Des. Erasmi Roterodami Dialogus Ciceronianus: sive De optimo genere dicendi

101쪽

. . .

Apelles

timeret, quemadmoduim emgiabat Dianam aut Agnen viraginem ea forma , qua ille pinxit illam omnium literis celebrata A, sibu N . . . fautra vani Tecum ea specie , qua pin- , H xit Laidem Dirum hunc diceres Apelli: similem Nos Non arbitror Bu L. Et si quis templa nostra talibus ornaret I simulacris, qualibus olim Lysippus ora. navit ma deorum , num hunc diceres Lysippo similem Nos Non dicerem. Bu L. Quur ita ' Nos Quia si-gia a rebus non congruerent. Idem dicerem, sit quis assinum pingeret specie bubali aut accipitrem figura cuculi, er- iam si ad eam tabulam summam alio- hq ni cuiamin artem adhiberet. HYP.

Ego ne illum appenarem probum

pictorem, qui deformem hominem, in tabula formosum redderet. i. Quid si alioqui summam artem praestaret HYP. Non artis expertem tabulam dicerem, sed mendacem Potuisset enim aliter pingere , voluisset Caeterum ei, quem expressit, vel blandiri maluit, vel illudere. Sed quid Τ Num hunc putas probum artificem Ni s. Ut sit,

102쪽

hic certe non praestitit Bu. Bonum igitur virum existimas s. Nec bonum arti licem , nec bonum viciam. Si qui dena caput artis est, rem ut est, ocuculis repraesentare Bu. Ad hoc non est magnopere opus eloquentia Cicero,niana. Nam vestri Rhetores permittui Oratori mentiri nonnunquam res hu-

nailes verbis attolleres magnificas de aicere; quod sane prae tigii genus est, obrepere insidiis ni an in tu auditoris. Postremo movendis affectibus, quod veneficii genus est, vim adferre mentibus. os. Verum ibi dignus est auditor qui fallatur. i. Sed haec interini naittamus alieniora. Mihi satis est, quod mi lium non probes corpori

parum accommodum quod picturam damnas , non aptam ei rei, quam profiteretur se velle efiingere. Ni s.' Sed quem exitum habiturae sunt istae tuae Socraticae ει ι γ. ui Bi. Videlicet huc ibam, mi Nolbpone. Hoc mihi te eum

convenit, Ciceronem omnium optinae dicere. Ni s. Convenit B u. Nec Ciceroniani pulcerrimum aereri cognomen, nisi qui similiter postit dicere.

103쪽

C NI AN I. O . Prorsus B u. Tum ne bene qui- em diceres, qui non dicat apte. O . onvenitet isthuc Bu Ut autem apte Iicamus, ita demum fieri, si ei moao te personis S rebus praesentibus onor Vat. NOS. Scilicet Bu. Qui di Vi- tu' praesens laculi status, cum eorum temporum ratione congrue te, quibusti, it ac dixit Cicero , quum lant in I - ersum mutata religio imperium, '

a ratus , re publica, leges, mores, su- ia, ipsa hominumfacies, denique civia non Nos. Nihil simile Bu. Quid igi- turitontis habeat ille, qui a nobis eae: luat, ut per omnia Ciceronis more dicamus Reddatis nobis prius Romamiliam , qtiae fuit olim , reddat senatum decuriam, patres conscriptos, equestrem ordinem populum in tribus & centurias digestum: r at augurum S aru :- cum collegia, Pontifices maximos minen vestales, adites, praetoresaribunos plebis, consules ictatores, rei, comitia, leges, senatus consulta , plebi;- scita statum, triumphos, ovationes ,1 up - plicationes , fana, delubra , HUrna ria sacrorum rit m deos dea que Cap/-

104쪽

s E, A s. D. tolium de ignem sacrum reddat provinci , colonias, municipia, socios urbis rerum dominae Porro quum unde iquaque tota rerum humanarum scena

inversa sit, quis hodie potest apte dicere , nisi multum Ciceroni dissimilis: Adeo mihi videtur hoc quod a rebamus in diversum exisse. Tu negas que quam bene dicere, nisi Cice tonem exprimat at res ipsa es amitat, neminem lpos se bene dicere, nisi prudens recedat ab exemplo Ciceronis. Duo cuia que me verto , video mutata omnia, in a llio stoproscent , aliud conspicio thea tirunt, imo mundum alium. Quid faciam' Christiano mihi dicendum est apud Christianos de religione Christiana num ut apte dica , imaginabor me vivere aetate Ciceronis, min frequente Senatu apud Patres conscriptos in arce Tarpeia dicere, is orationibus quas in Senatu dixit Cicero, voculas aliquot figuras .numeros emendicabo Habenda est concio apud promiscuam multitudine, in qua sunt & virgine sin uxoresin viduae dicendum est de laude ieiunii, de poenitentia,

105쪽

CICERONIANus. 87 entia, de fructu orandi, de uilitate e- eemosvnarsi de sanctitate matrimo- ni de contem tu rerum fluxarum , de udio divinarum literarum inuid hic Apitulabitur milii Ciceronis eloquen- ia, cui quemadmodum res, de qui- us dicendum est, erant ignotae , taaon potuerunt usitata esse vocabula, uae post illum nova cum rebus novis 'xorta sunt An non frigidus orator rit, qui ad has materias, veluti pani hios Ciceroni detractos assiuat Refe- am non rumore perlata, sed quod bis lauribus audivi, his oculis conspexi.

Horebant id temporis Romae praeter aeteros dicendi laude Petrara Phoe ru , DCamilliu hoc aetate minor, sed elo- .endi viribus maior, nisi quod illelli am huius laudis arcem occuparat, Ve- una horum neuter, ni fallor, genere Romanus erat. Erat autem cuipiami '' 'dele rata provincia, qui de morte Chrii iurii di ceret die sacro, quem parasceve appellant, idque apud summum Pon-alaificem. Aliquot ante diebus ad eam orationem audiendam sum invitatus ab eruditis Cave, inquiebant, ne delis.

106쪽

ERA ROTERO nunc demum audies quid lingua Romanasnet in ore Romano Adfui percupide astiti suggelio proximus , ne quadest ageret. Aderat ipse Iulius secundus, qui id solet, valetudinis opinor causa, sadnaodum raro: aderat frequens Cardinalium Episcoporumque consessus, ac praeter ignobilem turba, docti te

ri tu qui tum Romae agebant. No

rnen oratoris non edam, ne cui videar hominis probi eruditi famam arrodere voluisse. Erat hoc animo quo tu nunc es, Nos pone nimirum Ciceronianae fac tria diae candidatus. Pro Cenarum&peroratio, oratione pene tota

longior, consumebatur praedicandis Iulii secundi laudibus, oue appellabat Iovem Opt. Max., qui dextra omnipoterare tenens ac vibrans trisulcum is inevi trabit ulmen solo nurufaceret quicquid 'ellet. Quicquid aliquot annis gestum tu erat, n Galliis, in Germania in Hi-ipaniis, in Lusitana, in Africa, in Graeci , id unius nutu perfnctum esse praedicabat. Atque haec quidem Romae Romanus, ore Romano sonoque

Romano. Sed quid tuae ad Iulium

107쪽

CICERONI AN R. - 'Christiana religionis antistitem, Chr2sii vices erentem, Petri .Pauli successorem Quid haec ad Card males Episcopos reliquorum Apostolorum vicem obtinentes Iam argumento , ouod susceperat tractandum, quid1acratius , quid verius, quid mirabilius,

quid sublimius, quid commovendi

affectibus accommodat is Quis hic vel, ut rari qua piam eloquentia praeditus, non saxeis etiam hominibu excitet lacrymas Consilium orationis hoc erat, ut primum Christi mortem faceret luctuosam, mox in diversum sexadictione redderet gloriosam ac triumphalem, nimirum ut nobis exhib re exemplum Ciceromanae dynoscol, oua potuit auditorum animosis que cunque vellet affectum apertam, P. Giud luc celsitne Bu. Mihi, cum maxi e tractat et astectus illos tragicos, quos mactores appellant in dii, ne quid sinetam , ridere libebat. Nec quem

quam in toto illo confessu id pilo

trilliorem, quum totis eloqucntiae viribus exa 'geraret indignos innocentissimi Clit isti cruciatus. Rursum ne

108쪽

so Em OT E ROD. tantulo hilariorem quemquam, quum totus in hoc esset, ut mortem illam redderet iobis triumphalem, plaus bilem gloriosam. Commemorabattium , qui se pro salute Reipub. diis manibus devovissent. Item Cecropem Menaecium , Iphigeniam ,

3alios aliquot, quibus patriae salus ac dignitas , ipsa vita fuisset harior Deplorabat aute valde lugubriter, quod fortibus viris qui suis periculis Reipublica subvenissent , publicis decretis relata esset gratia, aliis in foro posita

statua aut ex aliis decretis honoribus

di Vinic Christum pro suis benefactis

ab in rata Iudaeoru gente praemii loco tulisse crucem , dira passum , summa que affectum ignominia. Atque ita nobis bonum illum innocente virum, deque gente sua optime meritum, reddebat miserandum inuasi Socratis aut

Phocionis morte deplorasset qui quum nihil admisissent sceleris , civium suorum ingratitudine coacti sunt cicutam bibere; aut Epaminonda , qui ob res praeclare gestas es inpulsus est capitis causam apud suos dicere; aut Scipio-

109쪽

CE RONI A N s. 9 In is, qui, post tot in Rempub. merita exulatum abiit in ut Arsidis , quem populus Atheniensitum, non ferens co-

nominis invidiam, quod ob insignem Inorum in te oritatem vulgo Justus di- ceretur, Uracismo iussiit in exit nam proficisci. Quaeso quid his dici potuit n-

oldius aut ineptius Et tamen CiceIO- Iem pro viribus aemulatus est. Caeterum de arcano supremi numinis consilio, quod hac inaudita ratione voluit renus humanum a diaboli tyrannide 'redimere per mortem unici Filii,

tum de mysteriis, quid it commori Christo, quid sit cum illo sepeliri, quid cum illo resurgere, nulla menti O

Deplorabatur illius innocentia; traducebatur Iudit orum ingratitudo: alio adeplorabatur nostra malitia, nostra in-0ratitudo , qui sic redemti, tot benefi-pis affecti, ad tantam felicitatem n audita benignitate provocati rursus illum, quod in nobis est, crucifiginus ultro revoliri in Satanae tyrannidem, servientes avaritiae , luxui voluptatibus, ambitioni, magis huic mundo d diti quam unqua fuerint ethnici, qui bus

110쪽

bus Deus nondum aperuerat hanc coelestem philosophiam. Iam in diversa parte quum ille magno conatu id ageret, ut gaudio gestiremus, magis libebat flere, quum audirem , Scipionis, Pauli. Emylli, C. Caesaris triumphos, imperatores in deorum nu-Da erum relatos, cum crucis triumpho conferri. Huius gloriam qui volui siet verbis attollere, Paulum Apostolum potius sibi proponere debebat, qtiam Ciceronem. Quam ille in hoc arou mento exultat, attollitur, superbit rognat, triumphat, omnia mundana velut e sublimi de spiciam, quoties in crucis praedicationem incidit. Quid multis Tam Romane dixit Romanus ille, ut nihil audirem de moris Christi. Et tamen ille Ciceronianae dictionis ambitiosissimus candidatus, Ciceronianis videbatur mirifice dixisse, quum de re nihil pene diceret, quam nec intelligere, nec amare videbatur, neque quicquam apposite dicebat, nec ullos moverat affectus Tantum hoc laudis ferebat, quod Romane pronunciasset,

aliquid Ciceronis retuli lset. Probari