoniales ab illis omnibus distingui ; ideoque nihil expressε nostra titulo de Monachis agitur, eo his, sed seorsim titulo 3ι. sa. er sequentibus: sicut & in Codice de in N ph vestis a Clericis & omnibus Ecclesiae ininistris separantur Monachi P . Episcopis tamen subditi sunt in omnibus, ut Clerici can. Conci-x iaci 4 Chalcedonensis, & ean. ry. ct i . Synodi septimae ; nisi speciali- Τὼ- . oo & ter ς umptionum PriVllegiis muniantur , de quibus diximus. Cleri
.. corum autem coetus longε praeeminet coetui Monachorum ita ut y aliquando bonus Monachus vix bonum Clericum faciat , ut loquitur Alexander III. in cap. s. de conversat conjΜgatorum sn pram cisiection) quae verba desumpsit ex Augustino can 36. Causa xv r.
Et de ea re ex prosem Philippus Abbas Bonae spei de institutione Clariorum. Eaque ratione Abbas non tantum majoris dignitatis de superioris ordinis Clericis a sed etiam in serioribus & Ostiario subditus dicitur eaAE. s. Dist. xcui. quod ic ad can. 6Ο. xv I VI i. Gratianus , & ipse Monaabus adnotavit meliori san E fide qua ni Raymundus in L cap. s. de conmersari conjugat. Ex quo faetiim est, ut elatione avida saepius antiquiores Monachi ad Clericatus militiam aspirarent, quam Cenodoxiam & ambitionem optimi Episcopi de Abbates cohibere tentaverunt saepius can. 8. 9. Io. 12 I . 2ς 27.28. est seq. Dusaxuri Er. Multiformis atatem , varius atque subtilis cenodoxiae Zc inanis gloriae morbus ille suit; eoque adeo periculosε Monacia laboraverunt aliquando : ut qui Clericorum dignitatem de habitum assequi re ipsa non poterant ; sinu lachris tamen & umbris , tanquam gratissimo mentis errore , se ipsos deciperent, ut elegiuis sitius exemplis describit Cassianus sib. u. de spiritu cenodoxια vide responsionem
373쪽
AD LIB. III DECRET. TIT. I. DE VITA ET HON. CLER. χρι
eap. i 3. l4. IS. sq. Potuerunt tamen Moriachi, ut & hodie ad Cle ricatum ordinari, post examinaeionem Episcopi , & intervalla legitima care. Monachos qΜΟΤΜe, can. de Mnachis 26. 23. 2 seq. xvi. a. i. Zosimus in decretis es. t. initio, & ean. si quis de Rebros, Dist. Conser Ivonis xxxvii. Ouid contra hunc ordinem & εὐ- ditiis tam Clerici quam epist. 69. O Monachi apolactici moliti sint diversiis temporibus; dc quomodo Ee- αι . quae quam. clesiae automate repressi fuerint, alius erit dicendi locus. vis de Canoni-Hactenus de Clericis , de quorum vita & honestate agitur hoc titu- cis Regulariti , praecipuE de his , quae ad cultum exteriorem pertinent. Oporia bus loquantur, tet enim Clericos bonum testimonium , id est opinionem & famam ad Monachos integram habere ab his qui sinit extra, Paulus ad Timotheum t. possunt trahi. p. s. non tantiun ab infidelibus , haereticis vel schismatieis , sed etiam a Catholicis faecularibus Ac Laicis. ut vulgb loquuntur. Et ele- .ganter in re admodum simili I. Io. in Heia appendser Cod. Theod. Fama contaminae, datq- flnstras rumoribus locum, dcc. cum foris ρ stat ac pubtico iure vιυentes ad illecebram criminis trahit obseaena myi-eιonis exemplum. Postrem b de vita & honestate Clericorum generalem Sc sanctam illam regulam Paulus proponit in dicta epistola cap. φ.
προς - ν- ωeέλιαος , dcc. Ad cujus interpretationem pertinet f l
eus Libetis in Fragmentis Hilari j epistola ad Episcopos in Italia ornsi
Menter. Pietatem ad omnia utilem esse legimus , cui cerit corporalis exercitatis , qutmvis ct ipsa utilitatis retineat frumo r de alteri totaeus incerti Autoris libell, de duplici mari rio . in quo licet agatur de Monachis , potest tamen aliquatenus Clericis accommodari. Non lo- Adde Hilde eus desertus, saccus pro veste, legumen pro cibo . neqΜe ieiunia Mo- bertum Ceno .achum absolvunt. Sub his involucris intendum latet animus valde mane iam vist mundauus , quod i a deprehenditur, si ad munus aliquod Ecclesia b cum si . & qua
vorentur. Iba videas quosdam ex illis facillime vincι istic 1, 3 alien- Spongia pas. tiores injuriarum, appetentiores vindifla , qΜam quivis αἰ sit ex mς--Cassiam imaea plebe. apuid eausa est quoniam corpus exercuerunt magis . 'Μψm tib Cenodo animum; eum beatus Paulus Leeat, qu dextra latio eorpora s ad mo- xta , & IIIo dicum utilis sit, pietas ad omnia saleat. 3cc. In quibus actionibus Sirmondi ad
utraque illa exercitatio sigillatim spectanda sit, in Clcricis potissimum, Sid tum pag. ostendemus in singulis capitibus. I Contra honestatem, de qua hoc rit. 7 . olim & hodie, saeptiis peccaverunt Clerici. Alcvinus tib. de divinis ficiis rit. de Tosra Cleric. pag. 1. Inde Clerici dum, eo quod de
forte Des er heredi ausint, si regulariter vivunt: si autem non vivunt regulariter, sicut maximi Curici, qui totum laicalem habitum sequum inr, cingentes arma , ct caetera facientes , qua ordo Canonis prohibet. .
illi tale , non sine cieri ei. J Ideo vero fusius & accuratius hanc Rubriiacam exposuimus ἱ quia generalis est, & communia pleraque reliqnis partibus 1uris Canonici continet.
374쪽
IN hac capite ct sequentibus, quae indigebunt explicatione diligiti , hanc formam dc methodum servabimus, ut primo brevit Capituli sensum proponamus , secundum mentem Gregorij IX. si potius Raymundi a P cnna forti, cujus opera usus est; qui ad instar Tribuniani cepe antiquorum Canonum verba ad usum sui temporis inflectit & detorquet. Secundo juris antiqui originem & progres sum investigabimus , & ad utriuique juris tam veteris , quam novi confirmationem ex Historia Ecclesiastica , Conciliis dc scriptis P trum quaedam desumemus. Postremo si quid commode dc ad rem Glossarum Collector attulerit, si qua in re lapsus videbitur, in Elenchi modum recensebimus & adnotabimus , exemplo Marcelli, Ulpiani dc Triphonini, qui ad veterum Iurisconsultorum libros notas,
non tantum studio reprehendendi s quod hodie plerique faciunt), sed etiam illustrandi Sc confirmandi gratia scripserunt. Quod & optimos, & antiquissimos Criticos, Graecos dc Latinos factitasse ex eorum Libris cognoscemus : non tantum obelis de notis , falsa , suspecta de dubia conngentes ; sed etiam utilia Lectori praemonstrantes. Hujus vero Capituli hic est sensiis apud Raymundum : Praescribitiir ordo servandus in Ecclesia inter Clericos 3c Laicos, dum celcbrantur divina mysteria, & differentia locorum statuitur ; quae est ejusmodi, ut Altare per cancellos a Choro leparetur , Sc Chorus a reliqua majore parte Templi. In altari autem locus assignatur Piesbyteris & Diaco nis assistentibus, quos omnes , & Altaris Ministros Canones vocant. In Cholo, qui cancellis, ut diximus, vel transennis , ut Paulinus loquitur in epistola i 1. dividitur ab Altari , reliqui omnes qui sunt de Ciero , quos in paratituis enumeravimus, sedebant. Laici vero ab illis duobus locis cxcluduntur, non semper, sed ut diciatur in hoc capite, quando sacra Mysteria celebrantur. Sacra Mysteria,
dicebantur πιλν , Agendae, Desideratae, , sacrae Missae : tot enim
nominibus incruentum illud & venerabilc Sacrificium desgnatur. Tempore, quo peraguntur sacra Mysteria , stare vel sedere inter Clericos, non tantum intra septa Altaris ; sed etiam secus Altarc . id est intra
Chorum, qui psallentibus Clericis tantum patet , ingredi Laici pro
hibentur. Post peracta verb mystcria ad orandum dc communicandum admittuntur Laici & foeminae , non tantum ad Chorum ; sed etiam ad ipsum Altare , quod vocatur Sancta Sanctorum , ut hic dominus Cujacius docuit. Huic ultimae clausulae haec verba addu tur sicut mos est , quae summὸ notanda sunt. His enim verbis declaratur , totum hoc genus distinctionis locorum de sedium in Eccle-sa, de quo agitur hoc capitulo, moribus esse receptum dc jure non scripto. Desumptus est autem hic canon ex Concilio Turonens II. can. 4. in quo plenius quaedam habentur; quamvis in omnibus Collectionibus inscriptio sit aliter concepta, nempe ex Concilio Moguntino: forte non mendose. Saepius enim contingit, ut idem canon in pi
375쪽
ΑD LIB. III. DECRET. TIT. I. DE VITA ET HO M. CLER. xy
ribus Conciliis referatur. Iuris autem , de quo agitur hoc evιte, sui: hic ordo & progressus; ut solis Pr myteris & Diaconis ad Altare ingredi , & communicare liceret. In Choro vero, Clerus; & Vide Luitpra- extra Chorum , popu lus & Laici orabant, & communicabant can. 9. dsi in vita Leo- Laodicensi in fine, ean. 31. Concilii Bracarensis, can, IT ConciliI nis IV. initio, Toletarii N. cap. I. in fκe tuu 'o sequent ι Ex quibus colligitur Ioco- & ean. 32. Sy tum differentia & distinctio triplex in Ecclesia. Attale, quod cancel- nodi μ oma lis clausum erat. & Sancta Sanctorum appellatur in hoc capite. Post nae pag. io'. ad Cancellos ' Chorus & Presbyterium solis Clericis patebat, ut recte Calcem Atia hic Glossa notat; cui debet adiungi Theodoretus lib. s. Hist. Ecele- stasii Bibli th. siastica eap. 18. sub finem l eiusque 'α ἀνίλ', J & cap. 37. lib. 2 adde D. Habere constrruttonum Apostolicarum. Aliquando tamen Altare generaliter in Poist eali sumitur etiam pro Presbyter tot , ut ex dictis locis constra, & ex l. Pa- Ecclesiae Graeateant, Cod. de his quι ad Ecclesiam confugiunι, quae ex at Graece &La- pag. a Io. &tine in Cod. Theodosiano lib. s. titulo s Praeterea in Ablida , ad 1 i. quam per gradus ascendebatur, tanquam in honoratiore loco, Epis- De Caneelli, copos conlediise colligitur ex vi 'olis Augustini 2o . oe 223. in qua Iudicum & veis gradatas Absidas vocat. f De qua sic etiam Prudentius in passionalis vide Notas Hippolyti A fartyris ad ι alerι Am scopum sub finem. Sirmondi ad Pro te sub ariega gradibus sublime Pribunal. Si cinium pag. Tollitur , Antistes praὰicat Mn e Deum. l Addc Glossarium legum an-1 4. & ad totiquarum in dictione Absis. I in Collatione Carthagin pag r'. inter f pis mum I. Concit. copos considentes Episcopus Civitatis eminentius sedet peregrino Et Galliae pag. 6 is in tib. August. de Gestis eum Smerato initio rubi de Episcopo advena & dc Al e manum
peregrino agitur ibitEt ad Communionem sim δι cam reliquis admittitur ad Procopium. quam Emertus Donatista recusat. J In tertia palle Laici omnes consi- De Cancellis cle bant, nec ad Altare etiam communicandi causa admittebat. tur, ut vero Ecclesia- ex dictis Canonibus constat. Solus Imperator oblationis Causa tan- sticis , qui GH tum ingrediebatur Q β, - , Sanctuarium , & peracta oblatione re- λiIis , videcedebat. Theodoretus lib. s. cap. i7. SoZomenus lib. P. - . 24 quae notavimus canon 69. sextae Srnodi. Inter Laicos ver b specialis locu 9 Impera ad Ti. de Tra tori assignatur; eique soli: Quod Theodosius M. gnus ab Ambrosio latione, ubi de monitus primus constitit it , ut ait Soetomenus dicio loco. ZI oras erat Communione ut Ime ator , dum sacris iniere ι , in saerario sederet, n aiestatis oe Eeclesiasti a . dignit ιιs causa a populi consortio separatus. Et in vii a Chrysolio- laica & per mi de Theodosio dicitur: ωρ qui in er Saraiaotes sedet. Ambrosius grina,& ibi re- autem considerans eam consuetudinem , vel ex alIentatione, vel ex latum Grego. ordinis perturbatione, α miti esse natam, Imperatori in Ecclesia lo- rij Nazimetenicum assignavit ante sacrari j Cancellos ; ita ut populum Imperator, locum in versi- Imperatorem Sacerdotes ordine sedendi praecederent u. Hanc bus ad Di Rutem optimam troditionem, diri. δεσ3 Theodosius Imperat . approba- eopos , ubi an-vit, & e us successores eonfirmaverunt: & nos ex eo usque tempore cellos vocat fi servatam cernimus, ut & multis post annis ostendit retentam Letur nem & termi- canon 69. Synodi sextae; in quo oblationis tantum causa Majestali nu inter deos. imperatoriae intra cancellos Altaris ingredi permittitur: quod nec ideli viros di- Ambrosius in Theodosio reprehenderat; sed hoc tantἰim , ne post vinos , & ho Oblationem peractam intra Altaris septa, usque ad participationem miner reliquos sacrorum Mitteriorum consilleret. Et haec est meus dicti Canonis, constitutum.
376쪽
Adde 4n illum ut colligitur ex dichis locis, & ex interpretationibus Zonarae & lmias pag. samonis : quibus adjungimus Nicephorum Ecclesiastica historia
a. cap. 43. Ideoque male Salmatia ad illum eanonem 69. f Sic t e 1:σ Merax - de Gret serus in Notis ad bdi m. J Graecos adulationis insimulat. eis. , cum nihil novi statuerint. β.- , de 'vovide quae scripsit Leo Allatius T ctat, de Prenitentia.' De Imperatoris ingressu ιιι me β. - , sive sacrarium , vide Notas Frontonis Dueri Pag. 6 9. 3n rom. i. chr Uom: sorte quia per gradus ascendebatur. Procedente tamen tempore, ut ex notis Balsamonis, & ex dicto l. eo Nicephori constat , in Ecclesia praerogati ae quae Jam novae &jura singularia Imperatoribus concella fuerunt. Idemque in Oeeidente paulatim receptum : & differentia aliqua coepit constitui,&haberi ratio personarum ; non tantum in ordine sedendi, sed etiam in oblationibus accipiendis, & in communicando, ut ex variis locis ex oia ne Romano collectis colligimus. Et quidem a solo Pontifiee summo . qui in Senatorio sedent, communica latur; reliqui ab Episcopis, de quibus ita loquitur. Descendit Pontifex a sede . tenentibus ei
manus , quι eum duxerunt, ni communicet eos. au 1 in Senasorio furi, die.
Postea 2piscopi communicant populum . & alibi. Deinde descendis P
tifex cum primicerio notar erum oe primi rao defensori m , si ram- municet Principes populorum s m. tresfamilias eorum. Ex quo loco observandum Matre, familias una cum vipis in Senatorio consedisse. Quid sit autem Senatorium , idem Liber explicat liis verbis. Descendit ad Senatorium, quod locus est Principκ m. In Senatorio autem distingvcbantur sedes per ordinem arcuum , ut ibidem dicitur, Et haec de praerogativa in eommunicando. Dc ferebatur similis honor in offerendo, de quo idem L ber. Descendis Pontifex ad Senatorium, or suseipit oblationes Principκm per ordinem a cuum : ct deinde rei
quas oblationes post Pontific/m fusipit Epsopus. Quod & plur bus
locis tu ur Libra confirmatur; & generaliter in Capιtularii us Diri l. cap. I 48. Vt Episcopi provideant, quim honorem Pre1, tera pro Ecclesiis senioribur tribuant. Tandem in concilio Turonei si i l. super his regula tradita est hoc capitulo I quam , ut alias multas ab Ecelesa Gallicana primum constitutas , generaliter omnis Ecclesia deinde est amplexa. Hujus autem capitis interpretationem initio proposuimus cui hoe tantiim addimus, omit Ia esse id eb qmedam verba a Raymundo, quae reperiuntur in Concilio Turone niti quia ad usum sui temporis respexit. Conjungi etiam debet pars ultima capituli primi, si--Ii sequentis.
Et haec de interpretatione hujus capituli , & progressu illius juris
sufficiant. Ex quo notandum maxime moribus hoc jus tribui , esse ius positivum, & proinde ratione locorum de temporum mutari &variari posse. Superest ut ex instituto nostro, aliqua in Glossis notemus. Primo quae dicuntur in hoc capitulo Sancta Sanctorum, id est altaria, male pro parte majore templi accipit Gossa, quam partem navim vocat. Errat etiam in eo , quod locum Clericis assignatum
377쪽
AD LIB. III. DICRET. TIT. I. DE VITA ET HON. CLER. 1ss
i Presbyterium, vel Chorus psallentium Clericorum , ut habetur in
eapitulo nostro integro in Glossa vocari dicit Diaconium ex cam non sporis rei, Dist. xx Iri. Nam duo sunt loca diversa. Diaconium enim, sive Decanicum quae sunt eadem , ut constat ex lege secunda Cod. de Lerericis, juncta lege o. cod. Theodosiano eodem titulo I separatur a Presbyterio. Appellatur autem Diaconium, quia Diaconi custodita illius loci deputabantur. Appellantur etiam iccrctaria, & sacraria , quia in his vasa secra, lipsana, id est reliquiae, thesauri Ecclesiae, & sacri Co dices recondebantur Et aliquando in majoribus Basilicis crant plura Diaconia. Paulinus in elegantissmis defcriptionibus B Uticarum No Iana Er Fundana est . I 2. In secretariis vero duobus, quae supra dixi, circa Absidem elle, hi versus indicant ossicia singulorum , a dextra
Hic locus est veneranda penus , qua conditur , ct qua
P omitur alma sacri pompa minister6.
A siuistra eiusdem; . . S3 quem sancta tenet meditanda in lege voluntas, Hic poterit residens sacris intendere libris. Archivum Ecclesiae, & Κu- Dν aliquando appellatur ; ubi conventus Ecclesiastici habebantur , & custodiae causa Clerici immorigeri asservabantur. Male tamen ex eo Decanica carceres esse dixe- Adde Mornaris , ut quidam. Nec enim Ecclesiam , quae jurisdictionem primis cium ad l. I, temporibus non habuit , sed audientiam tantum , carceres habuisse Coae de Haere rectὸ dixeris. C A p. II. X. PENuLT. ET ULT.ileis ct Mani'eheis. Meursiuin dictione De- ωκica , & Cu-jacium ad No R o P T E R argumenti similitudinem omnia ista capitula conjungenda videntur. Secundum caput desumptum est ex Concilio viet. 79. Pictaviensi , habito sub Paschali II. cujus fragmenta quaedam refert Baronius ad annum II oo. & exeo Binius in editione Conciliorum. In istis Capitibus observatur , quod Leo Magnus ait de Clericis, ut haec, quae in aliis Ecclesiae membris non vocantur ad culpam , in illis tamen habeantur illicita. Et secundum illam regulam in Capite fecundo duo interdicantur , usus armorum , & foenoris illuvies de M sus aeris. Clerici qui contra fecerint , excommunicantur. Haec secunda pars ad oti χροκερδουν pertinet, quam Apostolus in epistolis severissime exagitat in Clericis : & ad varias illius viiij species pertinent reliqua Capitula. Et quidem Decano prohibetur, ne quid laejudicando accipiat quolibet colore vel praetextu. In 6ap. ρenuit. ge 'neraliter statuitur, ne Clerici ossicia vel commercia saecularia exerceant , maxime turpia & in honesta: quod fusius & per partes explicatur in titulo, Ne clerici. Oel Monachi se Iaribus negotiis se immis ceant. in Cap. ult. Clerici qui negotiationibus saecularibus institerint. post trinam monitionem an Episcopo faciendam , privilegio Clericali privantur ipso facto, id est sine sententia Iudicis, vel non adi to Iudice, ut hic rectὶ Dominus Cujacius. Haec est brevis Summa 4
378쪽
afficiuntur, a Clericis vitando. Vide Balsa
Sed ut redeamus ad saput secundum , duo in illo probiben tur, usus armorum, & usurae. Quod ad primum ex Pauli praecepto deocendit, qui Clericos percussores elle vetat e qua de re habetur mu- Ius specialis, de Clerico percussore. dc plenissime in Capitularibus Regum nostrorum Itb 6. cap 28s. ct seq. tib 7. cap. 9 i. Io . oe IO . dc apud Gratianum Causa xxur. 3. ct S. & aliis locis diligentera Glossa notatis. Quod ita intelligendum est , ut nec ex julla quidem causa, etiam iii bello , Clericis arma tractare liceat : εc , ut aje Ambrosius in can. 3 Causa xx m. s. Dolor , fetui, orati 'es , lach ma Clericorum arma esse debent adversus m tittes : rialia munimenta sunt Sacerdotis , aliter ωα debent , nec pus ni resistere. Quam in
rem notatu digna est historia .Philippi Episcopi Beluacensis apud Guillelmum Neubrigensem ys. s. cap 3 o. ct epist. 42. Petri Bl sensis adversus Robertum Cadieracensem electum, ut & epist. Ax
nul phi Lexoviensis ad Rieardum Pictati ensem et rchidiaconum pag. io 6. J Adeoque exhorruit Ecclesia armorum usum , 8c effusionem sanguinis : ut non tantum sententiam sanguinis Clero proferre vel dictare non liceat; sed ne quidem l iteras dictare , aut scribere provindicta sanguinis destinandas cap. s.ct 9. xtra ne Clerici vel Mona chi secularibus, &c. & cap. Io. de excessibus Pralatorum : quibus addimus elegantem epistolaem supra relatam Petri Mesensio. Contra
contumaces tamen , dc excommunicationem contemnentes, licet
querimoniam simpliciter deponere , & Regiam potestatem implor re ; quamvis absque sanguinis effusione non valeant coarctari eama I. de homicidio voluntario vel ea ali, cujus inscriptio restituenda est ex registro Innocent ij II I. . manu cripto. dem Steuoicensi Episcopo. Sleuvicensis autem Episcopus est suffraganeus Archiepiscopi Lundensis in Dania. Praeterea notandum est poenas irrogari Clericis, non icis. Itaque verum non videtur , quod vulgb asserunt promovendis & ordinandis Clericis obstare, ii antea judicium sanguinis dicta verint. Obstant enim Canones omnes supra citati: & constat in Ecelesia primitiva ex Magistr..tibus, qui merum imperium de jus gladis habebant, aliquos ad Clerum & ad summam Episcopatus dignita- .em promotos fuisse. Cur verb post tot Canones antiquos in isto Capitulo eadem prohibitio repetatur ; ea causa Videtur su isse , quia studa, quae & militaria praedia dicuntur, ea lege dc conditione possidentur, ut Vasalli in Bello dominis ais operam dent.. Propter ejusmodi autem seuda Clerici, qui ea possidebant, compellebantur saepilis ad bellum, ut ex hi ria notissimum,est. Et haec de prima parte. hujus capitis. Setquitur secunda pars, qua Usurarij Clerici excommunicantur. Quod ut intelligatur, notandum est in hoc jure , Usurae &Usurarij.
nomen accipi semper in deteriorem partem; quamvis intra modum legibus & constitutionibus impositum & receptum. consistant , ut constat ex titulo da VIuris infra. Hujus autem juris hic fuit progressus, ut antiquis Canonibus di veteri Iurisprudentia canonica, omnibus de Ciero faenebrem pecuniam exercere interdicatur. Quod. optimi Patres statuerunt autoritate Scripturarum adducti, ut constat
379쪽
AD LIB. III. DECRpT. TIT. I. DE VITA ET DON. CLER. 3oi
re Nicano can. I. Laod ceno can. s. Carthaginensis III. Can. 16. pag. 3ς . Adde Collectionis Africanae can. s. Basilii can. 1 . cui in t pretatio Bals Photiti in Us-monis omnino debet addi, R ean. 1 3. Concili 3 Parisiensis VI. can. mocanone tit. 8. s. ct o. Dist. xLvI. er can. t. a. 4. est 1. Dist. xLVM. Ex quibus 9. ωρ. 17. ubi
omnibus locis collisitur , antiquis Canonibus Laicis non fuisse pro- ostedit ex con-hibitas uluras, legibus stilicet & consti tutionibus Principum probatas tractibus bonae& confirmatas. Loquuntur enim distinctὸ de Clericis , Laicorum fidei usuras ex nulla mentione facta; f in quibus tamen Leonis I. Decretorum cap. 3. mora debitas, non probantur. J Posterioribus vero Conciliis & Decretalibus no- non ex stipulavissimis , haec prohibitio producta est etiam ad Laicos ; quibus . tu , Clericoseerinde ac Clericis usuras etiam legitimas exigere interdicitiu posse percipe-
sub excommunicationis poena , ut conitat ex titulo de Usuras extra. re . quia sunt Postremo loco Usurarum antiquo Iure C, ali cosnitarum mixtum compe satoriae. quendam contractum introduxerunt usus dc Pontifices ; cujus origo dc ratio omnis exponitur in celeberrimis extra gant bus duabus, quae continentur sub titulo de emptione E venditione in extra gantibus communibus; ex quibus hodierni nostri contrachiis foenebrcs originem duxerunt. Summa autem ratio , vel poti s color quaesitus mixti
ejusmodi contractus est alienario sertis , sive pectaniae, quae ex parte creditoris ita dari debet, ut nullis pactionibus possit unquam exigi; aliter atque in Iure Civili contingit in somore. Et haee de progressu hujus juris. Antequam tamen recedamus abist. visione, nodus solvendus est . qui Occurrit in can. I. Nicano, ex quo desumptus est ea n. a. D'. xxvii. cui similis canon. s. Concili,
Laodicent; in quibus haec verba aut hemiolia in ab omnibus Collectoribus, de Interpretibus Graecis & Latinis non intelliguntur. Vetus Interpres & Dionysius interpretantur quidem recte verba; sed menti non satisfaciunt. Vertunt se pla , dc ad usuras , quae ex frugibus percipiebantur ad sestuplum , referunt: in quibus, ut loquitur Dionysius Exiguus in dicto ean. s. Laodiceno . iumma capitis Sc dimi- Contius ad ea-dium summae percipitur ἔ id est ut Hieronymus loquitur commentario non. a. D st. in Ezeel artem tib . o. cap. I8. Verbs gratia, ut semis tempore demus δε- x Lura. primuscem modios, ct in messe recipiamus quindecim. hoc est amplias partem Hemiolia ex--ediam. Qui locus refertur in Concilio Parisensi VI. can. 13. I dc plicavit, ct ι b.
videndus est. J Et hae ii sum centesimis longe graviores lunt. Legibus a. lect/onum cap. tamen probatae fuerunt l. 1. Od. Theodos de V suris. Incerti enim x. sub finem. preti j ratio. quod in frugibus saepissime mutatur, majores usuras, Adde quae Mo ad dimenta usurarum suasi admitti lege a 3. cod. de Usuras. O iae ta- linaeus tractammen immodicae ustrae in frugibus arcntibus dc humentibus agmissae de Usuras. olim , sunt tandem reprobatae a Iustiniano in lege ad. Versicati in otio Versiculor 1ectotiis Cod. eodem. Quo loco his verbis specierum foenora dationi- σ d. l. 23. Cod.ώμs huiul modi contractiis continentur ; ut recte Droli Ba cun, Sc eod. Er I. t. Cod. Graeci interpretantur ; quibus adjungimus dominum cujacium lib. 3 Theod. de Usώ- observationum cap. 3s. Et haec interpretatio probabilis Latinorum, ris modus im-
quam secuti sunt f prim b Tontius . deinde J Romani Correctores; ponitur usuris is postri inb Salmasitis. J Graeci vero Interpretes, Zonaras Ec Balsamo, quas lcges inde lenti ilibus usuris , id est dimidia centesmae , locum illum acci- telligit Iusti
380쪽
niamu in Q piunt. Vtrique malθ. Quod ut intelligamus , verba primo sunt in- Versiculo ibi: terpretanda.
licet veteribus Et quidem rectὸ veteres Collectores heiniolia exponunt sescupla, legibus hoc erat Potest de exponi sesqualtera. Glosse veteres sesqualtera ἀμολια ; &concessum. Jun contra .mian sescuplum. Quae proportio est huiusmodi inter majo-ge vet. v. 33 rem dc minorem numerum, ut minor superetur a majore toro & dj-s 3 - midia sui parte , verbi gratia octo superantur a duodecim toto, ad
Sescuncia in est octo , de dimidia tui parte , id est quatuor. Quae proportio
Glossurio gracst- primo in numeris reperta, postea trahitur ad alia , ut docet Gellius lat. oc in La- lib. i8. c. I . dc ex co Macrobius in Somnio Scipionis. Ut autom protino, vide Sese portionem istam ad usuras revocemus, sciendum est centesimas usuras,
qualtera, Sel- utpote gravissimas , instar assis habere ; ad quas reliquat omnes le- quilibra , Seo viores usurae revocantur : unde saepius in jure semisses, quincunces, Scquas. besses usurae; quibus media centesima, quinque vel Octo partes centesimae significantur. Centesima autem usura quotannis duodecim pro sorte exigit. Itaque proportione ejusmodi servata, hemiolias, recte besses usuras interpretabimur: ut hic sit illorum verborum sensus, non tantum centesimas, id est gravissimas usuras prohiberi Clericis, sed etiam levissimas de modestas , ut sciant omnino sibi foenerare non licere. Ncc recte Latini, qui ad unam tantum speciem usurae frugum, Verba coarctant , quae de pucunia dicuntur in illis Canonibus t &malc Graeci, qui dictionis ἡμiολον notionem non intelligunt. Semisses enim usurae cum centcsimis comparatae duplam proportionem habent: sex enim bis continentur in duodecim. Vcrior tamen videtur opinio
Latinorum Interpretum J hujus Canonis, quam atringit dominus Cu-jacius in posthumis Codicis tιtulo det usuris. In reliquis Capitulis, quae suscepimus simul cum isto exponenda, aliae
bus. Et quidem in ro cap. rapacitas iudicum dclegatorum, sive a summo Ponti hce, sive l quolibct Ordinario, ita coercetur , ne quid exigant praeter expensas victu ales , id est sportulas: quibus verbis non. tantum itineris expensae & viaticum , sed etiam sumptus, qui nece .farij sunt, qaandiu judex operam dat partibus intelliguntur, ut hi rcete dominus Cujacius contra Glossura ; cujus tamen Glossae distinctio inter Iudices delegatos Sc ordinarios summe notanda usto
In capite penult. generaliter omnia commercia & negotiationes inhonestae dc turpes interdicuntur, ut initio diximus : quod confirmatur can. I. 2. 9. Io. 9 seqΜentibus Dist. Lx xv Hr. Rechε autem cum cap. E. in quo usurae, coniunximus etiam eap. ulti in quo Clericis negoci . tiones saecularcs pronibentur. Rationem reddit elegantem Petrus Ble- sensis in epistula II. initio. Curicus, virus leviore comparat preeio , ut mendat cartiis , filius est avaritiae , idololatra pecunia, servus mammona,
er venundatus sub peccato. Clim cnim species usurae sir, minus proximo dare , dc plus ab co accipere : non video Clericum ab usurarum crimine, dc a nomine criminoso immunces , qui sibi cum alieno dita pendio, lucrum quaerit. Pertinet verb dictum curri ad Galliam, ut suadet inscriptio Episcopo Ambianensi r de editum est ad postulationem